Niets is vreemd en niets is gek' 'Gewoon een kwestie van stijr
Rtv show
In extase voor hupsige prikkelslips
- VRIJDAG 6 MEM 994
Arnold Jan Scheer, gids in wondere wereld van 'De ParadijsvogelsUrsul de Geer laat gasten in hun waarde
J HILVERSUM «JAAPTIMMERS
dat er in Paradijsvogels 'echte
gekken' zaten. Ik vind dat woord
'gek' niet te hanteren, want wat
onze maatschappij daar alleen
maar mee wil zeggen is dat ie
mand erbuiten staat. Er zijn zo
veel variaties op 'gek': schizo
freen, eigenzinnig... Het is dus
een veel te grote noemer; van
daar dat ik de noemer 'gek' ver
dacht ga vinden. Ik denk dat
men bedoelt: We willen er niks
mee te maken hebben."
Magie
Reeds als broekeman was de
magie in hem gevaren, 'de ma
gie' van de zonderlinge lieden.
Vader had hem weerhouden van
een onzeker artiestenbestaan,
waarna er voor de jonge Arnold
nog maar één ding overbleef:
journalist worden. Met een foto
graferende makker drentelde hij
al op jonge leeftijd de Kal ver
straat op en neer, op zoek naar
interessante mensen. Toen hij
op sollicitatie mocht komen bij
het Utrechts Nieuwsblad, ont
moette hij in de trein een gekke
straatartiest, die hij prompt en
trots als het eerste onderwerp
voor een illuster artikel mee
troonde naar zijn sollicitatiege
sprek. Maar: interessante men
sen, daar zat de hoofdredacteur
niet echt op te wachten. Tot
ziens, Scheer.
„Ik heb het niet zo op de vol
wassenenwereld", zegt hij nu,
ongeveer drie decennia en ette
lijke bijzondere ontmoetingen
verder. „Ik vind het absoluut
séai om volwassen te zijn. Vol
wassen zoals Veel mensen dat
opvatten, dan. Ik vind dat je
juist contact moet houden met
je roots, met je wortels."
De televisie helpt de werke
lijkheid te betrappen. Hoe
bloemrijk het geschreven woord
ook kan worden toevertrouwd
aan het papier, niets registreert
iets zo meedogenloos als de ca
mera. Hoe de Zaanse variété-ar
tiest Matthias de Boer door een
wapperende deur bijna over de
rand van zijn winderige balkon
werd gemieterd. Hoe Freddy
Lodder, de sex-apostel die zijn
huis openstelt voor twee, drie
orgies per dag, zich door het
menselijk verkeer pleegt te be
geven. Hoe Robot Rudy, de vijf
tigplusser, zijn dagen nog im
mer vult met opwindspeelgoed.
Prachtige televisie, democréti-
sche televisie: sommige hoofd
rolspelers geven zelf regie-aan
wijzingen, die Scheer Co
doorgaans bereidwillig opvoj-
gen. Weigerachtige mensen zal
hij ook nooit overreden om aan
het programma mee te werken.
Met Paradijsvogels moet je voor
zichtig omspringen, hebben die
afgelopen dertig jaar geleerd.
„Sommige van die mensen le
ven in een enorm isolement; wij
zijn hun contact met de buiten
wereld.. Als iemand dus zegt: Ik
wil niet, ga ik hem ook niet over
halen."
Melancholie overvalt hem
dan. Vroeger, herinnert Scheer
zich, vroeger had je in Amster
dam nog mensen die op allerlei
kruispunten het verkeer gingen
regelen. „Sommigen zetten een
pet op, anderen een helm. Fan
tastisch. Een mooie tijd, was dat.
Maar dat moet je nu niet meer
doen, want dan kan je een knal
voor je kop krijgen."
Ursul de Geer heeft inmiddels
als talkshowhosteen aanzienlij
ke reputatie opgebouwd. Be
kend en onbekend Nederland
staan in de rij om zich te laten
interviewen. Zijn lichtelijk op
hemelende methode maakt dat
de gasten zich op hun gemak
voelen en enthousiaste verhalen
komen vertellen. En daar is Ur
sul op uit: een mooi verhaal ho
ren. Ursul dramt en zuigt zijn
gasten niet leeg. „Gewoon een
kwestie van stijl."
