Benefiet voor oude dansers
Chinese theatermaker mag
niet naar Kunstenfestival
Theaterfestival in Houtkamp
'Venus' op beeldenroute
Cultuur Kunst
Filmregisseur Daalder
koopt Beatles-songs
DINSDAG 10 ME11994
21
Amsterdam De Franse kunstenaar Sacha Sosno legt de laatste hand
aan zijn sculptuur 'Venus'. Het vijf meter hoge beeld maakt deel uit
van de beeldententoonstelling Biennale Skulptuur 94. Aan deze
beeldenroute langs de Amsterdamse Apollolaan werken 75 kunste
naars mee, onder wie Karei Appel en Marte Röling. De beeldenten
toonstelling wordt op 21 juni officieel geopend. foto anp
Mini-cursus contrabas
leiden» Mensen die contrabas willen leren spelen kunnen vanaf
9 juni terecht bij de Streekmuziekschool Leiden. Dan begint de
minicursus contrabas die bestaat uit vier lessen, wekelijks op
donderdagavond. De cursus is zowel voor mensen die nog geen
instrument bespelen als voor mensen die bijvoorbeeld cello spe
len en willen overstappen naar de contrabas. Docent is Jules
Kirch. De cursus kost 39 gulden. Bel voor informatie naar de
Streekmuziekschool Leiden, 071 -141041
Doelen in teken van Beethoven
Rotterdam De Rotterdamse Doelen staat in de maand mei in
het teken van Ludwig von Beethoven. Op de dinsdagen 17,24 en
31 mei voert de Berliner Symphoniker ouvertures, pianoconcer
ten en symfoniën en het vioolconcert van deze componist uit.
De dirigenten zijn Paul Freeman (twee keer) en Alun Francis.
Solisten zijn de pianist Derek Han en Barbara Gorzynska.
Yehudi Menuhin bij Gelders Orkest
arnhem Het Gelders Orkest (HGO) zal het orkestseizoen
1994/1995 veel gebruikmaken van bekende gastdirigenten, zoals
Bruno Weil, Jan Krenz en Hans Vonk. De bekendste is de violist
Yehudi Menuhin. Hij zal op 24 en 25 mei het orkest dirigeren tij
dens een CD-opname van Edward Elgar's vioolconcert met de
Chinees Leiand Chen als solist. Menuhin komt speciaal voor de
ze opname naar Nederland. In het komende seizoen zal HGO
honderd produkties verzorgen, waaronder tachtig symfonische
concerten. Voor het eerst zal het orkest bij een produktie van de
Nationale Reisopera (de opvolger van Opera Forum) worden in
geschakeld. In september en oktober werkt HGO mee aan Leo
nard Bernsteins 'Candide'.
Hermann Markard in Goethe Institut
Rotterdam In het Goethe Institut in Rotterdam wordt
tot en met 8 juli werk geëxposeerd van de Duitse kunstenaar
Hermann Markard. Markard is sinds 1955 bekend doorzijn to-
neelontwerp en lightdesign in Europa en de Verenigde Staten.
Vanaf 1980 ging hij zich volledig toeleggen op het schilderen van
menselijke modellen. Aan de bijna levensgrote afbeeldingen van
Markard is duidelijk te zien dat hij ook voor het toneel gewerkt
heeft door de uitbeelding van eenvoudige lichaamsfuncties,
zoals een handbeweging of het optillen van een arm, voor een
beeldend kunstenaar een rijkdom aan uitdrukkingskracht, waar
door de schijnbare zelfbeperking van ieder mens duidelijk
wordt. Het Goethe Institut aan de 's Gravendijkwal 50-52 is ge
opend van maandag t/m vrijdag van 10.00-17.00 uur.
den haag anpdie rechten inmiddels verkocht
aan de platenmaatschappij EMI
De in Los Angeles gevestigde, voor 370 miljoen gulden.
Nederlandse regisseur* René „We hebben hiermee enorm
Daalder heeft voor meer dan geluk gehad," zegt Hornaday.
een miljoen dollar het recht ver- Het contract dat Daalder en hij
worven in zijn volgende Film hebben weten te bemachtigen
veertig door John Lennon en geeft ook toestemming voor het
Paul McCarthy geschreven verwerken van de songs in tele-
songs te gebruiken. Dat meldt visieprogramma's, theaterpro-
zijn Amerikaanse producent dukties, computerspelletjes,
Will Hornaday. pretparkattracties en een even
tueel vervolg op de film.
