Wq stemmen op het CDA. Waarom? Strijd om archief niet eluwd na dood Nixon Buitenland Frans-Polynesië ziek van kernproeven Dochter Deng eist doodstraf voor namakers bestseller De mannen van de Britse SAS komen overal ATERDAG 30 APRIL 1994 'x-president hield openbaarmaking documenten tegen pla'oor Richard Nixon is er in de twintig jaar sinds zijn aftreden n geslaagd de herinnering aan 'Watergate' te doen ver- agen. Hij is deze week begraven als een groot staats man, die alom wordt geprezen vanwege zijn verdiensten ip het gebied van de buitenlandse politiek. 'Watergate' is veel Amerikanen, en vooral de jongere generatie, ets uit een ver verleden geworden. Iets, waar over een ijdje alleen nog geschiedkundigen in stoffige archieven j ich druk over maken. Nixon dood is het verzet zal op houden, alhoewel Nixons kin deren te kennen hebben gege ven de strijd te willen voortzet ten. Geen wonder. Volgens profes sor Stanley Kutler van de Uni versiteit van Wisconsin, die pro cessen, heeft gevoerd om het materiaal vrijgegeven te krijgen, zullen zij Nixons medeplichtig heid bij 'Watergate', en wat het White House of Horrors werd genoemd, bevestigen en ver sterken. Kutler weet dat natuur lijk ook niet zeker. Hij heeft de stukken immers niet gezien, maar leidt het af uit het felle verzet van Nixon tegen de pu blicatie. Vriend en vijand zijn het er over eens dat de documenten cruciaal zijn voor Nixons repu tatie. Tijdens zijn president schap maakte Nixon er de ge woonte van zijn gesprekken in het Witte Huis op de band op te nemen. Tijdens het onderzoek naar het 'Watergate'-schandaal ORRESPONDENT /laar dat is nu juist waar Nixon ich tot het laatste toe tegen ïeeft verzet. Tien dagen voor iijn dood diende de Amerikaan- ix-president (1969-1974) bij rechtbank in Washington een verzoek in om de vrij- van een groot deel van zijn presidentiële archiefstukken te voorkomen. De National Archi- i de hoofdstad bewaren, tevig achter slot en grendel, liefst 150.000 pagina's do- .umenten en 3.000 uur ban- lopnamen die historici en jour- lalisten graag zouden bekijken :n beluisteren. Sinds zijn aftreden heeft ftlixon een juridisch gevecht ge- erd om dat materiaal geheim houden. Twee maanden na :ijn vertrek op 9 augustus 1974 legon hij daartoe een rechtsge- jj ling en er zouden nog vele vol- En telkens kreeg hij zijn Maar historici hopen dat nu de inbraak in 1972 door de Republikeinen in het hoofd kwartier van de Democratische partij tijdens de presidentscam pagne speelde de ontdekking van die opnamen een hoofdrol. De Warren-commissie die 'Watergate' onderzocht, ge bruikte uiteindelijk maar 63 uur van de bandopnamen. Maar daarop gaf Nixon dan ook de FBI de opdracht het onderzoek tegen te werken en stelde hij de Watergate-inbrekers (ingehuurd door het Witte Huis) miljoenen dollars zwijggeld in het vooruit zicht. Nixon stelde toen al met tegenzin de bandopnamen be schikbaar. Bovendien knoeide hij ermee om belastende passa ges te verwijderen. Dat droeg in belangrijke mate bij aan zijn val. Historici beweren dat de op namen en documenten die nog niet publiek zijn, meer licht op Nixons betrokkenheid zullen werpen. Zij kunnen ook een be langrijke bijdrage leveren aan de geschiedschrijving over Nixons presidentschap en zijn buitenlands beleid. Nixon is vooral geprezen om zijn pogin gen om de verstandhouding van de VS met de Sovjetunie en China te verbeteren. De (openbare) inhoudsopga ve van de documenten beslaat alleen al 27.000 pagina's. Vol gens The New York Times blijkt daar uit dat Nixon tijdens de 1. Het CDA is een beginselpartij. 2. Het CDA heeft een realistisch en goed sociaal programma. 3. Het CDA heeft een unieke bestuurlijke ervaring. 4. Het CDA kan de continuïteit in de landspolitiek waarborgen. 