Niet zelden wordt over hem ge
zegd dat hij de interviewer 'ac
teert'. En dat heeft alles te ma
ken met z'n verleden. Ursul de
Geer was vijftien jaar actief als
regisseur en acteur bij gezel
schappen als Centrum en Perso
na. „Die theaterwereld was een
moeilijk bestaan. Ie moet hard
knokken en het was geen vet
pot. Bovendien vond ik mijn
bestaan nogal waterig, margi
naal, zo je wilt. Ik werd te af
hankelijk van mijn werk. Ik wil
de een baan hebben, zodat ik
daarnaast zelf kon bepalen wat
ik deed. Ik was toen veertig en
de drang naar onafhankelijk
heid van subsidiegevers was
groot."
Een aantal aanbiedingen
sloeg hij af, onder meer een cul
turele baan bij het ministerie
van WVC. Op advies van een
vriend stapte hij naar de NCRV
met voorstellen voor een dra-
maproduktie, een filosofisch
programma en een kunstpro
gramma. Die ideeën verdwenen
in de prullenmand. Een tegen
voorstel een quiz te presente
ren, werd door De Geer zelf af
gewezen. Uiteindelijk vonden
beide partijen elkaar in een
talkshow.
De Geer werkt voor de TV,
maar zijn liefde is en blijft to
neel. „Die voorkeur komt onder
meer terug in het ontbreken
van de journalistieke passie. Ik
houd erg van conversaties en
dialogen. Ik houd van teksten
als transportmiddel van gevoe
lens die zelf onder de opper
vlakte blijven. Het gaat er mij in
de gesprekjes om dat iemand
iets zegt en dat je voelt dat er
iets anders achter zit. Ik laat dat
graag zo."
Heksentoer
De verhalen die mensen hem
vertellen, zijn voor hem
'symbolen van de werkelijk
heid'. En hij vindt het telkens
weer een heksentoer om in de
hem bemeten tijd die verhalen
boven water te krijgen. Voor ie
dere uitzending wordt hoog
stens twee uur materiaal opge
nomen. Ursul de Geer beschikt
over een team dat hem alle mo
gelijke informatie verschaft over
zijn'slachtoffers'.
„Ik heb een soort vetorecht.
Als ik absoluut geen zin in ie
mand heb, of ik kan niets met
iemand, dan komt zo iemand er
niet in. Maar ik laat me ook wel
eens overtuigen hoor. Ik ben in
dit soort dingen redelijk onze
ker."
Zijn vroegere bezwaren tegen
een overmaat aan praatshows
op TV heeft hij laten varen. „Ik
vind het helemaal piet erg om
iemand 's morgens in een pro
gramma te zien en 's avonds
opnieuw. Ik had ooit het ver
haal over de nonnenschool van
Ursul de Geer: „Zonder ijdelheid kun je niet op TV verschijn
Sylvia Millecam en een paar da
gen later deed Ivo Niehe dat
nog eens dunnetjes over."
Naarmate het aantal praat
shows toeneemt, ziet De Geer
een kleiner wordende rol weg
gelegd voor de zogenaamde
'bekende Nederlanders'. „We
zijn een beetje af van het be
kende-Nederlanders syndroom.
Waar het in toenemende mate
om draait, is het zoeken naar de
alledaagse werkelijkheid. Kijk
naar programma's als Lief
Leed, de Ronde van Witteman
en Rondom tien. Memaal oases
van realiteit, veel aardiger vaak
dan zo'n bekende Nederlander
die een verhaaltje afsteekt."
De Geer begon vijf jaar gele
den bij de NCRV en stapt enkele
jaren geleden over naar de
commerciële RTL. „Die over
stap was enorm. Hier bij RTL
kan in financieel opzicht veel
minder. Elk dubbeltje moet
worden verdiend. Maar als je
succes hebt, word je hier be
handeld als een ster.