Hornaday en Daalder hebben De opnamen zullen in 1995 in
plannen voor een science-fic- de Verenigde Staten, Europa en
tionfilm over een Beatle-fan die Japan worden gemaakt. Ook in
een 'virtual reality-spel' ont- Nederland zal worden gefilmd,
werpt. In dat computerspel
worden de deelnemers uitgeno- René Daalder vormde in de
digd op zoek te gaan naar de jaren zestig aan de Nederlandse
magische plek 'Strawberry Fiel- Film Academie met regisseur
ds'. Dat is ook de werktitel van Kees Meyering, cameralieden
de film. Jan de Bont en Frans Bromet en
Daalder en zijn compagnon de latere architect Rem Kool
hebben de muziekrechten rela- haas de zogeheten 1,2,3-groep.
tief goedkoop verworven door Na de regie van de Nederlandse
i contract speelfilm De blanke slavin
dat producent ITC sloot met (1969) vertrok hij naar de Vere-
Lennon en McCartney's uitge- nigde Staten. Daar maakte hij in
verij Northern Songs. Dat con- .1976 de film Massacre at Cen-
tract stamt nog uit de tijd voor- tral High. Sindsdien hield hij
dat Northern Songs de rechten zich vooral met de vormgeving
van de Beatle-songs aan de van computertrucages en ande-
Amerikaanse zanger Michael re toepassingen van nieuwe
Jackson verkocht. Jackson heeft media bezig.
Han Ebbelaar belooft Balletgala met vunnverk
Spielberg trekt
films terug
uit Maleisië
'Tiger Lily' en
'Compositie'
in première
bij het NDT
DEN HAAG ANP
'Tiger Lily' is de naam van de
choreografie van Jiri Kylian
die op 1 juni in het Haagse
AT&T-theater haar wereld
première beleeft. Hans van
Manen heeft zijn nieuwste
ballet, dat in hetzelfde pro
gramma in première gaat, de
naam 'Compositie' meegege-
Beide werken zijn geïnspi
reerd op het werk van de
schilder Piet Mondriaan,
wiens vijftigte sterfdag dit
jaar wordt herdacht. Zij vor
men de kern van het Mon-
driaan-programma, dat het
Nederlands Dans Theater
(NDT) in het kader van het
Holland Festival heeft sa
mengesteld.
Daarnaast worden de klas
sieker 'Squares' (1969) van
Van Manen, die als choreo
graaf aan het NDT is verbon
den, en 'No More Play'
(1988) van Kylian, artistiek
leider van het NDT, uitge
voerd. 'Squares' is een van de
balletten die Van Manen de
kwalificatie 'Mondriaan van
de dans' heeft opgeleverd.
Het Mondriaan»program
ma wordt uitgevoerd door
het hoofdgezelschap NDT 1.
'Tiger Lily' wordt gedanst op
muziek van John Cage, Györ-
gy Kurtag, Anton Webern,
Steve Reich en Johann Se
bastian Bach. Het Arnold-
kwartet voert de muziek uit.
'Compositie' staat op mu
ziek van John Adams en
- Morton Feldman. De Deut
sche Kammerphilharmonie
uit Bremen, waarvan het Ar
nold- kwartet is afgeleid,
zorgt voor de muzikale bege
leiding. Dirigent is de Cana
dees Ivan Alexander. Als deel
van het Holland Festival
wordt het Mondriaan-pro-
gramma in het Amsterdamse
Muziektheater op 2,3,4,5 en
7 juni uitgevoercL
BRUSSEL ANP/Belga
De Chinese autoriteiten hebben
Mou Sen, oprichter van het ex
perimentele Chinese theater
groep Xi Ju Cha Jian (Barrage
Theater), op het vliegveld van
Peking belet om naar Brussel te
gaan, waar zijn groep zou deel
nemen aan het Kunstenfestival.
