Jan ter Laak: reiziger in vrede Kerk Samenleving ZATERDAG 21 MEI 1994 UIT DE KERKBLADEN Onbegrijpelijk (1l Over de (te grote?) betrok kenheid van Katwijkse predi kanten bij de verkiezings strijd is in de kustplaats het één en ander te doen ge weest. Toch kan dominee J. Blom het in het kerkblad 'Om de Oude Kerk' opnieuw niet laten. „Wat de uitslag van de verkiezingen voor de Tweede Kamer betekent, zal nog wel blijken", analyseert hij. „Op het eerste gezicht is deze uitslag in ieder geval dramatisch voor het CDA. Ik kan begrijpen, dat men bin nen het CDA zich wil bezin nen op de vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen. Onbegrijpelijk vind ik de wij ze waarop premier Lubbers zich tot vier keer toe in nega tieve zin heeft uitgelaten over zijn door hem zelf aangewe zen opvolger." Onbegrijpelijk (2) Blom kan 'alleen maar ho pen, dat de bezinning bin nen het CDA zal leiden tot een hartelijke en onvoor waardelijke overgave aan de nonnen en waarden van het Woord Gods. „Overigens kan dat ook voor andere partijen geen kwaad", meent hij. „Trouwens, dat is ook voor onszelf van het hoogste be lang. Daarbij is onze hoop overigens niet gevestigd op de mensen of partijen, maar alleen op de Heere. de Ko ning der koningen en de Heere der heren. Pinksteren (1) Met de uitdrukking 'Als Pa sen en Pinksteren op één dag vallen' wordt doorgaans te kennen gegeven dat iets er voorlopig nog niet in zit. Maar toch is de verbinding tussen beide christelijke fees ten zo sterk, dat het evange lie van Johannes die twee wel degelijk op dezelfde dag situ eert. Dominee H. Mondeel in het blad 'Samen Kerk' van de Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk van Hil- legom „In hoofdstuk 20 na melijk wordt ons verteld: dat de opgestane Heer verschijnt in de kring van zijn discipe len. Op de avond van de Op standingsdag! De Paasdag, dus! En wat lezen we dan? Dit: 'Vrede zij u. Zoals de Va der Mij gezonden heeft, zo zend ik u.' Na deze woorden blies Hij over hen en zei: 'Ontvang de Heilige Geest!'." Pinksteren (2) Bij johannes komen we dus de opstanding en het zen dingsbevel en de uitstorting van de Heilige Geest al tegen op de Paasdag zelf, schrijft Mondeel. „Wat nu? Weet Jo hannes niet van de zeven weken tussen Pasen en Pink steren? Heeft hij zich in de datum vergist. Zeker niet! Jo hannes vertelt op deze ma nier - op zijn manier - wat ons elders ook verkondigd wordt. Namelijk dat Pasen niet zonder Pinksteren kan en Pinksteren niet zonder Pasen!" Pinksteren (3) Wij kunnen alleen maar Pa sen vieren, de opstanding van Jezus uit de dood, als de Geest ons verzekert dat Hij inderdaad leeft, meent de Hillegomse predikant. „En wij kunnen alleen maar Pink steren vieren als de Heer ook in ons leven is opgestaan. Zo nauw luistert dat: de Geest is de gestalte waarin de opge stane Heer in ons midden is. Alleen wie dat geheim heeft verstaan, verstaat het geheim van Pasen. En dat van Pink- Alleen een gezegend Pink steren toegewenst" Secretaris Pax Christi Nederland zoekt brandhaarden over de hele wereld op Als secretaris van Pax Christi moet je weten hoe een conflict in elkaar zit, meent Ter Laak. „Of het nou Sudan is of Colombia, je moet zoeken naar mensen die met hetzelfde bezig zijn als jezelf, dus ook vredes- gedachten hebben. Bijna altijd.is de factor religie in het spel, in positieve en in negatieve zin. Daarom is het ook belangrijk om reli gieuze leiders te ontmoe ten." HILVERSUM BERT POL7GPD Ter Laak maakt van al zijn rei zen verslagen die hij meteen op de terugweg in het vliegtuig op papier zet. Vaak zijn het tijdsdo cumenten. Zo vertoefde hij in Moskou toen in augustus 1991 een mislukte couppoging werd ondemomén om MichaÜ Gor- batsjov te wippen, beleefde hij de