Het recht om
met een open
raam te slapen
r
'Warmond zal nooit meer slapenriepen plaatselijke actievoerders toen de
uitbreidingsplannen van Schiphol doordrongen. Gemeentebesturen pikten de
protesten aarzelend op. Ze zijn wel tegen de overlast maar niet tegen Schiphol en
een 'verantiuoorde uitbreiding daarvanWant 'we' plukken ook de vruchten van
een bloeiende luchthaven. Alleen, wegen de lusten op tegen de lasten? Volgens de
directrice van het Leidse arbeidsbureau, Karen van Grunsven, wel. Schiphol geejt
haar handen vol werk en niet te veel overlast: „Ik woon liever onder de rook van
Schiphol dan in de rook van het Ruhrgebied.
ZATERDAG 7 MEI 1994
Professor en Oegst-
geestermilieuwet-
houder H.A.c. Kamp-
huisen wil meer on
derzoek. Hoe slapen
we nu en straks?
ARCHIEFFOTO
die vacatures constant door en praten met
gegadigden.
Alleen al de Leidse Schiphol-eonsulent
Wolf krijgt wekelijks 150 geïnteresseerden
voor zijn bureau in het Job centre aan de Sta
tionsweg. Volgens zijn directeur Van Gruns
ven is werken op Schiphol zeer populair: „Lr
hangt nog steeds een Peter Stuyvesant-sfeer-
tje. Sctyphol heeft uitstraling, is dynamisch.
En mensen denken er een goed salaris te
kunnen verdienen, met goede doorgroeimo
gelijkheden."
Vaste banen
Alleen al vorige maand, hielp Wolf veertig
werkzoekenden aan een baan op of rond
Schiphol. In negen van de tien gevallen ging
het om vaste banen. Volgens Van Grunsven
is Schiphol extra belangrijk in een tijd dat 'de
markt er slecht aan toe is': ,,We moeten ook
bedenken dat het economische belang van
Den Haag voor deze regio flink is afgenomen
nu de rijksoverheid zo inkrimpt."
Schiphol dus als vervanging voor Den
Haag? „Niet direct. In Den Haag wordt beleid
gemaakt, Schiphol is vooral een doe-gebied,
waar kei- en keihard wordt gewerkt. De
luchthaven heeft weinig behoefte aan acade
mici en HBO'ers. Kandidaten met MBO, HA
VO, MAVO of LBO zijn er gewild."
Hun werkzaamheden lopen uiteen, zo le
ren de vacature-zuilen. Van cabine-steward
essen. verhuizers, ticketagenten en fast-food-
medewerkers tot loodsmedewerkers, boek
houdkundig medewerkers en verkoopsters
voor de tax-free shops. „En soms wil men er
gens direct 125 mensen voor hebben", zegt
de Schiphol-consulent wervend.
Ondanks al die mooie verhalen, geeft hij
toe dat ook de luchthaven de werkloosheid
niet kan oplossen in de Rijnstreek. De 129
Schiphol-banen in 1993 maakten nog geen
zeven procent uit van het totaal aantal banen
dat het Leidse arbeidsbureau vervulde.
Het woord is aan de regio: wegen de lusten
op tegen.de lasten?
Uitbreiding Schiphol levert Leidse
regio meer overlast, maar ook ba
nen. FOTO LUCHTHAVEN SCHIPHOL j
Inspraaktermijn sluit dinsdag
De inspraakronde over de uit
breiding van Schiphol loopt
volgende week af. Eind vorige
week waren al zo'n driehonderd
reacties binnengekomen bij het
Centraal Inspraakpunt. Veel in
sprekers klagen over geluidhin
der, luchtvervuiling, veiligheid
en vliegtuigen die zich niet aan
de regels en voorgeschreven
routes houden. De maat is vol
na al die vliegrampen, zo weer
klinkt links en rechts.
Nederland is ook te klein en
dichtbevolkt voor dergelijke uit
breidingen. Kan men de dertig
miljard gulden voor Schiphol en
het vervoer er omheen ook niet
beter besteden aan banenplan
nen die per baan minder kos
ten? De Socialistische Partij wil
Schiphol in zee leggen, anderen
kiezen juist voor een plek in de
Markerwaard. Milieudefensie
hoopt de vijfde baan tegen te
houden door bos te planten op
plekken waar asfalt moet ko
men.