Ook de dramaturg Lin Ke
Huan en toneelmanager Jian
Yue mochten niet op het vlieg
tuig naar de Belgische hoofd
stad. De drie zijn niet gearres
teerd, maar hun uitreisvisum is
ingenomen. Omdat de drie ac
teurs van het gezelschap, Ni
Dan Hong, Feng Yuan Zheng en
Zhao Yi Qing, wel al in Brussel
waren, zijn de voorstellingen
van „File 0" (Dossier nul) zon
dag en gisteren in het Théatre
140 toch doorgegaan met tech
nische hulp van de festivallei
ding. Morgen is de derde en
laatste voorstelling van het ge
zelschap.
Mou Sen (32) is afkomstig uit
Mantsjoerije. File 0 is gebaseerd
op het gelijknamige gedicht van
de Chinese avant-garde dichter
Yu Jian. Op 30 april werd de
produktie met steun van het
Brusselse festival voor het eerst
in Peking opgevoerd. Aan de
hand van het leven van een der
tigjarige man wordt de discrimi
natie en de communistische
bureaucratie aangeklaagd en
worden vooral de revolutionaire
maoïsten gehekeld.
De actie tegen de medewer
kers van Xi Ju Cha lian passen
in het beleid van de Chinese au
toriteiten om niet langer te ge
dogen dat kritische en onafhan
kelijke kunstenaars hun werk in
het buitenland laten zien. Zo
werden vorige week maatrege-
len genom™ li-gcn zes regis
seurs die begin dit jaar zonder
toestemming hun films op het
Rotterdamse Filmfestival heb
ben laten vertonen.
Hun is verboden binnen of
buiten de officiële studio's films
te maken en leveranciers van
filmmateriaal en -apparatuur en
laboratoria mogen met de onaf
hankelijke filmers geen zaken
meer doen.
Sjelter wil culturele leven Leiderdorp stimuleren
LEIDERDORP RODERICK DE SMIT
Leiderdorp leeft, en zeker op
zondag 19 juni. Dan is het park
de Houtkamp namelijk het de
cor van een theatermanifestatie
met toneel, dans en poppen
spelen, maar ook met een
droomuitlegster en schaakwed
strijden. Om het culturele leven
in Leiderdorp te stimuleren,
heeft sociaal-cultureel centrum
Sjelter besloten haar 25-jarig ju
bileum niet te vieren met een
nostalgische terugblik, maar
met een groots spektakel.
„De manifestatie heeft geen
bindend thema," zegt Hans
Edink, coördinator van Sjelter.
„Het moet gewoon een leuke
gebeurtenis zijn met bijdragen
van verenigingen uit Leider
dorp, maar ook optredens van
groepen uit andere regio's. Ver
der hebben we niet een bepaal
de doelgroep, er is voor elk wal
wils."
Dat blijkt wel uit het pro
gramma. Acrobatiek van de
Haagse 'Dochters van de melk
boer', Afrikaanse muziek en
dans van 'Blakoe Roetoe Oema',
poppenspelen van 'Robhetty'
en demonstraties van de strip
tekenaar Robert van der Kroft
(bekend van 'Sjors en Sjimmie')
zorgen voor een gevarieerd aan
bod.
Aktiviteiten van Sjelter wor
den gedemonstreerd door de
volksdansen van 'The Sjelter
Squeezers' en de inrichting van
een beeldentuin. Daar komen
objecten te staan die gemaakt
zijn door de kinderen die mee
deden aan de teken- en schil
dercursus van Sjelter. Alleen de
popmuziek ontbreekt, „dan
krijg je al gauw problemen met
geluidsoverlast," aldus Edink.
„ll snap niet dat er niet meer
gebruik wordt gemaakt van de
Houtkamp voor dit soort evene
menten." zegt Edink. „Want het
is een goede lokatie. Ik denk dat
we over de hele dag wel 2000
bezoekers kunnen trekken. Al
leen het weer kan nog voor pro
blemen zorgen, maar ook als
het regent gaat alles gewoon
door."
Edink hoopt dat met het ini
tiatief de culturele activiteiten
in leiderdorp weer wat nieuw
leven ingeblazen krijgen. „Vroc
ger hadden we de 'culturele
week maar die is langzaam
doodgebloed. Terwijl in leider
dorp genoeg verenigingen actief
zijn. Misschien dat we dit festi
val volgend jaar kunnen herha
len, in samenwerking met bij
voorbeeld Muzenhof en de
Kunstkring, en met medewer
king van de gemeente natuur
lijk."
