Tekort aan stembiljetten
Disco Classics Gala
GLORIA GAYNOR (USA)
V
WAARDEBON
f E .KORTING
Buitenland
Bittere reis Nixon eindigt in verzoening Socialisten keren met terug in coalitie
Hata aan de slag met
minderheidsregering
'Soms lukte het me niet iemand toonbaar te maken'
lONDERDAG 28 APRIL 1994
iog|Oostenrijk wil vrij personenverkeer
p j rrussel Oostenrijk wil als tiende land in Europa toetreden tot
1 nn i ^el verc*rag van Schengen. Deze overeenkomst beoogt de ophef-
n -ïjfing van de controle aan de onderlinge grenzen van de lidstaten.
rje jMet het oog daarop regelt het verdrag, waarvan Nederland een
de samenwerking t
i de politie in de lid-
Politici Letlandse op lijst KGB
i jarig]
f en rica» Het Letse parlement heeft vanmorgen de parlementaire
Dag onschendbaarheid van vijf politici opgeheven. De namen van de
vijf leden van het parlement, onder wie twee ministers, stonden
op een in Rusland vrijgegeven lijst van leden van de voormalige
Sovjet-geheime dienst KGB. Belangrijkste verdachte is minister
Hie Andrejevs (buitenlandse zaken).
rliik Berlusconi op audiëntie bij president
rome» Silvio Berlusconi wordt vandaag ontvangen door de Itali
aanse president Scalforo. Verwacht wordt dat Berlusconi wordt
gevraagd de nieuwe regering te vormen. De bekendmaking vap
Berlusconi's benoeming was gisteren al verwacht, maar zou zijn
vertraagd door onenigheid binnen het rechtse blok van Berlus
coni's Forza Italia, de Lega Nord en de neo-fascistische Nationa
le Alliantie. Twistpunt is de post van minister van binnenlandse
?KT
RKT
Vliegtuig mist landingsbaan: 7 doden
stratford Een vliegtuigongeluk bij de Amerikaanse plaats
Stratford heeft gisteravond aan zeven inzittenden het leven ge
kost. Twee passagiers overleefden de ramp. Het toestel, een
tweemotorige Piper Navaho, miste de landingsbaan van het
vliegveld bij Stratford, 80 kilometer ten noordoosten van New
York. Het vliegtuig vloog door een hek en vervolgens in brand.
Knoflook verlost zalm van luizen
londen Knoflook kan een milieuvriendelijke oplossing bieden
de luizenplaag die in zee gekweekte zalmen kwelt en die de
zalmindustrie jaarlijks tientallen miljoenen guldens kost. Schot
wetenschappers hebben ontdekt dat zalmluizen een hekel
hebben aan de geur van knoflook. De zalmen zijn dol op het
nieuwe voer en nemen het 'medicijn' graag drie keer per dag in.
Het gevolg is wel dat de zalmen naar knoflook ruiken, maar na
paar dagen in schoon water is dit niet meer te proeven.
Poolse intellectuelen tegen McDonald's
Warschau t Een groep Poolse intellectuelen heeft protest aange
tekend tegen plannen om een McDonalds-restaurant te vesti
gen op de markt in het historische stadscentrum van Krakow.
McDonald's, zo vindt de protestgroep, is 'een symbool van mas
sacultuur en oppervlakkig cosmopolitisme dat volstrekt indruist
tegen het unieke karakter van de markt van Krakow'
Echtpaar Ames bekent spionage
Washington Het Amerikaanse echtpaar Ames, dat twee maan
den geleden werd gearresteerd op verdenking van spionage voor
Moskou, heeft gisteren schuld bekend. De 52-jarige Aldrich
Ames, een topfunctionaris van de geheime dienst CIA, en zijn
41-jarige vrouw Rosario bereikten een akkoord met justitie. Op
grond daarvan stemt Ames in met een levenslange gevangenis
straf, in ruil voor slechts een vijfjarige celstraf voor zijn vrouw,
zodat zij snel de zorg voor hun zoontje weer op zich kan nemen.
Sterilisatie zonder verdoving
londen In Groot-Brittannië is onlangs de eerste sterilisatie zon
der verdoving uitgevoerd. De patiënt, Andy Bryant, was ervan
overtuigd dat hij met behulp van zelfhypnose de pijn kon uit-
1 schakelen, de bloeding kon stoppen en zwellingen kon voorko
men. Het lukte, want enkele minuten na de ingreep verliet
Bryant het ziekenhuis. De arts die de sterilisatie uitvoerde, stond
vooral versteld van het geringe bloedverlies.
