'We willen een spektakel brengen' Begenadigd Galleria Propitia Pinteriaans taalbouwsel Cultuur Kunst inderende Antigone OENSDAG 25 MEI 1994 Jalve finaleplaats voor Katwijkers pfldoqrnAll The Kings Men uit Katwijk zijn doorgedrongen Dt de halve finale van het Heineken Crossover Award-festival, en concours voor musici die jazz en pop proberen te combine en, op vrijdag 27 mei in Apeldoorn. Na vijf voorronden zijn nog ijf bands geselecteerd: Seven Eleven, N.Y.C. en Sergical Funk jt Amsterdam, Why Not?! uit Rotterdam en The Jazz Meteors it Den Haag. Van deze bands worden er drie gekozen om op 12 - mi terug te komen voor de finale in De Melkweg in Amster- am. De semifinale op 27 mei is vanaf 20.00 uur te volgen op het j aterplein in Apeldoorn. De toegang is gratis. ij Concert Deep Purple verplaatst en bosch Het concert dat Deep Purple met als speciale gast n; ad Company vrijdag 27 mei in de Brabanthal in Den Bosch zou es even, is verplaatst naar vrijdag 24 juni. Het uitstel is te wijten an wijzigingen in het toerschema in Duitsland. Reeds gekochte aarten blijven geldig, w Concert muziekschool Alphen phen aan den run Cursisten van de Alpheuse Streekmuziek- ;hool treden op vrijdag 27 mei op in het schoolgebouw aan het I urgemeester Visserpark in Alphen. Drie popschoolbands geven a en concert vanaf 20.00 uur. De 'Popschool' is een nieuwe oplei- ing aan de streekmuziekschool die in 1993 is begonnen met n rintig cursisten. P te Jrkestleider Lakatos overleden ei en iedapest Sandor Lakatos, een van de beroemdste zigeuneror- a estleiders en violisten van Hongarije, is gisteren na een lang ei ekbed overleden. Hij werd 69 jaar. Lakatos trok tientallen jaren it iet zijn orkest langs de wereldpodia en restaurants om zijn mu- rz ek te vertolken. Van 1950-1952 had hij de leiding over het ?n ilksmuziekorkest van de Hongaarse staatsradio. In 1958 maak- n hij furore op de Wereldtentoonstelling in Brussel. De laatste ze ren van zijn leven leidde hij de band van het Hilton hotel in oedapest. Lakatos was de eerste Hongaarse muzikant aan wie )n et Muziekmuseum van Londen in 1988 een tentoonstelling ieiijdde. ah jjteeld van Leiden naar Sarajevo iden» Een stalen sculptuur van de Amerikaanse kunstenaar ederick Franck is zondagochtend door drie Engelse vrijwilli- :rs meegenomen om in Sarajevo geplaatst te worden. Het e" :eld werd tentoongesteld in de Leidse Galerie Amber. De gale- Bhouders lieten het 150 kilo wegende beeld, getiteld 'The Un liable Human', naar Nederland verschepen speciaal met het ig op een overzichtstentoonstelling van Franck die vanaf 17 ïgustus wordt gehouden in de Oude Kerk in Amsterdam. De instenaar kwam in Londen in contact met de Engelse organi- tie 'Dandelion Trust' die nauwe contacten onderhoudt met de egoslavische vrouwenorganisatie 'Serem do Mira', dit betekent )r het hart naar vrede'. Franck besloot dat zijn sculptuur mo- iteel nergens beter past dan in Sarajevo en schonk het beeld deze organisatie. Het is overigens een replica, het origineel in de Verenigde Staten. f/\\ r _V 5 it stalen sculptuur 'The Unkillable Human' van Frederick Franck, nergens beter op z'n plaats dan in Sarajevo. foto f recensie susanne lammers ter Ivonne Lex: Antigone. Regie: ie Lex. Gezien 24/5, Stadsschouw burg, Leiden. i I11 Wannoncls Ensemble Currende met muziek en kunst in Wassenaarse Dorpskerk: Potten en pannen waar ge luid uit komt, schilderijen en schetsen van instru menten en musici. Die staan en hangen vrijdag 27 mei in de Dorpskerk in Wassenaar. Het is de en tourage waarin Ensemble Currende haar eerste con cert in de Leidse regio geeft. Dit nieuwe strijkers gezelschap uit Warmond combineert