'Niet arts met dollartekens
naar patiënt laten kijken'
EWD
Beter wat later komen met perfecte kwaliteit
'Kijk maar hoe ver ik zonder diploma ben gekomen'
Randstad
'Debat nodig over samenvoegen provincies'
Keurig in het gelid
Schiphol wij
snel aanleg
vijfde baan
Haarlemmermeer stemt in met Floriade
VRIJDAG 20 MEI 1994
Officieel is hij er nog niet. Maar
de Hollandse Nieuwe houdt al
voor het eigenlijke begin van
het seizoen de gemoederen be
hoorlijk bezig. De vermeende
slechte kwaliteit van de eerste
maatjesharing, de alarmerende
teruggang van de haringpopula
tie in de Noordzee. De Neder
landse pers heeft zich de afgelo
pen dagen en masse op de toe
stand van de nieuwe haring ge-
Zo'n twee weken geleden
werden de eerste ladingen aan
gevoerd in het Deense Hirts-
hals. Daarbij vielen twee dingen
op: de haring zag er mager uit
en bovendien vielen de gevan
gen hoeveelheden tegen. Wei
nig reden voor de haringhande
laars tot juichen. De promo
campagne voor de Hollandse
Nieuwe begint immers al 25
mei. En daarbij kan men nega
tieve publiciteit missen als de
spreekwoordelijke kiespijn.
Vooral niet nu de haringcon
sumptie vorig jaar is achterge
bleven bij die van de jaren daar
voor, aldus L. Ouwehand van de
Stichting Nationaal Visbureau
onlangs op een persconferentie.
Overigens zou de haring er vol
gens Ouwehand een paar dagen
later prima hebben uitgezien.
De Nederlandse haringgroot
handelaren hebben nu het plan
opgevat om volgend jaar later
met het officiële maatjesseizoen
te beginnen. De activiteiten
rond de eerste haringen moeten
dan omstreeks 30 mei losbar
sten. De haring heeft zodoende
meer dagen de tijd zich vol te
vreten. Met als gevolg dat-ie
vetter (en dus smakelijker)
wordt. Het risico op magere
maatjesharing wordt zodoende
beperkt.
Het maatjesseizoen wordt
voor de detailhandel weliswaar
korter. Maar dat ogenschijnlijk
ongemak wordt gecompenseerd
door een goede kwaliteit haring,
weet Willy Kree'ftenberg van het
Nationaal Visbureau. Immers,
zo is zijn wetenschap, als de
eerste haring slecht is, vallen
veel consumenten af. „Het is
beter het seizoen te starten met
een perfecte kwaliteit haring",
vertelt Peter van de Laar, secre
taris van het Verbond voor de
Nederlandse Visdetailhandel.
„Wij kunnen ons wel scharen
achter een verschuiving van het
haringseizoen. Het gaat tenslot
te om,ons imago."
Onbedoeld gaat de s
mg naar de periode van voor
'78, het jaar waarin grote ge-""
deelten van de Noordzee voor
de haringvangst werd gesloten.
In de jaren daarvoor ving de
Nederlandse vloot de haring in
het Noordelijke en Centrale ge
deelte van de Noordzee. Met
het ingaan van het haring
vangstverbod week de Neder
landse handel noodgedwongen
uit naar Denemarken. In het
Skagerrak en Kattegat mocht
gewoon blijven worden gevist
op haring. Nederlandse hande
laren kochten de Hollandse
Nieuwe van Deense vissers. Met
vrachtwagens tegelijk werd de
maatjesharing vervolgens naar
Nederland getransporteerd. Een
bijkomend voordeel was dat de
zogeheten Skagerrak-haring
eerder werd gevangen. Het
maatjesseizoen werd zodoende
automatisch langer.
Eigenlijk is vorig jaar de klad
in de Skagerrak-haring geko
men. Met name de eerste twee
maanden van het maatjessei
zoen van '93 liet de hoeveelheid
gevangen haring te wensen
over. Bovendien waren de
exemplaren, met name de eer
ste twee maanden, enigszins
aan de magere kant. Oorzaken
hiervoor waren ondermeer de
achteruitgang van de voedsel-
produktie (plankton) in het
Oostelijk deel van de Noordzee.