Op de vraag wat hij van colle-
ga-presentatroen vindt, ant
woordt hij op de hem bekende
bedachtzame wijze: „Sonja is de
moeder van de talkshows. Karei
van der Graaf was vroeger de
hoofdonderwijzer, maar hij is
veranderd: nu probeert hij de
jongen te zijn die alles zo goed
weet. Ivo is de slimste, de za
kenman onder de .presentato
ren; hij weet als geen ander wat
goed scoort. Ischa is de patho
loog-anatoom van de ziel."
Udel
Hoe hij zijn eigen programma
moet omschrijven, weet hij niet
goed. „Wat des Ursuls is, dat
kunnen alleen anderen zeggen.
Wat we wel doen, is praten over
gastën en onderwerpen in ter
men als: dit is een Ivo-tje, of een
Kareltje.". Na enig nadenken:
„Misschien dat ik word gedre
ven door de fascinatie voor het
verleden van mijn gasten en
waar zij vandaan komen."
De Geer staat békend om zijn
ijdelheid. „Ach, de een heeft
wat meer uitstraling dan de an
der. In mijn geval heeft dat met
mijn achtergrond te maken (hij
is van adel red.). De een noemt
mijn uitstraling ijdel, de ander
arrogant. Maar ik zeg altijd
maar: zonder ijdelheid kun je
niet op TV verschijnen."
De presentator heeft overi
gens nooit iets gemerkt van het
feit dat de zakelijke belangen
van RTL4 de inhoudelijke vrij
heid van zijn programma zou
den aantasten. „We kunnen
echt alles aanpakken. Belangrij
ke factor is natuurlijk wel dat
het programma voor een zo
breed mogelijk publiek wordt
gemaakt; bij RTL gaat het vooral
over kijkcijfers en marktaande
len. Ischa daarentegen heeft
een programma voor een klein
publiek. Mijn publiek is niet ge
ïnteresseerd in een serie bizarre
beeldhouwwerken van een kun
stenaar uit Enschede."
Beschouw hem maal
ais gids in een won
dere wereld, Arnold
Jan Scheer. Als maker van
AVRO's TV-programma De Pa
radijs vogels kruiste hij al menig
maal het pad van 'vreemde vo
gels'. Van de sex-apostel Freddy
Lodder tot de man die twee me
ter twintig (en neger) wilde wor
den. Van de uitvinder van de
haargroeihelm tot de acrobati
sche pianostemmer in zijn tij
gertanga. Scheer verbaast zich
over niets en niemand meer.
"Niets is namelijk vreemd."
Neem nu Dikke Miet. Kroeg
bazin, ergens in Brabant. In
haar achterkamertje behandelt
ze af en toe mensen met klach
ten. Die mevrpuw bijvoorbeeld,
die jaren met een kaal hoofd
rondliep. Geen specialist die er
raad mee wist. Maar sinds de
handopleggingen van Dikke
Miet ondergaat, kan ze waar
achtig weer pronken met een
haardos. Probleemloos sluit
Dikke Miet zich aan in de lange,
lange stoet van Paradijsvogels,
zoals Arnold Jan Scheer ze in de
loop der tijd is gaan noemen.
Het betreffen mensen die zich
volgens de gevestigde orde bui
ten de maatschappij hebben ge
plaatst. Maar. Scheer denkt daar
anders over. „Volgens mij is het
totaal andersom. Volgens mij is
er een knop omgegaan bij de
mensen die elke avond de tele
visie aanzetten, biertje erbij
pakken, en die kast uitzetten als
ze te moe zijn om nog te kijken.
De Paradijsvogels zijn nog zich
zelf gebleven."
Of gewórden
„Ja, in feite zijn ze zichzelf
aan het wórden. Je bent dlle-
maal in ontwikkeling, maar de
ze mensen doen tenminste iets
dat essentieel bij ze hoort, iets
dat ze putten uit wat diep in
hen zit. Ze geven zich niet over
aan vervlakking en radeloos
heid; ze doén er tenminste wat
Hoe bont was de parade niet?