klank en kleur want tijdens elke uitvoe ring is meteen een exposi tie van beeldende kunst te zien. warmond letty stam Terwijl de Leede sloompjes ach ter hun ruggen voortkabbelt, strijkt Ensemble Currende zich in het zweet onder leiding van dirigente Esther Apituley. Op zolder is zakelijk leider Philo- mene Schoemaker al even druk bezig met de laatste loodjes. Vanavond maakt Ensemble Currende een opmerkelijk de buut in het Haarlemse Concert gebouw met een solo voor twaalf contrabassisten. „He laas", zegt Schoemaker. „Ik heb geen geld meer. Anders hadden we dat ook gebracht in Wasse- Het stuk is geschreven door contrabassist Peter Seelig. Hij kwam met het idee om een nieuw gezelschap op te richten. Omdat Seelig naar eigen zeggen 'absoluut niet zakelijk is' vroeg hij voor dat gedeelte Schoema ker. De twee kennen elkaar uit het Naardens Kamerorkest waar hij als prof speelt en zij als ama teur-bassist te gast was. Hoewel Schoemaker met drie kinderen en een volledige baan als juriste niet echt dik in haar tijd zit, zei ze toch ja. „Het is een uitdaging om een orkest vanuit het niets uit de grond te trekken." „Ik heb wel gezegd dat ik dan ook iets nieuws wilde. Het moest een orkest zijn voor be roepsmusici. En geen Mozart- ensemble want daarvan zijn er al duizenden die dat bovendien heel goed doen. Ik vond ook dat Ensemble Currende met middenonder zakelijk leider Philomene Schoemaker en linksonder initiatiefnemer en bassist Peter Seelig. we Nederlandse componisten een kans moeten geven. Ik wil spektakel. Een ensemble dat niet alleen iets voor het oor brengt maar ook voor het oog, het gevoel. Zo zijn we gekomen op die combinatie van klank, kleur en vorm. Het is de bedoe ling dat in principe elk concert vergezeld gaat van een exposi tie." Thema Op de tentoonstelling zijn wer ken te zien van onder meer Frans Erkelens, Tonny Holsber- gen, Micky Jansen, Marieke Ladrak, Bas Ploem en Toon Scholtes. Elke concert- en expo sitiereeks krijgt een thema mee. Ditmaal is het muziekinstru ment het onderwerp. Thema's die nog aan de orde komen zijn het kind, de natuur, de dood en de oost-westverhouding. „We willen in alles vernieuwend zijn", zegt Schoemaker. „Noem het maar een nieuwe muzikale ervaring. Met die combinatie van klank, kleur en vorm werd in oktober vorig jaar ook het start kapitaal geworven. „Ik was be gonnen met het aanschrijven van bedrijven en fondsen", ver telt Schoemaker. „Die zeiden: je hebt nog niet eens een produkt. En terecht. Inmiddels hebben we 35 donateurs die in ons con cept geloven. Het vinden van musici was minder moeilijk. Met audities en via-via kwamen we op genoeg namen. De mees ten vonden dat we te weinig be taalden. Maar we hebben dan ook geen cent. Ik ben dan ook heel blij met mensen als mezzo sopraan Sasja Hunnego die als gast optreedt in Wassenaar. Ze komt voor minder dan een dub beltje. Ik hoop dat na deze uit voering fondsen en bedrijven zich aanmelden." Het concert op 27 mei in de Dorpskerk begint om 20.15 foto loek zuyderduin uur. Ensemble Currende brengt onder meer werken van Hijmans, Respighi en Pijper terwijl gaste Sasja Hunnego muziek zingt van Havelaar en Franken. Kaarten 25,= zijn telefonisch te reserveren bij Koos van Lingen, 01711-12377. De expositie in de Dorpskerk is te bezichtigen tussen 19.00 uur en 24.00 uur. Het programma wordt op zondag 29 mei om 15.00 uur herhaald in het Bet- haniënklooster in Amsterdam. Kunstenaars meren al vijfjaar afin veilige haven leiden onno schilstra Vijf jaar geleden verscheen op de gevel van een piepklein pandje op het Levendaal in Lei den een groot bord, met daarop de geheimzinnige woorden 'Galleria Propitia'. Een