Hoe veilig is de
siliconenborst?
De rolstoel
stond al klaar
f a
Marlou Boots uit Lelystad
is een van de spijtoptanten
van een siliconen-prothese.
Ze kreeg er een in '72. Bin
nen drie jaar kreeg Marlou
reuma-verschijnselen en
chronische ontstekingen,
waardoor ze nauwelijks meer
kon lopen. ,,De rolstoel stond
al klaar." Acht keer moest de
prothese worden vervangen,
omdat haar lichaam hem
niet accepteerde.
Pas na achttien jaar ellen
de legde Marlou een verband
tussen haar klachten en haar
prothese. „Nu dat ding eruit
is, ben ik een stuk opge
knapt. Ik zie er natuurlijk niet
uit, maar ik heb gekozen
voor mijn gezondheid. Ik kan
weer lopen en helder den
ken."
„Het zijn heel verdrietige
jaren geweest. Ik heb veel ge
mist. Nooit kon ik iets onder
nemen met mijn kinderen.
Mamma was altijd moe.
Mamma kon niet knuffelen
of stoeien vanwege de pijn."
Nu probeert Marlou Boots
zoveel mogelijk lotgenoten te
helpen. Daartoe heeft ze
twee jaar geleden het Steun
punt voor Vrouwen met Sili
conen -implantaten opge-
rich.. Dagelijks krijgt ze tele
foontjes van vrouwen met
dachten. Met name specia
listen krijgen ervan langs.
Marlou: „Het is de laatste ja
ren iets verbeterd, maar toch
worden nog veel wouwen
minachtend behandeld. Art
sen vinden dat we zeuren.
Die vrouwtjes zijn ook nóóit
tevreden. Hebben ze borstjes,
willen ze ze weer kwijt.' Op
die manier."
Plastisch chirurgen zijn
een apart volkje, stelt Marlou
Boots. „Het zijn artiesten die
zich diep beledigd voelen als
je hun beeldhouwwerk niet
mooi vindt."
Voor Marlou staat vast dat
het gebruik van siliconen
niet goed is. „Er zijn alterna
tieven: waterprotheses of een
prothese met afbreekbare of
minder gevaarlijke siliconen.
Het probleem is dat niemand
weet of die protheses op de
lange termijn beter zijn. Met
siliconenprotheses leek aan
vankelijk ook niks aan de
hand te zijn."
(Het telefoonnummer van
het Steunpunt voor Vrouwen
met Siliconen-implantaten
is: 03200 - 40102. Het adres is
M. Boots; Kogge 11-37, 8243
AD Lelystad.)
Borstprotheses zijn er
in verschillende soor
ten en maten, foto
united photos de boer
babette stapel
VS, ongeruste vrouwen en sussende chirurgen
Schadeclaims in
Veel wouwen met siliconenborsten
na amputatie of borstvergroting
weten niet wat ze moeten
doen. De al veertig jaar gebruikte siliconen-
prothese, waarmee chirurgen zo lekker kun
nen werken en die zulke mooie resultaten
geeft, is in het verdomhoekje geraakt.
Met name uit de Verenigde Staten komen
allerlei berichten over de mogelijk schadelij
ke werking van siliconen. Er is een grote
groep prothesedragende wouwen met
eensluidende klachten: moe, spierpijn, ge
wrichtsklachten en ontstekingen. Bang ge
worden laten steeds meer vrouwen de pro
these uit hun lichaam verwijderen.
Amerikaanse fabrikanten van siliconen-
protheses hebben inmiddels miljarden gul
dens toegezegd voor een schikkingsfonds.
Vrouwen met ernstige fysieke klachten die
wellicht zijn terug te voeren op hun prothese,
kunnen bij dit fonds een schadeclaim indie-
Plastisch chirurgen noemen de opwinding
zwaar overtrokken. „Er is geen verband tus
sen het dragen van een siliconenprothese en
genoemde klachten. Daar zijn genoeg gezag
hebbende onderzoeken naar gedaan", stelt
plastisch chirurg Van Tetering, verbonden
aan het Kennemer Gasthuis in Haarlem. „Er
zijn ook wouwen zonder prothese met spier
pijn, vermoeidheid en gewrichtsklachten."