Bovendien ving de Deense in
dustrievisserij veel jonge ha-
Vervolg van voorpagina
Door met premies en boetes te gaan werken, wil het Zil
veren Kruis huisartsen aan den lijve laten voelen hoeveel
hun beslissingen kosten. Adjunct-directeur R.L. Kamer
mans: ,,Ze vragen zich dan eerder af wat nu echt nodig is.
Neem als voorbeeld de fysiotherapie. Een arts schrijft nu
vaak een serie behandelingen voor, zonder steeds te con
troleren hoe het ermee staat. Als hij tussentijds de fysio
therapeut belt, blijkt misschien al na enkele behandelin
gen dat doorgaan niet nodig is."
kortingen op het bedrag dat hij
per verrichting van de verzeke
raar krijgt. Dat is namelijk slécht
voor patiënt èn verzekeraar:
„Als je te lang wacht met door
verwijzen, kunnen de kosten
juist oplopen. We hopen ook
juist op een betere behande
ling", zegt de adjunct-directeur.
Volgens Kamermans kan een
huisarts invloed uitoefenen op
meer dan de helft van de ver
goedingen die een ziekiekos-
tenverzekeraar doet. De bespa
ring kan dus flink zijn. Welk
deel de arts daarvan opstrijkt,
gaan Zilveren Kruis en huisart
sen binnenkort uitmaken aan
de onderhandelingstafel.
Begin volgend jaar kan dan de
regeling met premies en boetes
worden ingevoerd. „Je kunt je
varianten voorstellen waarbij
artsen meer kunnen verdienen
en dus ook meer kunnen verlie-
paul van der koou
„Of neem de kinderarts",
noemt Kamermans als ander
voorbeeld. „Nu worden veel
kinderen doorverwezen doordat
de moeder maar blijft aandrin
gen en de arts denkt: 'Het moet
dan maar'. Straks hopen we die
laatste reactie terug te dringen,
willen we de artsen motiveren
om de moeders beter gerust te
stellen."
Ook lijkt het Kamermans hem
geen gek idee wanneer huisart
sen meer zelf doen, zoals klein
EHBO-werk: „Zelfs voor een
voudige hechtingen gaan men
sen nu vaak naar het zieken
huis."
Onderzoekers houden overi
gens nauwlettend in de gaten of
de huisarts niet te passief wordt,
uit angst voor extra kosten èn
zen, maar ook varianten waarbij
je die extremen wat afvlakt",
zegt de adjunct-directeur voor
zichtig. „Als verzekeraar zullen
we niet iedere gulden doorbere
kenen. Ook willen we in ieder
geval voorkomen dat een arts
met dollartekens in de ogen
naar zijn patiënt kijkt."
Critici moeten volgens hem
bedenken dat een arts eerst
kosten moet maken om vervol
gens 'bij te kunnen dragen aan
mogelijke besparingen'. Hij
denkt hierbij aan extra telefoon
tjes naar fysiotherapeut of zie
kenhuis, maar ook aan gerichte
bij - of omscholing.
Het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur
stopt 350.000 gulden in de
proef, die anderhalf jaar gele
den in alle stilte begon. Vooral
privacywetten leken drempels
op te werpen. Konden arts en
verzekaar de rekeningen van
patiënten wel naast elkaar leg
den? Met toestemming van de
patiënt mocht het en gelukkig
werkte 90 procent van de
Noordwijkse Zilveren-Kruispa-
tiënten mee. Het maakte artsen
pas goed duidelijk hoe duur
sommige patiënten werden
door al die voorgeschreven me
dicijnen en behandelingen.
Om het beeld zo duidelijk
mogelijk te krijgen, ontvingen
artsen geld om versneld te auto-
Ook ging subsidie-
de onderzoekers van
extra perso
neelsleden van Zilveren Kruis.
