'Servische wapens
rondom Gorazde'
Buitenland
Nazi-generaal Remer wil
politiek asiel in Spanje
'Deng Xiaoping kijkt
uit naar WK voetbal'
Amnesty: Saudi-Arabië doodt Irakezen
President Jemen ontslaat
zuidelijke regeringsleden
Palestijnse politiemacht
is in autonome gebieden
Dreigende taal tegen junta Haïti niet overtuigend
wegens het einde van de oorlog
4 DINSDAG 10 ME11994
Paus weer op de been
Vaticaanstad» Paus Johannes Paulus II kan weer lopen. Met be
hulp van een looprekje op wieltjes beweegt hij zich weer voort,
aldus een woordvoerder van het Vaticaan. De paus brak op don
derdag 28 april zijn rechter dijbeen nadat hij in het bad was uit
gegleden.
Iraakse Koerden onderling slaags
teheran Bij gevechten tussen diverse groepen Iraakse Koerden
zijn de afgelopen dagen bijna drieduizend doden gevallen. Vol
gens in Iran wonende Koerden zijn de Democratische Partij van
Koerdistan (KDP) van Massoud Barzani en de Patriottische Unie
van Koerdistan (PUK) van Jalal Talabani met elkaar slaags ge
raakt.
Partnerschap NAVO uitgebreid
brussel Zweden en Finland zijn gisteren formeel toegetreden
tot het Partnerschap voor Vrede van de NAVO en zijn daarmee
de eerste traditioneel neutrale landen die lid worden van het
Partnerschap. Tot nu toe waren vijftien Oosteuropese landen
toegetreden.
Succesvolle maffia-huurmoordenaar
napels Maffia-huurmoordenaar Domenico Cuomo heeft giste
ren bekend in tien jaar tijd negentig mensen te hebben omge
bracht. Cuomo zei voor een hof in Napels in opdracht van Ca-
morra-leider Carmine Alfieri te hebben gehandeld. De 32-jarige
zou daarmee een van de succesvolste huurmoordenaars van de
Italiaanse maffia zijn.
Brazilië voert nieuwe munt in
Brasilia» Brazilië zal op 1 juli voor de zesde keer in acht jaar een
nieuwe munt invoeren. Dat kondigde president Franco gisteren
aan. De nieuwe munt, de real, zal gelijk zijn aan een Amerikaan
se dollar (1,87 gulden). De munt vervangt de sterk in waarde ver
minderde real i
Duitse vakbondsleider overleden
bonn» Heinz-Werner Meyer, de voorzitter van het Duitse vak
verbond Deutsche Gewerhchaftsbund (DGB), is gisteren onver
wacht aan een hartaanval overleden. Hij is 61 jaar geworden.
Meyer was behalve vakbondsleider ook afgevaardigde voor de
sociaaldemocratische SPD in de Bondsdag.
VS en Rusland willen naar Pluto
Washington De Verenigde Staten en Rusland overwegen lance
ring van een onbemand ruimtevaartuig naar Pluto. De vlucht
naar de buitenste planeet van het zonnestelsel wordt naast
een missie naar de zon serieus overwogen door de Ameri
kaanse luchtvaartorganisatie NASA. Pluto is de enige planeet die
nog nooit door een ruimtevaartuig is bezocht.
UVF bekent moord bejaarde vrouw
Belfast De Ulster Volunteer Force (UVF), een protestantse para
militaire organisatie, heeft zich gisteren verantwoordelijk gesteld
voor een zondag gepleegde moord op een bejaarde Noordierse
vrouw. De 76-jarige katholieke vrouw werd in haar huis in Dun-
gannon, ten westen van Belfast, doodgeschoten. Ze zat televisie
te kijken toen twee mannen haar door het raam doodschoten.
WEU helpt Oosteuropese landen
Luxemburg De Westeuropese Unie (WEU) heeft gisteren tijdens
een bijeenkomst in Luxemburg negen Oosteuropese landen
consultatie en samenwerking aangeboden. De ministers van
buitenlandse zaken en defensie van de WEU gaven Polen,
Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Bulgarije, Roemenië, Letland,
Estland en Litouwen de status van 'geassocieerd partner'.