En zijn collega Christiano van het Haar
lemse Spaarne ziekenhuis: „Tot nu toe vind
ik het verantwoord om te werken met silico
nenprotheses. Met nadmk zeg ik: tot nu toe.
Misschien moeten we onze mening over een
paar jaar wijzigen, als onderzoeken daartoe
aanleiding geven.
Filmsterren
De borstprothese ziet emit als een soort 'zak
je'. Globaal zijn er twee soorten: de een is ge
vuld met siliconen, de ander met een zout
wateroplossing. De siliconenprothese is de
meest gebruikte, omdat hij prettig zit en na
tuurlijk aanvoelt. De waterprotheses zijn
stugger en worden minder gebruikt. Alleen al
in de Verenigde Staten hebben naar schat
ting anderhalf miljoen wouwen borsten ge
vuld met siliconen. Onder filmsterren is het
een populair middel om de marktwaarde te
vergroten.
In Nederland dragen ongeveer dertigdui
zend wouwen siliconenprotheses. Bij het
merendeel van deze groep gaat het om een
borstvergroting. Daarnaast is er een klein
aantal wouwen met borstprotheses na am
putatie.
'In '78 moesten mijn beide borsten worden
afgezet. De plastisch chirurg kneep er eens
in en zei: 'Tuut, tuut. Dat gaan we mooi in
orde maken'. Ik kreeg twee protheses.
Het werd een lijdensweg. Regelmatig
werden de protheses zo hard als een
tennisbal. De specialist kneep ze zö kapot
met zijn handen. Verschillende keren
moesten er nieuwe protheses in, omdat de
oude ontstoken waren.
De laatste keer werden de protheses
ingezet met de spier voor de vulling langs.
Dan konden ze niet meer worden
ingekapseld, werd gezegd. Het zag er niet
uit: net een bol meteen deuk. De
protheses begonnen ook te vervormen en
werden pijnlijk. Een fatsoenlijk jurkje kon ik
niet meer aan. Bovendien werd ik
doodmoe. Ook mijn gewrichten gingen
zeer doen.
Toen ik een televisieprogramma over
siliconenprotheses zag, dacht ik: dat is het.
Al mijn problemen komen door die dingen.
De protheses zijn er nu uit, maar die
rotzooi zit nog steeds in mijn lijf. Ik voel me
verschrikkelijk depressief.'
~k ik
'Alle meisjes kregen borsten, maar ik
nauwelijks. Verschrikkelijk vond ik het. Ik
probeerde van alles', maar niets hielp. Mijn
Vrouwen verwijten plastisch chirurgen, dat deze niet beseffen hoe beladen het wel of niet hebben van borsten kan zijn. Een vrouw: „Heb je enig idee hoe ik eruit zie zonder borsten? Dat is een vreselijk gezic
foto united photos de boer poppe de
beha's vulde ik op. Een badpak of laag
jurkje durfde ik niet aan te trekken, want
dan viel alles eruit.
Uiteindelijk heb ik in '86 een
borstvergroting gekregen. Spijt heb ik er
niet van. Echte problemen zijn er niet. Nou
ja, vorig jaar kreeg ik een
gewrichtsontsteking in mijn linkerhand, die
maar niet overgaat. Ook moet ik
regelmatig een uitstrijkje laten maken,
omdat het smeersel er niet helemaal goed
uitziet. Dat zijn dingen die te dénken geven.
Ik ben helemaal ongerust geworden, sinds
ik ergens las over de mogelijke risico's van
siliconenprotheses. Van het steunpunt heb
ik allerlei informatie gekregen. Daarvan ben
ik erg geschrokken. Er stond ook in datje
gewrichtsklachten kunt krijgen. Ik heb.
meteen mijn specialist gebeld, maar die
noemde het onzin. Toch zit het me niet
lekker. Eigenlijk ben ik niet meer zo blij met
mijn borsten, als ik eerst was.'
