Denksport VRIJDAG 20 MEI 1994 puzzel schaken Klaas Steijn bridge Nummer 20 Horizontaal: 1. constitu tie; 5. leerjaar; 8. afnemer; 12. halsjuk; 14. bedrogene; 15. trouwbelofte; 18. nacht kleding; 19. vermogend; 20. landbouwwerktuig; 21. lief kozing; 22. smeersel; 23. middel; 25. deel van de vin-* ger; 27. indien; 29. Europe aan; 30. heilige; 31. honing bij; 33. bol garen; 35. uit drukking; 37. grondsoort; 38. bouwmateriaal; 40. maanstand; 42. deel van een bijenkorf; 45. afloop; 47. ver tragingsmiddel; 49. uurwerk; 50. getal; 52. Trans-Europa- Express; 53. binnenjaloezie; 56. pleisterkalk; 58. Neder land (op auto's); 59. kweek; 61. waagstuk; 62. onbesmet; 64. ethische norm; 65. geest drift; 67. persoonlijk vnw.; 68. gevangenis; 70. stonde; 72. schade aan een schip; 74. genoegen; 76. sneeuw- storting; 78. Griekse letter; 80. persoonlijk vnw.; 81. kunsttaal; 82. ^odin van de dageraad; 83. schouwspel; 86. Gennaanse godheid; 88. ruimtelijk; 89. strafwerktuig; 90. groot vertrek; 91. de oud- Verticaal: 1. deel van een gebouw; 2. plaaggeest; 3. ik (Lat.); 4. vulkanisch gesteen te; 5. Afrikaans land; 6. vo geleigenschap; 7. bijwoord; 8. behendigheid; 9. voorzetsel; 10. voortdurend; 11. verzoek schrift; 13. bekoorlijk; 14. draai erig; 16. insekteneter; 17. kwaadsprekerij; 18. deel van de hand; 22. mannetjesvarken; 24. lievelingskostje; 26. aalt; 28. Eu ropese hoofdstad; 30. mager; 32. boom; 33. steen; 34. boom vrucht; 36. pook; 39. uniform; 41. afvallige; 43. hoogste punt; 44. bloem; 46. verharde huid; 48. neerslachtig; 51. naar we zen; 54. ankerplaats; 55. aard gordel; 57. bioscoop; 60. voor zetsel; 61. geschenk; 63. kloos terlinge; 64. plant; 66. speer; 67. liturgisch hoofddeksel; 69. bleekrood; 71. dronkenlap; 73. strook; 75. kweker; 77. elec- trisch geladen deeltje; 79. plaats in Duitsland; 83. bevel; 84. aan sporing; 85. huisdier; 87. lid woord; 88. Leger des Heils (Eng. afk.). Oplossingen, per brief kaart, dienen uiterlijk dins dag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt inge zonden, als volgt adresse ren: Redactiesecretariaat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Post bus 54, 2300 AB Leiden. Oplossing nummer 19 Joker Productions Winnaars De set potloden gaat naar Eveline Waal, Oude Zee weg 39, 2202 CH Noord- wijk (kruiswoord) en naar Mevrouw J. van Dam, Goe- verneurplantsoen 8, 2394 VZ Hazerswoude-Rijndijk (cryptogram) Cryptogram nummer 20 Horizontaal: 2. Harington om te laten schieten? (10); 8. Anti-Magnetisch? (14); 9. Rustig wordt Europeaan neerge slagen (5); 10. Daarin bevalt de vrouw van de marktkoop man (8); 11. Gemetseld voor de verdediging op het voet balveld (7); 12. Gordelweg (6); 13. Vogel in een kluwen (4); 14. Gebrild rund? (8); 16. Die mensen maakten geen in telligente indruk (8); 18. Loop naar beneden zonder ge brek! (4); 19. Vangt de schokken heel licht op (4). Verticaal: 1. Het leek aangrijpend (13); 2. Beleefd belet tend (10); 3. Na het afleggen krijgen leerlingen er puistjes (13); 4. Materiaal Dier om de nek van een ander dier (7); 6. Kledingstuk van een zeerpan die wat te ver bergen heeft (9); 7. Daarop loopt een in- sekt om niet achter te raken (7); 15. Aantrek kelijk voor een priester in