fluwelen revolutie van Tsje- choslowakije en manifesteerde hij zich als een vredesapostel tijdens de Golfoorlog om zowel de Joden als de Palestijnen een hart onder de riem te steken. Daarbij hield Ter Laak zich niet alleen in Tel Aviv op. maar ook in Ramallah op de bezette wes telijke Jordaanoever. Verder ging hij direct naar Al banië toen dit land na tientallen jaren stalinistische terreur aar zelend een begin maakte met de democratie. De laatste paar jaar ligt het accent van Ter Laaks missies op ex-Joegoslavië. Toen de eerste granaten op Sa rajevo vielen was Ter Laak al ter plaatse. Hij zou nog vele keren terug gaan. Van al deze niet ongevaarlijke missies hield de Pax Christi-se- cretaris een dagboek bij. Deze notities zijn bewerkt met als re sultaat een bij Kok in Kampen uitgegeven boek, dat de toepas selijke titel 'Reiziger in vrede' kreeg. Het boek van Ter Laak kent drie fasen, zoals hij zelf zegt. In de eerste plaats is dat de perio de waarin een uitbarsting dreigt. „.Zolang" het conflict nog niet is uitgebroken is er van al les gaande. Dan zijn er krachten die het verdienen om onder steund te worden, maar je moet dan wel precies weten wie die krachten zijn. De zaken komen pas in de publiciteit wanneer er doden vallen, terwijl de beslis sende dingen vaak gebeuren in de fase daarvóór. Dan vind ik dat wij er als vredesbeweging moeten zijn. Dat gebeurt niet altijd." Joegoslavië is daar een voor beeld van, meent Ter Laak. „Wij waren nog zo druk bezig met de hele omwenteling in Oost-Euro pa en toen kwam de Golfoorlog. Eigenlijk heeft de Joegoslavi sche oorlog ons ontzettend overvallen. De fase waarin het in Joegoslavië broedde hebben ..Ik ben altijd iemand geweest die ter plekke wilde zijn als er iets spannends gebeurde. Dat zat er al jong in. Als student was ik bijvoorbeeld in Berlijn op het moment dat de Muur gebouwd werd. Blijkbaar heb ik een neus voor zulke zaken." Wat dat 'spannende' betreft kan Jan ter Laak zijn hart ophalen. Als secretaris van de vredesbeweging Pax Ch risti Nederland is hij veel onderweg, hoewel zijn reizen nu een beduidend ander karakter hebben dan in zijn jeugdjaren. Vredesapostel Jan ter Laak: „Heb niet de pretentie dat je oorlogen kunt opli wij gemist. Wij waren niet goed op de hoogte van wat er alle maal gaande was. Naar mijn mening geldt dat ook voor poli- De tweede fase behelst het oorlogsgeweld zelf en de bur gerbevolking het idee heeft dat de wereld hen vergeet. Dan is een solidariteitsbezoek heel be langrijk. Ter Laak heeft dat het sterkst ervaren toen hij in de cember 1992 in Sarajevo was en de stad nog dagelijks werd be schoten. „Schreeuw het uit, op dat de wereld weet wat hier ge beurt, riepen ze. Mensen in een oorlogssituatie zitten te hunke ren naar aanwijzingen dat ze niet vergeten worden. Want ver geten worden is natuurlijk het ergste wat een mens kan over komen." Verzoening De derde fase breékt aan wan neer het conflict is uitgewoed en een moeilijke tijd aanbreekt waarin geprobeerd moet wor den om verzoening tot stand te brengen. „.Dan hebben we best wat te bieden, maar je bent na tuurlijk het meest geloofwaardig als je al in fase één en twee aan wezig bent." Als vertegenwoor diger van een vredesbeweging is Ter Laak meestal te vinden te midden van het 'gewone' volk. ,„Bij voorbaat gaan wij naar non-gouvermentele organisa ties. Dat kunnen organisaties zijn op het gebied van de men senrechten of vredesgroepen. Dat is onze eerste doelgroep, al of niet kerkelijk georiënteerd. Wij zijn heel terughoudend om naar de officiële autoriteiten te gaan omdat die onmiddellijk de neiging hebben om te gaan ma nipuleren." Kan Ter Laak zeggen wat hem in al die jaren - hij is nu tien jaar Pax Christi-secretaris - het