Voorstanders van Schiphol
onderstrepen juist dat de uit
breiding goed is voor de econo
mie en het milieu zoveel moge
lijk wordt ontzien.
Door een brief te sturen naar
het inspraakpunt, reageert de
inspreker in één klap op stapels
planologische en milieurappor
ten die met de uitbreiding te
maken hebben. Hij kan aange
ven dat hij zijn zegje wil doen
op de hoorzittingen die voor ju
ni gepland zijn.
Het onafhankelijke inspraak
punt bundelt de reacties en
stuurt samenvattingen naar het
kabinet. Dit najaar blijkt dan of
inspraak en adviezen tot een
aangepast kabinetsvoorstel lei
den, waar de Tweede Kamer
zich over buigt.
Inspraakreacties moeten voor
dinsdag, wanneer de inspraak-
termijn sluit, naan
Centraal Inspraakpunt Schip
hol en omstreken
Postbus 97611
2509 GA Den Haag
reet of ze alleen maar overvlogen of een
bombardement wilden inzetten, zoals op het
Rotterdam van zijn jeugd. „Het geluid waar
schuwde je. Kwam er ellende aan of kon je
rustig doorslapen of doorlopen?"
Als hij nu door Oegstgeest wandelt, melden
mensen hem vaak dat ze 's nachts zijn wak
ker geschoten. Tegelijkertijd valt hem op dat
de angst meevalt. „Mensen denken toch
vaak: dat vliegtuig valt wel naast me." Ook op
inspraakavonden had hij meer angst ver
wacht: „De regio is vooral bezorgd."
Bezorgd omdat bewoners niet kunnen
taxeren hoe erg het gaat worden. Ze kunnen
geen wijs uit al die verhalen over decibellen,
kosteneenheden en Laeq's, zoals de ervaren
inwoners van de regio's rond Schiphol dat
wèl kunnen.
Volgens de officiële Schiphol-rapporten
valt het met de geluidsoverlast wel mee. Als
na de eeuwwisseling een vijfde baan bij Zwa
nenburg wordt neergelegd, komen alleen De
Kaag, Leimuiden en het oostelijke puntje van
Sassenheim in een 'zwaar belast gebied' te
liggen, waar grootschalige woningbouw ver
boden is. In gemeenten als Oegstgeest, War
mond, en Sassenheim zou de overlast wel
toenemen, maar lijken maatregelen niet no-
dig.
Volgens Natuur en Milieu is het zwaarbe
laste gebied 'ietsje groter' en wordt de over
last in vooral Oegstgeest, Warmond en Alke
made 'ernstig'. Het verschil zit 'm in de bere-
keningsmeüiode: de natuurorganisatie telt
alle vliegtuigen die overvliegen, gaat ervan uit
dat mensen met open ramen slapen en dat
de nacht acht uur duurt. Ook hecht ze meer
aan pieken dan aan gemiddelden.
Het rijk berekent gemiddelden en telt daar
bij vliegtuigen die minder dan 65 decibel ge
luid veroorzaken niet mee. Voor het bereke
nen van de nachtelijke overlast, duurt de
nacht zeven uur: van elf uur 's avonds tot zes
uur 's morgens. De overlast in die uren wordt
gemeten in een slaapkamer met dichte ra
men.
Kamphuisen noemt dat onzin: „Het is een
recht van mensen om met een open raam te
slapen. Als dat niet meer kan, is er een on
leefbare situatie." Oegstgeestenaren die nu al
roepen dat hun dorp onleefbaar is, worden
volgens de wethouder 'niet serieus geno
men'. Volgens de officiële staatjes is de over
last namelijk nul in het dorp. „En dat is zeer
frustrerend."
Na de uitbreiding ligt de gemeente in een
zone waar volgens de rijksnormen wel wat
overlast is, maar Schiphol heeft al laten we
ten dat dit eigenlijk niets betekent. De regio
heeft ook weinig houvast aan de belofte van
het rijk dat de uitbreiding van Schiphol niet
meer luchtverontreiniging en stank in de
hand mag werken. De uitbreiding mag bo
vendien niet ten koste gaan van de veiligheid
en het lawaai moet minder zijn dan het in
1990 was.