Plutonium zoek bij Japanse fabriek
Washington Het Amerikaanse Nucleaire Controle Instituut
heeft in een brief aan-minister Christopher (buitenlandse zaken)
aangedrongen op sluiting van een plutonium verwerkende fa
briek in Japan. Bij de fabriek in de buurt van Nagoya, aan de Ja
panse zuidkust, wordt zeventig kilo plutonium vermist. Die hoe
veelheid is genoeg voor de produktie van negen kernbommen.
BARCELONA» RUUD DE V
correspondent
De Duitse nazi-generaal Otto-
Ernst Remer heeft politiek asiel
aangevraagd in Spanje. De 82-
jarige Remer werd in 1992 door
een gerechtshof in Beieren ver
oordeeld tot 22 maanden cel
omdat hij pamfletten had ver
spreid, waarin de nazi-misda
den in de Tweede Wereldoorlog
als een verzinsel werden afge
daan. Remer was sinds maart
van dit jaar spoorloos, maar is
nu in Marbella opgedoken, sa
men met de Oostenrijkse neo
nazi Gerd Honsik.
Remer speelde in 1944 een
belangrijke rol bij de opsporing
van de Duitse officieren die een
bomaanslag op Adolf Hitler uit
voerden. Remer werd later door
Hitier hoogstpersoonlijk be
dankt voor zijn loyaliteit en tot
kolonel gepromoveerd. Tegen
het einde van de Tweede We
reldoorlog was Remer opge
klommen tot generaal-majoor,
maar hij is door de geallieerden
nooit aangeklaagd wegens mis
daden tegen de mensheid.
Op zowel de Spaanse en Duit
se TV zijn gisteren beelden van
Remer en Honsik verschenen,
waarin zij hun beweringen dat
de holocaust een verzinsel is,
herhalen. De twee worden door
de Duitse justitie er ook van
verdacht neo-nazimateriaal in
Spanje te laten drukken om dit
vervolgens in Duitsland en an
dere Europese landen illegaal te
verspreiden.
Een Italiaanse militaire recht
bank heeft gisteren een arresta
tiebevel uitgevaardigd tegen
Erich Priebke, een voormalige
nazi-officier die in Argentinië
woont. Priebke zal terecht moe
ten staan wegens zijn betrok
kenheid bij de executie in 1944
van 335 inwoners van Rome. De
actie was een vergelding voor
de dood van 32 Duitse soldaten,
die door Italiaanse partizanen
waren vermoord.
Deng Xiaoping, de patriarch
van het Chinese communisti
sche regime, verkeert in goede
gezondheid en kan niet wach
ten op het begin van het we
reldkampioenschap voetbal.
Dat heeft de zoon van de 89-ja-
rige leider vanmorgen meege
deeld. „Hij geniet van het le
ven als gepensioneerde", aldus
Deng Pufang.
Dengs zoon probeerde hier
mee voor de zoveelste maal be
richten te ontzenuwen dat de
'architect van de hervormin
gen' ernstig ziek is, in het zie
kenhuis ligt of zelfs dood is. Al
hoewel Deng officieel gepen
sioneerd is, zou hij volgens de
Besprekingen over federatie moslims en Kroaten vertraagd
De Servische strijdgroepen hebben nog steeds zware wa
pens opgesteld binnen een straal van twintig kilometer
rond de Bosnische enclave Gorazde. De commandant
van de VN-militairen in Gorazde, luitenant-kolonel Da
vid Santa Olalla, heeft dit gisteren gezegd. Santa Olalla
was 'tamelijk zeker' dat er nog steeds zware wapens bin
nen een zone van drie kilometer staan. Ook zouden de
Serviërs nog ongeveer 150 politiemensen in de zone
handhaven. Volgens de Verenigde Naties zijn dit in feite
verklede soldaten.
Twee voorbijgangers werden
daarbij gedood. De VN-pa-
trouille werd niet geraakt.
In Wenen slaagden moslims
en Kroaten er gisteren niet in
tot overeenstemming te komen
over de uitwerking van de over
eenkomst voor een federatie in
Bosnië-Hercegovina. Beide par
tijen schortten de onderhande
lingen op. Nieuwe gesprekken
hebben vandaag plaats.