De verzekeraar houdt de
proef in Noordwijk omdat de
huisartsen daar graag wilden
meewerken. Gunstige bijkom
stigheid is dat de gemeente re
latief veel particulier verzeker
den telt: 50 tegen 40 procent in
de rest van het larfd. Van die
particulier verzekerden zijn de
meesten aangesloten bij Zilve
ren Kruis, dat ook zijn thuisba
sis in de gemeente heeft.
Als het systeem aanslaat, "en
de eerste tekenen zijn positief",
overweegt de verzekeraar het
ook in andere delen van het
land toe te passqn. „Maar dat
zal op zijn vroegst in 1996 zijn.
En we kunnen het nooit in een
klap invoeren", voorspelt Ka
mermans, die 650.000 particu
lier verzekerden onder zijn hoe
de heeft.
In Noordwijk hebben de huis
artsen speciaal voor de proef
een rechtspersoon opgericht die
namens de groep zaken doet
met de verzekeraar en straks de
bonussen en malussen kan ver
delen. Zilveren Kruis wilde dat
graag omdat een huisarts nooit
in zijn eentje een patiënt be
handelt. Er zijn altijd vervan
gers. En ook zij kunnen door
verwijzen of medicijnen voor
schrijven.
schiphol» De honderden heipalen voor de fundering voor de parkeergarage onder het nieuwe World Tra-
de Centre op Schiphol bieden een opmerkelijk aanblik. Schiphol investeert een kleine miljoen gulden per
dag om mainport te worden. De luchthaven hoopt haar inkomstenbronnen uit te breiden door zich
intensiever op de kantorenmarkt te bewegen.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER/OLAF KRAAI
linkjes voor de produktie I
vismeel. Die harinkjes
anders uitgegroeid tot maal
haring.
Het is nog maar de vraag I
het haringbestand de klapK
te boven kan komen. De eel
vangstresultaten dit jaar T
wat dat betreft weinig hooi
vend. Veel Deense vis;
daarom het Skagerrak linksl
gen en zetten koers richtin«
Engelse visgronden.
Zij worden inmiddels i
voorbeeld gevolgd door del
derlandse trawlers. Voorl
vangst van de traditionele Rj
lanto-haring. Alsof ze i
weggeweest.
Schiphol wil dat er r
sluitvorming in de Tweede
mer rond de luchthaven
mogelijk met de aanleg van
vijfde parallelle baan wordt
gonnen. Uit de voorlichtin
avonden over de uitbreidir
plannen Is naar voren gek
dat de omgeving te lang
wachten op de verw
milieuwinst van deze baan.
ingebruikname staat pas
2003 op de agenda. Bij
eventuele versnelde aanleg
de baan zal de overheid
kwart tot een derde van di
nanciering voor haar rekei
moeten nemen.
Dat meent president-dii
teur H. Smits van Schiphol,
deed zijn uitspraken gistel
tijdens de presentatie
jaarcijfers over 1993. Schip)
boekte een winst van 96,6
joen gulden. Het rendemj
van de luchthaven is redelijl
noemen, aldus Smits,
(versnelde) aanleg van de vijl
baan kan een financieel
bleem opleveren.
Met de overheid is afge
ken dat Schiphol in principe
aanlegkosten en de kosten
verwerving van de benodij
grond betaalt. De luchthai
heeft een bedrijfseconomi U
belang bij de aanleg,
neert de overheid. Dankzij d
parallelle baan kan Schip
grote aantallen vliegtuigen in
leiden richard mooyman
Politiek Den Haag moet bereid
zijn het debat over de samen
voeging van de provincies
Noord- en Zuid-Holland aan te
gaan. De vorming van een
Randstadprovincie is op den
duur toch onvermijdelijk. Dit
zegt prof. dr. T. Toonen van de
vakgroep bestuurskunde van de
Rijksuniversiteit Leiden.
Toonen heeft zich flink geër
gerd aan de koele reactie van
het ministerie van binnenland
se zaken op het voornemen van
Gedeputeerde Staten van
Noord- en Zuid-Holland om
beide provincies samen te voe
gen. „Echt beneden alle peil.
Alsof de ambtenaren van een
ministerie bepalen wat goed is.
Dit politiek debat moet in Ne
derland gewoon worden ge
voerd."
