Eindexamen voor
200.000 leerlingen
'Ik ga nooit zonder Imigran de deur uit'
Floriade 2002 financieel rond
SlGEN
BAAS
Randstad
Interliner ook in Noordwijk
'Kleding moet mensvriendelijk zijn
'Robot kan zonder
problemen een
nachtje doorwerken'
Auto huren?
Menken boekt winst
ZATERDAG 14 MEI 1994
Leidse vecht voor vergoeding anti-migrainemiddel
Voor ruim 200.000 leerlingen in het voortgezet onderwijs
breken spannende tijden aan: maandag beginnen de
centrale eindexamens. HAVO-scholieren die eindexamen
doen in het vak muziek en VWO-leerlingen die tekenen
en handvaardigheid in hun pakket hebben, bijten
klokslag negen uur het spits af. De vijftien HAVO- en
VWO-leerlingen die Fries hebben gekozen, sluiten
woensdagmiddag 1 juni de rij.
den haag anper niet. De schoolonderzoeken
De meeste scholieren betreden
woensdag voor het eerst het
eindexameniokaal. Voor VWO,
HAVO, MAVO en VBO staat die
dag Nederlands op het pro
gramma.
Het aantal MAVO-leerlingen
onder de kandidaten is als altijd
het grootst: 68.000. Zo'n 58.000
HAVO-leerlingen doen dit jaar
eindexamen, in het VWO zijn
dat er 45.000. Het voorberei
dend beroepsonderwijs telt
34.000 kandidaten. Het aantal
examenkandidaten stijgt dit jaar
licht ten opzichte van vorig jaar.
Ruim 3000 kandidaten doen
het zogenoemde staatsexamen
in een of meer vakken. Ze mel
den zich daarvoor individueel
aan, omdat ze niet het reguliere
dagonderwijs volgen. Dat exa
men is mogelijk voor de meeste
MAVO-, HAVO- en VWO-vak-
ken. Alleen voor tekenen, mu
ziek, handenarbeid en textiele
werkvormen is die mogelijkheid
het
vangen door
mondeling
De herkansingen hebben
plaats op dinsdag 21 juni. Dit
jaar geldt een nieuwe regeling.
Alle examenkandidaten kunnen
gebruik maken van een herkan
sing, ook als ze al geslaagd zijn.
Op die manier kunnen ze bij
voorbeeld een hoger cijfer sco
ren zodat ze meer kansen heb
ben bij de loting voor een stu
die. In augustus volgt een twee
de herkansing, die echter alleen
open staat voor mensen die bij
voorbeeld door ziekte bij een
voorgaande gelegenheid verstek
hebben moeten laten gaan.
Ongeveer veertig kandidaten
leggen hun examen in een of
meer vakken in het buitenland
af. Voor het merendeel gaat het
Nederlanders in den vreemde
die niet in dienst van Defensie
zijn, kunnen hun examens
doorgaans afleggen op ambas
sades en consulaten. Regel is
dat de examens gelijktijdig
plaatsvinden met die in Neder
land. Dat kan soms voor prakti
sche problemen zorgen.
Zo wilde een Nederlander in
de Verenigde Staten donderdag
19 mei het VWO-examen ge
schiedenis afleggen op het con
sulaat in New York. Door het
tijdsverschil van zes uur zou de
kandidaat om drie uur 's nachts
moeten verschijnen. Het consu
laat vindt het wat al te ver gaan
iemand van het diplomatieke
corps op dat tijdstip te laten op
draven en een kamer in het
consulaat beschikbaar te stel
len. De kandidaat zal nu in au
gustus in Nederland aan de
tweede herkansing meedoen.
Het examen wiskunde A dat de
zelfde kandidaat wil afleggen op
vrijdag de 20ste kan wel op het
consulaat plaatshebben, omdat
het in Nederland 's middags
wordt afgenomen.