Sinds zaterdag proberen dele
gaties van moslims en Kroaten
onder leiding van de Bosnische
premier Haris Silajdzic en de
Kroatische minister Mate Gra-
nic (buitenlandse zakepi) een
akkoord te bereiken over de
grenzen van hun kantons in een
toekomstige federatie. De toe
komstige status van de hoofd-
SARAJEVO/WENEN Rtr/AP/AFP/DPA
Vorige maand werden de ge
vechten in en rond Gorazde
stopgezet na een ultimatum van
de NAVO. Er werd een overeen
komst gesloten waarbij de
Bosnische Serviërs zich ver
plichtten zich terug te trekken
tot ten minste drie kilometer
van de stad. Bovendien zouden
zij alle zware wapens uit een
straal van twintig kilometer af
voeren. De Serviërs houden vol
gens de VN ook nog steeds
hulpkonvooien en evacuaties
van gewonden tegen.
In een gehucht bij Tuzla, in
het noordoosten van Bosnië-
Hercegovina, hebben Bosnische
Serviërs gisteren een pantser
wagen van de VN beschoten.
stad Mostar van Hercegovina
blijft een geschilpunt, omdat
beide bevolkingsgroepen er
aanspraak op maken.
Ook is er nog geen akkoord
over wie de belangrijkste be
stuursfuncties in de federatie
zal uitoefenen, al verklaarde de
Kroatische president Franjo
Tudjman gistermorgen nog dat
het niet belangrijk is of een
moslim of een Kroaat de functie
van president gaat vervullen.
Moslims en Kroaten zijn het wel
eens over de buitenlandse gren
zen van hun federatie.
Momenteel controleren mos
lims en Kroaten ruim dertig
procent van het grondgebied
van Bosnië-Hercegovina. Vol
gens de Bosnische minister
Irfan Ljubijankic (buitenlandse
zaken) moet in de federatie 51
procent van Bosnië-Hercegovi
na onder beide partijen vallen.
De Serviërs hebben het overgro
te deel van het territorium in
handen, zo'n zeventig procent,
maar hebben tot nu toe gewei
gerd deel uit te maken van de
federatie. Zij geven de voorkeur
aan een confederatie met Servië
en Montenegro.
londenap
De mensenrechtenorganisatie
Amnesty International heeft au
toriteiten in Saudi-Arabië ervan
beschuldigd Iraakse vluchtelin
gen te doden en te martelen.
Ook zouden opstanden in de
kampen waar de vluchtelingen
worden vastgehouden, met
tanks wordenonderdrukt.
Honderden Irakezen die na
de Golfoorlog van 1991 een toe
vlucht hebben gezocht in
Saudi-Arabië zijn de afgelopen
drie jaar willekeurig gevangen
gezet en gedood of onder
dwang naar Irajc terggebracht.
Volgens Amnesty gebeurde dat
soms in samenwerking met de
Iraakse veiligheidsdienst. Vorige
maand verbleven ongeveer
23.000 Iraakse vluchtelingen in
Saudi-Arabië.
Als de vluchtelingen proteste
ren tegen de slechte leefom
standigheden en behandeling in
de kampen volgen collectieve
straffen zoals het onthouden
van voedsel en water. Volgens
Amnesty houdt de Saudische
regering zich doof voor de mar
teling en mishandeling die in de
kampen plaatsvindt, waardoor
de kampautoriteiten de vrije
hand krijgen.
Eerdere kritiek op de toestan
den in de kampen Rafha en
Artawiyya in het noordwesten
van Saudi-Arabië bij de Iraakse
grens, hebben tot enige verbe
teringen geleid. Artawiyya is in
december 1992 gesloten.
Djibouti-Sanaanp-Rtr-dpaVorige week ontaardden poli
tieke spanningen in een burger
oorlog. Vooral het dunner be
volkte Zuid-Jemen is ontevre
den over de invulling van een
drie jaar geleden formeel tot
stand gekomen eenwording.
Bovendien heeft het noorden
het voorzien op de onlangs in
het zuiden ontdekte olievelden.
