Wq stemmen
op het CDA.
Waarom?
Strijd om archief niet
eluwd na dood Nixon
Buitenland
Frans-Polynesië ziek van kernproeven
Dochter Deng eist doodstraf voor namakers bestseller
De mannen van de Britse SAS komen overal
ATERDAG 30 APRIL 1994
'x-president hield openbaarmaking documenten tegen
pla'oor
Richard Nixon is er in de twintig jaar sinds zijn aftreden
n geslaagd de herinnering aan 'Watergate' te doen ver-
agen. Hij is deze week begraven als een groot staats
man, die alom wordt geprezen vanwege zijn verdiensten
ip het gebied van de buitenlandse politiek. 'Watergate' is
veel Amerikanen, en vooral de jongere generatie,
ets uit een ver verleden geworden. Iets, waar over een
ijdje alleen nog geschiedkundigen in stoffige archieven
j ich druk over maken.
Nixon dood is het verzet zal op
houden, alhoewel Nixons kin
deren te kennen hebben gege
ven de strijd te willen voortzet
ten.
Geen wonder. Volgens profes
sor Stanley Kutler van de Uni
versiteit van Wisconsin, die pro
cessen, heeft gevoerd om het
materiaal vrijgegeven te krijgen,
zullen zij Nixons medeplichtig
heid bij 'Watergate', en wat het
White House of Horrors werd
genoemd, bevestigen en ver
sterken. Kutler weet dat natuur
lijk ook niet zeker. Hij heeft de
stukken immers niet gezien,
maar leidt het af uit het felle
verzet van Nixon tegen de pu
blicatie.
Vriend en vijand zijn het er
over eens dat de documenten
cruciaal zijn voor Nixons repu
tatie. Tijdens zijn president
schap maakte Nixon er de ge
woonte van zijn gesprekken in
het Witte Huis op de band op te
nemen. Tijdens het onderzoek
naar het 'Watergate'-schandaal
ORRESPONDENT
/laar dat is nu juist waar Nixon
ich tot het laatste toe tegen
ïeeft verzet. Tien dagen voor
iijn dood diende de Amerikaan-
ix-president (1969-1974) bij
rechtbank in Washington
een verzoek in om de vrij-
van een groot deel van zijn
presidentiële archiefstukken te
voorkomen. De National Archi-
i de hoofdstad bewaren,
tevig achter slot en grendel,
liefst 150.000 pagina's do-
.umenten en 3.000 uur ban-
lopnamen die historici en jour-
lalisten graag zouden bekijken
:n beluisteren.
Sinds zijn aftreden heeft
ftlixon een juridisch gevecht ge-
erd om dat materiaal geheim
houden. Twee maanden na
:ijn vertrek op 9 augustus 1974
legon hij daartoe een rechtsge-
jj ling en er zouden nog vele vol-
En telkens kreeg hij zijn
Maar historici hopen dat nu
de inbraak in 1972 door de
Republikeinen in het hoofd
kwartier van de Democratische
partij tijdens de presidentscam
pagne speelde de ontdekking
van die opnamen een hoofdrol.
De Warren-commissie die
'Watergate' onderzocht, ge
bruikte uiteindelijk maar 63 uur
van de bandopnamen. Maar
daarop gaf Nixon dan ook de
FBI de opdracht het onderzoek
tegen te werken en stelde hij de
Watergate-inbrekers (ingehuurd
door het Witte Huis) miljoenen
dollars zwijggeld in het vooruit
zicht. Nixon stelde toen al met
tegenzin de bandopnamen be
schikbaar. Bovendien knoeide
hij ermee om belastende passa
ges te verwijderen. Dat droeg in
belangrijke mate bij aan zijn
val.
Historici beweren dat de op
namen en documenten die nog
niet publiek zijn, meer licht op
Nixons betrokkenheid zullen
werpen. Zij kunnen ook een be
langrijke bijdrage leveren aan
de geschiedschrijving over
Nixons presidentschap en zijn
buitenlands beleid. Nixon is
vooral geprezen om zijn pogin
gen om de verstandhouding
van de VS met de Sovjetunie en
China te verbeteren.