Ook een HAVO-kandidaat die
in Jakarta op woensdag 25 mei
het wiskunde B-examen wil af
leggen, stuitte op enige proble
men. De Nederlandse ambassa
de is die dag gesloten in ver
band m^t een feestdag in Indo
nesië. Zi) gaat toch open, maar
de kandidaat moet wel zoge
noemde kanselarijrechten (vijf
tien gulden per half uur) beta
len. Die zijn verschuldigd voor
bijzondere werkzaamheden.
noordwuk eric jan weterings
Nederland krijgt er op 6 novem
ber achttien snelle interregiona
le buslijnen bij: de zogenaamde
Interliner. Ze krijgen stopplaat
sen in Noordwijk-Binnen en
Wassenaar. De bussen doen
Leiden vooralsnog niet aan.
In Het initiatief van streekver
voerder VSN is bedoeld om ver
stokte automobilisten tot het
openbaar vervoer te verleiden.
Vanuit Haarlem gaat een snelle
comfortabele bus rijden naar
Den Haag.
Volgens onderzoek van VSN
zou tien procent van de Neder
landse bevolking - zo'n ander
half miljoen
stelling hebben
openbaar
lijnen rijden a
lijk over de middellange af
stand, meestal tussen twee of
meer grote kernen. De speciaal
aan te leggen halteplaatsen slui
ten aan op andere vormen van
openbaar vervoer. Verder vindt
de reiziger daar voorzieningen
als een (green point-)telefoon
en een brievenbus.
Om een korte reistijd te kun
nen garanderen is het de be
doeling dat de luxe bussen ge
bruik gaan maken van aparte
busbanen- en wegen. Verder
zou de Interliner gebruik moe
ten kunnen maken van vlucht
stroken. De noodzakelijke in
vesteringen in de infrastructuur
moeten het komepde half jaar
worden uitgevoerd.
Een groot deel van de 18 tra
jecten ligt in de Randstad, ter
wijl ook noord- Nederland met
vijf lijnen goed wordt bedeeld.
Volgens een woordvoerder van
VSN is de exacte route van de
verbinding tussen Haarlem en
Den Haag nog niet vastgesteld.
Voorlopig zijn stopplaatsen
voorzien in Heemstede, Vo
gelenzang en, zoals gezegd
Noordwijk-Binnen en Wasse-
Over drie maanden hoopt de
exploitant daar meer over te
kunnen vertellen. In de komen
de jaren moet het net worden
uitgebreid tot ongeveer vijftig
diensten.
leiden caroline van overbeeke
„Voor mij is het echt een won
dermiddel. Ik kan eindelijk weer
een normaal leven leiden." De
Leidse migrainepatiënt Paula
Fikkert (29) heeft zich niet altijd
zo lekker gevoeld. Vanaf haar
vijftiende lag ze twee keer per
maand doodziek op bed: kots
misselijk, braken, zag sterretjes
en lichtflitsen. Ze at en dronk
niks, verdroeg geen licht of ge
luid. Een zak ijs moest de hevi
ge, bonkende en kloppende pijn
in haar hoofd verlichten, wer
ken was onmogelijk. Na een
paar dagen voelde ze zich weer
kiplekker om twee weken later
opnieuw door een hel te gaan.
„Ik kon twee dagen helemaal
niets meer: alles deed zeer en
mijn hoofd leek uit elkaar te
barsten. Maar het medicijn Imi
gran heeft mijn leven volkomen
veranderd."
De Leidse is actief in de Ne
derlandse Vereniging van Mi
graine Patiënten en zet zich in
voor de vergoeding van het an-
timigraine-middel Imigran dat
sinds juni 1991 op de markt is.
Het middel onderdrukt de ver
schijnselen van een aanval met
succes bij 70 procent van de mi-
grainepatiënten. Zo ook bij
Paula Fikkert. Ze vindt het dan
ook onbegrijpelijk dat ze voor
een doosje van zes pillen 150
gulden moet betalen. „De ta
bletten worden sinds 1992 niet
meer vergoed. De overheid ver
gelijkt het medicijn met het veel
goedkopere middel ergotami-
Ergotamine kost twee kwart
jes per pil, maar is veel minder
effectief. Het heeft veel meer
ernstige bijwerkingen en werkt
verslavend. Je moet het middel
bovendien meteen
Baalbergèn's
meubel lease service
De niet
zorgeloos inrichten.