De meeste plastisch chirurgen in Nederland
werken met zowel water- als siliconenpro
theses. Ook de specialisten Van Tetering en
Christiano. Het verschil tussen beide soorten
wordt duidelijk bij aanraking. De waterpro
these is stug, de siliconenprothese zacht en
soepel. Christiano: „Ik geef vrouwen altijd
beide protheses in handen. Dan voelen ze
het verschil. De meesten kiezen voor de sili-
conensoort. De waterprothese is niet alleen
minder soepel, hij kan ook een enkele keer
leeglopen. Je vult de prothese tijdens de ope
ratie en het ventiel blijft een kwetsbaar
punt."
Ook zijn collega Van Tetering constateert
dat de meeste vrouwen kiezen voor een sili
conenprothese. „Het resultaat is mooier en
daar gaat het de meeste vrouwen toch om."
Inkapselen
Een prothese is een lichaamsvreemd voor
werp, evenals bijvoorbeeld een kunstheup of
een pacemaker. Het lichaam verzet zich te
gen de 'indringer' door het voorwerp met
weefsel in te kapselen. Als dit weefsel gaat
krimpen (contractie), ontstaan er problemen.
In het geval van borstprotheses gaat de borst
misvormen en voelt hij hard aan. De meeste
vrouwen hebben overigens nergens last van,
aldus chirurgen.
Volgens Van Tetering is de kans op con
tractie kleiner, als de prothese achter de
borstspier wordt gezet. Zijn collega Christia
no plaatst de prothese vöör de borstspier.
„De buitenkant van sommige prothesetypes
is tegenwoordig ruw. Uit ervaring blijkt dat
daardoor ook de kapselvorming rond de pro
these verandert en de kans op contractie
minder wordt. Daarom zet ik de prothese lie
ver voor de spier. Ook omdat het resultaat
Twaalf jaar geleden moesten mijn beide
borsten eraf en kreeg ik protheses. Na de
operatie had ik verschrikkelijke pijn. Ik kon
mijn armen nauwelijks bewegen. Maar de
specialist vond mijn pijn niet interessant.
Hij zat vol bewondering naar zijn eigen
werk te kijken. 'Wat ben je toch mooi
geholpen', zei hij.
Ik heb al jarenlang last van mijn
gewrichten in mijn schouders en nek. Ook
raak ik snel moe. Bovendien is één
prothese aan het verschuiven. De chirurg
vindt het verantwoord om het zo te laten,
maar ik ben er niet gelukkig mee. Moet ik
nieuwe protheses nemen of maar
helemaal niks? Ik weet het niet. En zo
schuif ik die beslissing maar voor me uit.
Ik zou zo graag goede voorlichting van
artsen willen. Maar ik heb het idee dat ze
niet in ons patiënten geïnteresseerd zijn.
Ze luisteren niet naar je. Het lijkt wel of ze
met dingen bezig zijn in plaats van
mensen. Artsen vinden al gauw datje
zeurt. Niemand begrijpt wat het betekent
om je borsten kwijt te raken.'
~k ■k
'Ooit heb ik in het ziekenhuis een drastische
vermageringskuur gevolgd. Het vet
verdween, maar mijn huid hing er los bij. Ik
kreeg huidoperaties en borstprotheses. Na
drie weken zakte alles weg, omdat ze de
huid niet hadden ingenomen. Nieuwe
operatie, nieuwe protheses. Daarna wordt
het verhaal eentonig. Voortdurend was er
gedoe met die protheses. Uiteindelijk heeft
een specialist huid van mijn dijbeen
gebruikt om van mijn bovenlijf nog iets
aannemelijks te maken. Maar een jurkje of
bloesje durf ik nauwelijks aan te doen.
Vanaf het moment dat ik protheses heb
gekregen, ben ik nooit meer'fit geweest.
Zeker weten doe je het niet, maar stel dat
mijn klachten écht door die siliconen zijn
ontstaan? Dat is toch vreselijk! Artsen
kunnen makkelijk zeggen dat het allemaal
onzin is, maar je hoort toch wel vakerover
medische zaken die pas op langere termijn
problemen geven?
