Bouwen op
duinranden
Vliegtuigen mogen meer
errie maken dan industrie'
Vrijwilligers staan
beroofde toerist bij
Randstad
Ie Plantsoen vernoemd naar olifant
Buitenveldertbaan weer in gebruik
|lGEN
BAAS
'Massage is geen pilletje
Wim Kok spreekt in Leiden
1TERDAG 30 APRIL 1994
LgeJGö '.v willen internationaal onderzoek naar luchthavens
n
JEN PAUL VAN DER KOOY
tl van
fleid
ezigd.
:ebesi
I en dij
gen v<
^gezondheidsonderzoeken rond
e^i zijn tot nu toe zeer be-
ge zwP1 geweest- En de resultaten
er g#en ze^er n'et spijkerhard,
an kaiPet medisch milieukundige
line at^ Zwart Voorspuij van de
iaaf e3>D s in het noordelijke deel
*n zetr Zuid-Holland toegeven. In
zette3iaren ontdekte een epide-
>ondan°'008 ^at mensen in 'zwaar-
eestefaste 8emeenten als Zwanen-
jrg vaker naar de huisarts
bn en meer slaapmiddelen,
ïagtabletten en kalmerende
ddelen gebruiken dan in eerr
flP meente waar geen vliegtuigen
^*^ierheen schoten. Ook consta-
trde hij meer hart- en vaat-
[kten en leek de bloeddruk
igerdan normaal.
jUleen, lag dat allemaal aan
itiege^jphoj? Recent onderzoek in
Leidse regio wees juist uit
t het aantal hart- en vaatziek-
(CDi% niet boven het landelijke ge-
izaak jddelde uitkomt. Ook is niet
de reLgetoond dat kanker vaker
loofd lorkomt in de Haarlemmer-
iel m(j>er (ian jn andere plattelands-
is van^enten- ,,A1 was het niet zo
iekenljog ajs jn Amsterdam", zegt
"Wij [milieukundige,
t hebkjet ontbreken van duidelijke
n en jderzoekgegevens was een
(n de redenen voor de GGD's
Leiden, Rijnstreek, Duin- en
Bollenstreek, Kennemerland,
Zaanstreek, Amsterdam, Am-
stelland en de Gooi- Vecht
streek om een serieuze waar
schuwing uit te laten gaan te
gen de uitbreiding van Schip
hol. De GGD's lieten weten dat
'grote terughoudendheid be
tracht moet worden in de be
sluitvorming over de uitbre-
dingsplannen'. De Zwart Voor
spuij zegt dat er eerst een inter
nationaal onderzoek moet wor
den' gehouden naar de gevolgen
van het vliegverkeer.
Nachtvluchten
Enkele voorbeelden: Terwijl
sommige grote luchthavens in
Duitsland geen nachtvluchten
toestaan, stelt Nederland hoog
uit grenzen aan het lawaai dat
de vliegtuigen tussen elf uur 's
avonds en zes uur 's morgens
maken. Die tijden zijn nogal
aan de korte kant, vindt de
GGD-er, want zeventig tot ne
gentig procent Van de mensen
slaapt nog tussen zes en zeven
uur 's morgens. En ook tussen
acht en elf uur 's avonds hoort
hij graag minder vliegtuigen.
Volgens de Gezondheidsraad
kan een te korte nachtrust de
volksgezondheid bedreigen:
minder weerstand tegen ziek
ten, stress, hoge bloeddruk en
slechtere prestaties overdag.
Een ander bezwaar: Vliegtui
gen die minder dan 65 decibel
lówaai opleveren, worden in het
milieurapport over de uitbrei
ding van de luchthaven niet
meegenomen. ,,Het merendeel
van de vliegtuigen valt daardoor
buiten de telling, terwijl die 65
decibel altijd nog gelijk staat
aan het geluid in een drukke
straat. Bovendien meet de over
heid duidelijk met twee maten.
De industrie mag niet zoveel la
waai maken."