de kroeg (4); 17. Kik ker in een godsdiensti ge sekte (6); 19. Van die club krijg je het heen en weer (11). Oplossing cryptogram 19 filatelie i cultureel onderwerp (9); 5. -Wg- pakknecht -t-r-l-o- bemiddeld -r-e-ow— -salamander -n-h-l-e-e-s-b- figaro-vorstvry -p-a-o-e-g-r-u- knapen-arabis -v-v-a bevestigd -rv-a- stofnest- -r-o-g- heerweg -k-t-r- VAN 27 juli tot en met 7 augus tus zullen in Nederland, groten deels in Den Haag, de Wereld- ruiterspelen worden gehouden. Aan deze spelen, een van de grootste sportevenementen in ons land sinds de Olympische Spelen van 1928 nemen onge veer 700 ruiters afkomstig uit 45 landen met ruim 1000 paarden deel. Er worden meer dan 350.000 toeschouwers verwacht. De eerste Wereldruiterspelen werden in 1990 in de Zweedse hoofdstad Stockholm gehou den. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het een eenmalig evenement zou worden, maar de formule bleek zo succesvol dat werd besloten het één keer in de vier jaar te houden. Ne derland is dus gastland van de tweede spelen. Het 12-daagse topsportevene ment is in feite een samenbun deling van wereldkampioen schappen in zes hippische dici- plines: springen, dressuur, mili tary, vierspannen, voltige en lange afstandsrijden. Op 14 juni zullen de Wereld ruiterspelen postaal worden ge markeerd door de uitgifte van een bijzonder geslaagde liggen de zegel in de waarde van 80 cent. Op de zegel zien we - in het zwart uitgevoerd - deelne mers aan de zes diciplines. De achtergrond, die heel vaag is ge houden, wordt- gevormd door mensen op de tribune. De zegel is uitgevoerd in zwart, magenta, geel en cyaan. Oplage: 11,5 mil joen stuks. Ook op 14 juni zal '100 jaar bewegwijzering door de ANWB' worden herdacht met een 70 cent-zegel (kleuren; geel, ma genta, cyaan en zwart; oplage: 9 miljoen). Honderd jaar geleden nam de ANWB het initiatief om twaalf houten wegwijzers te plaatsen op het traject Rotter dam-Utrecht. Hoewel de weg wijzers in de loop der jaren sterk zijn gewijzigd, verzorgt de ANWB nog steeds het grootste deel van de bewegwijzering in Nederland. Momenteel staan er niet minder dan 100.000 ANWB-wegwijzers langs de Ne derlandse wegen, van padde stoelen en zeskantige route bordjes tot inwendig verlichte wegwijzers. Op de eveneens liggende 70 c- zegel staat op de voorgrond een fiets en onder een groot bord met daarop het woord 'Neder land A 100' - een heel aardige vondst van ontwerper Kees van Drongelen uit Amsterdam, die ook de ruiterspelen-zegel voor zijn rekening nam - is een auto afgebeeld. Boven het bord de tekst '100 jaar bewegwijzering ANWB 1894-1994'. FRANKRIJK/ GROOT-BRIT - TANNIE—Twee weken geleden hebben de Franse president Mitterrand en de Britse konin gin Elisabeth II de tunnel onder het Kanaal officeel geopend. Zowel Frankrijk als Groot-Brit- tannië heeft aan deze histori sche gebeurtenis vier zegels ge wijd met identieke beelden, een zegelvierling dus. De zegels vor men paren (geen doorlopers). Op de linker zegels staan de Britse leeuw en de Franse haan die elkaar over het Kanaal de poot schudden en op de rechter zegels twee handen die elkaar - boven een trein die door de tunnel rijdt - beroeren. Waar den: twee 2,80 fr.