Mijn advies aan anderen is: begin er niet
aan. Mijn woede op specialisten en angst
voor wat zich in mijn lichaam afspeelt
worden met de dag groter.'
Behalve inkapseling dreigt bij alle protheses
het gevaar op lekkage. Bij de waterprothese is
dat geen punt. Als het omhulsel kapot gaat,
wordt het zoute water zonder problemen op
genomen in het lichaam. Bij een siliconen
prothese ligt dat anders. Van Tetering: „Als
die kapot gaat, groeit littekenweefsel rond de
siliconenvloeistof. Als dat blijft zitten ont
staan er verdikkingen, die aanvoelen als bob
beltjes. De siliconen blijven overigens achter
in de holte waar de prothese in ligt."
Tegenstanders van het gebruik van silico
nen beweren anders. Volgens hen versprei
den de siliconen zich wel degelijkjn_heiJi^
chaam, vergiftigen het weefsel en tasten het
afweersysteem aan. Zij noemen het veelzeg
gend dat een aantal prothesedragende wou
wen dezelfde klachten heeft: oververmoeid
heid, concentratie-stoornissen, rugklachten,
gewrichtsklachten, verstoorde cyclus, suiker,
reuma, huidklachten, oedeem, ontstekingen,
oogklachten, allergieën en haaruitval. Hun
klachten gaan niet over, ook niet na intensie
ve behandeling. Soms willen deze vrouwen
nog wel eens opknappen, als de prothese
wordtverwijderd.
„Ik vind de reacties sterk overtrokken en
niet gebaseerd op feiten", stelt Van Tetering.
„Onderzoeken wijzen heel anders uit. Je kunt
niet zeggen: omdat vrouwen met een prothe:
se moe zijn of gewrichtsklachten hebben ligt
het aan de prothese. Er zijn genoeg vrouwen
zonder prothese met dezelfde problemen. Al
die ongerustheid vloeit voort uit onwetend
heid."
Ook Christiano ziet op dit moment geen
aanleiding om te stoppen met siliconenpro
theses. „Veel vrouwen die bij me komen, be
ginnen over de negatieve verhalen. Dan ver
tel ik ze eerlijk, dat ik geen slechte ervaringen
heb. Bovendien is tot nu toe in geen enkel
onderzoek het verband tussen siliconenpro
theses en bepaalde lichamelijke klachten
aangetoond. Voor een goed begrip: dat is
mijn mening nu. Er loopt een aantal onder
zoeken naar een mogelijk verband. En mis
schien denk ik er straks anders over."
Steunpunt
Een van de felste tegenstanders van silico
nen-protheses is het Steunpunt voor Vrou
wen met Siliconen-implantaten. Duizenden
vrouwen hebben zich inmiddels bij het
steunpunt gemeld. Volgens een woordvoer
ster van de organisatie vertellen de meeste
vrouwen dat zij gezondheidsklachten heb
ben, die zijn ontstaan na het inbrengen van
de prothese.
Ook Christiano krijgt een enkele keer vrou
wen met bepaalde lichamelijke klachten op
zijn spreekuur. Maar de chirurg ziet geen be
wezen verband. „Mensen zoeken graag naar
een oorzaak van hun kwalen. En- wat ligt
mééf voor de hand om te zeggen: het is de
prothese."
'Ik ben nog steeds heel tevreden over mijn
borstvergroting, die zo'n twintig jaar
geleden is gedaan. Ik ben pas kritisch over
mijn protheses gaan nadenken na een
televisieprogramma, waarin vrouwen
vertelden over hun klachten. Al die
problemen heb ik gelukkig niet.
Ik heb alleen een tennisarm. Aanvankelijk
dacht ik dat het door de protheses zou
kunnen komen. Maar nu ben ik niet meer
ongerust. Wel zou ik graag een foto van
mijn borsten willen hebben. Een speciale
foto waarop te zien is of de protheses nog
goed zijn en niet lekken bijvoorbeeld. Maar
mijn arts zag de noodzaak niet zo.