blik in het Latijnse woordenboek leert ons dat 'propitia' zoiets bete kent als 'genadig' of 'door de goden begenadigd'. Een door Onze Lieve Heer begunstigde galerie dus. Die goddelijke ze gen is in Leiden geen overbodi ge luxe, want wie i» deze stad beeldende kunst aan de man wil brengen kan het niet stellen zonder steun van boven. In Leiden is het minder uit zonderlijk wanneer een galerie na enkele jaren de deuren sluit, dan dat er één stand houdt. Dat Galleria Propitia deze maand haar vijfde verjaardag viert, mag dan ook gerust bijzonder wor den genoemd. Propitia heeft zich in de loop der jaren geprofileerd als een bescheiden galerie. Misschien wel juist daardoor wist galerie houdster Maria Tillema zich te handhaven, waar vele collega's er de brui aan gaven. Omdat het voor Tillema nooit de bedoeling is geweest om volledig van de kunsthandel te leven, kon zij zich steeds zonder al te veel concessies aan modieuze of commerciële overwegingen wij den aan het presenteren van werk van eigen voorkeur. Propitia is niet gespeciali seerd in een bepaalde stijl of kunstvorm. Toch heeft de gale rie wel degelijk een eigen ge zicht. Maria Tillema legt een bijzondere voorliefde aan de dag voor kleine, hoofdzakelijk abstracte grafiek. Ze lijkt minder geïnteresseerd in de intellectue le spitsvondigheden van het postmodernisme dan in de ge voelige beheersing van kleur en lijn van het expressionisme. Ze was één van de eersten ter stede die Oost-Europese grafiek bracht. Met de zogenaamde 'honderd gulden prent', die bij iedere tentoonstelling wordt ge maakt, probeert Tillema de kunst ook betaalbaar te houden voor krappe beurzen. Propitia loopt niet voorop in de artistie ke voorhoede, maar de exposi ties hebben altijd een behoorlijk niveau. Twee jaar geleden verkaste Propitia van de krappe behui zing op het Levendaal naar een niet veel ruimere, maar wel handzamere ruimte op de Nieuwe Rijn. Voor de aard van de exposities had deze verhui zing weinig gevolgen. De vijfde verjaardag van Gal leria Propitia wordt gevierd met een feestelijke lustrum-tentoon stelling. Maria Tillema nodigde voor deze gelegenheid alle kun stenaars die de afgelopen vijf jaar bij haar exposeerden uit om een werkstuk te maken op het standaardformaat van veer tig bij veertig centimeter. In de kleine expositieruimte expose ren zo'n vijftig kunstenaars, die tezamen een gemoedelijk over zicht bieden van vijf jaar Propi tia. Het werk is steeds degelijk en fraai verzorgd, daar staat te genover dat overrompelende, meeslepende visies schaars zijn. De kunst van Propitia is daarom bij uitstek geschikt voor de huiskamer. Veel kunstenaars hebben hun bijdrage aan de lustrum-ten- toonstelling gebruikt om hulde te brengen aan Maria Tillema. Het blijkt dat men de galerie houdster hogelijk waardeert. Vijf jaar Propitia betekent daar om in de eerste plaats dat tal van kunstenaars nu al weer vijf jaar kunnen aanmeren in een eenvoudige maar solide thuis haven in Leiden. De lustrum-tentoonstelling in Gallerie Propitia, aan de Nieu we Rijn 93, is te zien tot en met 26 juni, op donderdag tot en met zondag van 13.00-18.00 uur. de is geen methode onbezoe- 1 te blijven, tenzij je elk ïpromis afwijst. Dit echter is hts de, vervloekte, kinderen uis Oedipus voorbehouden. ian Anouilh laat in zijn gru- ijke 'Antigone' (1942) defric- hi (kien tussen idealen en wer- len ikheid. De wens om puur en ijk te blijven die niet strookt de realiteit, die onont- mbaar tot vuile handen Wat rest is het 'geluk' dat indelijk uit kleine, soms lu) ïgdevolle momenten be- ndit. Leven is aanvaarden, of ruity. Deze 'Antigone' van Thea- Ivonne Lex snijdt door de zindert