Voor de vliegtuigen die wèl
worden meegeteld, geldt een
jaargemiddelde. De medisch
milieukundige voelt veel meer
voor piek-peilingen: per nacht
mag niet meer tien procent van
de bewoners in een bepaald ge
bied wakker worden van vlieg
tuiglawaai. Dit heet de Grifahn-
norm. In Duitsland wordt daar
al langer mee gewerkt.
Daar komt nog bij dat het ge
luid gemeten wordt in een
slaapkamer met dichte ramen:
„Terwijl de meeste mensen juist
met hun raam open slapen. Ze
ker in de zomer, waneer de
meeste vliegtuigen overvlie
gen."
HSL
Daarnaast zet de medisch
milieukundige vraagtekens bij
CHEF GERT VISSER. 071 -356439.PLV -CHEF PAUL VAN DER KOOU. 071-356441
Provincie zoekt plek voor woningen
Op de duinranden tussen Wassenaar en De Zilk moeten
na de eeuwwisseling woningen worden gebouwd. Er
worden buitenplaatsen aangelegd, zoals in heel vroeger
jaren gewoon was. De bollenboeren die in de binnen-
duinrand hun gronden hebben, moeten wijken. Het
Groene Hart is niet heilig meer na 2005 want direct ten
oosten van De Rotte moeten ook huizen komen.
De Zwart Voorspuij: „De overheid meet met twee maten."
sommige aannames in het
milieurapport: „Bij de bereke
ning van de luchtverontreini
ging wordt ervan uitgegaan dat
er een hoge-snelheidslijn komt,
die veel vlieg- en autoverkeer
vervangt. Maar kómt die HSL er
wel?"
Dan zijn er ook nog zaken die
moeilijker te meten zijn: „Je
kunt wel zeggen dat vliegen vei
lig is, maar mensen kunnen dat
heel anders beleven. Iedere keer
als een vliegtuig met veel lawaai
overvliegt, worden mensen
weer geconfronteerd met de
kans die ze lopen dat een vlieg
tuig neerstort. Mensen hebben
angst. En die angst kan allerlei
bij-effecten. Concentratiever
lies, bijvoorbeeld. Over dergelij
ke zaken wordt veel te laatdun
kend gedaan."
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
Of de overheid werkelijk be
reid is de uitbreiding van Schip
hol uit te stellen totdat mee
onderzoek is gedaan, daarove
is De Zwart Voorspuij vrij som
ber: „Verkeersminister Maij
Weggen voelde er al niks vooi
om de termijn voor inspraak
een maandje te verlengen, laat
staan dat ze jaren wil wachten
op de resultaten van zo'n on
derzoek."
DEN HAAC ANP
irlijk",;'
ieuwe'
s ligt,''
ichool
De geest van de beroemde circusolifant Jenny,
lie in 1938 na een val het loodje legde, herleeft.
De gemeente Den Haag heeft besloten Jenny's
ïaam te geven aan een plantsoen in de Hem-
iterhuisstraat.
Daarmee komt de geslurfde artieste de
jostume eer toe, die ze tientallen jaren heeft
jntbeerd, zo redeneert het stadsbestuur. Want
'an het opzetten en tentoonstellen van haar ka-
laver is niets terecht gekomen. Dat was wel de
jedoéling.
Na haar dood heeft het lichaam van Jenny
•én jaar in een vijver van het Zuiderpark gele
ien. Alle vleesresten moesten er. in het water af
beken. Daarna werd het skelet begraven in de
:uin naast het Onderwijsmuseum, waar inmid-
'els het plantsoen is aangelegd. Plannen het zo
snel mogelijk op te graven mislukten, doordat
de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Na de oorlog
is er naarstig naar Jenny gezocht, maar nie
mand kon haar vinden. Het complete stoffelijk
overschot was in rook opgegaan.