meest heeft gedaan? ,„Wat mij het meest aangrijpt is dat men sen die ik heb ontmoet en bij wie ik te gast ben geweest, later zijn vermoord. Dat mensen die je persoonlijk heb gekend niet meer leven." Hij noemt Chico Mendez, een bekende ecoloog in Brazilië, en bisschop Jaramil- lo in Colombia. „Die heb ik ont moet op Allerzielen op het kerk hof waar hij bezig was met een dienst. Een paar maanden later is hij door de guerrilla ver moord." Ter Laak: ,„Bij het conflict in ex-Joegoslavië probeer ik steeds te kijken of de drie grote gods diensten - katholiek, orthodox, en moslim - nog een vorm van samenwerking hebben. Ook in Joegoslavië zijn er nog altijd mensen die zich er niet bij neer wensen te leggen dat de drie godsdiensten tegenover elkaar staan en gebruikt worden in de Ter Laak heeft het gevoel dat er in Nederland een eenzijdige aandacht is voor Bosnië en Kroatië en dat Servië 'toch al leen maar gezien wordt als de schuldige'. Maar dat verbaast je toch niet? „Nee, maar ik vind dat niet eerlijk naar de half mil joen vluchtelingen die in Servië verblijven. Er zijn ook slachtof fers van de oorlog in Servië. We moeten zorgen dat zij ook de nodige aandacht krijgen." Zo wel aan (katholiek) Kroatische als (orthodox) Servische kant heerst grote angst voor de gods dienst van de moslims. „In Sa rajevo is men nu al zover dat gezegd wordt dat de moslims in Bosnië fundamentalistischer zijn dan in het Midden-Oos ten." Is Ter Laak ook van mening dat Servië deze oorlog be- gonnnen is? Hij is voorzichtig in zijn antwoord. „De eerste ver antwoordelijkheid mag je leg gen bij de Servische leider Milo sevic. Maar ook dat heeft weer een hele voorgeschiedenis. Wij moeten ons voortdurend oefe nen om te weten dat dit een na tionalistisch conflict is. En dat is heel wat anders dan de Tweede Wereldoorlog. Ik ben daarom terughoudend om meteen mak kelijk de schurk aan te wijzen, want er zijn vele waarheden." Er is ten aanzien van dit Joego slavische conflict een soort vers impeling aan h vindt Ter Laak. „Wij willen het conflict oplossen. Hoe vaak hoor je niet dat de internationa le gemeenschap heeft gefaald. Maar je kunt ook zeggen: we konden niet anders. Het conflict is zo gecompliceerd, dat je rus tig kunt zeggen dat het falen van de internationale gemeen schap een expressie is van ons onvermogen." Van groot belang is dat bij dit conflict een zekere rust in de menselijk geest wordt gescha pen, merkt Ter Laak op. „Heb niet de pretentie datje de oorlo gen kunt oplossen, want de op lossing ervan ligt altijd in de re gio zelf. Wij kunnen slechts be perkte dingen doen." Ligt Ter Laak wakker van al die ellende? „Nee, ik lig er juist helemaal niet wakker van, omdat mede dank zij deze reizen ik ontdekt heb dat we nog eën heleboel kunnen. Juist dat vind ik de moeite waard. Ik denk dat de mensen vaak wakker liggen van dingen die ze niet kunnen reali seren. Ik heb een heleboel geluk dat Pax Christi mij deze moge lijkheden biedt om toch het één en ander te kunnen doen." Reiziger in vrede dagboeknotities Jan ter Laak. - Kampen Kok, 1994. - 152 p. ISBN 90-242-8752-9. Prijs 27,50 gulden. Ook recent verschenen bij Kok in Kampen: 'Thuiskomen bij God' van Stephen Boonzaaijer. Een relationele ontvouwing van het christelijk geloof, zo luidt de ondertitel van deze uitgave. De psycholoog, theoloog en coördinator van leefgemeenschap De Bondgenoot in Barneveld werkte aan een herziening van 2000 jaar christendom. Het boek sluit aan bij de verbondstheologie, die geradicaliseerd wordt tot rela tionele theologie, waarin God en mens partners van elkaar zijn. De auteur wil komen tot een 'menselijke geloofsleer'. 339 p. ISBN 90-242-8237-3. Prijs 39,90 gulden. 