Wat Scheer ervan op televisie
kon brengen eerst in pro
gramma's als Kijk-kijk en D'r
Op en D'r An, later in Showroom
en nu alweer voor het derde sei
zoen in Paradijsvogels is nog
maar een deel van de vlucht
Hollanders die op enig moment
verzeild raakte in een volstrekt
eigen denk- en leefwereld. De
sociale buitenpoorters. Arnold
Jan Scheer zoekt ze nu al drie
decennia op. Of beter: „Ik ont
kom er niet aan."
Bizarre ontmoetingen. Met
Henry Pronkers, bijvoorbeeld,
de man die dagelijks om vier
uur 's morgens opstond om zijn
lichaam te trainen en aldus ge
reed te maken voor de onsterfe
lijkheid. Hij moest en zou twee
meter twintig groot worden. En
liefst ook zwart. Want, zo rede
neerde hij, zwarte mensen heb
ben doorgaans meer souplesse
dan blanken. Ze kunnen ook
beter dansen. Aan het eind van
het filmpje schminkte hij voor
de spiegel in de badkamer zijn
kop zwart, en vervolgens zijn
gespierde armen en benen. Zet
te een zwarte-pietenpruik op,
gelooft, kan dat dus zijn omdat
kabouters daadwerkelijk be
staan, óf omdat diegene er iets
mee wil uitdrukken."
Het gaat volgens hem alle
maal om rituelen, ieder heeft
zijn eigen houvast. Of zoékt
houvast. Neem nou die meneer
Zwetbroek, die van de ene op
de andere dag Armeens was
gaan praten (tenminste: het
klónk als Armeens) en zijn eigen
gelóóf had ontwikkeld. Volledig
buiten de maatschappij geraakt.
Dat zijn toch rare dingen? Mis
schien is juist die maatschappij
van ons haar belangrijkste ba
kens wel kwijt, brengt Scheer
daartegen in. „Ik vond al snel
dat de maatschappij zich eerder
buiten de maatschappij steldé,
dan dat die 'wereldvreemde'
mensen zich buiten de maat
schappij stelden. In principe is
niets vreemd. Daar gaat het
programma ook over. Laatst
was er een moderne psycho
loog, die in een boekje schreef
liep met zijn mountainbike de
trap af en fietste weg.
En wat te denken van Dick
Talma? De getatoeëerde man,
die een extreme daad stelde
door zelfs zijn aangezicht volle
dig te maskeren. Het drieste
botje door zijn neusschot loog
er ook niet om, voor een zacht
aardige vader van twee opgroei-
endekinderen.
Geestelijk gebroken
Pas later in de uitzending bleek,
dat Talma emotioneel ernstig
geworsteld had met het feit dat
zijn eigen vader in de Tweede
Wereldoorlog bij de SS had ge
diend, en hem in zijn jeugd met
grote regelmaat had getracht
geestelijk te breken. Arnold Jan
Scheer: „Ik wil laten zien dat er
méér achter zo'n man steekt,
meer dan alleen maar een vent
met een getatoeëerd hoofd.
Zelfs zóveel, dat hij het zelf niet
eens kon formuleren, eigenlijk.
Hij begrijpt het zelf ook niet he
lemaal. Het programma mag
amuseren, maar de mensen in
de uitzending verdienen res
pect. Verdienen het om serieus
genomen te worden. Als Para
dijsvogels alleen maar als een
freakshow werd gezien, zou ik
dat niet zo leuk vinden. Het
gaat niet alleen om de uiterlijk
heden; je moet ook iets zien van
hun motieven."
Scheer komt te spreken over
mensen die in kabouters gelo
ven. Hij weet inmiddels dat in
landen als IJsland, Ierland en
Scandinavië kabouters worden
herleid naar de natuur. „Daar is
men ervan overtuigd dat alles in
de natuur bezield is. En dat is
weer terug te vinden in mensen
die tegen planten praten en zo.
