'Leidse moed' kenmerkt kehille
I
Kerk Samenleving
d
1
ZATERDAG 30 APRIL 1994
UIT DE KERKBLADEN Amsterdamse rabbijn L.B. van de Kamp schetst omvangrijke vernieting van joods gemeenteleven
Heilige Geest
Wat de gereformeerde predi
kant P. van der Horst uit Kat
wijk al vreesde dat ooit eens
zou gebeuren, gebeurde vori
ge week zondagmiddag. Hij
vergat zijn preek mee naar
de kerk te nemen! „Ik ont
dekte het pas op het moment
dat ik aan de preek beginnen
moest, en dus sta je even stijf
van schrik", bekent hij in het
blad 'De nieuwe Kerkbode'.
„Achteraf viel het nogal mee,
dat hoop ik tenminste. En
dan denk je: 'Was dat nou
omdat ik me op die preek
goed voorbereid had, of was
hier nou juist die werking
van de Heilige Geest?'. Of
zou het beide zijn. Waar
schijnlijk het laatste. We bid
den deze weken, toelevend
naar Pinksteren, meer dan
anders om die grote gave van
God, Zijn Geest: 'Kom,
Schepper Geest, daal tot ons
neer.' Maar dan is het na
tuurlijk nooit een afwachten
met je armen over elkaar!"
Roeping (1)
Dominee worden, kan dat zo
maar? Met die kop begint de
Alpheuse dominee N.J.M.
Hoogendijk een artikel in
'Het Kerkblad voor de ring
Alphen der Hervormde Kerk'.
„Een vreemde vraag, volgens
sommigen. Want dat heeft
toch alles te maken met 'roe
ping'? En daar mag je als
mens niet tussen komen.
Lange tijd is op grond van
zulke argumenten de vraag
die hierboven als titel staat,
als onbespreekbaar afge
daan. En feitelijk kon dus ie
dereen die de studie als zo
danig goed volbracht, ook
dominee worden, althans
binnen de hervormde kerk."
Roeping (2)
Maar ondertussen bleek in
de praktijk, soms al heel
gauw en soms pas in een veel
later stadium, dat een be
paalde voorganger eigenlijk
nooit dominee had moeten
worden, omdat de meest ele
mentaire eigenschappen
daarvoor niet of in te geringe
mate aanwezig waren. Hoog
endijk: „Dat roept meteen de
vraag op, wat die meest ele
mentaire eigenschappen dan
wel zijn. En daarmee wordt
ook meteen blootgelegd, dat
het moeilijk is die te om
schrijven. Want de één zal
daarover anders oordelen
dan de ander."
Roeping (3)
Een 'grootste gemene deler'
kan Hoogendijk echter wel
aanduiden. „Zo mag ver
wacht worden dat de predi
kant een gelovig mens is,
met een warm hart voor de
medemensen. 'Maar dat
spreekt toch vanzelf?', kan ie
mand nu vragen. Jazeker,
maar wie er advertenties van
vacante gemeenten op na
leest, en meer nog de profiel
schetsen, die men op kan
vragen, zal tot de ontdekking
komen, dat juist deze vraag
lang niet altijd wordt gesteld.
En als het gaat om 'een gelo
vig mens', dan zal toch ver
der moeten worden gespro
ken over de wijze waarop de
predikant z'n geloof beleeft
en vorm geeft, want het kan
dan wel blijken dat de vorm
van geloofsbeleving totaal
niet past op die van de ge
meente, die deze predikant
wil beroepen. Soms is er dan
een kleine groep in de ge
meente met een overeen
komstige geloofsbeleving, die
er op één of andere manier
in slaagt de kerkeraad te
overtuigen dat dit nu juiste
man of vrouw is, die de ge
meente nodig heeft. Maar
binnen korte tijd blijkt het
dan toch anders uit te pak
ken. Groepsbelang dient
nooit de totaliteit van een
gemeente."
Met een menge
ling van wee
moed, woede
en cynisme tekent rabbijn
Van de Kamp verhalen op
van (oud-)bewoners van
een twintigtal plaatsen in
Nederland waar het joodse
leven voor de oorlog 'diep
religieus en diep-gewor-
teld' was. Hij schreef het
boek om te laten zien 'welk
een groots jodendom Ne
derland ooit heeft gehad
en hoe omvangrijk de ver
nietiging daarvan was'.