'Een goed gesprek' van Hans Bouma. Op een aan sprekende manier geeft de auteur speciaal voor jonge ren een uitleg van het Onze Vader, een gebed dat 'na bijna tweeduizend jaar nog volop actueel is'. 64 p. IS BN 90-242-8241-1. Prijs16,50 gulden. 'Met moslims in gesprek over het evangelie' van dr. J. Verkuyl. De voormalige missionair predikant, hoogle raar in Indonesië en emeritus-hoogleraar Zendingswe tenschappen van de VU in Amsterdam, pleit voor de bevordering van de missionaire dialoog tussen christe nen en moslims. Aan deze herziene uitgave is een actu eel hoofdstuk toegevoegd over de toenemende en we reldwijde repolitisering van de islam. 162 p. ISBN 90- 242-2759-3. Prijs29,50 gulden. 'Katern III'. Deze uitgave diept het thema 'kunst en levensbeschouwing, cultuur en christendom' verder uit. Het bevat essays, interviews (onder anderen met Jan Greven van Trouw en Bert Endedijk yan uitgeverij Kok), gedichten en literair proza. 96 p. ISBN 90-242-8256-X. Prijs22,50 gulden. 'LichtinvalBijbels dagboek' van Thijs Weerstra. De woorden van dit bijbels dagboek 'willen mensen bij hun gang door het jaar aan het nodige licht helpen'. El ke maand kreeg een bepaald thema en de auteur hield rekening met het kerkelijk jaar, de joodse thema's in het najaar en met de seizoenen. Het boek is opgedra gen aan Okke Jager. 390 p. ISBN 90-242-8792-8. Prijs 39,50 gulden. 'Aartsmoeders' van Bettine Siertsema (red.). De bij belse verhalen van vrouwen die een rol speelden in de wordingsgeschiedenis van Israël worden in deze uitga ve op een aparte manier belicht. Het boek bevat hoofd stukken over onder anderen Sara, Rebekka, Lea en Ra chel en bevat ook suggesties voor een liturgische ver werking. 108 p. ISBN 90-242-8259-4. Prijs 27,50 gul den. HET WEER Wispelturig Het broeierige, wat onstabiele weer van gisteren stond al een beetje model voor de omstandigheden, die tijdens het Pinksterweekeinde op het programma staan. De zon, die in de middag tevoorschijn kwam, bracht de wankele atmos feer vrij snel uit balans. Toen het kwik rond 15.00 uur tot 17 a 18 graden was opgelopen, haalden de stapelwolken boven de duinen van Kennemerland voldoende verticale afmetingen voor neerslagvorming. De buien bleken niet erg actief, on danks de zware luchten, die wer den gezien. Het waren van die typi sche lokale warmte-buien, die 's namiddags in de vochtige lucht konden ontstaan en tegen de avond weer snel verdwenen waren. Inmiddels was boven België een frontaal neerslaggebied gearri veerd. Langzaam in noordelijke richting koersend, verscheen aan de voorzijde van dit gebied een meer georganiseerde buienlijn. In de vooravond regende het plaatse lijk fors boven Zuid-Holland, later in de avond en nacht kreeg een groter deel van het land met deze nattigheid te maken. Vanmorgen kan het nog enige tijd blijven nadruilen boven het noor den en midden van Nederland. Uit het zuiden nadert een smal gebied met opklaringen, maar de ontwik kelingen volgen eikaarsnel op. Het depressiegebied, dat al twee ken actief is boven het zuidwester van Europa (koud en nat in Spanj en Portugal!), vaardigt in de loop van de dag een nieuwe randstorin af, die koers zet naar de Noordzee Dat betekent in de avond en nach een nieuwe periode met buiig aan doende regenval, mogelijk met ee enkele donderklap. Op zondag heerst er een betrekke lijke rust; er zijn even geen regen- brengende fronten in de buurt. Ei paar uur zon is mogelijk en in de zachte en vochtige lucht wordt he al gauw een broeierige, naar on weer neigende middag met tempe p raturen tegen de 20 graden. Toch lijkt dit de beste dag van het weelj i einde te worden. Maandag i: volgende randdepressie uit Frank rijk naar ons onderweg; de kans neerslag is dan weer wat groter. A met al dus een wispelturig