Wij zijn zó vervreemd van onze
naaste verwanten de dieren
en de planten, zeg maar dat
wij die wezens als iets totaal an
ders zijn gaan zien: niet meer
als wézens," zelfs. Dus als ie
mand zegt dat hij in kabouters
Arnold Jan Scheer: „Ik heb het niet zo op de wereld van volwassenen."
Wat is er
mooier dan
een avond
je uit zon
der echtge
noot?
„Zakken,
zakken."
FOTO
NER
worden, over dat „die AIDS best
meevalt" en dat je „heus geen
condoom nodig hep", blijkt dat
het initiatief van Margreet bij
sonunige botterikken helaas
nog steeds broodnodig is.
Zakken
Hoog tijd nu voor het toetje:
The Exposures. De dames klim
men op barkrukken om een be
ter uitzicht te hebben. „Zèkken!
Zakken!" roepen ze. Voor de
duidelijkheid: deze uitroep slaat
op des heren pantalons. Als die
daadwerkelijk naar beneden
gaan wordt er zo hard gekrijst
dat overvliegende vliegtuigen
spontaan uitwijken. Hier en
daar lijkt hartbewaking noodza
kelijk. Meen Ria Valk is niet
echt onder de indruk. „Ik vond
de badpakken wel mooi. Maar
die mannen? Pfff, daar ben ik te
oud voor. Bovendien heb ik
thuis mijn eigen lekkere Bobbie.
Alleen, waar blijft hij toch? Hij
zou me komen ophalen."
Gevreesd moet worden dat
Ria's gespierde wederhelft ten
prooi is gevallen aan het inmid
dels wel zeer manlustige pu
bliek. The Exposures moeten na
hun optreden rennen voor hun
leven. Ze worden gillend achter
volgd tot in de kleedkamer,
waar zich taferelen afspelen die
het feminisme in een geheel
nieuw daglicht plaatsen. De
portier houdt zich met een
theedoek over zijn hoofd schuil
onder de bar en een per onge
luk te vroeg binnengekomen
chauffeur rent angstig terug
naar zijn auto.
En fotograaf Frank? Die is het
laatst gesignaleerd in de dames
toiletten, waar hij krampachtige
pogingen deed buurvrouws
krulletjespruik over zijn hoofd
te trekken.
Fotograaf Frank kan soms gruwelijk koppig zijn. Ik had een enige
bloemetjesjurk voor hem op de kop weten te tikken. En een paar
reuze elegante pumps, maat 46. Maar hij vertikte het zich te verkle
den, ook al legde ik uit dat heren in dameskleding enorm en vogue
zijn en dat hij onvermomd beslist niet langs de portier zou kunnen
komen. De zwoele party waarvoor Het Wereldje was uitgenodigd,
was namelijk ten strengste verboden voor mannen. Die moesten
verplicht thuisblijven, opdat de dames zich tijdens 'de spetterende
avond van de vrouw van nu' ongegeneerd te buiten konden gaan
aan wufte lingerie, erotische pretpakketten en een opwindende
overvloed aan gespierde male strippers. Als we arriveren bij de
Landsmeerse discotheek waar de feestelijkheden plaatsvinden,
I smijt ik Frank boos de van de buurvrouw geleende krulletjespruik
naar het hoofd en loop naar binnen. „Zoek dan potdomme zelf
maar uil hoe je er in komt." Even later duikt hij grijnzend naast me
I op. Meneer is gewoon heupwiegend achter de heren strippers aan-
j gelopen. Laat zijn moeder het maar niet horen.
De discotheek is tot
de nok gevuld met
opgewonden da-
Imes. De stemming zit er, zo
zonder lastige echtgenoten, al
geweldig in. Er worden in hoog
tempo champagne-cocktails in-
genomen en bij de 'pretkraam'
f vliegen de bilvormige zeepjes
en het eetbare herenondergoed
vlot over de toonbank. Een me
vrouw trakteert zichzelf gulzig
op vijf condooms waarop een
meetlatje is geschilderd. „Het is
tenslotte bijna moederdag."'
Twee oudere dames zijn nog
wat aarzelend, ,,'t Zijn wel heel
I mooie eeh.., condooms, hè
Truus? Ik wil wel zo'n groene.