De (openbare) inhoudsopga
ve van de documenten beslaat
alleen al 27.000 pagina's. Vol
gens The New York Times blijkt
daar uit dat Nixon tijdens de
1. Het CDA is een beginselpartij.
2. Het CDA heeft een realistisch en
goed sociaal programma.
3. Het CDA heeft een unieke
bestuurlijke ervaring.
4. Het CDA kan de continuïteit in de
landspolitiek waarborgen.
5. Het CDA kan als brede volkspartij
versplintering voorkomen.
Wl| VRAGEN U OOK UW STEM AAN HET CDA
TE GEVEN EN ONZE PARTIJ ÉN
HAAR LIJSTTREKKER BRINKMAN MASSAAL TE
STEUNEN. ZEKER NU!
campagne van 1972 illegale fi
nanciële bijdragen ontving. Ook
wordt er het verhaal in beves
tigd dat Nixons minister van
buitenlandse zaken, Henry Kis
singer, bespioneerd werd door
de militaire leiding. Historici en
journalisten likken zich al de
vingers af bij de gedachte aan
wat de documenten en banden
nog meer zullen opleveren.
Richard Nixon heeft steeds
betoogd dat grote delen van het
materiaal persoonlijk zijn en dat
hij alleen kon bepalen wat pu
bliek zou moeten worden. Zijn
tegenstanders menen echter dat
alles wat een president in zijn
kantoor in het Witte Huis doet
'publiek bezit' is. Nixons beroep
op privacy is echter steeds door
rechters gesteund. Hij had be
loofd zelf voor de scheiding van
de persoonlijke en publieke
stukken te zorgen, maar heeft
dat nooit gedaan.
In 1991 werd een klein deel
vrijgegeven, maar ook toen
slaagde Nixon erin verdere pu
blicatie tegen te houden. Het
Congres bepaalde uiteindelijk
dat het Nationale Archief 'op de
redelijkerwijs vroegst mogelijke
datum het publiek de volle
waarheid moet verstrekken over
het misbruik van de regerings
macht, dat bekend is geworden
onder de naam 'Watergate".
Volgens velen is aan dat 'redelij
kerwijs' nu met Nixons dood
voldaan.
BRIDGETOWN IPS
De bewoners van de Franse ei-
landstaten in de Stille Oceaan
zijn ziek. Sinds Frankrijk dertig
jaar geleden in de regio kern
proeven begon en kernafval
stortte, is het aantal geboorte
afwijkingen en kankergevallen
in deze Franse koloniën sterk
gestegen. Frans-Polynesië
bracht de problemen naar bui
ten op de conferentie voor
duurzame ontwikkeling van
kleine eilandstaten op de Ca
ribische eilandstaat Barbados.
De Frans-Polynesiërs maken
zich grote zorgen over de hoge
aantallen geboorte-afwijkin
gen, de verschillende typen
kanker en de abnormaal grote
vruchten op de eilandengroep.
Zij schrijven hun slechte ge
zondheid en leefomstandighe
den toe aan de Franse onder
grondse kernproeven en de
dump van kernafval. „Het kan
geen toeval zijn dat honderden
vrouwen hier aan kanker lij
den", aldus Claire Slatter van
de Universiteit van het Zuiden
van de Stille Oceaan.
In Barbados zijn sinds begin
deze week achthonderd afge
vaardigden van non-gouverne
mentele organisaties (NGO's)
van meer dan veertig eilanden
bijeen. De conferentie is be
doeld om alternatieve metho
den van duurzame ontwikke
ling voor kleine eilandstaten te
onderzoeken.
Volgens milieudeskundige
Tea Hirshon is het niet vol
doende om de Franse regering
op te roepen
'i "II
Kernexplosie in de buurt van Frans-Polynesië.
de
die
ernstig misvormde baby's heb
ben gekregen smartegeld te be
talen. De Franse
biedsdelen willen een structu
rele oplossing door het Franse
beleid inzake kernproeven en
het dumpen van kernafval te
wijzigen.