weerty pe tijdens dit lange weekëinde maar het temperatuurniveau is best comfortabel. In hetalgemee kan gezegd worden dat de mooist momenten zijn weggelegd voor dt ochtenduren. De kans op zon is dan het grootst. Bij het oplopen van de middagtemperatuur raakt de lucht al gauw gevuld met sta pelwolken en vooral later op de d< is het oppassen voor een plotselir ge regen- of onweersbui. HET WEER IN EUROPA KNMI Weersvooruitzicht Geldig tot en met Engeland, Schotland, Wales en Ierland: Overwegend veel bewol king en van tijd tot tijd re gen. In Schotland vrijwel terdag af en toe zon. Mid dagtemperatuur uiteenlo pend van 10 graden langs de Schotse oostkust tot ongeveer 15 in Engeland en Ierland. België en Luxemburg: Zaterdag half tot zwaar be wolkt en enkele buien. Zondag af en toe zon en slechts een verspreide bui. Maximumtemperatuur za terdag ongeveer 17, zon dag rond 20 graden. Noord- en Midden-Frank- Half tot zwaar bewolkt en van tijd tot tijd regen of buien, mogelijk met on weer. Zondag in het westen mogelijk droog. Middagtemperatuur ongeveer 20 graden, in het westen enkele graden la ger, in de omgeving van Lyon bij opkla ringen enkele graden hoger. Overwegend bewolkt en van tijd tot tijd regen of motregen. In de Algarve zater dag eerst nog perioden met zon en droog, later toenemende regenkansen. Middagtemperatuur van 18 graden in het noorden tot 22 in de Algarve. Spanje: In het noordwesten half tot zwaar be wolkt en van tijd tot tijd regen of motre gen. Langs de Costa's in het oosten en zuiden flink wat zon en droog. Middag temperatuur meest tussen 25 en 30, in >n 17 en 22 gra- Canarische Eilanden: kans op wat regen, maar zaterdag de zuidstranden nog perioden met Middagtemperatuur tussen 22 en Marokko: Westkust: Zaterdag nog perioden met zon, zondag wolkenvelden en aan het noordelijk deel van de kust mogelijk re gen Maximumtemperatuur tussen 20 en 24graden. Zonnig. Middagtemperatuur aan het strand oplopend naar 25 tot 30 graden, 's middags bij wind van zee enige ver koeling. Landinwaarts veel hogere tem peraturen Zuid-Frankrijk: Half tot zwaar bewolkt en af en toe re gen. Langs de Middellandse-Zeekust af en toe zon en waarschijnlijk droog. Mid dagtemperatuur van 20 graden in het westen tot 26 plaatselijk in het Rhone- dal en langs de zuidkust. Mallorca en Ibiza: Droog en overwegend zonnig, zondag ook enkele wolkenvelden Middagtem peratuur ongeveer 27 graden. Italië: Flinke zonnige perioden en droog. In het noorden wat meer bewolking en vooral in de berggebieden een enkele regen- of onweersbui. Middagtemperatuur in het noorden oplopend tot 26, elders naar ongeveer 30 graden. Corsica en Sardinië: Flinke perioden met zon en droog. Maxi mumtemperaturen oplopend naar onge veer 30 graden. Griekenland en Kreta: Zonnig. Middagtemperatuur oplopend naar ongeveer 30, op het Griekse vaste land plaatselijk tot 35 graden Turkije en Cyprus: Zonnig. Middagtemperatuur oplopend naar ongeveer 30 graden Duitsland: Zaterdag in het westen half tot z mogelijk met on- oosten perioden met zon en ijwel overal droog. Zondag overal af en e zon en enkele verspreide buien. Mid- klein 27 WEERRAPPORTEN ZONDAG 22 MEI 1994 Zon- en maanstanden Zon op 05.34 Zon onder 21.3 Maan op 18.19 Maan onder03.4 Waterstanden Katwijk Hoog water. 01.13 13.38 Laag water 09.11Q2.06 MAANDAG 23 MEI 1994 Zon- en maanstanden Zon op 05.33 Zon onder 21.31 Maan op 19.43 Maan onder04.1i Waterstanden Katwijk Hoog water 02.08 14.32 Laag water 10.06 22.25 DINSDAG 24 MEI 1994 Zon- en maanstanden Zon op 05.32 Zon onder Maan op 21.02 Maan onder04.5f Waterstanden Katwijk Hoog water 02.58 15.25 Laag water 11.05 23.15. Weerrapporten 20 n i 20 u ono8 16 11

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 12