Vraag naar de folder!
De een droomde altijd al
van een eigen bedrijf.
Voor een ander was het
ondernemerschap de
laatste mogelijkheid om
uit de werkloosheid te
komen. Een derde zag het
gat in de markt dat
niemand anders opviel.
Allemaal hebben ze
gemeen dat ze er voor
kozen hun eigen baas te
worden en een bedrijf te
beginnen. Vandaag:
Jaqueline Borg (rechts) en
Yolande le Coultre Poppe
van kledingbedrijf Forest
Fields in Leiden.
„Onze kleding is méér dan een simpele
broek, bloes of trui. Kleding van Forest
Fields staat voor een levenswijze. Duur
zaamheid en eerlijk omgaan met mensen
en met natuur en milieu. Forest Fields is
een image. Daar kies je voor. En daar kiezen
ook wij voor. Daarom zijn we februari verle
den jaar met Forest Fields begonnen. We
werkten alle twee voor een groot kledingbe
drijf. Een plek in het middenkader. Keihard
werken maar zonder ergens over mogen
meebeslissen. Op een dag, ruim een jaar
geleden, zaten we na uitputtende vergade
ringen uit te blazen op een bankje in Mi
laan. En toen bedachten we dat we nu wel
eens voor onszelf zouden willen werken.
We zijn een prima team dus dat durfden we
wel aan. Niet alleen het 'eigen baas willen
zijn' speelde een rol. We zaten er ook mee
dat grote kledingbedrijven produktieme-
thoden gebruiken waar wij ons niet mee
kunnen verenigen. Op een gegeven mo
ment is de maat vol. Dan wil je het roer om
gooien.
We kopen stoffen In, ontwerpen zelf de
kleding, laten die produceren en verkopen
het vervolgens. De kleding van Forest
Fields (bos en velden) is gewoon mooie kle
ding met als groot extra voordeel dat het
milieuvriendelijk is.
Forest Fields pretendeert niet echt hon
derd procent milieuvriendelijk te zijn. We
zijn zo milieu- en mensvriendelijk mogelijk.
De grenzen van de mogelijkheden zijn
praktisch en economisch. Onze kleding is
duurzaam. Niet na één seizoen versleten en
niet zo trendy dat het na een seizoen 'niet
meer kan'.
Bij de inkoop van de stoffen, waarvan la
ter door de naaiateliers kleding wordt ver
vaardigd, houden we rekening met de
milieuvriendelijkheid. Zo wordt bij de fabri
cage van spijkerstof indigo-kleurstof ge
bruikt. Op zich is dat een natuurlijke grond
stof, maar indigo is in hoge concentraties
kankerverwekkend. Je moet er dus zuinig
mee omgaan.
De traditionele denim-fabriek maakt stof
met veel indigo knalblauw en spoelt dan
het allergrootste deel van de kleur weer uit.
Dat komt allemaal in het water terecht. On
ze stoffabrikanten hergebruiken het indigo
dat uitspoelt.
We hebben natuurlijk niet alleen spijker-
goed. Voor het kleuren van alle andere stof
fen worden zoveel mogelijk plantaardige
stoffen gebruikt. Een deel van de katoen die
wordt gebruikt is ecologisch (zonder bestrij
dingsmiddelen) geteeld Maar lang niet al
les. We pretenderen niet ecologisch te zijn.
Wel zorgen we ervoor dat alle kleding van
ongemengde vezels is vervaardigd. Dus he
lemaal wol, katoen of viscose. Dan kun je
de kleding als ze versleten is, opnieuw ge
bruiken voor de fabricage van bijvoorbeeld
ondertapijt.