De 25 jaar Sjelter Theaterma-
nifestatie is op zondag 19 juni
van 10.00 tot 16.00 uur in de
Houtkamp in Leiderdorp.
Stersolisten en vermaarde ensembles dansen op 12 mei
in het Muziektheater op het Balletgala. De opbrengst van
de avond komt ten goede aan de Stichting Dansersfonds,
15 jaar geleden opgericht door het balletduo Alexandra
Radius en Han Ebbelaar, om dansers na hun carrière te
helpen bij de omschakeling naar een nieuwe werkkring.
Ook stimuleert het fonds jong Nederlands talent door de
toekenning van jaarlijkse aanmoedigingsprijzen en beur
zen en eert het lang bewezen talent met de Prijs van Ver
dienste.
Eregast op het gala is Carel Bir-
nie, de man die honderden
dansers en choreografen op de
loonlijst van het Nederlands
Dans Theater zette. Bij hem on
dertekende Han Ebbelaar in
1959 als jonge en nog net min
derjarige avonturier zijn eerste
contract.
In zijn lichte pied terre in
Amsterdam-Zuid herinnert Eb
belaar zich dat het inkomen van
een danser dertig jaar geleden
beroerd was en dat daar in de
loop der tijd maar heel geleide
lijk iets aan is verbeterd. „Het
komt nu in de buurt van 'een
salaris' maar vergeleken bij de
verdiensten in toneel- of mu
ziekwereld, is het nog knudde.
De plafonds liggen daar aan
zienlijk hoger. En zij kunnen tot
aan hun pensioen blijven spe
len terwijl een danser het rond
zijn 38e voor gezien moet hou
den."
Koningskoppel
Er zijn uitzonderingen in de
danswereld. Han Ebbelaar
trouwde in 1963 met Alexandra
Radius en vormde met haar een
onverbrekelijk koningskoppel
dat tot op gevorderde leeftijd op
het podium en privé is doorge
gaan. Het echtpaar Ebbelaar en
Radius danste nog op middel
bare leeftijd dat het een lieve
lust was.
Ebbelaar: „Lex is doorgegaan
tot haar 48e en ik heb tot mijn
45e gedanst. Solisten kunnen
lang doordansen. Dat heeft alles
te maken met hun artistieke
rijpheid: het besef hoe je je in
strument, je lijf, kunt beheer
sen. Lex had nog gemakkelijk
vijf jaar door kunnen gaan,
maar ze koos er voor te stoppen
op haar hoogtepunt. Ik vond
het welletjes na 23 jaar op het
toneel. We hadden alleen moei
te met afscheid nemen omdat
er geen zes wachtenden achter
ons stonden te trappelen om de
wimpel over te nemen. Een ta
lent van het niveau van Lex
komt niet vaak voor. Zij is niet
voor niets de ballerina van de
20e eeuw genoemd."
Ebbelaar: „Ballet lijkt een vak
dat 'jong' is; zo wordt het ver
kocht. Maar het zit 'm bij de uit
voering toch niet alleen in
mooie jonge lijven en in hemel
bestormende sprongen? Ook
oudere dansers hebben in hun
persoonlijkheid, presentatie en
artistieke kwaliteit toch nog veel
te zeggen? Kunstenaarsschap
moet groeien door de jaren
heen. Je kunt van een ballerina
van 22 niet verwachten dat ze
een gevoelvolle 'Gisèle' neer
zet."
Uitgerangeerd
Als na een glansrijke loopbaan
het definitieve afscheid onver
mijdelijk is kan een enkele dan
ser zich op de choreografie rich
ten of, zoals Ebbelaar, nog en
kele jaren plaatsnemen in de ar
tistieke leiding van een gezel
schap. Maar voor de meeste ou
dere dansers geldt toch dat het
er in de dans geen brood meer
te verdienen valt. Voor degenen
die uit de boot vallen is het
Dansersfonds onder meer opge
richt.
Ebbelaar: „Het Dansersfonds
is ontstaan toen wij al 20 jaar
dansten. Het stoorde ons dat er
niets voor de oudere dansers
werd gedaan en evenmin was er
een aanmoediging voor aan
stormend talent. Contractueel
wordt vastgelegd dat een danser
op zijn 38e kan worden ontsla
gen. En dat gebeurt ook
meestal."