Tientallen doden bij gevechten Jemen
sana» Rivaliserende groepen binnen de Jemenitische strijd
krachten hebben gisteren zware strijd met elkaar geleverd. Bij de
gevechten zijn volgens verschillende bronnen tientallen men
sen, militairen en burgers, omgekomen. De gevechten zouden
gaan tussen aanhangers van de voormalige regimes van Noord
en Zuid-Jemen.
Zweden tegen EU-lidmaatschap
den haag Een kwart van de Zweedse kiezers heeft zich nog geen
mening gevormd over een lidmaatschap van de Europese Unie.
Dat blijkt uit een deze maand gehouden opinie-onderzoek. Op
dit moment is 33 procent voor toetreding terwijl een meerder
heid, 42 procent, tegen zou stemmen.
Herexamen na actie separatisten
parus Een actie van de Corsicaanse afscheidingsbeweging
FLNC heeft vervelende gevolgen voor 11.500 Franse leraren in
spe. Die moeten begin juni opnieuw examen doen, omdat het
FLNC dinsdag in Nice een examensessie verstoorde. De activis
ten gooiden twee rookbommen naar binnen, waarna de hele
school moest worden ontruimd. Het ministerie van onderwijs
heeft vervolgens alle examens ongeldig verklaard, omdat de
deelnemers onder vergelijkbare omstandigheden en op hetzelf
de proef moeten afleggen.
Vrijdag 29 april 1994
Live on stage
Voorprogramma
Jimmy 'Bo' Home (USA) - George McCrae (USA)
Zaal open: 22.00 uur
Kaarten voorverkoop 55.-
Verkrijgbaar bij alle VW-kantoren, AUB-kantoren
en Marcanti Plaza (tijdens kantooruren). Kaarten
aan de kassa 55.-
Jan van Galenstraat 6-10, Amsterdam
TELEFOON: 020 - 682 3456
I 0 per persoon
op vertoon van deze advertentie bij alle
verkoopadressen.
Verkiezingen Zuid-Afrika mogelijk met een dag verlengd
Veel stembureaus in Zuid-Afrika moesten vanochtend
gesloten blijven wegens gebrek aan stembiljetten. Giste
ren besloot de Onafhankelijke Verkiezingscommissie
(OVC) dat er negen miljoen biljetten bijgedrukt moesten
worden. Overwogen wordt de stembureaus pas te slui
ten, als iedereen gelegenheid heeft gehad zijn stem uit te
brengen. Mogelijk blijven de stembureaus zelfs een dag
langer open.
johannesburg p. vban nuusenburg
correspondent
De chaos bij de stembureaus is
een gevolg van het feit dat Zuid-
Afrika niet precies weet hoeveel
stemgerechtigden het land telt.
Gisteren werd duidelijk dat veel
meer mensen naar de stembu
reaus gaan dan was verwacht.
Zuidafrikanen moesten soms
tien uur wachten voor ze hun
stem konden uitbrengen. Op
verschillende plaatsen moesten
mensen tegen sluitingstijd van
de stembureaus worden wegge
stuurd zonder dat ze hadden
kunnen stemmen. Ook nu staan
weer lange rijen voor de stem
bureaus.
De leider van Inkatha, chief
Mangosuthu Buthelezi, dreigde
gisteren zelfs zich zich uit de
verkiezingen terug te trekken.
Belangrijkste motivatie waren
de problemen rond het verkie
zingsbiljet, waarop Inkatha niet
vermeld staat omdat de partij
pas besloot deel te nemen toen
de stembiljetten al waren ge
drukt. De Verkiezingscommissie
besloot toen een sticker met de
naam, het logo en het portret
van Buthelezi te drukken die
onder aan het biljet moet wor
den geplakt.
Buthelezi zei gisteren dat de
ze stickers op een aantal stem
bureaus, met name op het plat
teland in KwaZulu/Natal, niet
waren afgeleverd. Veel mensen
hadden daardoor niet kunnen
stemmen, aldus de Inkatha-lei-
der die zei dat 'eerlijke en vrije
verkiezingen' zo niet mogelijk
Vanochtend liet hij voor de
Zuidafrikaanse staatstelevisie
echter weten tevreden te zijn
over de inspanningen waarmee
het gebrek aan stembusmateri
alen in het thuisland KwaZulu-
Natal wordt opgelost. ,,Ik denk
dat de dreigende crisis die op
ons af kwam is afgewenteld",
haalde Buthelezi de politieke
kou uit de lucht.