Franse oorlogsbodems en
Duitse, Italiaanse en Ameri
kaanse vliegtuigen pendelden
ook gisteren naar lemen om
buitenlanders het land uit te
brengen. Ondanks vele aanvra
gen om op de hoofdstad Sana te
vliegen, kregen slechts vijf vlieg
tuigen twee Franse, twee
Duitse en een Italiaanse een
landingsvergunning.
Met een Duits en een Itali
aans toestel arriveerden tol gis
teravond 53 Nederlanders uit
Sana in Djibouti. Zij zullen in de
loop van de dag op Schiphol
aankomen. Enkele Nederlan
ders die in Jemen wonen, heb
ben te kennen gegeven dat ze
willen blijven. Ze wonen op
plaatsen waar ze weinig van de
gevechten merken.
De Jemenitische president Ali
Abdullah Saleh heeft gisteren
zijn premier Haidar Abu Bakr
al-Attas ontslagen en een nieu
we minister van defensie be
noemd. De maatregelen wor
den gezien als een aanval op de
zuidelijke leden van het kabi
net.
Volgens het decreet dat Saleh
uitvaardigde, zal al-Attas, een
functionaris van de zuidelijke
Socialistische Partij (YSP), aan
een onderzoek worden onder
worpen. De minister van indu
strie, Mohammed al-Attar, volgt
de afgezette premier op. De
nieuwe minister van defensie is
Abed Rabu Hadi. Hij vervangt
de zuiderling Haitham Qassem
Taher, die vorige week werd
ontslagen.
De in Sana verschijnende En
gelstalige krant Yemen Times
meldde gisteren dat bij de ge
vechten tussen de noordelijke
en zuidelijke strijdkrachten zo'n
12.000 mensen om zijn geko
men of gewond zijn geraakt. De
strijd concentreert zich in het
zuiden van het land.
JERUZALEM Rtr
De Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO) heeft gisteren ge
zegd dat alle problemen over de
stationering van een Palestijnse
politiemacht in de autonome
gebieden zijn opgelost. Volgens
PLO-functionaris Jamil Tarifi
zullen de eerste Palestijnse poli
tiemannen vanmorgen het ge
bied van de Gazastrook binnen
gaan. Tarifi is het hoofd van het
Palestijns comité dat de over
dracht van de macht regelt in
de Gazastrook en in Jericho.
Volgens Tarifi zou de overhe
veling van bevoegdheden van
Israël naar de Palestijnen van
morgen vroeg plaats hebben.
Onmiddellijk daarna zouden
Palestijnse politiemannen de
Allenby-brug over de Jordaan
zijn overgestoken om in Jericho
met hun werk te beginnen.
Meer dan zeshonderd Pales
tijnse agenten stonden zondag
al in Egypte en Jordanië klaar
voor vertrek naar de autonome
gebieden. Allerlei organisatori
sche problemen vertraagden
echter hun komst daar. De tota
le Palestijnse politiemacht
wordt zo'n negenduizend groot.
Een oude Palestijnse man kijkt een Israëlische militair uitdagend aan.
Hij wacht tot de Palestijnse politie zich vestigt in de autonome gebie-
ACHTERGROND
WASHINGTON HANS DE BRUUN i CORRESPONDENT
Chinese autoriteiten nog
steeds een doorslaggevende
stem hebben in belangrijke
politieke beslissingen.
Afgelopen februari ver
scheen Deng op de televisie, na
een jaar van afwezigheid. De
TV-beelden toonden Deng niet
als de sterke man achter het
bewind, maar als een breekba
re oude man wiens ogen en
oren hem duidelijk in de steek
hebben gelaten. De leider
slaagde er nog net in op eigen
kracht een paar passen te zet
ten. De Chinese autoriteiten
houden vol dat Deng per dag
enkele kranten leest, lange
wandelingen maakt en met
zijn kleinkinderen speelt.
Clinton heeft zijn beleid ten
spanningshaarden de laatste maanden al zo vaak
bijgesteld of radicaal veranderd dat van de zoveelste
'laatste waarschuwing' geen overtuigingskracht meer
uitgaat. De Bosnische Serviërs schieten gewoon door, de
Noordkoreanen blijven weigeren hun nucleaire
installaties te laten inspecteren en Cédras en consorten
zijn allerminst van plan het veld te ruimen.