LEIDEN/ALPHEN AAN DEN RIJN
Van de Kamp registreerde ver
halen die anders verloren zou
den gaan. Verhalen ook, die veel
mensen liever zouden vergeten.
Zoals de Zandvoorters, die zich
niet meer weten te herinneren
dat er in hun badplaats voor de
oorlog zoveel joodse gasten wa
ren. Knokploegen van de natio-
naal-socialisten zorgden
dat het 'Zandvoort aan de Rode
Zee' - zoals de NSB'ers het dorp
spottend noemden - vrij van
'jodengespuis' werd gemaakt.
„De joodse badgasten zijn er
niet meer", signaleert de rab
bijn. „Borden met teksten zoals
'Zimmer Frei' al dan niet 'mit
Früstuck', 'Bratwurst' en andere
aanbevelingen die het verblijf
van de badgasten moeten ver
aangenamen, vertellen ons dat
de joodse badgasten plaats heb
ben moeten maken voor, iro
nies genoeg, opnieuw Duit-
Met ingehouden woede be
schrijft Van de Kamp dat de
deelnemers aan de stille tocht
tijdens de jaarlijkse dodenher
denking inmiddels vanaf de ter
rasjes worden bespot en bela
chelijk gemaakt. „Vijftig jaar is
ook een lange tijd om te her
denken dat er, in plaats van de
bordjes 'Zimmer Frei', bordjes
'Voor Joden verboden' hingen."
Bij het verwoorden van dit ge
brek aan historisch besef doopt
de rabbijn zijn pen in het vi
triool. Zoals in het hoofdstuk
over Alphen aan den Rijn, waar
de plaatselijke Remonstrantse
Gemeente pas na veel tumult
over en weer bereid bleek een
onder de voormalige synagoge -
die inmiddels dienst doet als
het onderkomen van dit kerkge
nootschap - gevonden menora
terug te geven aan de joodse
volk. De woorden die een kerk
bestuurder bij die gelegenheid
sprak, snijden Van de Kamp
nog steeds door de ziel. „Laten
wij de strijdbijl begraven. Het is
een eer voor onze Remonstrant
se Gemeente om nu aan het Jad
Wasjeem instituut de Joodse
kandelaar te schenken."
De man kan het ook niet we
ten, oordeelt de rabbijn daar
over in zijn boek. „Het is geen
kwestie van een strijdbijl wel of
niet begraven. Het is geen Jood
se kandelaar. Hij wordt niet
door hen aan ons geschonken.
Het is de menora die van ons
was en die vah ons is gebleven.
Het was geen meneer Jansen of
Pieterse die hem in 1941 onder
'...Moge onze ogen aanschouwen dat U met erbarmen terugkeert naar Zion', klonk het aan het
begin van deze eeuw nog dagelijks in de vele tientallen synagogen die ons land telde. Nu deze
gebouwen tot ruïnes zijn vervallen of zijn herbouwd voor een joodse gemeenschap die er niet
meer is, lijken deze woorden in vervulling te gaan. ,,Er komt langzamerhand een einde aan de
tweeduizend jaar lange diaspora van het joodse volk", constateert de Amsterdamse rabbijn Lody
B. van de Kamp in zijn boek 'Het was maar kort', over de geschiedenis van de joodse gemeenten.
Van die tweeduizend jaar werden er slechts een hondervijftig binnen de structuur van het joodse
gemeenteleven in Nederland doorgebracht. Het Duitse bezettingsleger vaagde weg wat in veel
steden en dorpen pas laat op gang was gekomen. Het was maar kort.
Pentekening door J. Timmermans van de Leidsche Synagoge uit 1787. (Uit: 'Het v
de sjoel (synagoge - red.) heeft
begraven. Het was een meneer
Cohen of Polak die geprobeerd
heeft dit stukje jodendom uit de
handen van de moordende be
zetter te houden. Die meneer
Cohen of Polak heeft het niet
overleefd. De menora wel."