De OVC kwam niet alleen on
der vuur door de manier waar
op de sticker-kwestie is behan
deld. In de loop van de dag
kwamen er steeds meer klach
ten binnen over chaos bij een
groot aantal stembureaus. Men
sen moesten soms uren wach
ten voordat de bureaus open
gingen. In Alberton, een zuide
lijke voorstad van Johannes
burg, ging een stembureau tien
uur te laat. om 17.00 uur, open.
In de meeste gevallen waren
er tekorten aan stembiljetten,
stembussen, stempels en on
zichtbare inkt waarmee elke
kiezer wordt gemerkt om te
voorkomen dat hij meer dan
eens gaat stemmen. OVC-voor-
zitter Kriegler beloofde opnieuw
beterschap, maar voegde er aan
toe dat onder de huidige om
standigheden geen 'superde-
luxe' verkiezingen mogelijk zijn.
De verkiezingen, die vandaag
hun officiële laatste dag ingaan,
maken een einde aan bijna 350
jaar blanke overheersing. De
chaos was gisteren het grootst
in de townships ten oosten van
Johannesburg, delen van So-
weto en in de provincie
KwaZulu/Natal, de machtsbasis
van de Zulu-partij Inkatha.
De problemen konden het
enthousiasme van de meeste
kiezers niet temperen. Sommi
gen wachtten meer dan zes uur
onder de brandende zon voor
dat ze hun stem konden uit
brengen. Ondanks alle proble
men zijn gisteren geen ernstige
ongeregeldheden gemeld. Een
oude vtouw stierf in de rij van
uitputting. Vandaag is, evenals
gisteren, uitgeroepen tot een of
ficiële vrije dag, zodat de mil
joenen die gisteren niet konden
stemmen vandaag de gelegen
heid hebben dit te doen.
Zuidafrikaanse kiezers moeten vaak u
i de rij staan alvorens ze hun stem kunnen uitbrengen. Tijd genoeg om de krant te lezen of
washington hans de bruun
correspondent
Hoe controversieel Richard
Milhous Nixon tijdens zijn poli
tieke leven ook is geweest, de
dag van zijn begrafenis werd er
gisteren (vannacht Nederlandse
tijd) een van verzoening. ,,Moge
nu een einde komen aan de dag
waarop Richard Nixon op iets
anders wordt beoordeeld dan
op zijn héle leven", zei nota be
ne Bill Clinton, toch de verper
soonlijking van de generatie die
Nixon zo fel bestreden heeft.
En ook Henri Kissinger, die
oud-president Nixon jarenlang
als minister van buitenlandse
zaken terzijde heeft gestaan,
sprak in zijn grafrede van 'een
lange en soms bittere reis die
geëindigd is in verzoening'. Zij
verwoordden de stemming die
de voorbije dagen bij veel Ame
rikanen hoorbaar was: Nixon's
verdiensten overschaduwen
veruit de schande die 'Waterga
te' het presidentschap heeft be-
Gevechten in
Kigali gaan
keihard door
De gevechten tussen het
Rwandees Patriottisch Front
(RPF) en het regeringsleger
zijn gistermorgen in de Rwan
dese hoofdstad Kigali in alle
hevigheid voortgezet. Het eer
der deze week eenzijdig door
het RPF afgekondigde staakt-
het-vuren is daarmee definitief
van de baan. Het vliegveld, dat
in handen is van het regerings
leger, kwam dinsdagavond on
der mortiervuur te liggen. Na
een klacht van de VN liet de re
bellenbeweging RPF, die be
staat uit leden van de Tutsi-
minderheid, weten dat het le
ger zware wapens naar het ter
rein van de luchthaven had
overgebracht.
Uit een enquête blijkt dat twee
derde van de Amerikanen Ri
chard Nixon nu een 'groot pre
sident' vindt. Het 'Watergate'-
schandaal wordt als een inci
dent gezien, dat in het niet valt
tegen wat Nixon vooral op bui
tenlands-politiek terrein heeft
bereikt: ontwapeningsakkoor
den met de Sovjets, het herstel
van de betrekkingen met China,
het einde van de oorlog in het
Vietnam en het begin van het
vredesproces voor het Midden-
Oosten.