GS van Noord- en Zuid-Hol
land maakten woensdag be
kend te streven naar e'e'n pro
vincie Holland, die rond 1998
een feit moet zijn. De fusie tus
sen beide provincies is mede in
gegeven door de vorming van
de zelfstandige stadsprovincies
Amsterdam, Rotterdam en mo
gelijk ook Den Haag. De over
blijvende delen van Noord- en
Zuid-Holland zouden e'e'n
krachtige provincie moeten vor
men, met Haarlem als beoogde
hoofdstad.
Volgens Toonen is zo'n lang
gerekte provincie Holland zon
der de grote steden wel degelijk
levensvatbaar. Hij legt er de na
druk op dat de nieuwe provin
cie wel intensief samen zal
moeten werken met de stads
provincies. „Het aardige van dit
voorstel is dat men beseft dat de
grote steden en de rest van de
Randstad elkaar nodig hebben.
Dat kan een krachtige en soepe
le bestuursvorm opleveren,
waarmee zowel burgers als be
drijven gediend zijn."
De 'gatenkaas' van een pro
vincie Holland zonder de grote
steden heeft zijn voorkeur bo
ven een bestuurlijk model dat
hij omschrijft als 'kruimelkaas':
het volledig opheffen van de
provincies, die worden vervan
gen door stadsprovincies en tal
rijke kleinere gewesten. „Met al
die gewestjes krijg je een onge
looflijke bestuursdichtheid, een
dikke brij waarin de Nederland
se economische motor vast
loopt."
Bestuurskundige prof. dr. P.
Tops van de Katholieke Univer
siteit Brabant vindt het streven
naar een fusie 'buitengewoon
verstandig', mede gezien de
vorming van stadsprovincies
rond Amsterdam, Rotterdam en
mogelijk Den Haag.
„Schaalvergroting is zo slecht
nog niet". De fusie verdient vol
gens Tops 'wellicht navolging'
elders in Nederland.
hoofddorp
De gemeenteraad van Haarlem
mermeer heeft gisteravond vrij
wel unaniem ingestemd met de
definitieve kandidatuur voor de
organisatie van de Floriade in
2002. Er zijn nog drie andere
kandidaten in de race voor deze
internationale tuinbouwten
toonstelling.
Eerder deze week ontstond er
ophef over de kandidaatstelling
van Haarlemmermeer, omdat
de luchthaven Schiphol een do
natie van tien miljoen gulden
zou hebben gekoppeld aan de
aanleg van een parallelle vijfde
i landingsbaan. De ge-
Haarlemmermeer is
voorstander van een andere va
riant.
Schiphol heeft echter ontkend
deze voorwaarde te hebben ge
steld. Wel moet de toekomstige
vijfde baan van de luchthaven
goed zichtbaar zijn vanaf een
veertig meter hoge uitkijkheu-
vel, die deel uit moet maken
van de Floriade. Schiphol wil
deze heuvel betdien en exploite-
Een meerderheid van de
Haarlemmermeerse gemeente
raad had gisteren vertrouwen in
de financiële opzet van het eve
nement. Alleen een lokale frac
tie en een lid van Groen Links
stemden tegen. De totale begro
ting bedraagt zo'n 200 miljoen
gulden.
De raad is bereid 8,5 miljoen
gulden uit te trekken voor de
Floriade. Dat is 3,5 miljoen gul
den minder dan B en W hadden
voorgesteld. Het verschil moet
volgens de gemeenteraad wor
den opgebracht door gemeen
ten in de regio Amsterdam
(ROA). De Nederlandse tuin-
bouwraad neemt komend na
jaar een definitief besluit over
wie de Floriade 2002 mag orga-
piekuren verwerken. Die
citeit heeft de luchthaven n<
om zich mainport oftewel
langrijk vliegveld te noen
Tegelijkertijd levert de baan
dehjk) een aanzienlijke ontl
ting van het milieu. Als je
die reden zou kiezen voor
snelde aanleg is het niet o
gisch om het rijk om een bijdi'
ge te vragen, zo meent Smits.