De meeste kleding wordt gemaakt in Eu
ropese ateliers, maar ook in India wordt
voor ons genaaid. Maar dan wel in een ate
lier dat in handen is van Indiërs en waar
fatsoenlijke lonen worden betaald. Aan
dacht voor de mens en diens omgeving is
ons uitgangspunt. Die basisgedachte willen
we ook onze kleding meegeven. We verko
pen alleen dameskleding: als vrouw weet je
precies welke kleding vrouwen willen heb
ben.
Het bedrijf draait goed: na een jaar wer
ken we al met zijn zessen. We leveren aan
280 kledingzaken in Nederland en 50 in De
nemarken en zijn uit het pand aan de Rijns-
burgerweg gegroeid. Toch hebben we wel
slapeloze nachten gehad. Het hele compu-
tergedoe en het geregel rond zes mensen in
loondienst hebben, is me hard tegengeval
len. Een eigen bedrijf hebben vergt veel van
je, maar we zouden niets anders meer wil
len."
Kleding van het merk Forest Fields is
herkenbaar aan een ingenaaide naam, een
krekel als logo en een kaartje. Informatie
over die verkooppunten is verkrijgbaar bij
Forest Fields, telefoon 071 - 176614.
monica
Paula Fikkert: 'Imigran is echt ideaal.'
je de migraine-aanval voelt op
komen. Als je te lang wacht,
werkt het niet."
Paula Fikkert heeft nooit er-
gotamine willen slikken: ze was
bang er totaal afhankelijk van te
worden. „Ik ken mensen die
verslaafd waren
twee weken doodziek in het 2
kenhuis lagen om af te kicken.
Bovendien kan het middel nieu
we hoofdpijn opwekken waar
door je in een vicieuze cirkel te
recht komt: je wordt er eigenlijk
steeds zieker van."
„Het voordeel van Imigran is
dat het niet verslavend is en
snel werkt: je neemt de pil of
spuit op het moment dat je een
aanval hebt. Binnen een uur
voel ik me weer helemaal fit en
kan ik weer aan de slag. Het is
echt ideaal. Dat de pillen niet
worden vergoed is onbegrijpe
lijk en oneerlijk. Het is een
ramp voor mensen die geen 150
gulden kunnen neertellen."
De veel duurdere imigran-in-
jecties worden nog wel vergoed,
maar het is de vraag hoe lang
nog. Fikkert geeft ook de voor
keur aan de tabletten. „De in
jecties hebben meer bijwerkin
gen. Vlak na het inspuiten heb
ik het gevoel alsof mijn hoofd
van de romp wordt gescheiden,
heel akelig. Als ik een aanval
heb, kan ik mezelf bovendien
niet injecteren: ik mis de kracht
in m'n vingers en bent te duize
lig om te prikken."
Fikkert heeft jarenlang alles
geprobeerd tegen haar migrai-
ne-aanvallen: homeopathische
middelen, manuele therapie, al
lerlei soorten pijnstillers. Niets
hielp. Ze ontmoette ook onbe
grip in haar omgeving en
schaamde zich over haar ziekte.
„Op mijn werk deden ze geluk
kig niet moeilijk: ik werkte veel
thuis. Als ik ziek was, merkte
niemand daar iets van. Maar ik
moest ook vaak afspraken en le-
zingeh afzeggen en daar voelde
ik me behoorlijk schuldig over.
Zeker omdat ik de volgende dag
weer fit was. Mensen begrijpen
vaak niet dat migraine iets to
taal anders is dan hoofdpijn.
Met gewone hoofdpijn kun je
nog doorlopen, met migraine
absoluut niet."
FOTO HIELCO KUIPERS
„Daarom is Imigran voor mij
een zegen: ik ga nooit zonder de
deur uit. We kunnen- de strijd
niet opgeven. Dit najaar komt
er een nieuwe uitspraak van een
commissie van deskundigen
over de werking van Imigran. Ik
zou het niet geloven als dat be
sluit negatief is: je pakt migrai-
ne-patiënten daar dubbel mee.