Enkele jaren geleden kwam de olifant op
nieuw in de belangstelling. Tijdens een toeristi
sche rondleiding in het Zuiderpark bleek dat tal
van verhalen over de „olifantenvijver" de ronde
deden. De gemeentelijke dienst Stadsbeheer
speurde opnieuw de bodem af op de plek van
het huidige plantsoen. De zoektocht liep weer
uil op een teleurstelling.
Jenny was begin deze eeuw één van de groot
ste en populairste olifanten van het vermaarde
circus Sarrasani, dat iedere zomer optrad in het
Scheveningse circustheater. Het levensverhaal
van Jenny is te lezen op een maquette in het
plantsoen.
DEN HAAG MONICA WESSEUNG
In de ambtelijke nota 'Meer
armslag voor de Zuidvleugel'
geeft de provincie Zuid-Holland
aan waar na 2005 de woningen
die dan nodig zijn, moeten wor
den gebouwd. Tot dat jaar is er
ruimte voor de bouw van
150.000 woningen in de zogehe
ten Vinex-loCaties zoals Den
Haag en Rotterdam en in de
Leidse regio en de Bollenstreek.
Van 2005 tot 2020 moeten er
in de Zuidvleugel (het gebied
tussen Leiden en Dordrecht)
naar schatting nog eens 100.000
tot 200.000 woningen bij ko
men. De strandwallen zouden,
op bescheiden schaal, voor wo
ningbouw kunnen worden ge
bruikt. In de binnenduinrand
worden nu ook wel eens huizen
gebouwd zoals in Katwijk
(Zanderij Westerbaan). Hoewel
de ambtelijke nota het niet ex
pliciet vermeldt, betekent be
bouwing van de binnenduin
rand het einde van de bollen
teelt ter plekke.
Na 2005 denkt de provincie
het nieuwe land voor de kust
van Hoek van Holland 'in ge
bruik te kunnen nemen'. Er lig
gen plannen om voor de kust
een strook grond 'bij te maken'
(Nieuw Holland). Ook het nu
nog landelijke en agrarische ge
bied in de Hoeksche Waard en
's Gravendeel worden bebouwd.
De grenzen van het Groene
Hart worden na 2005 behoorlijk
'bijgesteld'. Het gedeelte van dit
landschappelijk waardevolle ge
bied dat ten oosten van het ri
viertje De Rotte ligt, wordt aan
het Groene Hart onttrokken.
De ambtelijke nota is onder
deel van de grote Strategienota
Zuidvleugel waarin de ontwik
keling van het gebied Leiden-
Dordrecht voor de decennia na
2005 is vastgelegd. GS. het da
gelijks bestuur van de provincie,
komt op 14 juni met een stand
punt.
SCHIPHOL* BILL MEYER
De Buitenveldertbaan op Schip
hol wordt aanstaande zondag
na bijna een jaar weer in ge
bruik genomen. De baan is in
groot onderhoud geweest. De
luchthaven maakte van deze
periode gebruik om drie tunnels
voor de NS, het bus- en fietsver-
keer en voor de verbreding van
de A4 (Amsterdam-Den Haag)
onder de baan door te trekken.
Op 1 mei kan de baan bijna
door alle vliegtuigen worden ge
bruikt. Op 1 juli is de baan ook
weer beschikbaar voor de aller
zwaarste toestellen. De inge-
plan-
)1 be-
:hten.
made
ie ge-
TD E7^e een droomde altijd al
ocent van een eigen bedrijf.
Voor een ander was het
ondernemerschap de
laatste mogelijkheid om
uit de werkloosheid te
tomen. Een derde zag het
1 gat in de markt dat
Jniemand anders opviel.
W Allemaal hebben ze
J gemeen dat ze er voor
kozen hun eigen baas te
ivorden en een bedrijf te
eginnen. Vandaag: Betsy
van Wijk, praktijk voor
natuurgeneeskundige
massage in Leiden.
bruikneming van de baan heeft
grote gevolgen voor de geluids
belasting in de regio.