Er is in Den Haag een door Ji
ri Kylian opgericht gezelschap,
NDT 3, dat dansen uitvoert die
speciaal voor die oude rotten
geschreven is. Er werken bijna-
vijftigers aan mee. Na zijn carri
èrestop in 1988 is Ebbelaar
nooit gaan dansen bij NDT 3.
Ebbelaar: „In wezen hebben
Lex en ik a la NDT 3 gedanst. Ik
was een goede partner tot op
'hoge leeftijd'. Ik ben nog inge
vallen in 'La Notte' van Niels
Christe toen ik 48 was. Ik ben
wel gevraagd voor NDT 3. Maar
ik had afscheid genomen en
voorbij is voorbij, op is op."
Ebbelaar wijst op de deelne
mers aan dit gala: absolute ster
ren uit Engeland, Frankrijk,
Duitsland en Amerika en uit ei
gen land. „Het is een program-
De films van de Amerikaanse
regisseur Steven Spielberg
worden in Maleisië uit dc
roulatie gehaald, omdat de
regering de film 'Schindler's
List' slechts wil vertonen als
er enkele scènes worden ge
schrapt.
Spielberg zelf heeft het be
sluit genomen, dat inhoudt
dat ook kassuccessen als
'Jurassic park' niet meer te
zien zullen zijn in de Maleisi
sche filmzalen. 'Schindler's
List' toont op aangrijpende
wijze hoe de nazi en bedrijfs
leider Oskar Schindler 1.200
joden van de dood in het
concentratiekamp redde. De
overheid in Kuala Lumpur
eiste echter dal er zeven scè
nes zouden worden wegge
sneden, omdat daarin
naaktscènes zouden voorko-
Ook de Filipijnse overheid
had bezwaren tegen enkele
scènes in 'Schindler's List'.
Uiteindelijk ging de film daar
zonder coupures in roulatie.
Poëzie-avonden
rond VSB-prijs
amsterdam inge van den blink
Op de vrijdagavonden 20 mei,
27 mei en 3 juni organiseert De
Rode Hoed in Amsterdam lite
raire bijeenkomsten rond de
dichters die genomineerd zijn
voor de VSB Poëzieprijs 1994.
De voor de prijs genomineer
de bundels zijn 'De Sporen' van
Hugo Claus. Atlantis' van IJoyd
Haft, 'Geduldig gereedschap'
van Rutger Kopland. 'Er is geen
elders waar het anders is' van
Gerrit Kouwenaar, 'De Godgan-
selijke Nacht' van Leo Vroman,
'Eenzang tweezang' van Elly de
Waard en 'Op de hoogte van
Icarus' van Ad Zuiderent.
Op 20 mei worden Lloyd Haft
en Ad Zuiderent geïnterviewd.
Op 27 mei vertelt Redbak Fok-
kema over het werk van Hugo
Claus, Ben Peperkamp licht de
poëzie van Leo Vroman toe en
Wiljan van den Akker bespreekt
het werk van Gerrit Kouwenaar.
Op 3 juni interviewt Maaike
Meyer Elly de Waard, en Myrle
Tjoeng spreekt met Rutger
Kopland.
De avonden, in de Kleine Zaal
van De Rode Hoed, Keizers
gracht 102 in Amsterdam, be
ginnen om 20.15 uur. De VSB
Poëzieprijs wordt daar op 7 juni
uitgereikt.
ma voor een groot publiek met
een mooie mengeling van dans
stijlen. Flet wordt een avond
met vuurwerk en het gaat over
danskunst: niet alleen over de
fysieke prestatie hoe hoog kan
ik springen? De essentie van
dans is dat het je ziel moet ra
ken. Dans kan ontroeren en ver
bazen, dans moet poëzie heb
ben en in combinatie met de
muziek in extase kunnen bren
gen."
Het Balletgala 1994, 12 mei in
het Muziektheater, Amster
dam. Voor de begeleiding van
de stersolisten en tien nationa
le en internationale dansgezel
schappen zorgt het Nederlands
Balletorkest onder leiding van
de Amerikaanse gastdirigent
Paul Connelly.
Han Ebbelaar: „De essentie van dans is dat het je ziel moet raken."
Werk van Hermann Markard,