Eerlijk gezegd geloof ik al die negatieve
verhalen van andere vrouwen niet. Het
klinkt een beetje hetzerig. Als je allerlei
klachten hebt, wil je het toch ergens op
kunnen afschuiven. Ik vind implantaten een
uitkomst en ben nog steeds groots met het
resultaat.'
7tr
'Ik fieb mijn prothese nu zo'n jaar of
veertien, na amputatie van mijn borst. Ik
was er altijd heel gelukkig mee Eigenlijk
heb ik er nooit veel last van gehad. Alleen
de laatste jaren wordt de prothese wat hard
en heb ik spierklachten en problemen met
mijn gewrichten. Maar dat kan ook de
ouderdom zijn.
Ik ben pas gaan nadenken over een
mogelijk verband tussen mijn klachten en
de prothese na een televisieprogramma.
Volgens de specialist is mijn prothese
ingekapseld. Ik vroeg of het niet beter was
om hem te vervangen. Maar dan zou ik
over een paar jaar weer dezelfde
problemen krijgen. 'Laat maar zitten', zei
hij.
Ik voel me niet echt gerustgesteld. Vooral
niet nu ik van mijn huisarts heb gehoord dat
het beter is om oude protheses te laten
vervangen. Hij had daarover een brief van
de overheid gekregen.
Nou weet ik het helemaal niet meer. Wie
moet ik geloven? En hoe zit het met de
risico's? Waarom worden vrouwen zo
slecht geïnformeerd?'
Christiano vermoedt dat alle deining rond de
siliconenprothese flink wordt opgeklopt door
Amerikaanse advocaten. „In de VS worden
mensen door juristen die geld ruiken gesti
muleerd om een aanklacht in te dienen en
schadevergoeding te eisen. Dat plaatst alle
negatieve verhalen in een heel ander licht.
Ook het Amerikaanse rechtsysteem speelt
een rol. Zaken worden beoordeeld door een
jury van burgers. Een patiënt met een jam-
merverhaal wordt snel geloofd. Schadeclaims
worden gemakkelijk toegekend."
Die grote ontevredenheid van vrouwen is
uiterst betrekkelijk, menen beide chirurgen.
Van Tetering: „Er lopen tienduizenden vrou
wen rond met een prothese, van wie het
overgrote deel heel tevreden is. Die hoor je
niet. Tot nu toe heb ik bij één vrouw de pro
theses eruit 'gehaald, omdat zij ervan over
tuigd was dat dat beter was."
Christiano betremt alle negatieve publici
teit over de siliconenprothese. „Ik vind het
heel kwalijk voor de patiënten, die terecht
ongerust worden. Maar de ongerustheid ont
staat op grond van zaken, die niet zijn aange
toond. Een heel grote groep vrouwen heeft
geen klachten. Negen van de tien vrouwen
willen niet zonder. En als je geen enkel risico
wilt, moetje een waterprothese nemen."
'Tien jaar geleden gingen mijn borsten eraf
en kreeg ik protheses. Na een paar jaar
kreeg ik pijn in mijn spieren en werd ik
vreselijk moe. Op een gegeven moment
kon ik niet meer fietsen. Ook lopen ging
steeds moeizamer. Omdat ik nauwelijks
kracht heb in mijn handen, moest ik mijn
honden wegdoen.
Begin dit jaar kreeg ik informatie over de
risico's van siliconen-protheses. Ik vond de
klachten van vrouwen heel herkenbaar.
Toen ben ik naar mijn specialist gestapt en
zei: 'haal ze er maar uit'. Hij heeft anderhalf
uur met me gepraat om me gerust te
stellen. 'Niks is bewezen', zei hij. 'Allemaal
heisa, overgewaaid uit de Verenigde
Staten.' Een dijk van een kerel, hoor, maar
echt overtuigd ben ik niet.
Wist ik maar zeker dat ik me rot voel
door die siliconen. Mijn arts heeft gelijk: ik
wil'eerst het bewijs zien. En wat dan?
Zonder protheses kan niet. Oh nee. Kun je
je voorstellen hoe dat er uit ziet?'