-zegels, twee van 4,30 franc, een paar in de waarde van 25p en een paar van 41 pence. De Franse zegels ver schenen 5 mei, de Britse 3 mei. Op 11 april herdachten de Fransen met een 2,80 fr.-por- tretzegel de sterfdag van presi dent Georges Pompidou (1911 - 1974) en op dezelfde dag werd met een 2,80 fr.-zegel een hom mage gebracht aan de Maquis (1944-1994), het Franse verzet. De driejaarlijkse postzegel tentoonstelling Philexjeunes is uitgegroeid tot het belangrijkste postzegelevenement voor de Franse jeugd. Grenoble is dit jaar de gaststad en op 25 april werd naar aanleiding daarvan een 2,80 fr.-zegel uitgegeven. Aan deze tentoonstelling ging een ontwerpwedstrijd vooraf. Thema's: spelen en cultuur. Een van de vele honderden inzen dingen staat op de zegel: een jongen, als een soort Prikke- been gewapend met een schep net, maakt jacht op vliegende •zegels. IN 'T KORT Israël: 8 februari, permanente zegel 'zangvogels', 85 ag.; inheemse kevers, vier ze gels van 85 ag.; gezondheids zorg, 85 ag., regelmatig bewe gen, 1,30 nis., niet roken en 1,60 nis, bewuste voeding; derde ze- De eerste officiële wereldkam pioen schaken, Wilhelm Stei- nitz, (1836-1900), wordt alge meen als de grondlegger van het moderne positiespel be schouwd. Zijn belangwekkende ideeën en opvattingen werden hem destijds bepaald niet door iedereen in dank afgenomen, menigmaal was hij het onder werp van spot. Nu, bijna 100 jaar na zijn dood, staan sommi ge van zijn theorieën opnieuw in het centrum van de belang stelling. Tijdens de eerste ronde van de dubbelrondige VSB-vier- kamp in Amsterdam kwam in de partij Short-Timman de Stei- nitzvariant van de Franse verde diging op het bord. Nadat jaren lang het Frans met 3. Pc3 voor namelijk met 3. Lb4 werd be antwoord valt de laatste jaren een hernieuwde belangstelling voor de klassieke variant met 3. Pf6 te bespeuren. Maar het gebruikelijke 4. Lg5 wordt steeds meer vervangen door de oude zet van Steinitz: 4. e5. De daaruit voortvloeiende verwik kelingen kunnen leiden tot een positie waarin zwart een stuk offert tegen 3 pionnen. De huidige theorie staat zeer wantrouwend tegenover deze variant. In het aprilnummer van het computertijdschrift Mega- Byte heeft Jeroen Noomen zich uitvoerig met deze variant bezig gehouden en een aantal com puterprogramma's de materie laten onderzoeken. De "resulta ten wijzen uit dat zwart het bij zonder moeilijk heeft. Reden dus voor Timman, die met Stei nitz gemeen heeft dat hij met grote hardnekkigheid vast houdt aan zijn eigen ideeën, om zich op deze avonturen in te la- SHORT - TIMMAN 1. e4 e6; 2. d4 d5; 3. Pc3 Pf6; 4. e5 Pfd7; 5. f4. Steinitz speelde hier ook wel 5. Pce2, hetgeen nog steeds goed speelbaar is. 5. c5; 6. Pf3 Pc6; 7. Le3 Db6. Dit vormt de inleiding tot de nu volgende verwikkelingen. In de rubriek van twee weken geleden behandelde ik hier mijn partij tegen het computerprogramma The King Aegon, waarin ik voor het meer voorzichtige 7. a6 koos. De tekstzet is veel scherp er en meer consequent, maar wel veel riskanter. 8. Pa4 Da5+; 9. c3 cxd4; Interessant is hier 9. c4, dat door Vaganian, Dol- matov en Dreev met bevredi gend resultaat is gespeeld. 