De joodse aanwezigen verla
ten, na de overhandiging, zo
gauw mogelijk de voormalige
synagoge. „Daar langer blijven
dan strikt noodzakelijk lijkt bij
na een verraad aan de vermoor
de Alpheuse joden. Even staan
wij buiten bij elkaar. Er wordt
weinig gesproken. Er is geen be
hoefte om iets te zeggen."
Joodse geest
Synagogen, begraafplaatsen,
leslokalen, rituele badhuizen,
verenigingsgebouwen en insti
tuten roepen nog herinneringen
op aan de jaren voorafgaand
aan de Tweede Wereldoorlog,
toen ook buiten de grote steden
een heel intensief joods ge
meenschapsleven opbloeide.
Vijftig jaar na de bezettingstijd,
hebben deze gebouwen en
plaatsen in veel gevallen nog
slechts een symboolfunctie. Be
halve in de grote steden bestaat
het joodse leven niet of nauwe
lijks meer, constateert Van de
Kamp. „In 1945 was het eigen
lijk al afgelopen. Weliswaar
kwam het toen nog niet geheel
tot stilstand. Zij die terug kwa
men uit de onderduik of uit de
kampen probeerden de kehilles,
de gemeenten, in stand te hou
den. Hun prijzenswaardige
moeite heeft niet mogen ba-
De rabbijn beschrijft een aan
tal van die mensen met een
'krachtige, joodse geest'. Zoals
Aron en Sientje van Gelder uit
Winterswijk. Niet gebroken
door de Duitse bezetter dragen
zij in 1948 bij aan het dagelijkse
reilen en zeilen van de restan
ten van de plaatselijke kehille
(joodse gemeente). Of Meijer
Groen die samen met zijn echt
genote in Zutphen hetzelfde
probeerde. Maar het blijft h,ard
werken tegen beter weten in.
Met een handjevol mensen is
het onmogelijk de dagelijkse
routine van geregelde diensten
in de synagoge, de verenigings
bijeenkomsten en tora en tal-
moedlezingen in stand te hou
den.
Zo vergaat het veel joodse ge-
meenten in Nederland. Veel van
de steunpilaren van de kehilles
werden in de oorlog wegge
voerd en kwamen niet meer te
rug. In Leiden gebeurde dat op
10 maart 1941. Op deze dag
werden eerst de zieken gede
porteerd. „Eerst naar Wester-
bork. En dan verder", schrijft
Van de Kamp. „Enkele dagen
later, rond de twintigste, volgt
de rest. Behalve de nog niet on
dergedoken kehilleleden wer
den toen ook alle verpleegden
en verplegers van het Centraal
Israëlietisch Wees- en Door-
r kort').
gangshuis opgepakt. Slechts de
gemengd-gehuwden mochten
blijven."
Leidse moed
Aan de Leidse universiteit pro
moveerde in 1941 toch nog één
jood. „Weliswaar in de kamer
van de rector, in tegenwoordig
heid van rjiet meer dan tien
personen, inclusief de beide pa
ranimfen..." In februari van dat
jaar circuleerde al een oproep,
afkomstig van het College van
Curatoren en van de Rector en
Assessoren. 'Nu de hoop van
verzet ijdel is gebleken, blijft
ons niets anders over dan ons
hierbij neer te leggen en op
geen enkele wijze in verzet te
komen tegen de genomen
maatregelen'.
Eerder toonden wel de pro
fessoren Cleveringa, Telders en
Boeke 'Leidse moed'. Zij verzet
ten zich heftig tegen de plicht
van het invullen van de niet-
joodverklaringen en wensten
zich niet te distantiëren van
hun joodse collega's. Het verzet
baatte niet. De collega's Davids,
Meijers en Gans werden op last
van de Duitse bezetter ontsla
gen.
Van de Kamp besteedt ook
aandacht aan de beroemde re
devoering die Cleveringa - de
caan van de juridische faculteit
- voor zijn studenten hield en
die hij geheel wijdde aan de
ontslagen Meijers, een rechts
geleerde van formaat, '....een
FOTO GEMEENTEARCHIEF LEIDEN
macht, die op niets dan enkel
zichzelf kan steunen tegenover
deze nobele en ware zoon van
ons volk, deze mens, deze stu
dentenvader, deze geleerde,
dien de vreemdeling, welke ons
thans vijandig overheerst, ont
heft van zijn functie...'. Cleve
ringa werd een dag na zijn toe
spraak gearresteerd en acht
maanden gevangen gehouden.