en schroeit, ntigone wil haar gevallen er begraven, ondanks de nn( f die daarop staat. De ko- haar oom Kreon, heeft be- lissfld dat de een zal moeten ,Do en, ten prooi aan de gieren, egefcijl de andere broer een heiitsbegrafenis kreeg. Zij wordt ie je heterdaad betrapt. Kreon ens beert haar te redden en ver- •scl lt van de gruwelijkheden die soo le broers begaan hebben. Zij overtuigd, aan zoveel schof- ?heid wenst zij haar leven te offeren, totdat Kreon over de trivialiteit van het leven begint. Zij kiest voor de zuivere dood en sleept haar verloofde, 's konings zoon, en zijn moeder mee. Antigone is in de vertolking van Zoë In het Panhuis een sympathieke hysterica, een overspannen gedrevene, die haar weigering tot het aanvaar den van zo'n gecompromitteerd bestaan misschien wel iets te luid en omstuimig duidelijk weet te maken. Zij kiest uit vrije wil voor de puurheid. Zelfs als dit besluit onafwendbaar leidt tot haar dood. Kreon (een adembenemende rol van Frans Maas) is van kunstzinnige boekenliefhebber tot cynisch staatshoofd gewor den. Iemand moet toch het schip van staat naar veilige wa teren loodsen, de orde herstel len. Hij betreurt de vuile han den die met dit karwei gepaard gaan, maar kan zijn plicht niet ontlopen. Kreon laat geen twij fel bestaan over de sympathie die hij voor Antigone en haar standpunt voelt, maar koning schap is ook maar een vak, dat niet belemmerd mag worden door persoonlijke pathetiek. Doordat hij ooit de prinicpes van zijn jeugd overboord zette, jnoet hij nu ook doorgaan. Niet alleen met vuile, maar ook met lege handen. Leven is immers aanvaarden, of niet. 't Hart op voor Gouden Strop Vijf spannende boeken zijn genomineerd voor de Bruna Gouden Strop 1994. Het zijn 'De man van St. Maarten' van Tomas Ross, 'De Afrekening' van Jac. Toes, 'Koningswater' van Rood Rood, 'Het hoofd' van Jacob Vis en 'Het woeden der gehele Wereld' van Maarten 't Hart. Van de vijf genomineerde auteurs viel Ross in 1987 in de prijzen met zijn boek 'Bèta'. Wie de Gouden Strop 1994 wint, en met een plastiek en een geldbedrag van 25.000 gulden naar huis mag, wordt op 23 juni bekendgemaakt. De no minaties zijn gisteren in Amsterdam bekendgemaakt. De jury koos de vijf titels uit de 36 misdaadromans die van mei vorig jaar tot mei dit jaar zijn verschenen. Vorig jaar, toen Bob Mendes de Gouden Strop kreeg voor zijn boek 'Vergelding', beoordeelde de jury 22 boeken. Juryvoorzitter Jeroen Kuypers constateerde dat een toene mend aantal auteurs van „onverdacht literaire snit" naar de prijs meedingt. De ontwikkeling die de jury vorig jaar signaleerde dat steeds meer literaire auteurs zich op het thrillerpad begeven, zet zich wat dat betreft door. In de meeste literaire romans is het misdaadelement echter opsmuk, zo stelde hij. Een fraaie stijl is belangrijker dat een perfecte moord. Pluspuntje wat de inhoud betreft is, dat het seksisme op z'n retour is. In opvallend veel romans speelde een vrouwelijke re chercheur of speurder een hoofdrol; een vrouw van vlees en bloed, niet noodzakelijk beter of slechter in haar vak dan haar mannelijke collega's, kortom: een vrouw zoals we die ook in de dagelijkse werkelijkheid tegenkomen. De jury bestaat behalve Kuypers uit Diny van de Manakker (Vrij Nederland), Rolf Bos (de Volkskrant), Jan van Kooten (Drents-Groningse Pers) en strafpleiter Max Moszkowicz sr. Lucas Vis stapt op bij het NPO recensie wunand zeilstra 'Maanlicht' van Harold Pinter door To neelgroep Amsterdam. Regie: Titus Mui- zelaar. Decor: Jan Klatter. Spel: Jacques Commandeur, Kitty Courbois, Hans Kes- ting, Fred Goessens, Sigrid Koetse, Peter Oosthoek en Barbara Pouwels. Gezien: 