Ook willen de eilandbewo
ners de internationale aan
dacht vestigen op hun onaf
hankelijkheidsstrijd. Ondanks
het huidige moratorium op
kernproeven kan de regio al
leen door politieke en econo
mische zelfstandigheid voorko
men dat de proeven worden
hervat.
de Franse
gebiedsdelen in de Stille Zuid
zee staat onder grote druk,
doordat met het opschorten
van de kernproeven alle activi
teiten op de militaire bases op
een laag pitje zijn gezet. De
daaropvolgende recessie heeft
ertoe geleid dat nu een kwart
van de 220.000 inwoners zon
der werk zit.
Onafhankelijkheid zou
Frans-Polynesië bovendien de
mogelijkheid geven de gezond
heidsproblemen grondig te be
studeren. „Niemand mag voor
onderzoek in de buurt van de
proeflokaties komen. Alles
wordt door het leger gecontro
leerd. Bovendien lijkt het erop
dat de Fransen ernstig zieken
geld hebben gegeven om hun
mond te houden over de oor
zaak van hun kwaal. Autono
mie is dus de oplossing om
hervatting van de kemproeven
te voorkomen, een einde te
maken aan het dumpen van af
val en het effect van jarenlange
proefnemingen en dump te
onderzoeken", aldus Slatter.
China's wetgevende Staatsraad komt
volgende maand met een nieuwe wet op
het auteursrecht, die voor overtreders
kan uitdraaien op gevangenisstraffen.
Maar voor de dochter van de oude Chi
nese leider Deng Xiaoping is dat nog niet
streng genoeg. Zij heeft de doodstraf ge
ëist voor degenen die haar werk illegaal
hebben vermenigvuldigd.
Deng Rong is de auteur van de bestseller
'Mijn vader Deng Xiaoping'. De biografie
kwam vorig jaar september uit en bin
nen vier maanden waren er een miljoen
exemplaren van verkocht. Maar de pu
bliciteitsafdeling van het Centraal Comi
té van de Communistische Partij, de offi
ciële uitgever en auteursrechthouder,
kon spoedig niet meer aan de vraag vol
doen.
Daarop begonnen overal in China roof
drukken van het boek te circuleren, vol
gens sommige schattingen gaat het om
vijftien miljoen stuks. Een woedende
Deng Rong zou vervolgens de partijlei
ders duidelijk hebben gemaakt dat als er
geen einde kwam aan deze praktijken,
zij de zaken in eigen hand zou nemen en
de nieuwe auteursrechtwet bovenaan de
agenda van de Staatsraad zou zetten.
Volgens de in Hong Kong uitkomende
krant Eastern Express heeft Deng Rong
de doodstraf geëist voor de drukker Wei
Chuanteng, die verantwoordelijk wordt
gehouden voor het drukken van hon
derdduizend illegale kopieën van het
boek. Zij heeft een advocatenbureau in
Peking ingeschakeld om een nationaal
onderzoek te verrichten naar de illegale
reproduktie van haar boek.
De Chinese auteursrechtwet heeft nooit
erg veel voorgesteld. Lange tijd eigende
de Chinese regering zich het recht toe
om roofdrukken te publiceren van bui
tenlandse literaire werken met het argu
ment dat de nadruk van Chinese werken
in het buitenland ook vrij was. Deze re
denering berustte op het principe dat in
tellectuele eigendomsrechten, waaron
der die op boeken, aan iedereen behoren
en dus eerlijk moeten worden gedeeld.
Het duurde tot 1991 voordat de eerste
auteursrechtwet in China van kracht
werd. Volgens deze wet kan aan overtre
ders een boete van 100.000 yuan (32.000
gulden) worden opgelegd of vijf keer de
waarde van alle roofdrukken afhanke
lijk van wat het hoogste bedrag is. Tot
nog toe zijn slechts enkele veroordelin
gen wegens schending van deze wet uit
gesproken.