Voor de inwoners van Weesp,
Muiden, Diemen, Amsterdam-
Zuidoost, Buitenveldert en Am
stelveen, die het afgelopen jaar
van een betrekkelijke rust geno
ten, keert het geluidsniveau van
een jaar geleden terug. De extra
belasting in het afgelopen jaar
voor Amsterdam-Centrum en -
Zuid verdwijnt. De geluidsover
last voor de inwoners van Zwa
nenburg, Halfweg, Lijnden,
Oegstgeest, Leiderdorp, Leiden
en Abbennes blijft nagenoeg ge-
Meer ruimte
voor bedrijven
in regio Leiden
Er moet meer ruimte vrijge
maakt worden voor de aanleg
van bedrijfsterreinen in de regio
Leiden. Gebeurt dit niet, dan
dreigt een economische ver
schraling van de regio Leiden.
Dit schrijven het VNO Zuid-
Holland (Verbond van Neder
landse Ondernemers) en het
NCW-West (Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond) in
een brief aan gedeputeerde sta
ten van Zuid-Holland. De on-
dememingsverbonden vrezen
dat de schaarse bouwgrond in
de regio te eenzijdig gebruikt
zal worden voor de bouw van
nieuwe woningen.
Volgens secretaris E. Brouwer
van het NCW-West vormt het
gebrek aan bedrijfsterreinen
nog geen acuut probleem. De
brief aan Gedeputeerde Staten
is vooral een waarschuwing
voor de toekomst. „Er bestaat
een groot ruimtegebrek in de
regio. Als we niet zorgen voor
voldoende bedrijfsterreinen,
zullen bedrijven in de toekomst
naar andere regio's uitwijken.
Dit betekent verlies van werkge
legenheid."
lijk. De inwomers van Aalsmeer
gaan er iets op vooruit, zo zegt
de luchthavendirectie.
Badbei^èn^
meubel lease service
De nieuwe manier van
zorgeloos inrichten.
Vraag naar de folder!
DEN HAAG GPD
Toeristen die in Den Haag
slachtoffer worden van diefstal
of geweld kunnen binnenkort
terecht bij een speciaal bureau
slachtofferhulp: Tourist Assis-
tence Service The Hague (TAS).
Dit zal, in tegenstelling tot het
bestaande bureau Slachtoffer
hulp, ook 's avonds en in de
weekeinden bereikbaar zijn.
De kosten worden voor de
eerste anderhalf jaar betaald
door de ministeries van justitie
en economische zaken, politie
Haaglanden, gemeente Den
Haag en het bedrijfsleven. TAS
gaat voornamelijk met vrijwilli
gers werken die telefonisch op
roepbaar zijn. Zij geven zonodig
emotionele ondersteuning,
maar kunnen beroofde toeris
ten ook helpen bij het aanvra
gen van nieuwe reis- en identi
teitspapieren. geld of onderdak.
door: Paul van der Kooij
CHTERGROND
Politiek onduidelijk over tracé van HSL
Brouwer kon niet zeggen wel
ke nieuwe bedrijfsterreinen de
ondememingsverbonden
het oog hebben.
op
I k kom oorspronkelijk uit de welzijnszorg,
aar ik met moeilijk lerende jongeren heb
werkt. Dat was alleen maar praten,
aten, praten. Terwijl die jongeren
ilemaal niet zo verbaal zijn ingesteld. Ik
Éeeg steeds meer interesse voor de
Thamelijk kant en ben een opleiding
igonnen voor reflexzone-therapie. Dat is
In alternatieve geneeswijze en dat
Itekent dat je de opleiding uit eigen zak
loet betalen: negenduizend gulden. Ik
fcsloot om een eigen praktijk te beginnen
mdat het me leuk leek. Ik wilde de stap
fcns wagen. Bovendien zou ik niet weten
ij wie je dit werk in loondienst zou kunnen
Ik heb me gespecialiseerd in Indiase
;ssage, massage voor zwangere vrouwen
reflexzone-massage. Reflexzone-
ssage gaat uit van het principe dat in de
letzool allerlei punten en lijnen zitten die
frresponderen met de organen in het
:haam. Door die punten te masseren kun
bepaalde energiestromen in goede banen
iden. Het hele lichaam is als het ware
irug te vinden op je voet. Bij d$
óditionele Indiase massage gebruik ik
lilzame olieën waarmee ik lichaamsdelen
rondig inwrijf. Dat is een heerlijk gevoel: je
lid wordt er heel zacht van.