,,Daar zullen we Richard Nixon
altijd dankbaar voor zijn. Wa
tergate zal vergeten worden",
zei een gewone Amerikaan, na
dat hij net als bijna 50.000
anderen langs de kist met
Nixons stoffelijk overschot had
gedefileerd. Nixon lag opge
baard in de Richard Nixon Pre
sidentiële Bibliotheek in Yorba
Linda in Californië, op letterlijk
een steenworp afstand van het
huis waarin Nixon in 1913 ge
boren werd. In de tuin daarvan
werd hij later op de c
ven, naast zijn vorig jaar overle
den vrouw Pat.
De begrafenis zelf werd een so
bere plechtigheid voor 2.000 ge
nodigden,'onder wie Nixons
twee dochters en kleinkinderen,
zijn broer Ed, Bill Clinton en de
vier nu nog levende ex-presi
denten, Gerald Ford, Jimmy
Carter, Ronald Reagan en Geor
ge Bush. Clinton. Kissinger,
gouverneur Pete Wilson van Ca
lifornia en de Republikeinse lei
der senator Robert Dole hielden
ieder een korte grafrede.
Clinton zei dat Nixon hem tot
op het laatst 'wijze adviezen ge
geven heeft'. Kissinger zei dat
de ex-president 'veel bereikt,
maar ook zwaar geleden heeft',
en herinnerde eraan dat Nixon
de betrekkingen met de Sov
jetunie en China heeft verbe
terd en een eind heeft gemaakt
aan de oorlog in Vietnam. Dole
beschreef Nixon als 'de presi
dent van de zwijgende meer
derheid'.
De Japanse premier Tsutomu
Hata heeft vandaag zijn min
derheidskabinet benoemd. Veel
politieke waarnemers verwach
ten dat de nieuwe regering het
niet lang zal uithouden.
Hata benoemde zijn kabinet
na een laatste gesprek met To-
miichi Murayama, de leider van
de Socialistische Partij, in een
vergeefse poging de partij weer
binnen zijn coalitie te halen.
Murayama trad eerder deze
week uit de coalitie nadat enke
le conservatieve partijen in het
geheim een stemblok hadden
gevormd om de socialisten te
isoleren. Met de socialisten ver
dwenen 73 zetels uit de coalitie,
zodat Hata in tegenstelling tot
zijn voorganger Morihiro Hoso-
kawa niet op een meerderheid
in het kabinet kan steunen. Ha
ta moet het nu doen met 182
van de 511 zetels.
Waarnemers verwachten dat
Hata snel gedwongen zal wor
den het eerste Japanse minder
heidskabinet in 39 jaar te ont
binden. Mogelijk ontstaat er
een gelegenheidsalliantie tus
sen de socialisten en de LDP,
twee partijen die doorgaans el-"
kaars tegenpolen zijn.
De LDP, die vorig jaar na 38
jaar regeringsmacht naar de op
positie werd verwezen, heeft
206 zetels. Samen beschikken
de LDP en de socialisten over
genoeg zetels om elk moment
een motie van wantrouwen te
gen Hata te kunnen indienen.
De premier moet de komende
maanden omstreden kwesties
aanpakken, zoals belastingver
hoging en het handelsgeschil
met de VS.
Politie pakt
Zuidafrikaanse
extremisten op
johannesburg gpd
De Zuidafrikaanse politie
heeft gisteren 31 rechtse ex
tremisten gearresteerd in
verband met de serie bom
aanslagen, waarbij 21 men
sen werden gedood en meer
dan 160 gewond zijn ge
raakt. De hoofdcommissaris
van politie, generaal Van
der Merwe, zei tijdens een
persconferentie in Johan
nesburg, dat leden van de
neo-nazistische Afrikaner
Weerstandbeweging (AWB)
en twee politiemannen tot
de arrestanten behoorden.
Hij zei ook dat er wapens,
munitie en springstof in be
slag waren genomen.
Van der Merwe dacht nu
de harde kern van de com-
plotteurs achter slot en
grendel te hebben. De
bomaamslagen werden al
gemeen beschouwd als po
gingen van extreem-rechtse
elementen om de eerste de
mocratische verkiezingen te
sabboteren die deze week
worden gehouden.