Bronnen in Peking zeggen dat Deng
Rong gebrand is op snelle maatregelen,
nog voordat het tweede deel van haar
vaders biografie uitkomt. Zij heeft de
Chinese media gezegd dat ze nog bezig
is met het verzamelen van materiaal
voor het boek, dat binnen twee jaar
moet uitkomen. Hierin zal de tweede
helft van DengXiaopings leven uitge
breid aan de orde komen. Omdat Deng
Rong daar zelf een rol in heeft gespeeld,
zal dit boek een persoonlijker karakter
krijgen dan het eerste, dat grotendeels
was gebaseerd op historisch bronnen
materiaal.
„Ik weet veel meer van de tweede helft
van mijn vaders leven en heb er ook een
beter begrip van", verklaarde Deng Rong
onlangs in een Chinese krant. Zij werd in
1950 geboren, toen haar vader 46 jaar
was. In China worden details van het pri-
véleven van politieke leiders zelden in de
openbaarheid gebracht.
Ondertussen is er een landelijke opspo
ringsactie opgezet naar de drukker Wei.
Volgens de pers in Hong Kong heeft hij
zich voorgedaan als manager van de pu
bliciteitsafdeling van het Centraal Comi
té en heeft hij in de staatsdrukkerij de
drukplaten van Deng Rongs boek gesto
len om er vervolgens zelf tienduizenden
kopieën van te maken. Wei zou daartoe
een contract hebben afgesloten met de
Yondai drukkerij in de provincie
Shancfong.
Hangende de aanklacht tegen Wei zijn
de vergunningen van de drukkerij opge
schort. Als de beschuldigingen volgens
de rechtbank terecht blijken te zijn, zal
het bedrijf zijn status verliezen als een
van de dertig drukkerijen in China die
publicaties van de centrale regering
drukken.
Advocaten van Yondai hebben ervoor
gepleit dat het proces pas begint als Wei
is opgespoord. Wei zou al sinds begin fe
bruari op de vlucht zijn en ergens in het
zuiden van China zijn ondergedoken.
Daarvandaan zouden zijn vrienden hem
naar het buitenland willen helpen ont
snappen.
Deng Rong probeert intussen al haar in
vloed aan te wenden om het partijcomi
té van de provincie Shandong achter
zich te krijgen zodat het gaat meewerken
aan het opsporen van Wei. Het is de ver
antwoordelijkheid van het partijcomité
om maatregelen te nemen tegen anti-re-
geringsactiviteiten en sociale onrust.
Bronnen in Peking zeggen dat de provin
ciale autoriteiten in verlegenheid zijn ge
bracht door Deng Rong, omdat zij de he
le kwestie het liefst willen vergeten.
„Deng Rong probeert krachten te mobi
liseren die normaal gesproken alleen in
het geval van een nationale ramp in actie
komen."
JAMES MCGONIGAL
de Special Air Service komen overal. Tij
dens de NAVO-luchtaanvallen op de Servische stellin
gen buiten het bedreigde moslim-dorp Gorazde, fun
geerden geïnfiltreerde militairen van deze Britse elite
eenheid als 'doelaanwijzers'. Tijdens de Golfoorlog
met Irak pasten de mannen van de SAS dezelfde tac
tiek toe. Vijandelijk gebied binnendringen, doelwitten
markeren en wegwezen. En dat alles slechts met be
hulp van wat zij aan wapens, kleding, water en voed
sel op hun rug kunnen dragen, grote afstanden te voet
afleggend temidden van zwaar bewapende tegenstan
ders.
De filosofie achter de SAS werd in het begin van de
Tweede Wereldoorlog ontwikkeld door David Stirling.
Deze telg uit een adellijk Schots geslacht zag niets in
de saaie starheid van het Britse leger. Aanvankelijk
werd hij uitgelachen om zijn plannen, die voorzagen
in de inzet van kleine groepjes licht bewapende solda
ten achter de vijandelijke linies in Npord-Afrika. Om
dat de Britten door de aanhoudende verliezen wanho
pig waren geworden, mocht hij het toch proberen.
Stirling deed dat voor het eerst in november 1941.
Vanaf het begin ging werkelijk alles mis, zodat uit
eindelijk van de eenheid van 62 man slechts 22 het
overleefden. Dat zij een lange mars door de woestijn
overleefden, was slechts te danken aan hun uitmun
tende training. Stirling putte daaruit moed om het
nog een keer te proberen.