10. b4 Pxb4; 11. cxb4 Lxb4+; 12. Ld2 Lxd2+; 13. Pxd2 g5. Ook deze zet is van Dreev afkomstig. De theorie houdt zich voorna melijk bezig met 13.b6, waar na wit toch wel het beste spel houdt. De grootste zorg voor zwart vormt de onveiligheid van zijn koning. 14. Tbl gxf4; 15. Lb5 Tb8. In Informator 58 yer- meldt Dreev bij zijn commen taar op zijn partij tegen Ahand een analyse van Kaminski, die vindt dat wit na 15. Kf8!; 16. De2 d3; 17. Df2!? Pxe5; 18. Dxf4 ■i A 11 'H 1 k k k k 1 a a a k 0! V v 111 in 111 lil B III a 0 a igr a a a6; 18. Tel Da3; 19. Db3 Da5; 20. Lxd7+ Lxd7; 21. Pxf4 Tg8; 22. Dd3 Tg5; 23. 0-0. Het paard weegt zwaarder dan de 3 pion nen. Verder is de positie van de zwarte koning zorgwekkend. Short maakte het karwei snel en doeltreffend af. Er volgde: 23. Tf5; 24. Pb3 Db6; 25. Tf2 Lb5. (Het alternatief 25. Tc8; 26. Txc8+ Lxc8; 27. Pxd5 exd5; 28. Txf5 Lxf5; 29. Dxf5 d3+; 30. Kfl De3; 31. Dc8+ Ke7; 32. Dc5+ is ook niets voor zwart zoals Tim man zelf liet zien via teletekst). 26. Dg3 Td8; 27. Ph5 Txf2; 28. Dxf2 Lc4; 29. Pf6+ Kf8; 30. Pxd4 Lxa2; 31. Pd7+ Zwart AM M III 111 111 4 i i i III k II III 111 k |i A III III 01 III 111 a A 0 A III A III ES a Pg6; 19. Df5 het initiatief heeft. De tekstzet, die ik niet eerder in deze stelling heb gezien, kon Short niet verontrusten. Na af loop vertelde hij dat hij al na een half uurtje had gedacht te zullen gaan winnen! 16. Pc5 (Zie diagram 1) In deze stelling, die toch niet prettig oogt voor zwart, zette Timman voort met 16. Dc3. Zaterdag schreef Gert Ligterink in De Volkskrant dat Timman achteraf over deze zet niet tevreden was en in plaats van de tekstzet 16.Da3 als verbetering suggereerde. Nu is er moed voor nodig de grote meester tegen te spreken, maar het komt me voor dat Timman de venijnige reactie 17. Pa6 daarbij heeft overzien. Als zwart een toren achterkomt kan hij het natuurlijk wel vergeten en ik zie niet hoe hij dat in deze situ atie kan voorkomen. 17. Pd3 dammen Vorige week waren we bij de ti telstrijd in Wit-Rusland. Van daag maken we een kleine over steek naar de Verenigde Staten. Daar heeft oud-wereldkam pioen Iser Koeperman zich via het Amerikaanse zonetoemooi voor de zoveelste keer geplaatst voor de WK-finale. Nu was de tegenstand in dit Pan-Ameri- kaanse kampioenschap niet bij ster groot, maar gezien de leef tijd (74) van de zesvoudig we reldtitelhouder toch een opmer kelijke prestatie. Iser Koeperman besloot in 1978 het harde bestaan in de toenmalige USSR te verruilen voor een nieuwe start in de Amerikaanse stad Boston. Een verhuizing die hem door de Russische autoriteiten destijds niet in dank werd afgenomen. Het meest schrijnende bewijs van dit ongenoegen heb ik erva ren tijdens een verbijf in Mos kou waar ik in 1982 met mijn club DCIJ drie wedstrijden speelde tegen een Russische se lectie. In een van de gangen van het gebouw waar speelden hin gen aan een lange muur de jaarportretten van alle Russi sche en schaakkampioenen. Deze fotogalerij werd ontsierd door een aantal, op het oog, wil lekeurige lege plekken. Op het zelfde moment werd het mij pijnlijk duidelijk dat op die lege plekken de portretten van Iser Koeperman hadden gehangen. Boston voorziet Koeperman in zijn levensonderhoud met het spelen van toernooien en het schrijven van damboeken en kasteelromans. Naast Koeperman kwalifi ceerden ook de Surinamer Bur leson en de Braziliaan Lourival zich voor het WK '94. Aan de hand van enkele fragmenten zal ik trachten u een indruk te ge- schappers', 3,85 nis., de immu- noloog Mordecai Haffkine (1860-1930). het r dit 7 Een vrijwel geforceerde winst - iiLL- behaalde Koeperman met wit tegen de Braziliaan Mario (zie diagram 1). Verloop: 34. 