Vooral zwangere vrouwen kunnen veel
laat hebben bij voetzool-massage: zij
f SKUlinnen erdoor leren ontspannen. Het
allerbelangrijkst vind ik zelf die speciale
aandacht voor een vrouw die zwanger is.
Het is toch een hele unieke periode in je
leven.
Massage is geen pilletje: het werkt lang
niet altijd zoals je zou willen. Soms zijn er
meerdere behandelingen nodig, soms lukt
het helemaal niet. Het is ook belangrijk dat
het klinkt met mensen: ik druk ook altijd
uitvoerig koffie of thee voordat we
beginnen. Je wilt toch weten wat voor soort
mens het is, en omgekeerd is het voor die
ander ook wennen. Zeker bij de Indiase
massage: dan moet je uit de kleren.
Ik ben aangesloten bij de Nederlandse
Organisatie van Verenigingen voor
Alternatieve Genezers, NOVAG. dat
betekent dat mensen die een klacht over
mij hebben, terecht kunnen bij een
tuchtraad. Dat vind ik wel een prettig idee.
De alternatieve geneeswijze is zo'n
onbekend gebied: je wéét niet wie je voor je
krijgt. Zelf ga ik ook niet snel naar iemand
van wie ik niet weet wat 'ie doet.
Dat merk ik zelf ook: het moeilijkste is om
een klantenbestand op te bouwen. Ik doe
dit sinds januari maar de mensen bellen
niet als ik adverteer in de krant. In het begin
wel: toen belden veel mannen voor seks.
Toen heb ik de tekst aangepast en laten
blijken dat ik me vooral richt op vrouwen.
Sindsdien hoor ik niets meer. Je moet het
vooral hebben van mond-tot-mond
reclame in dit vak.
Ik draai nu quitte. Een dag in de week,
donderdag, huur ik deze praktijkruimte.
Maar het is de bedoeling om dat uit te
bouwen naar twee of drie dagen.
Het liefst zou ik een groepspraktijk
hebben met een huisarts, een
maatschappelijk werkster, een
acupuncturist en een psycholoog. De
reguliere geneeskunst samen met de
alternatieve geneeswijzen: dat lijkt me
ideaal. Je kunt dan ook makkelijk
doorverwijzen als je iemand masseert die
problemen blijkt te hebben waar je zelf niet
voor bent opgeleid. Het is jammer dat
alternatief en normaal elkaar altijd zo
bevechten, samenwerken zou zoveel beter
zijn.
Anderhalf jaar heb uitgetrokken om mijn
praktijk op te zetten en uit te bouwen. Mijn
partner is langer gaan werken om het
Financieel te redder^. Als het me uiteindelijk
niet lukt, zoek ik weer een baan in de
welzijnssector."
Betsy van Wijk is gevestigd aan de
Langebrug 43 in Leiden, telefoon 071 -
214714.
TEKST CAROLINE VAN OVERBEEKE
FOTO HOLVAST/MARK LAMERS
Parkeerplaatsen
in duingebied
snel opheffen
DEN HAAG MONICA WESSÉLING
De gemeente Den Haag moet
met spoed de parkeerplaatsen
aan het Zwarte Pad in Scheve-
ningen weghalen. Het opheffen
van die parkeermogelijkheid in
het duingebied was een harde
voorwaarde toen Den Haag toe
stemming kreeg nabij het Zwar
te Pad (aan de Zwolsestraat)
een parkeergarage en een flink
aantal woningen te bouwen.
Gedeputeerde staten, het dage
lijks bestuur van de provincie,
moeten Den Haag aan die toe
zegging houden.