5. Het CDA kan als brede volkspartij versplintering voorkomen. Wl| VRAGEN U OOK UW STEM AAN HET CDA TE GEVEN EN ONZE PARTIJ ÉN HAAR LIJSTTREKKER BRINKMAN MASSAAL TE STEUNEN. ZEKER NU! campagne van 1972 illegale fi nanciële bijdragen ontving. Ook wordt er het verhaal in beves tigd dat Nixons minister van buitenlandse zaken, Henry Kis singer, bespioneerd werd door de militaire leiding. Historici en journalisten likken zich al de vingers af bij de gedachte aan wat de documenten en banden nog meer zullen opleveren. Richard Nixon heeft steeds betoogd dat grote delen van het materiaal persoonlijk zijn en dat hij alleen kon bepalen wat pu bliek zou moeten worden. Zijn tegenstanders menen echter dat alles wat een president in zijn kantoor in het Witte Huis doet 'publiek bezit' is. Nixons beroep op privacy is echter steeds door rechters gesteund. Hij had be loofd zelf voor de scheiding van de persoonlijke en publieke stukken te zorgen, maar heeft dat nooit gedaan. In 1991 werd een klein deel vrijgegeven, maar ook toen slaagde Nixon erin verdere pu blicatie tegen te houden. Het Congres bepaalde uiteindelijk dat het Nationale Archief 'op de redelijkerwijs vroegst mogelijke datum het publiek de volle waarheid moet verstrekken over het misbruik van de regerings macht, dat bekend is geworden onder de naam 'Watergate". Volgens velen is aan dat 'redelij kerwijs' nu met Nixons dood voldaan. BRIDGETOWN IPS De bewoners van de Franse ei- landstaten in de Stille Oceaan zijn ziek. Sinds Frankrijk dertig jaar geleden in de regio kern proeven begon en kernafval stortte, is het aantal geboorte afwijkingen en kankergevallen in deze Franse koloniën sterk gestegen. Frans-Polynesië bracht de problemen naar bui ten op de conferentie voor duurzame ontwikkeling van kleine eilandstaten op de Ca ribische eilandstaat Barbados. De Frans-Polynesiërs maken zich grote zorgen over de hoge aantallen geboorte-afwijkin gen, de verschillende typen kanker en de abnormaal grote vruchten op de eilandengroep. Zij schrijven hun slechte ge zondheid en leefomstandighe den toe aan de Franse onder grondse kernproeven en de dump van kernafval. „Het kan geen toeval zijn dat honderden vrouwen hier aan kanker lij den", aldus Claire Slatter van de Universiteit van het Zuiden van de Stille Oceaan. In Barbados zijn sinds begin deze week achthonderd afge vaardigden van non-gouverne mentele organisaties (NGO's) van meer dan veertig eilanden bijeen. De conferentie is be doeld om alternatieve metho den van duurzame ontwikke ling voor kleine eilandstaten te onderzoeken. Volgens milieudeskundige Tea Hirshon is het niet vol doende om de Franse regering op te roepen 'i "II Kernexplosie in de buurt van Frans-Polynesië. de die ernstig misvormde baby's heb ben gekregen smartegeld te be talen. De Franse biedsdelen willen een structu rele oplossing door het Franse beleid inzake kernproeven en het dumpen van kernafval te wijzigen. Ook willen de eilandbewo ners de internationale aan dacht vestigen op hun onaf hankelijkheidsstrijd. Ondanks het huidige moratorium op kernproeven kan de regio al leen door politieke en econo mische zelfstandigheid voorko men dat de proeven worden hervat. de Franse gebiedsdelen in de Stille Zuid zee staat onder grote druk, doordat met het opschorten van de kernproeven alle activi teiten op de militaire bases op een laag pitje zijn gezet. De daaropvolgende recessie heeft ertoe geleid dat nu een kwart van de 220.000 inwoners zon der werk zit. Onafhankelijkheid zou Frans-Polynesië bovendien de mogelijkheid geven de gezond heidsproblemen grondig te be studeren. „Niemand mag voor onderzoek in de buurt van de proeflokaties komen. Alles wordt door het leger gecontro leerd. Bovendien lijkt het erop dat de Fransen ernstig zieken geld hebben gegeven om hun mond te houden over de oor zaak van hun kwaal. Autono mie is dus de oplossing om hervatting van de kemproeven te voorkomen, een einde te maken aan het dumpen van af val en het effect van jarenlange proefnemingen en dump te onderzoeken", aldus Slatter. China's wetgevende Staatsraad komt volgende maand met een nieuwe wet op het auteursrecht, die voor overtreders kan uitdraaien op gevangenisstraffen. Maar voor de dochter van de oude Chi nese leider Deng Xiaoping is dat nog niet streng genoeg. Zij heeft de doodstraf ge ëist voor degenen die haar werk illegaal hebben vermenigvuldigd. Deng Rong is de auteur van de bestseller 'Mijn vader Deng Xiaoping'. De biografie kwam vorig jaar september uit en bin nen vier maanden waren er een miljoen exemplaren van verkocht. Maar de pu bliciteitsafdeling van het Centraal Comi té van de Communistische Partij, de offi ciële uitgever en auteursrechthouder, kon spoedig niet meer aan de vraag vol doen. Daarop begonnen overal in China roof drukken van het boek te circuleren, vol gens sommige schattingen gaat het om vijftien miljoen stuks. Een woedende Deng Rong zou vervolgens