24/5, LAKtheater Leiden Harold Pinter is er de man niet naar om in interviews uitge breid commentaar op zijn to neelstukken te geven. Toch is het vertaalster en dramaturge Janine Brogt gelukt om met Pin ter in gesprek te komen. Een verslag daarvan staat in het tekstboekje. Daarin verklaart Pinter 'buitengewoon van streek te raken', wanneer ac teurs 'onnauwkeurig zijn met de tekst; als mijn teksten niet exact zijn, werken ze niet, naar mijn overtuiging'. De acteurs van de Toneel groep Amsterdam hebben zich dat ongetwijfeld ter harte geno men. 'Maanlicht', zijn nieuwste toneelstuk, behandelen zij met grote omzichtigheid. De ge laagdheid van dit ingenieuze Pinteriaanse taalbouwsel krijgt in hun tekstbehandeling opti male aandacht. En dat betekent dat een overheersende lichtheid van toon, een enkele ternau wernood onderdrukte woede- -uitbarsting en meedogenloze directheid verrassende en soms ook raadselachtige combinaties aangaan. Pinterstukken als bijvoor beeld 'The Birthday Party' zijn inmiddels zo klassiek en bekend geworden, dat het dreigende en ongrijpbare karakter ervan bijna iets vertrouwds en daarmee on schadelijks heeft gekregen. Dat is hier allerminst het geval. De personages in 'Maanlicht' zijn voor ons compleet nieuw. Eens te meer'valt op, dat er van het publiek veel - om het schools te zeggen - zelfwerkzaamheid wordt verwacht. We mogen als het ware mee luisteren met gesprekken, waar van we zelf de eventuele sa menhang dienen te reconstru eren. In dat opzicht is de op bouw van zijn nieuwste stuk vergeleken met het vroegere werk zelfs nog ingewikkelder geworden. De handeling speelt zich af op drie lokaties. In de ene slaapkamer zit een vrouw naast het bed van haar man An dy die beweert stervende te zijn. In de andere slaapkamer ver toeven twee jonge mannen, van wie je mag aannemen dat zij de beide zonen van Andy zijn. De derde ruimte bevindt zich achter een doorgebroken muur (een slimme vondst van de de corontwerper) die in zekere zin uitzicht biedt op een andere di mensie van het stuk. Hier ver schijnt een enkele keer Andy's overleden dochter. Hiervan daan ook treden de vriend en vriendin op, wier relaties tot An dy en zijn vrouw met regelmaat onderwerp van gesprek zijn. Zonder precies te weten wat er aan de hand is, krijg je merk waardig genoeg toch de indruk dat het nodige duidelijk vyordt. De acteurs van de Toneelgroep Amsterdam laten met gevoel voor nuancering zien, wat voor wrange kilte er in deze familie betrekkingen bestaat, en hoe men zich daaraan manmoedig met hele en halve leugens pro beert te ontrekken. Lucas Vis zal zijn contract als chef-dirigent met het Noord hollands Philharmonisch Orkest niet verlengen. Het in Haarlem gevestigde orkest gaat op zoek naar een vervanger die per me dio 1996 het dirigeerstokje kan overnemen. Viszal dan acht jaar 'op de bok' hebben ge staan. Zoals gebruikelijk bij orkesten wordt geruime tijd voor het contract verloopt een besluit genomen over de vraag of or kest en dirigent samen verder gaan of niet. Het advies dat een interne commissie namens mu sici uitbrengt aan de directie, weegt daarbij zwaar. In de dis cussie die naar aanleiding van het advies ontstond, heeft Vis te weinig steun aangetroffen om verder te gaan met het NPO. Bestuur en directie van het NPO tonen teleurstelling en be grip voor Vis' besluit. Vooruitlo pend op een interne discussie over het te voeren beleid tussen 1997-2000 zullen kandidaten voor de opvolging vèn. Vis wor den gepolst. Fred Goessens, Barbara Pouwels en Hans Kesting (v.l.n.r.) in Harold Pinters 'Maanlicht'. foto annaleen louwes

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 27