Dat eisen de CDA-statenleden
Horlings (Voorschoten), Hörch-
ner en Ammerlaan-Oosterlaan
in vragen aan GS. De duinen
nabij het Zwarte Pad zijn be
schermd natuurgebied en de
CDA-politici willen dat Den
Haag hieruit consequenties
trekt.
Alleen SGP kiest
ondubbelzinnig voor flitsen
over bestaand tracé boven
Rotterdam. Partijen als D66,
Groen Links lijken het Groene
Hart te willen beschermen,
maar bieden geen harde
garanties in hun programma's.
Zo schrijft GroenLinks dat er
geen hoge-snelheidslijn dwórs
door het Groene Hart komt. Dat
sluit het tracé langs de A4 niet
uit, want dat loopt langs de
rónd van het Groene Hart. En
ook van het nieuwe HSL-tracé
zegt het kabinet dat het langs de
rand van het Groene Hart loopt:
het loopt dichter achter
Leiderdorp langs en schiet al
onder Hoogmade de A4 over,
richting Nieuwe Wetering.
D66 wil het Groene Hart bij de
tracékeuze 'ontzien'. Dat hoeft
niet hetzelfde te zijn als: er
omheen rijden. Het kan ook
neerkomen op goed 'inpassen,
meldt de partij: 'Technisch
geavanceerd, zorgvuldig en
gedeeltelijkondergronds'.
GPV en RPF willen onderzoeken
of de bestaande lijn zo kan
worden aangepast dat de TGV
daar overheen kan flitsen. En
'Stem TGV over bestaand
tracé, schreeuwen posters ons
tegemoet In de Groene Hart-
dorpen waar het kabinet een
hoge-snelheidslijndoorheen
wil trekken. Er staat alleen niet
bij wélke partij je moet
stemmen als je wilt
voorkomen dat er zo'n nieuwe
lijn voor de flitstrein komt. Het
blijkt ook niet zo simpel te
zijn, leren de
verkiezingsprogramma's.
dót kan natuurlijk tegenvallen.
Volgens de HSL-nota van
verkeersminister Maij is
bestaand spoor namelijk niet
geschikt te maken voor de TGV
en een TNO-onderzoek van de
provincie Zuid-Holland
onderstreepte die conclusie
onlangs.
Nog minder houvast bieden de
drie grote partijen. WD noemt
de HSL of TGV niet bij naam,
maar meldt dat de
'internationale verbindingen op
hoog peil gebracht moeten
worden'. Het CDA wil de aanleg
van hoge snelheidslijnen
bevorderen en ons land
'aansluiten op het
hogesnelheidsnet'. Maar wat
dat voor het Groene Hart
betekent?
De PvdA pleit sterk voor een
hoge-snelheidstrein en wil die
het liefst ondergronds
aanleggen. Mocht dat niet
lukken, dan wil de partij wel
'enige eisen stellen aan de
leefbaarheid en inpasbaarheid'.
Vooral in stedelijke gebieden wil
de partij daarom graag flitsen
door tunnels of tunnelbakken.
Kiezers moeten wel bedenken
dat de verkiezingsprogramma's
zijn geschreven voordat de
nieuwe HSL-nota uitkwam. Zo
heeft een partij als GroenLinks
haar standpunt wat verhard nè
het presenteren van die nota,
een maandje geleden. In een
petitie schrijft de partij dat de
TGV over bestaand spoor moet
flitsen en geen nieuwe lijn door
het Groene Hart en Brabant
mag krijgen.
Wie ook de eigen partij 'om' wil
krijgen, kan natuurlijk bellen
met het partijbureau. Of een
poster ophangen. Ze zijn te
bestellen bij het Platform
Hogesnelheidstrein Nederland
(01715-2211 of 01715-2250).
Tijdens de PvdA-ontmoeting met kiezers
In de Koornbrug, De Nieuwe Rijn 19.
Op maandag 2 mei, van 17.30 tot 18.30 uur.
U bent van harte welkom, de toegang is gratis.