Vorig jaar juli beloofden de militairen, in een in New
York onder toezicht van de VN gesloten akkoord, plaats
te zullen maken voor de eind 1990 democratisch tot
president gekozen priester-politicus Jean-Bertrand
Aristide. De generaals hebben die overeenkomst aan
hun laars gelapt, constateerde Clinton zondag. Maar dat
was al vanaf het begin duidelijk.
Washington bleef echter tegen beter weten in hopen op
concessies. De Amerikanen probeerden Aristide tot
toegevingen te bewegen. En toen hij weigerde, werd hij
zelf een hinderpaal voor het vredesproces genoemd. De
VS dachten dat met Cédras te onderhandelen viel en
probeerden op verzoening aan te sturen. Maar nu is het
failliet van die aanpak pas goed gebleken.
De aanhangers van Cédras en politiechef Francois
Michel zouden bezig zijn met een ware
terreurcampagne onder de medestanders van Aristide,
die al honderden mensen het leven zou hebben gekost.
VN-waarnemers en vertegenwoordigers van
humanitaire organisaties spreken van bloedbaden
waarbij honderden mensen zijn afgeslacht. Daarop
moest Washington wel reageren.
De in Washington in ballingschap levende Aristide
Het is onwaarschijnlijk dat de Haïtiaanse juntaleider
Raoul Cédras na de dreigende taal die de Amerikaan
se president Bill Clinton zondag uitte nu zit te bibbe
ren van angst in zijn paleisje in Port-au-Prince. Hij zal
eerder een voorbeeld nemen aan zijn collega's in So
malië, Noord-Korea of Servië, die de dreigementen uit
Washington al lang niet meer serieus nemen.
raakte vorige week een gevoelige snaar toen hij Clinton
van gebrek aan interesse voor Haïti beschuldigde en
nog pijnlijker van racisme. De VS zouden zich niets
aan de situatie van het kleine staatje in hun eigen
Caraibische achtertuin gelegen laten liggen 'omdat het
toch maar om zwarten gaat'.
De moordpartijen hebben de publieke opinie in de VS
beïnvloed en Clinton tot zijn ommezwaai gebracht. Hij
wist in enkele dagen de VN tot een totaal
handelsembargo tegen Haiti te bewegen, dreigde zelfs
met een Amerikaanse militaire interventie en besloot de
maatregelen te verzachten die waren genomen om de
stroom vluchtelingen naar de VS enigszins in te
dammen.
Om dat laatste gaat het eigenlijk. Want Haiti heeft voor
de VS geen enkel strategisch belang. De enige reden
waarom Clinton nu tot daden overgaat, is de vrees dat
tienduizenden Haïtianen net als in 1990 voor het geweld
zullen vluchten en zullen proberen in vaak nauwelijks
zeewaardige bootjes de oversteek te maken naar het
beloofde land, naar Florida, naar de VS.
In Zuid-Florida leven al enkele honderdduizenden
Haïtianen. Florida zegt die vluchtelingenlast niet meer
aan te kunnen. Maar elke Cubaan die Fidel Castro
ontvlucht, wordt er met open armen ontvangen.
Cubanen zijn echter veelal goed geschoold en kunnen
zo aan de slag in Miami's rijke Cubaanse gemeenschap.
De Haïtianen zijn echter straatarm en meestal
ongeschoold.
Veel bootvluchtelingen zijn dan ook 'economische
vluchtelingen' en die zijn in de VS niet welkom. Clinton,
die als presidentskandidaat George Bush fel had
bekritiseerd omdat hij de Haïtianen terugstuurde,
besloot vorig jaar januari zelf om die politiek voort te
zetten. Ter bescherming van de in wankele bootjes
ronddobberende vluchtelingen, werd toen gezegd.
De laatste tijd werd duidelijk dat teruggestuurde
vluchtelingen in Haiti meteen het gevang in verdwenen.
Maar ook dat bracht Washington niet op andere
gedachten.
Clinton steunde enige tijd gematigde politieke krachten
die bereid waren buiten Aristide om met de generaals
zaken te doen. Maar al gauw bleek dat die hoe dan ook
niet van plan zijn het veld te ruimen. Ook de dreiging
met economische boycots en nu zelfs met militair
ingrijpen zal op hen naar verwacht geen effect hebben.