de partijlei ders duidelijk hebben gemaakt dat als er geen einde kwam aan deze praktijken, zij de zaken in eigen hand zou nemen en de nieuwe auteursrechtwet bovenaan de agenda van de Staatsraad zou zetten. Volgens de in Hong Kong uitkomende krant Eastern Express heeft Deng Rong de doodstraf geëist voor de drukker Wei Chuanteng, die verantwoordelijk wordt gehouden voor het drukken van hon derdduizend illegale kopieën van het boek. Zij heeft een advocatenbureau in Peking ingeschakeld om een nationaal onderzoek te verrichten naar de illegale reproduktie van haar boek. De Chinese auteursrechtwet heeft nooit erg veel voorgesteld. Lange tijd eigende de Chinese regering zich het recht toe om roofdrukken te publiceren van bui tenlandse literaire werken met het argu ment dat de nadruk van Chinese werken in het buitenland ook vrij was. Deze re denering berustte op het principe dat in tellectuele eigendomsrechten, waaron der die op boeken, aan iedereen behoren en dus eerlijk moeten worden gedeeld. Het duurde tot 1991 voordat de eerste auteursrechtwet in China van kracht werd. Volgens deze wet kan aan overtre ders een boete van 100.000 yuan (32.000 gulden) worden opgelegd of vijf keer de waarde van alle roofdrukken afhanke lijk van wat het hoogste bedrag is. Tot nog toe zijn slechts enkele veroordelin gen wegens schending van deze wet uit gesproken. Bronnen in Peking zeggen dat Deng Rong gebrand is op snelle maatregelen, nog voordat het tweede deel van haar vaders biografie uitkomt. Zij heeft de Chinese media gezegd dat ze nog bezig is met het verzamelen van materiaal voor het boek, dat binnen twee jaar moet uitkomen. Hierin zal de tweede helft van DengXiaopings leven uitge breid aan de orde komen. Omdat Deng Rong daar zelf een rol in heeft gespeeld, zal dit boek een persoonlijker karakter krijgen dan het eerste, dat grotendeels was gebaseerd op historisch bronnen materiaal. „Ik weet veel meer van de tweede helft van mijn vaders leven en heb er ook een beter begrip van", verklaarde Deng Rong onlangs in een Chinese krant. Zij werd in 1950 geboren, toen haar vader 46 jaar was. In China worden details van het pri- véleven van politieke leiders zelden in de openbaarheid gebracht. Ondertussen is er een landelijke opspo ringsactie opgezet naar de drukker Wei. Volgens de pers in Hong Kong heeft hij zich voorgedaan als manager van de pu bliciteitsafdeling van het Centraal Comi té en heeft hij in de staatsdrukkerij de drukplaten van Deng Rongs boek gesto len om er vervolgens zelf tienduizenden kopieën van te maken. Wei zou daartoe een contract hebben afgesloten met de Yondai drukkerij in de provincie Shancfong. Hangende de aanklacht tegen Wei zijn de vergunningen van de drukkerij opge schort. Als de beschuldigingen volgens de rechtbank terecht blijken te zijn, zal het bedrijf zijn status verliezen als een van de dertig drukkerijen in China die publicaties van de centrale regering drukken. Advocaten van Yondai hebben ervoor gepleit dat het proces pas begint als Wei is opgespoord. Wei zou al sinds begin fe bruari op de vlucht zijn en ergens in het zuiden van China zijn ondergedoken. Daarvandaan zouden zijn vrienden hem naar het buitenland willen helpen ont snappen. Deng Rong probeert intussen al haar in vloed aan te wenden om het partijcomi té van de provincie Shandong achter zich te krijgen zodat het gaat meewerken aan het opsporen van Wei. Het is de ver antwoordelijkheid van het partijcomité om maatregelen te nemen tegen anti-re- geringsactiviteiten en sociale onrust. Bronnen in Peking zeggen dat de provin ciale autoriteiten in verlegenheid zijn ge bracht door Deng Rong, omdat zij de he le kwestie het liefst willen vergeten. „Deng Rong probeert krachten te mobi liseren die normaal gesproken alleen in het geval van een nationale ramp in actie komen." JAMES MCGONIGAL de Special Air Service komen overal. Tij dens de NAVO-luchtaanvallen op de Servische stellin gen buiten het bedreigde moslim-dorp Gorazde, fun geerden geïnfiltreerde militairen van deze Britse elite eenheid als 'doelaanwijzers'. Tijdens de Golfoorlog met Irak pasten de mannen van de SAS dezelfde tac tiek toe. Vijandelijk gebied binnendringen, doelwitten markeren en wegwezen. En dat alles slechts met be hulp van wat zij aan wapens, kleding, water en voed sel op hun rug kunnen dragen, grote