Kreten die weinig hoeven te betekenen,
want als het vlakbij Schiphol een heel stuk
stiller, schoner'en veiliger wordt, mag het in
deze regio weer wat lawaaiiger worden. En
volgens Natuur en Milieu is dat precies wat
er gaat gebeuren. Ook de GGD's vrezen dat
de groei van Schiphol ten koste gaat van het
milieu, terwijl het Hoogheemraadschap van
Rijnland ontdekte dat de luchthaven lucht,
water en bodem nu al meer vervuilt dat ge
dacht.
Dat gemeentebesturen in de regio terug
houdend reageren, heeft een vrij simpele
achtergrond: de regio wil de voordelen van
Schiphol niet graag missen. Want, zo zeggen
ook Arbeidsbureau's^en de Kamer van Koop
handel, de lusten zijn groot.
Volgens de Kamer van Koophandel is een
derde van het regionale bedrijfsleven in de
Bollenstreek en de regio's rond Leiden en Al
phen op Schiphol georiënteerd. „En in die
bedrijven werken zo'n 25.000 werknemers",
zo heeft directeur/algemeen secretaris A.
Berkhout laten uitrekenen.
Het gaat om vervoerders en toeleveran
ciers, zoals hangar-bouwers. Maar ook om
bedrijven die 'willen meedoen in het bloeien
de produktiemilieu', uiteenlopend van
bloembollen tot bio-technologie en medi
sche technologie. „Dicht bij elkaar en dicht
bij Schiphol, waarbij onze regio het voordeel
heeft dat de grondprijzen hier wat lager zijn.
Voor kantoren of een bedrijfsterrein ben je
vlakbij Schiphol al snel anderhalf tot twee
maal zoveel kwijt."
Zijn Kamer constateert dan ook een 'enor
me vraag naar bedrijfsterreinen' en wil er
'honderden hectares' bij. Tussen Katwijk en
Noordwijk, in de Oostvlietpolder bij Leiden,
langs de nieuwe rijksweg tussen Leiden en
Alphen en in het noordwesten van Alphen.
„Alleen daar al kunnen we vijfduizend extra
banen scheppen. De andere helft die we aan
de uitbreidingen van Schiphol hopen over te
houden, kunnen terecht in kantoren."
Mochten de extra hectares er niet komen,
dan ziet Berkhout de toekomst van Rijnland
somber in. „Dan profiteren alleen de huidige
bedrijven, voor zover die tenminste nog de
ruimte hebben om op eigen terrein uit te
breiden. Want anders ben je die ook nog
kwijt." Hij roept de regio dan ook op „ook
wat lasten te dragen. Want onze kansen lig
gen op Schiphol".
Volgens de Integrale Economische Metin
gen voor de uitbreidingsplannen, werken op
Schiphol ruim 37.000 mensen. Eenzelfde
aantal werkt in het gebied eromheen. Van die
74.000 mensen zouden er zo'n 14.000 uit
Zuid-Holland komen. En dan vooral uit dit
deel van de provincie, omdat veel werkgevers
hun werknemers in een straal van dertig kilo
meter willen laten wonen. De uitbreidings
plannen moeten nog eens 55.000 arbeids
plaatsen opleveren. Een woordvoerder van
Schiphol verwacht dat eenvijfde van die
werknemers uit deze provincie zal komen:
„Als er tenminste ruimte wordt geschapen
voor betaalbare woningbouw.
Directrice Van Grunsven van het Leidse ar
beidsbureau ziet Schiphol graag groeien. Van
de nieuwe banen, denkt ze een flink deel bin
nen te kunnen halen voor de regio Rijnstreek
(Leiden, Bollenstreek, Alphen en Gouda):
„Schiphol heeft als grote voordeel dat er geen
mensen wonen en het personeel dus van el
ders moet komen. De garantie dat we ook
echt kunnen meedelen in de banen, kun je
van de bedrijven niet krijgen. Maar de erva
ring leert dat dat wel gebeurt. De beroepsbe
volking is hier goed opgeleid en wil best een
stukje reizen." En, zo meldt ze, haar arbeids
bureau werkt snel.