Clinton heeft ten aanzien van crises als Somalië, Bosnië
en Noord-Korea al te veel loze dreigementen,
koersveranderingen en machteloze gebaren op zijn
conto staan om nog geloofwaardig te zijn. Cédras zal
zich daar niets van aantrekken. Bovendien voelen het
Congres en de Amerikaanse publiek niets voor militair
ingrijpen in het Haïtiaanse wespennest.
Major 'moet'
referendum
Europa houden
londen cees v
correspondent
John Major, de minst populaire
premier die het Verenigd Ko
ninkrijk ooit had, staat onder
toenemende druk om een refe
rendum over 'Europa' toe te
staan. De roep om zo'n volks
raadpleging komt uit alle gele
dingen van de Conservatieve
Partij. Voorheen was de eis van
een referendum een stokpaard
je van de 'Eurosceptici'. Steeds
meer lagerhuisleden op de pro-
Europa vleugel van de' partij
steunen nu echter de eis.
Volgens sommigen kan alleen
een referendum nog een scheu
ring in de partij voorkomen.
Gisteravond verklaarde een ge
waardeerd Conservatief, de
voormalige 'chief whip' Tim
Renton, dat de partij het jaar
1996 niet zou kunnen overle
ven. „We zullen ons dan ernstig
moeten afvragen of we de een
heid kunnen bewaren over het
Europese vraagstuk", verklaarde
Renton in een interview.
In 1996 begint de 'intergou
vernementele conferentie' tus
sen de lidstaten van de Europe
se Unie. Uit die conferentie
moet een besluit voortvloeien
over verdere integratie in de
Unie. Voor veel Britse Conser
vatieven, voor wie het 'Verdrag
van Maastricht' al te ver ging.
zou dat een banvloek zijn.
Moordenaar VS
had eigen 06-lijn
washington hans de bruun
correspondent
Afgelopen nacht is in de gevan
genis van Joliet in de Ameri
kaanse staat Illinois de massa
moordenaar John Wayne Gacy
geëxecuteerd. De 52-jarige werd
ter dood veroordeeld wegens
seksueel misbruik en moord op
33 mannen en jongens.
Vanuit zijn gevangeniscel
hield Gacy er een eigen 06-lijn
op na, waarop de beller voor
twee dollar per minuut een
bandje kon horen waarop Gacy
zijn onschuld verkondigde. Het
leverde hem de laatste jaren
tienduizenden dollars op. De
resterende tijd gebruikte Gacy
om te schilderen. Doeken van
hem (waaronder portretten van
Hitler. Elvis Presley en massa
moordenaar Jeffrey Dahmer)
hingen in galeries in Los Ange
les, Chicago en New York en
brachten 20.000 dollar op.
Met ingang van vandaag
zwijgt de 06-lijn. En nieuwe
doeken van Gacy zullen er niet
meer komen. Nadat het Ameri
kaanse Opperste Gerechtshof
het laatste gratieverzoek had af
gewezen, kwam afgelopen
nacht een einde aan zijn 14-ja-
rige verblijf in de dodencel.
In 1980 werd Gacy ter dood
veroordeeld. Hij bekende aan
vankelijk maar kwam daar later
op terug. De lijken zouden door
anderen onder zijn huis zijn
verborgen, zo zei hij.
Zijn advocaten hebben de te
rechtstelling bestreden, omdat
Gacy geestelijk 'niet fit' zou zijn,
en de wet schrijft nu eenmaal
voor dat een ter dood veroor
deelde volledig bij zijn verstand
moet zijn om ter dood te wor
den gebracht.
Gacy's exècutie komt op een
moment dat steeds meer Ame
rikanen voor de doodstraf zijn.
De stijgende criminaliteit in de
grote steden doen de roep om
harde maatregelen toenemen.
President Clinton heeft al extra
geld beloofd voor meer gevan
genissen.
moskou Het was gisteren een vrolijke boel in het centrum van de Russische hoofdstad Moskou. Met medailles behangen veteranen uit de Twee
de Wereldoorlog dansten voor het Bolshoi-theater uitbundig in het rond om te vieren dat zij 49 jaar geleden Nazi-Duitsland versloegen.
FOTO REUTER GRICORY DUKOR