afstanden te voet afleggend temidden van zwaar bewapende tegenstan ders. De filosofie achter de SAS werd in het begin van de Tweede Wereldoorlog ontwikkeld door David Stirling. Deze telg uit een adellijk Schots geslacht zag niets in de saaie starheid van het Britse leger. Aanvankelijk werd hij uitgelachen om zijn plannen, die voorzagen in de inzet van kleine groepjes licht bewapende solda ten achter de vijandelijke linies in Npord-Afrika. Om dat de Britten door de aanhoudende verliezen wanho pig waren geworden, mocht hij het toch proberen. Stirling deed dat voor het eerst in november 1941. Vanaf het begin ging werkelijk alles mis, zodat uit eindelijk van de eenheid van 62 man slechts 22 het overleefden. Dat zij een lange mars door de woestijn overleefden, was slechts te danken aan hun uitmun tende training. Stirling putte daaruit moed om het nog een keer te proberen. Hij was een groep knettergekke Nieuwzeelanders tegengekomen, die onder de naam Long Range Desert Group in aangepaste voertuigen delen van de woestijn doorkruisten, die door anderen ontoegankelijk wer den geacht. Bevoorrading geschiedde bij rondtrekken de bedoeïnen of door buitmaking bij de vijand. De tweede missie van Stirlings SAS werd een groot succes: met ongeveer zestig man werden op verschil lende vliegvelden 61 Duitse en Italiaanse vliegtuigen en 25 vrachtwagens opgeblazen, enkele tientallen mensen gedood of gewond en flink wat 'bijkomende schade' aangericht, zonder dat ook maar één SAS'er gewond was geraakt. In een biografie van Stirling toont ex-SAS-man Alan Hoe aan dat Stirling niet slechts een gek was die .er graag een privéleger op na hield. Hij kan inderdaad worden gezien als de man die de strategische inzet SAS-oprichter David Stirling. ARCHIEFFOTO heeft uitgevonden van kleine, speciaal opgeleide een heden. Dat wil zeggen niet de zoveelste 'gewone' inzet in wat voor gevecht dan ook, maar gericht op anderszins onbereikbare doelen. In de woestijn toonde Stirling dat aan: in onverhoedse aanvallen verwoestten enkele tientallen SAS-mensen zoveel vijandelijke vliegtuigen, dat de balans in de lucht in het voordeel van de Brit ten begon om te slaan. Bovendien dwongen zij de vij and om vele duizenden manschappen voor bewaking aan het front te onttrekken. Helaas maakte Stirling daar niet zoveel meer van mee, omdat hij na het op blazen van een spoorlijn in januari 1943 werd opge pakt. Stirling maakte het de Duitsers echter tot het einde van de oorlog lastig: hij bleek een hele inventieve ont snappingsofficier te zijn, die zelfs in het beruchte kas teel van Colditz zijn bewakers wanhopig maakte met zijn niet aflatende ontsnappingspogingen. Na de oor log ging Stirling in zaken. Hij eindigde als beheerder van het familie-landgoed in Schotland, waar hij ook is begraven. Dat de idee van de SAS ook in de moderne oorlog zin heeft, blijkt uit een boek van SAS-sergeant Andy McNab, die in de Golfoorlog een patrouille leidde die in januari 1991 vanuit Saudi-Arabië per helikopter diep in Irak werd afgezet. De titel van het boek Bravo Two Zero is de radiocode van hun missie. De acht hadden als opdracht een militaire dataver- binding tussen Bagdad en noordwest-Irak onschade lijk te maken en aansluitend op zoek te gaan naar mo- bieleScud-lanceerinstallaties. Helaas is 'SAS' geen synoniem voor 'altijd succes'. De patrouille bleek te zijn afgezet in een gebied dat op de kaart onbewoond was, maar waar in werkelijkheid druk verkeer was. Van de opdracht kwam niets te recht, binnen dagen was de eenheid ontdekt en uit eindelijk slaagde slechts één van hen erin te ontsnap pen. Drie man vonden de dood en de resterende vier werden tot het einde van de oorlog in Bagdad gruwe lijk gemarteld. Maar de acht hadden wel 250 vijandelijke slachtof fers gemaakt en een spoor van verwoesting achter zich gelaten. Andere patrouilles waren echter wel suc cesvol, zowel in het vernielen van verbindingen, het opblazen of voor vliegtuigen 'spotten' van Scuds en van het vastpinnen van grote aantallen bewakings troepen achter de linies. David Stirling, the authorized biography of the crea tor of the SAS, Alan Hoe, Little Brown, 65,65 gid- den; Bravo Two Zero, the true story of an SAS patrol behiiul the lines in Iraq, Andy McNab, Bantam Press, 51,75 gulden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 7