De kosten van aanleg bed!,
gen zo'n 500 tot 600 miljo
gulden. Als Schiphol hier alle
voor moet opdraaien
wordt het volgens Smits uite
moeilijk de rentabiliteit
handhaven. Een vijfde baan
vert op korte termijn geen
inkomsten op. Daardoor zc
den financiers terughoudeni '4
worden bij het verstrekken
leningen aan de luchthaven,
wordt Schiphol nog als een
de investering gezien en is
kredietwaardigheid van
luchthaven groot.
Makelaar/raadslid Harry Mens:
Examens. Terwijl de jeugd
ermee worstelt, denken de
wat ouderen er met
gemengde gevoelens aan
terug. De een zakte voor
zijn examen, maar slaagde
in het leven. Een ander
slaagde, maar zat ermee
dat anderen zakten. Een
derde moest en zou de
hoogste cijfers halen om
als armeluiskindje maar
te kunnen studeren. En
wat werden de jongens en
de meisjes toen nog
angstvallig gescheiden
gehouden! In een korte
serie komen de
kandidaten van toen aan
het woord. Vandaag de
tweede aflevering.
usse paul van der koou
Makelaar/raadslid Harry Mens
hoort het de pater op zijn mid
delbare school nog zeggen: „Je
bent niét geslaagd. Maar geluk
kig heb je je rijbewijs al." Zon
der na te denken, antwoordde
de net gezakte HBS-b-kandi-
daat van het Lissese Fioretticol-
lege: „Ik zal u laten zien wat je
met het rijbewijs kan doen."
Vijf jaar later, in de zomer van
'69, was het zover. Gezeten in
een snelle bolide reed de 23-ja-
rige Harry pater Van Tienen
klem in diens 'krappe karretje'
onder het viaduct bij het Leidse
station. „Ik kom u even infor
meren hoever je met een rijexa
men kunt komen", zei de man,
die toen al 150.000 gulden per
jaar verdiende als 'topvertegen-
woordiger' bij de Hobaho. Het
was, zeker in die tijd, een gigan
tisch salaris: „De directeur
moest het met driemaal minder
doen." Maar Mens verkocht
dan ook de meeste bloembol
len. Zonder diploma.
Ook makelaar werd hij zon
der problemen: „Ik haalde in
1973 in zes weken mijn diplo
ma, terwijl men er gemiddeld
twee jaar over doet. Ik had me
gewoon met mijn boeken opge
sloten in de slaapkamer van
mijn moeder."
Zijn conclusie: als hij iets wil
bereiken, lukt het hem ook. Zijn
eindexamen hoefde hij niet zo
nodig te halen: „De winter er
voor stierf mijn vader. De socia
le controle viel in één klap weg.
Ik keek geen boek meer in. Spij
belen deed ik niet, maar op
school zat ik er maar een beetje
bij." Moeder zei er wel eens wat
van. Maar Harry, de oudste van
zeven kinderen, was toen al ei
genwijs.
Spijt heeft hij nooit gehad van
het zakken en van school gaan:
„Ik geloof niet dat ik anders ge
lukkiger was geweest. Vooral die
academici van tegenwoordig lij
ken behoorlijk gefrustreerd:
„Hun zijn carrières voorgespie
geld die ze nooit kunnen verwe
zenlijken." Of neem Bolkestein,
de leider van 'zijn' WD. Als
Mens hem ziet, denkt hij: „Die
heeft te veel gestudeerd."
Aan zijn school bewaart Mens
prachtige herinneringen. In zijn
tijd zat het Fioretti-college nog
in een houten noodschool, te
gen het weiland van boer Schra-
ma aan. Nu is daar de Van Ma-
tenesselaan, toen gaven vrijen
de schapen leerlingen de beste
les in seksuele voorlichting. En
als zo'n schaap een beetje
moeilijk beviel, wipten de zoons
van de boer zo uit het raam van
het klaslokaal.
Ook biologieleraar Bet nam
nog wel eens de benen: hij was
tevens huisarts en bevallingen
gingen voor. De leerlingen kre
gen dan de conciërge, die prin
cipieel vóór spieken was en ver
der van toeten noch blazen
wist. Daartegenover stond de
strenge Van Tienen. Als mode-
rator moest hij de leerlingen
geestelijk begeleiden, maar de
jonge Harry voerde constant
oorlog met de Fransiscaan in de
bruine pij: „We mochten elkaar
niet en lieten dat goed merken."