Na de oorlog zijn er nog maar
weinig joodse Leidenaren over.
„De eerste jaren werden er nog
wel synagogediensten gehou
den. Maar uiteindelijk verging
het de kehille Leiden zoals al die
andere joodse gemeenten in
Nederland...."
Nee, misschien niet helemaal,
zo corrigeert Van de Kamp zich
zelf. „Leiden is nog steeds een
universiteitsstad. Met studenten
en professoren. Waaronder op
nieuw joodse. Leiden heeft een
joods studentenhuis. Nog
steeds aan het Levendaal. Lei
den heeft een joods Studiecen
trum. De kehille toont nog
steeds die moed die voor de
Leidenaren nu al eeuwen lang
zo kenmerkend is geweest. De
moed van het verzet tegen de
Spanjolen, van het verzet tegen
de Duitse bezetter, van het ver
zet tegen het laten ondergaan
van één van de vele oude, kleine
maar bloeiende kehilles waar
ons land er ooit zoveel van be
zat."
Anglicaanse priesters over naar Orthodoxe Kerk
BEROEPINGSWERK
DONCASTER EPS
Uit protest tegen de priesterwijding van vrouwen
hebben twintig anglicaanse priesters in Groot-
Brittannië besloten over te stappen naar de Antio-
chische Orthodoxe Kerk. Dat meldt het Britse
dagblad The Guardian. De aartsbisschop van de
ze kerk zetelt in New York. Initiatiefnemer van de
overstap is David Sennitt uit Doncaster. Ongeveer
de helft van zijn honderd gemeenteleden zal hem
volgen naar de nieuwe kerk.
Eind februari hadden 121 priesters de Angli
caanse Kerk laten weten dat zij de kerk zouden
verlaten wegens de toelating van vrouwen tot het
priesterambt. Volgens een groep tegenstanders
van vrouwenwijding, Forward in Faith (Voor
waarts in het geloof), zouden vijf bisschoppen en
570 priesters plannen hebben om naar de Rooms-
Katholieke Kerk over te stappen.
Zij gaven alleen de namen van drie voormalige
bisschoppen. Eén van hen, oud-bisschop Graham
Leonard van Londen, heeft afgelopen zaterdag
daadwerkelijk de overstap gemaakt.
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Benoemd: door de IZB als predikant
voor evangel isatorische projecten
drs. T.C. Verhoef, kandidaat te Zeist.
Beroepen: te Oene: H. van Ginkel te
Tiendeveen-Nieuw Balinge; te Veen-
endaal (deelgemeente Sola Fide)-
J R. Smit te Zuidwolde (Dr.).
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Hendnk-ldo-Ambacht:
B van der Heiden te Hardinxveld-
Giessendam; te MiddelharniS: P. Me
lis te Nieuw-Beijerland; te Zoeter-
meer: W. Harinck te Kapelle Biezelin-
ge; te Emmeloord: C. Sonnevelt te
Krimpen aan den IJssel.
Bedankt: voor Scherpenzeel: C.A. van
Dieren te Stolwijk; voor Uddel: J.
Spaans te Norwich (Canada); voor
Oud-Beijerland: A M. de Boerte Sun-
nyside (USA); voor Vlissingen: L
Huisman te Terneuzen.
NED.GEREF. KERKEN
Beroepen: te Enschede-Noord: P J.H.
Krol te Kampen.
Bedankt: voor Langerak. W. van der
Veer te Maassluis.
GEREF. GEMEENTEN in NED.
Bedankt voor Veenendaal. F. Mallan
te Alblasserdam; voor Bruinisse en
voor Leerdam: F Mallan te Alblasser-
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
U EFR.3T EEN KLACHT
WEGENS DIEFSTAL MOET
INDIENEN EN WEL B'J
VAN HET WET
STRAFRECHT.
BENT \J VERPLICHT
V/ERMDLCx'Ne»
AAN BEN
A/vDBRE
OFFfCiER
OVETR TE
LF.IDSCH DAGBLAD
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiate bv
DIRECTIE: B.M. Essenberg, G.P Arnold (adj). J
Kiel (adj).