Hij was een groep knettergekke Nieuwzeelanders
tegengekomen, die onder de naam Long Range Desert
Group in aangepaste voertuigen delen van de woestijn
doorkruisten, die door anderen ontoegankelijk wer
den geacht. Bevoorrading geschiedde bij rondtrekken
de bedoeïnen of door buitmaking bij de vijand.
De tweede missie van Stirlings SAS werd een groot
succes: met ongeveer zestig man werden op verschil
lende vliegvelden 61 Duitse en Italiaanse vliegtuigen
en 25 vrachtwagens opgeblazen, enkele tientallen
mensen gedood of gewond en flink wat 'bijkomende
schade' aangericht, zonder dat ook maar één SAS'er
gewond was geraakt.
In een biografie van Stirling toont ex-SAS-man Alan
Hoe aan dat Stirling niet slechts een gek was die .er
graag een privéleger op na hield. Hij kan inderdaad
worden gezien als de man die de strategische inzet
SAS-oprichter David Stirling.
ARCHIEFFOTO
heeft uitgevonden van kleine, speciaal opgeleide een
heden.
Dat wil zeggen niet de zoveelste 'gewone' inzet in
wat voor gevecht dan ook, maar gericht op anderszins
onbereikbare doelen. In de woestijn toonde Stirling
dat aan: in onverhoedse aanvallen verwoestten enkele
tientallen SAS-mensen zoveel vijandelijke vliegtuigen,
dat de balans in de lucht in het voordeel van de Brit
ten begon om te slaan. Bovendien dwongen zij de vij
and om vele duizenden manschappen voor bewaking
aan het front te onttrekken. Helaas maakte Stirling
daar niet zoveel meer van mee, omdat hij na het op
blazen van een spoorlijn in januari 1943 werd opge
pakt.
Stirling maakte het de Duitsers echter tot het einde
van de oorlog lastig: hij bleek een hele inventieve ont
snappingsofficier te zijn, die zelfs in het beruchte kas
teel van Colditz zijn bewakers wanhopig maakte met
zijn niet aflatende ontsnappingspogingen. Na de oor
log ging Stirling in zaken. Hij eindigde als beheerder
van het familie-landgoed in Schotland, waar hij ook is
begraven.
Dat de idee van de SAS ook in de moderne oorlog
zin heeft, blijkt uit een boek van SAS-sergeant Andy
McNab, die in de Golfoorlog een patrouille leidde die
in januari 1991 vanuit Saudi-Arabië per helikopter
diep in Irak werd afgezet. De titel van het boek Bravo
Two Zero is de radiocode van hun missie.
De acht hadden als opdracht een militaire dataver-
binding tussen Bagdad en noordwest-Irak onschade
lijk te maken en aansluitend op zoek te gaan naar mo-
bieleScud-lanceerinstallaties.
Helaas is 'SAS' geen synoniem voor 'altijd succes'.
De patrouille bleek te zijn afgezet in een gebied dat op
de kaart onbewoond was, maar waar in werkelijkheid
druk verkeer was. Van de opdracht kwam niets te
recht, binnen dagen was de eenheid ontdekt en uit
eindelijk slaagde slechts één van hen erin te ontsnap
pen. Drie man vonden de dood en de resterende vier
werden tot het einde van de oorlog in Bagdad gruwe
lijk gemarteld.
Maar de acht hadden wel 250 vijandelijke slachtof
fers gemaakt en een spoor van verwoesting achter
zich gelaten. Andere patrouilles waren echter wel suc
cesvol, zowel in het vernielen van verbindingen, het
opblazen of voor vliegtuigen 'spotten' van Scuds en
van het vastpinnen van grote aantallen bewakings
troepen achter de linies.
David Stirling, the authorized biography of the crea
tor of the SAS, Alan Hoe, Little Brown, 65,65 gid-
den; Bravo Two Zero, the true story of an SAS patrol
behiiul the lines in Iraq, Andy McNab, Bantam Press,
51,75 gulden.