Het Lissese establishment
vertrouwde het schooltje niet
zo: „Het was een dependance
van het Leidse Bonaventura-
college, maar had geen geves
tigde naam. Rijkeluiskinderen
werden dus op de fiets naar het
Bona gestuurd." Harry niet. Dat
was een gewone jongen.
Harry Mens: „Ik geloof niet dat ik anders gelukkiger v
ken behoorlijk gefrustreerd."
Wiskunde MAVO, geschiedenis
MAVO, biologie HAVO en VWO
Van de examens gisteren waren wiskunde MAVO/VBO aan
beurt, geschiedenis MAVO/VBO en biologie voor HAVO
VWO. Het betreft alleen de resultaten van de meerkeuze vrager
Achter de 'open' vragen ontbreekt het antwoord. De door on
benaderde leraren kwamen (onder voorbehoud) tot de volgend 11
uitslagen.
WISKUNDE MAVO/VBO - C-
I C; 2 F; 3 D; 4 C; 5 D;
6 C; 7 E; 8 B; 9 C; 10 A;
II A; 12 B; 13 B; 14 D; 15 C;
16 D; 17 C; 18 B; 19D;20A;
21 B; 22 A.
WISKUNDE MAVO/VBO - D-
I C; 2 A; 3 B; 4 E; 5 E;
6 C; 7 E; 8 C; 9 B; 10C;
II A; 12 C; 13 B; 14 A; 15 E;
16 D; 17 B; 18 B; 19 D; 20 E;
21 B; 22 E.
BIOLOGIE HAVO
I D;2D;3B;4A;5C;
6 A; 7 D; 8 C; 9 C; 10C;
II A; 12 A; 13 B; 14 A; 15 B;
16 C; 17 A; 18 A; 19 C; 20 B;
21 A; 22 C; 23 C; 24 C; 25 C;
26 A; 27 B; 28 C; 29 A; 30 C;
31 C; 32 A; 33 C; 34 C; 35 B;
36 C; 37 B; 38 B; 39 B; 40 A;
41 A; 42 C; 43 A; 44 B; 45 C;
46 A; 47 C; 48 C; 49 C; 50 B.
BIOLOGIE VWO
I -; 2-F; 3-; 4-; 5-;
6 A; 7 -; 8 -; 9 -; 10-;
II -; 12 B; 13-; 14-; 15 D;
16-; 17-; 18-; 19 A; 20 C;
21 B; 22 A; 23 C; 24 -; 25 -;
26 -; 27 -; 28 A; 29 A; 30 C;
31 C; 32 C; 33 B; 34 A; 35 B;
36-; 37 -; 38 C; 39 B; 40 A;
41 B; 42 -; 43 E; 44-; 45 -;
46-; 47-,
GESCHIEDENIS MAVOTVB(
- C-niveau
1 -; 2 -; 3 A; 4 B; 5 -;
6 -; 7 C; 8 A; 9 -; 10 E;
11 -; 12-; 13 C; 14 -; 15-;
16 C; 17 C; 18 B; 19 B; 20-;
21 -; 22 D; 23 C; 24-;25A;
26 B; 27 C; 28 -; 29 -; 30 -;
31 B; 32 -; 33 D; 34 -; 35 -;
36 B; 37 A; 38 B; 39 B; 40-;
41 -; 42 B; 43 -; 44 -; 45 -.
GESCHIEDENIS MAVO/VBI
- D-niveau
I -; 2 A; 3 -; 4 -; 5 E;
6 -; 7 A; 8 C; 9 B; 10-;
II E; 12-; 13 C; 14-; 15-;
16 C; 17 B; 18 C; 19-; 20-;
21 D; 22 B; 23 C; 24 -; 25 -;
26 A; 27 A; 28-; 29 C; 30-;
31 B; 32 B; 33-; 34 A; 35-;
36 C; 37 C; 38-; 39-; 40-;
41 -; 42 A.