En een met van die sprietjes."
Fotograaf Frank begint spijt te
J krijgen dat hij die jurk niet heeft
aangetrokken. Zo tussen vijf-
honderd vrouwen vol bruisende
champagne-cocktails begint hij
het een ietsepietsie benauwd te
krijgen. Gelukkig wordt dan de
aandacht afgeleid door Dirk, die
professioneel macho het podi
um betreedt. Dirk is gekleed in
een sportieve vrijetijds-combi-
natie. Maar niet lang. Onder
oorverdovend gejuich ontdoet
hij zich van colbert, stropdas,
overhemd en pantalon. Daar
onder draagt Dirk een lichtge
vende tanga-slip. Maar niet
lang. Hoera voor Dirk!
Na Dirk volgt een sexy mode
show vol tijgernachthemdjes,
satijnen body's, olijke hemdjes,
badpakken en luxe lingerie. Met
tot slot de lingerie-bruid, met
veel kant en jarretels onder de
sluier. De bruid kauwt ontspan
nen kauwgum. Of zou ze een
hapje eetbaar ondergoed geno
men hebben?
Daar hebben we Dirk weer.
I-lij is wat zenuwachtig, want hij
heeft tussen het joelende pu
bliek tot zijn schrik zijn moeder
ontdekt. Maar hij
werpt zich dapper
quins, ontdoet zich
wederom van enig
textiel en verdwijnt
met de lingerie
bruid in de coulis-
Klapstukken
Voor we overgaan
tot de klapstukken,
de alles onthullen
de Exposures,
wordt even de aan
dacht gevraagd
voor waar het op
deze wufte avond
eigenlijk allemaal
om draait. Om
twee dingen: linge
rie en condooms.
Betreffende het eerste: op dit
gebied bestaat er sinds kort een
nouveauté, de lingerie-party. Op
zo'n party wordt bij een kopje
koffie gezellig thuis lingerie ge
showd voor buurvrouwen,
vriendinnen en schoonmoe
ders. Principe Tupperware-par-
ty, maar dan met hupsige prik
kelslips inplaats van plastic
koelkastbakjes. De gastvrouw
krijgt tien procent van de winst,
uitgekeerd in lingerie. Geïnte
resseerd? Bel 02507-30209.
Deze nieuwigheid op het lin
gerie-front is een initiatief van
de organisatrice van vanavond,
Margreet de Vries. Margreet is
eigenares van een lingerie
groothandel. En tevens de
dochter van de bekendste Am
sterdammer uit het prikkel-cir
cuit, Zwarte Joop, in vroeger da-
Het
Wereldje
PANDA DE
L'ISLE
gen exploitant van
het befaamde Ca-
sa Rosso: Margreet
weet dus haar
weetje op sex-ge-
bied, hetgeen ons
brengt op het
tweede belangrijke
onderwerp van
vanavond: het
condoom. Mar
greet: „Het is on
gelooflijk hoe veel
vrouwen omgaan
met het gevaar
van AIDS. Vrije sex
vind ik prima,
maar als ik zie wat
er overal om me
heen gebeurt... Er
zijn nog altijd
vrouwen die niet
veilig vrijen. Ze
voelen zich niet op hun gemak
met een pakje Durex op zak. Ze
vinden het moeilijk om opeens
Jan of Flip een condoom onder
de eeh.., neus te duwen. En dat
kan gewoon niet. Met een
avond als deze wil ik laten zien
dat er .tegenwoordig heus heel
prettige manieren zijn om zo
iets op te lossen."
Met het pret-condoom bij
voorbeeld. Dirk zal ons er een
paar tonen. Hij ritst de broek
open en showt achtereenvol
gens het drop-condoom (goed
voor de keel), het pepermunt
condoom, het aardbei-con
doom (vitamine!) en het fluo
rescerend condoom. Dirk staat,
kortom, voor lui. Maar het is
voor het goede doel. En gezien
de onbegrijpelijke opmerkingen
die hier en daar gemompeld