De kwaal op zich is al zuur ge
noeg. Ik hoop ook dat meer mi-
graine-patiënten lid worden van
onze vereniging zodat we sa
men sterker staan."
Meer informatie over mi
graine en de activiteiten van de
Nederlandse Vereniging van
Migraine Patiënten in Leiden:
Paula Fikkert, tel. 071-128244.
Haarlemmermeer zoekt veiligheid met risicofonds -
haarlemmermeer.
De Floriade 2002 krijgt, als de
Nederlandse Tuinbouwraad
kiest voor Haarlemmermeer als
vestigingsplaats, een solide fi
nanciële fundering. Zelfs risico's
als een natte zomer, waardoor
de internationale land- en tuin
bouwtentoonstelling minder
bezoekers trekt, zijn al afgedekt.
De gemeente heeft inmiddels
de financiële steun verworven
van onder meer de ROA-ge-
meenten (Amsterdam en wijde
omgeving), Zuid-Kennemerland
(Haarlem en omgeving), de pro
vincie Noord-Holland en de
luchthaven Schiphol, tot een to
taalbedrag van 28 miljoen gul
den. Zelf legt ze 12 miljoen op
tafel.
Bij de presentatie van het
'bidboek' met de Floriade-opzet
zei burgemeester A. Lems, dat
Haarlemmermeer in de concur
rentie met Utrecht, Midden-
Delftland en Tilburg uitsteken
de kansen heeft. De Floriade
Haarlemmermeer ligt zo'n
beetje in het hart van de be
langrijkste land- en tuinbouw-
k zuyderduin
Zeker wanneer uit het buiten
land bestellingen komen, aldus
Vos.
Belangrijkste voordelen van
de installatie zijn dat het onge
zonde en eentonige boorwerk,
waarbij veel stof vrijkomt,
voortaan niet meer door men
sen hoeft te worden gedaan.
Een borende bouwvakker krijgt
bijvoorbeeld een lawaai van bij
na honderd decibel voor 'zijn
kiezen'. De robot is zodanig geï
soleerd en gedempt, dat tijdens
het boren het omgevingslawaai
minder dan twintig decibel be
draagt. Dat is belangrijk, omdat
er in de buurt altijd wel mensen
met andere werkzaamheden
bezig zijn. De robot zuigt ook
het betonstof weg.
De loopboor werkt uiterst
nauwkeurig. De robot rijdt door
de nieuwe spoortunnel, waarin
vooraf palen met streepjescodes
zijn geplaatst die door de
laserstralen worden afgetast, en
stopt telkens vanzelf op de plek
waar een of meer gaten moeten
komen. Het is de vraag of op
zichters de volledig beveiligde
automatische boormachine
werkelijk na werktijd zijn gang
laten gaan, bang als ze zijn dat
er wat misgaat.
In Japan denken ze daar an
ders over. Daar worden comple
te fabrieken gebouwd vanuit
een controlekamer, aldus de in-
gennieur van de Hollandsche
Beton- en Waterbouw. TNO
gaat intussen verder met onder
zoek naar automatisering in de
bouw. Een robot die heipalen
op hun plaats zet en een robot
die tegels plakt, zijn in voorbe
reiding.
gebieden van Nederland en is
goed bereikbaar. Het bedrijfsle
ven is bereid voor eigen risico
tegen vaste bedragen te werken
en er is al veel steun verworven
van andere instanties dan de
gemeente zelf.
Het, laatste ontwerp, in het
'bidboek' wijkt af van voorgaan
de aanzetten. De ingang, par
keerplaatsen, kassen en ten
toonstellingsgebouwen zijn ver
schoven naar de Vijfhuizense
kant, onder meer omdat de
snelle bussen in dë regio anders
gaan rijden. Ook de beoogde
uitzichtheuvel schoof op. De
kern van het ontwerp is geble
ven: een deel van de tentoon
stelling ligt in het al oudere
Haarlemmermeerse Bos. Daar
vinden kwetsbare bloemen en
planten beschutting en er is ook
een grote plas.