25-20 12-18 35. 40-34 29-40 36. 20x29 23x34 37. 35x44 15-20 38. 37-31 26x37 39. 42x31 inleiding tot een aanval tegen de zwarte kor te vleugel omdat schijf 34 toch niet te winnen valt: 39.18-23 40. 27-21 16x27 41. 32x21 23x32 42. 38x27 8-12 43. 27-22 20-24 44. 21-16 9-14 45. 16-11 34-39 46. 44x33 12-17 47. 22-18 13x22 48. 11-7 17-2*1 49. 7-1 21-27 50. 1-6 24-30 51. 6x28 met winst In de volgende stand heeft Koeperman zijn tegenstander Tenorio een lastige voorpost be zorgd. Zie hoe handig zwart het de witspeler verder lastig weet te maken (zie diagram 2): 35. 44-40 12-18 36. 37-31 18x27 37. 31x22 15-20 38. 42-37 3-8 39. 48-42 21-26 40. 32-27 8-12 41. 40-35 20-24 42. 45-40 23-29! 43. 40-34 29x40 44. 35x44 19-23 45. 44-40 14-19 46. 37-32 24-30 47. 25x34 23-29 48. 34x3 12-17 49. 3x21 26x48 50. 40-34 en wit gaf het zonder het zwarte antwoord af te wachten terecht op. Een geroutineerd staaltje techniek. Het derde en laatste fragment komt uit de partij Wolf-Cleuber, namen die u wellicht nog niet eerder tegenkwam. Zeker is dat u beide heren ook niet op WK- niveau zult kunnen bewonde ren, want daar spelen ze te zwak voor. Niettemin leverde hun partij een aardig fragment op (zie diagram 3), In deze stand speelde wit 37. 44-40. Het programma TRUUS vond de volgende afwikkeling: 34-29 23x34 28-23 19x28 32x23 21x41 36x47 26x37 23-19 14x23 25x1 35-40 44x24 23-29 39x30 29x49 met schijfwinst. Of dit evenwel voldoende is voor de partij winst, la^t Truus gaarne aan u ter beoordeling. Mogelijk keren we volgende week nog even te rug naar de Witrussische titel strijd. of verliezen v contract kan soms afhankeli zijn van kleine, zelfs bijkomst lijkende verschillen in de te vc gen speelwijze. Het is daarljr vaak van belang dat men 2 plannen voor de tegenpartij goed mogelijk maskeert. Pri beert u eens met west me denken in het volgende spel: De volgende dag, tijdens de tweede ronde, speelde Short opnieuw de Steinitzvariant van het Frans. Nu echter met zwart. Hij vermeed de bovenvermelde complicaties, maar kon even min een nederlaag voorkomen. Zijn tegenstander in deze partij was een oude bekende: de PCA- wereldkampioen zelf. KASPAROV - SHORT 1. e4 e6; 2. d4 d5; 3. Pc3 Pf6; 4. e5 Pfd7; 5. f4 c5; 6. Pf3 Pc6; 7. Le3 cxd4; 8. Pxd4 Lc5; 9. Dd2 0-0; 10. 0-0-0 a6; 11. h4 Pxd4; 12. Lxd4 b5; 13. Th3 b4; 14. Pa4 Lxd4; 15. Dxd4. Tot zover volgden beide spelers de partij Nijboer-Luther, Leeuwarden 1992. De Duitser vervolgde met 15.Da5; doch kwam na 16. b3 Lb7; 17. c3! Tfc8; 18. Kb2 bxc3+; 19. Txc3 Txc3; 20. Dxc3 in het nadeel. Maar ook Short slaagt er in het vervolg niet in de zwarte stellingsproblematiek op te los sen. 15.f6; 16. Dxb4 fxe5; 17. Dd6 Df6; 18. f5. (Zie diagram 2). Een prachtige voortzetting van de aanval waardoor de zwarte verdediging ernstig wordt