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor. Frans
HOOFDKANTOOR.
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ma -vrij van 8 30-17 00 uur
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 0
0 bij vooruitbet (Incl BTW)
n.bet.
REGIOKANTOOR:
Telefoon 02521 -19353. Fax 02521-19610
per maand 29.30
per kwartaal ƒ85.55 84.55
per jaar 329.30 328.30
VERZENDING PER POST
Nederland per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZÖRGING
mat/mvrij 18 00-19 30 uur.
zat 10.00-12 00 uur Tel 071-143241
HET WEER
Orcinje-weer veel minder fraai}Ha
Na een onderbreking van enkele
dagen, waarbij hardnekkige wol
kenvelden de boventoon voerden,
heerste gisteren weer een zomers
sfeertje in stad en land. Alleen de
noordelijke provincies hadden wat
last van wolkenrestanten; voor het
overige deed de zon het prima.
Dankzij de nabijheid van een hoge-
drukkern boven Belgie 1031 mil
libar stond er maar erg weinig
wind.
Bij 20 tot 23 graden voelde het
een beetje broeierig aan. In de loop
van de dag werden de tempera
tuursverschillen tussen land en zee
groot genoeg voor een zwakke zee
windcirculatie. Maar de westen
wind werd met sterker dan 2 a 3
Baufort, zodat het bij 16 a 17 gra
den ook aan de stranden goed toe
ven was. Er volgde een mooie,
zachte voorjaarsavond waarbij nog
lange tijd in de tuin of op het terras
kon worden doorgebracht.
Door een subtiele wijziging in de
luchtdrukverdeling wordt het oran
je-weer een stuk minder fraai. Het
continentale hogedrukgebied heeft
zijn kern in de afgelopen nacht ver
scheept naar de Britse Eilanden,
waardoor langs de gehele lengte
van de Noordzee een frisse noorde
lijke tot noordwestelijke stroming
koudere lucht in beweging heeftj
gezet. Deze overgang brengt v\
kenvelden mee. Er valt.mogelijkl
wat regen of een enkele bui, maê
de schade lijkt mee te vallen. In[
loop van de dag kan het vanuit h
noorden weer gaan opklaren. Hel
kwik heeft een flinke duikeling J
maakt; meer dan een graad of IJ
zit er niet in vanmiddag.
Toch is er slechts sprake v
korte onderbreking van het fraai
voorjaarsweer. Hogedrukgebiedf 1(Jer
asmi
inflic
blijven ook in de eerste helft
volgende week alom bepalend.
Morgen ligt het hoog nog op de
Noordzee en is het bij een mati|_
noordnoordoostenwind nog tamj'
lijk fris. De komende nachten zij H
zelfs ronduit koud met kans op v gen
vorst aan de grond. Maar vanaf a(4uL
maandag zakt de hogedrukkernd
r het zuiden om uiteindelijk) n nu
Centraal-Europa aan te komt
waarbij de wind via oost
oost of zuid draait.
In de droge luchtsoort mag op fli
wat felle zonneschijn worden ger pr0
kend, waarbij het kwik dagelijks'
stapje omhoog gaat. Te
gen het midden van de week korrf'?" v
de 20-gradengrens vi__
bereik. Tot die tijd is de neerslagjdiend
kans erg klem.
hu
HET WEER IN EUROPA
delijk kans op wolkenvel
den. Droog. Middagtem-
peratuur zaterdag van 17
graden in west-Vlaanderen
tot 24 in de Ardennen,
zondag overal flink lager.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
Flink wat zonneschijn, zondag in
telijke departementen F
velden. Droog. Maxima zaterdag
25 graden, langs Het Kanaal
zondag is het in het noordoi
Eerst zonnig, zondag vanuit h
wat meer bewolking. Droog. Middagtem-
peratuur zaterdag van 25 graden
t binnenland;
a rond 24 graden, zondag
waarschijnlijk droog en iets koeler.