Het doet mee aan een speciaal Schiphol-
project, samen met de arbeidsbureau's in de
regio's Amsterdam, Kennemerland en Zaans
treek/Waterland. Vorig jaar zomer openden
ze samen een kantoortje op Schiphol met
zestien medewerkers. Die zestien laten het
bedrijfsleven zien wat het Arbeidsbureau te
bieden heeft en heipén werkzoekenden aan
werk.
Ook op de verschillende arbeidsbureau's
en in de jobcentres zijn speciale personeels-
adviseurs aangesteld, die zich hele dagen
met Schiphol bezighouden. Ze horen van mi
nuut tot minuut welke banen er zijn, geven
Bombardement
Kamphuisen onderschrijft dat verhaal: „Een
continue brom is niet zo erg als je slaapt. Een
verandering in geluid wèl. Dan is de kans
groter dat je waldcer schiet, zeker tegen de
ochtend, wanneer je toch al lichter slaapt."
Hij trekt een vergelijking met de Tweede We
reldoorlog. Aan de vliegtuigen hoorde hij di-
laapprofessor en milieuwethouder
i H.A.C. Kamphuisen van Oegstgeest
wil meer onderzoek. Hoe slapen we
nu en straks? „Klagen we terecht of stellen we
ons aan en zijn we vooral angstig? Misschien
ook programmeren we onze breinen. Net als
een jonge moeder wakker kan worden van
iedere zucht van haar baby, kun je je brein
ook programmeren om vroeg wakker te wor
den op een belangrijke dag. Misschien ook
word je eerder wakker van vliegtuigen wan
neer je niets aan Schiphol verdient en je er
alleen maar aan ergert."
Een organisatie als Natuur en Milieu ver
baast zich over de nuances en roept de regio
genoten op tot strijd 'nu het nog kan'. Vol
gens woordvoerder J. Fransen gaat de situatie
hier drastisch verslechteren als niet luidkeels
wordt geprotesteerd en maatregelen worden
geëist.
Immers, Schiphol wil meer dan twee keer
zo groot worden en van die extra vluchten
gaat een steeds groter aantal over de baan
die in de Leidse regio de meeste overlast
geeft: de Kaagbaan. Die loopt van zuidwest
naar noordoost en .de aan- en afvliegroutes
liggen boven de west- en oostkant van Lei
den. Vooral 's nachts merken bewoners dat:
dan is de Kaagbaan een van de twee banen
die 'open' is. Daar komt nog bij dat de baan
aan de Leidse kant 250 meter langer moet
worden, zodat ook zwaardere vliegtuigen
hem kunnen gebruiken. En die hebben als
extra nadeel dat ze laag aan- en afvliegen.
Dat de vliegtuigmotoren minder geluid ma
ken, scheelt volgens Fransen niet veel: „De
vliegtuigen zijn in de loop der jaren wel gro
ter geworden."
Zijn eerste tip: zorg ervoor dat er geen
nieuwe baan, parallel aan de Kaagbaan,
komt. In het rapport naar de milieu-effecten
van de verschillende baanvarianten scoort
een tweede Kaagbaan goed. Die baan geeft
namelijk minder overlast in dorpen vlakbij
Schiphol liggen. En daar is de ellende al
groot. Heel dicht bij de landingsbanen moe
ten huizen tegen de vlakte, wat verderaf wor
den ze geheel of gedeeltelijk geïsoleerd.
Het kabinet kiest echter niet voor aanleg
van zo'n baan. De huidige plannen gaan al
leen uit van aanleg van een nieuwe baan pa
rallel aan de Zwanenburgbaan. Verdere aan
passingen van het banenstelsel worden niet
overwogen.
Tweede tip: zorg dat de vliegtuigen die het
meeste lawaai maken van Schiphol geweerd
worden voordat de Kaagbaan in 1997 is ver
lengd.
Tip drie: dwing af dat de vliegtuigen steiler
omlaag komen, zodat ze boven de regio wat
meer hoogte hebben. Door het landingsge
stel zo laat mogelijk uit te klappen, zouden
de ijzeren vogels ook met minder motorge
ronk kunnen overvliegen.
Verder zou het voor deze regio nogal wat
schelen als de piloten met wat minder schok
ken dalen. Fransen: „Want dat wisselen van
motorvermogen, zwenken en dalen, geeft
onrust. Dan denk je: 'Jeetje, wat gaat daar
mis? Is er gevaar?"