ondermijnd. Zwart kan niet 18. exf5 spelen wegens verlies van Ta8, terwijl 18. Dxf5 faalt op 19. Tf3. Ï8.Dh6 19. Kbl Txf5; 20. Tf3 Txf3; 21. gxf3 Df6; 22. Lh3 Kf7; 23. c4 dxc4; 24. Pc3 De7; 25. Dc6 Tb8; 26. Pe4 Pb6; 27. Pg5+ Kg8; 28. De4 g6; 29. Dxe5 Tb7; 30. Td6 c3; 31. Lxe6+ Lxe6; 32. Txe6. Zwart geeft op. 2 - 0 voor Steinitz. OPGAVE VORIGE WEEK (Wit: Kc5, Pe8, a5. Zwart: Kg5, Lh7, f5. Wit aan zet wint). Op lossing: Het grootste probleem bij deze verder niet zo moeilijke opgave was het vinden van de juiste beginzet. 1. Pf6!. Zowel 1. a6? f4; 2. Pd6 f3; als ook 1. Kd4 f4; 2. a6 f3; 3. Ke3 Le4!; leveren niet meer op dan remise. Na de tekstzet spreekt het vervolg voor zich. 1. Kxf6; 2. a6 f4; 3. Kd4 f3; 4. a7 f2; 5. a8D flD; 6. Df8+ NIEUWE OPGAVE De Duitse eindspelstudiecom ponist Paul Heuacker (1899 - 1969) componeerde in 1929 de studie van deze week. (Zie dia gram 3). Om te kunnen winnen zal wit op de juiste wijze het paard naderbij moeten laten komen. U opent ISA. Oost informee via 2K1 naar het bezit v< hoge kleur en parkeert, 2Ru-antwoord, in 3SA. Nooi komt uit met RuB. Het is duidi lijk dat de klaverkleur worden ontwikkeld en even duidelijk dat u daarvoi drie keer van slag moet. We men aan dat u de eerste wint met RuV. Wat speelt li in slag twee: K1B of K12? Het goed omspringen entrees is een van de moeilijl ste onderdelen van het bridgf spel. U mag uw krachten daa op eens beproeven in het gende spel: West Oost A V 10 3 a 82 A B 9 V 7 3 2 Als west opent u met 2SA oost verhoogt tot 3SA. Noor start met Ru5, dummy Rul zuid Ru4. U bent aan zet; ho speelt u? In het eerste spel hee noord waarschijnlijk de lang ruitenkleur en is daarom de ge vaarlijke hand. Dat gevaar ka alleen worden bedwongen de mogelijke entrees in hand zo snel mogelijk worde uitgeschakeld: De goede kaart om te spélen ii slag twee is K12. En zuid? Di moet 'opstappen' met K1V el ruiten spelen. Noord kom daarna nog aan slag met K1A ei K1H en west kan 3SA niet ma ken. Maar dat zuid K1V moe spelen is voor hem nauwelijla te zien. In de praktijk speeldj hij dan ook K17. Noord kwan| aan slag met K1H en zuid daar na met KTV. Maar die had toer geen ruiten meer en west maak te 3SA. Waarom is K12 nu beter dar K1B? Door te beginnen met Kif bindt west de kat zogezegd o[ het spek. Het dekken van eei honneur zit bridgers nu een maal in het bloed en als zui( dat 'dus' doet betekent da 'Goedkoop' zal 'duurkoop blijken te zijn als u in het twee de spel de eerste slag hebt ge t Ru9: Als u vervolgens afgaat op di klaverkleur zal een goede zui( pas de tweede slag nemen Dummy's klaveren zijn nu vrij maar hoe er te komen? Als 1 RuB speelt, neemt noord Rul en zit u nog met een blokkerent aas en als u in plaats daarvai RuA en ruiten speelt, is de dum my verder ook onbereikbaar. Goed bridgen is vooruitzien U moet daarom de eerste sla| nemen met RuA! U vervolgt me klaveren; K1H en K110, overge nomen in dummy. Zuid kom aan slag en zal weer ruiten spe len, maar het kan niet meer mi gaan. U komt hoe dan ook me RuV in dummy aan slag en in casseert vervolgens uw vrije kla verslagen. U maakt probleem loos negen slagen en misschiei zelfs nog e

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 24