Droog en zonnig, in Galiciè en het-Can-
tabrisch Gebergte ook enkele wolken en
zondag kans op een lokale regen- of on
weersbui. Landinwaarts zeer warm met
maxima tussen 30 en 34 graden. Maxi
mumtemperatuur langs de kusten tus
sen 22 en 26 graden.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon, vooral zaterdag
ook enkele wolkenvelden. Droog. Maxi
ma tussen 28 en 33 graden, zondag iets
Marokko:
Westkust: zonnig, vooral zondag ook en
kele wolkenvelden. Middagtemperatuur
aan' het strand tussen 23 en 28 graden,
zondag in de loop van de dag enige af
koeling.
Tunesië:
Perioden met zon, in de middag en
avond een verspreide regen- of onweers
bui. Middagtemperatuur aan zee onge
veer 22 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig en warm met op veei plaatsen
middagtemperaturen van 26 tot 29 gra
den.
WEERRAPPORTEN
ZONDAG 1 MEI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.08 Zonond
Maan op 02.06 Maan or
Waterstanden Katwijk
Hoog water 07 54 20.38
Laag water 03.43 16.37
MAANDAG 2 MEI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.06 Zonond
Maan op 02.38 Maan or
Waterstanden Katwijk
Hoog water 08.58 21.49
Laag water 04.37 17.26
Weerrapporten 29 april 20 u
i 25 gra-
Italië:
Flinke perioden met zon, maar zaterdag
ten zuiden van Napels kans op wolken
velden en een regen- of onweersbui.
Middagtemperatuur zaterdag'van 20
graden op Sicilië tot 25 in Lombardije;
zondag wordt het ook langs de Adriati-
sche kust ten noorden Bari 25 graden.
Porsica en Sardinië:
Vrij zonnig. Zaterdag wellicht een lokale
onweersbui, zondag droog. Middagtem
peratuur uiteenlopend van 21 tot 25
Flinke perioden met zon en vooral zater
dag in het noorden van Griekenland
kans op een enkele regen- of onweers
bui Maxima rond 22 graden, zondag in
het dal ten zuiden van de Olympus mo
gelijk 25 graden. Op de Egeïsche Zee
geleidelijk minder wind.
Turkije en Cyprus:
Perioden met zon, maar aan de Turkse
zuidkust en op Cyprus eerst ook wolken
velden. Vooral aan de Turkse zuidkust
kans op een regen- of onweersbui. Maxi
ma van 19 graden op de Dardanellen tot
25 graden op Cyprus.
Duitsland:
Zaterdag flink wat zon, maar vanuit het
noorden meer wolkenvelden. Zondag
zijn deze wolken in Beieren eerst nog
aanwezig, elders is het weer opgeklaard
Maxima zaterdag van 17 graden in
Sleeswijk-Holstein tot 26 graden ten
zuiden van de Main; zondag is het overal
aanmerkelijk koeler.
Zwitserland:
Vrij zonnig, zondag aan de noordzijde
van. het Alpenmassief kans op enkele
wolkenvelden. Droog. Maxima rond 25
graden, zondag in het noorden waar
schijnlijk iets lager.
«pol
die
tete
woi
iï col]
Boedapest
Bordeaux
Brussel
Cyprus
io 2 30 22 C ste
Buenos Aires zwaar Be
w 7 18 11 OrPF
wnw 1 22 6 0«DeS
nwl 23 11 OlWij<
zzc^ 34 8 óF*
omW 17 9 0'noÉ
ono6 26 12 fl:0nf
no 2/ 25 10 O.'Ma
wzw4 17 11 5jÜÜ€
zzo 7 29 17 0r,c
no 6 12 9 oigre
HEINZ
STOMME /C//C*C£&£
DOOP JOLL/£ GBKWAAJC
&EBA/ &C& D/DNT
(?£Z)MV7
MAAP VAAT/VACHT ZAL
/AC <BO£P SLAPEN WANT
(£>A JNL-UE WJVEPTJE
v L E£(S-PO>MP£rV
EBBN SPPANB VAN/ C£ <$f££M£ J
AC!AC/CEP fS EEN 0/J DB W£T
DESCMEEMDE DrE&BCOPT.'
EVEMA/S DB R/N6SLAN&
CE HAZBLworeM, DB PAP.J
DB O TT£PDEADDEP,