De uitzichtheuvel van 40 tot
45 meter hoog, die zicht moet
bieden op de vijfde landings
baan van Schiphol, komt in het
Meerbos. IJ tocht en de nieuwe
autoweg N22 scheiden die heu
vel van het Haarlemmermeerse
Bos, maar een blijvende verbin
ding moet- die hindernissen
Het Haarlemmermeerse Bos
wordt door de Floriade extra
goed opgeknapt. Op het Floria-
de-deel tussen de Geniedijk en
Vijfhuizen kunnen de aangeleg
de wegen en andere voorzienin
gen naderhand benut worden
voor woningbouw of voor een
tuinbouw-proefstation.
In oktober beslist de Tuin
bouwraad waar de Floriade
komt.
Als de bouwvakkers 's middags
naar huis rijden kan de robot
Capsy zonder problemen nog
een nachtje doorgaan met het
boren van gaten in beton. De
eerste volautomatische boor
machine, die zelf met laserstra
len de plaatsen zoekt waar een
gat moet komen, werkt gestaag
door de tweede spoortunnel die
bij Schiphol in aanbouw is. Om
de spoorrails vast te zetten,
moeten daar de komende
maanden 120.000 gaten van 37
millimeter worden geboord,
dertien centimeter diep.
„Eén man kan met de hand
per dag vier tot vijf van zulke
gaten boren. De onbemande ro
bot boort er elke vier minuten
twee tegelijk en tot op 2 mm
nauwkeurig gepositioneerd",
vertelt prof. ir. Ch. J. Vos. Hij is
voorzitter van de stichting Ro-
bouw waarin participeren de
bouwondernemingen Holland
sche Beton- en Waterbouw
HBW en Strukton en de boren-
fabrikant Hilti. Samen met de
Nederlandse Organisatie voor
Toegepast Natuurwetenschap
pelijk Onderzoek TNO is de
'loopboor' in drie jaar tijd ont
wikkeld. Volgens Vos bestaat er
vanuit het buitenland grote in
teresse voor deze robot. Het ap
paraat weegt circa duizend kilo
gram.
De ontwikkelingskosten be
droegen een miljoen gulden.
Doordat het systeem zeer kos
tenbesparend werkt en de robot
ongetwijfeld later ook elders
kan worden ingezet, is die in
vestering terug te verdienen.
Budget Gewoon heel bijzonder.
Budeet Autoverhuur Leiden is sinds I mei verhuisd en kunt
ij Ford Rijnland BV Vijfmeilaan 7 m Leiden
elefoon: 071 - 32 28 22.
Menken-Landbouw Holding
heeft vorig jaar een netto winst
geboekt van drie miljoen gul
den: 23 miljoen tegen 20 mil
joen in 1992. Tegelijkertijd daal
de de omzet licht, van 544 mil
joen naar 527 miljoen. Het be
drijf wijt dat laatste onder meei
aan de toenemende recessie
een wegvallende afzet in Oost
Europa en een slechte zomer.
Menken verkoopt met name
zuivelprodukten en frisdranken,
VRIJE TIJD
Voorjaarswandeling
De Vereniging voor Natuur- en
Milieu-educatie (afdeling Lei
den) houdt op zondag 15 mei
een voorjaarswandeling op
landgoed De Horsten in Was
senaar/Voorschoten. De wan
deling wordt geleid door een
natuurgids en begint om 14 uur.
Het startpunt is de Papenweg in
Wassenaar.
Kindervrijmarkt
Basisschool De Viersprong
de Timorstraat houdt op
woensdag 18 mei een rommel
markt en kindervrijmarkt. Te
vens zijn er tal van (kinderspe
len en een rad van avontuur.
De vrijmarkt begint
iur op het schoolplein.