Serviërs kiezen
omgeving Brcko
als nieuw doelwit
Nadat de NAVO de Serviërs met
veel moeite uit Gorazde heeft
weggekregen, richten de Servi
sche strijders zich op een nieuw
doelwit. Er zijn aanwijzingen
dat ze voorbereidingen treffen
voor een slag in de buurt van
Brcko, in het noorden van Bos-
Brcko is in tegenstelling tot
Sarajevo en Gorazde geen mos
lim-enclave maar de regio is
van vitaal belang voor de Servi
sche droom van een Groot-Ser-
vië. Het gebied verbindt niet al
leen de in Bosnië veroverde ge
bieden. maar ook de Servische
stukken van Kroatië. Vanwege
dat belang overwegen VN-di-
plomaten de streek tot 'veilig
gebied' uit te roepen.
De NAVO zal niet ingrijpen
als Bosnische Serviërs doorgaan
met land veroveren, zolang bur
gers daar niet het slachtoffer
van worden. Als strijdende par
tijen in een conflict binnen hun
eigen grenzen per se oorlog wil
len voeren, is dat hun zaak. Vol
gens een NAVO-diplomaat zijn
de inspanningen van het bond
genootschap vooral gericht op
humanitaire bescherming van
de burgerbevolking.
Brussel vraagt
extra hulp
voor Oekraïne
correspondent
Als de Europese Unie mee be
taalt aan twee nieuwe kerncen
trales in Oekraïne, kan de kern
centrale van Tsjernobyl defini
tief dicht. De Europese Com
missie stelt daarom voor snel
hulp te verlenen aan Oekraïne
en de betrekkingen met de ex-
Sovjetrepubliek te verbeteren.
De energiecrisis in Oekraïne
is volgens de Europese Com
missie één van de belangrijkste
redenen, waarom het land er tot
nu toe niet in is geslaagd om
economische hervormingen op
gang te brengen. Om niet nog
meer energie uit Rusland te
hoeven invoeren, is Oekraïne
sterk aangewezen op zijn eigen
kernenergie. Om die reden wei
gert Kiev de rampcentrale van
Tsjernobyl, waarvan op 26 april
1986 een reactorblok smolt, ge
heel te sluiten.
Oekraïne overweegt zelfs om
reactor 2, die vorig jaar door
een felle brand werd getroffen,
weer op te starten. Om dat te
voorkomen, zou Europa direct
financiële en technische hulp
moeten bieden.
schiphol» ad heesbeen
vervolg voorpagina
De Rode Kruis arts Mick van Joost ope
reerde onder uiterst moeilijke omstan
digheden vanuit een klein noodhospitaal
in de Rwandese hoofdstad Kigali, dat
eerder dienst deed als een klooster voor
meisjes van de roomskatholieke Don
Boscoschool. Hij amputeerde armen en
benen op gewone tafels, naaide gelichte
schedels dicht bij slecht licht en behan
delde gewonden onder het iets verdqr
weg inslaande artillerie- en mortiervuur.
,,Het was primitief, maar er viel te wer
ken", luidt zijn oordeel achteraf.
Het meest afschrikwekkende beeld dat
hem altijd zal bijblijven, is het moment
dat de gewonden met tientallen tegelijk
werden binnengebracht. Ze bleken door
gaans zo toegetakeld dat hij zijn eigen
ogen niet kon geloven. ..Ik heb eerder in
oorlogssituaties gewerkt in landen als
Somalië, Pakistan, Afghanistan, Thailand
en Cambodja. Maar zoiets vreselijks,
nee. Dat heb ik nooit gezien.
Het was shockerend om te moeten con
stateren hoe er op mensen was ingehakt.
Hoe vitale en edele delen waren toegeta
keld en hoe schedels aan gruzelementen
waren geslagen. Ook van kinderen, ja.
Afschuwelijk. Vaak kostte het me ander
half uur om iemand weer een beetje
toonbaar te maken. Maar soms lukte het
me ook helemaal niet meer."
Naarmate de oorlog de laatste weken in
hevigheid toenam, werd de toeloop van
gewonden dermate groot dat de patiën
ten in tenten moesten worden onderge
bracht. ,,Toen ik wegging", herinnert hij
zich, ..lagen er 110 mensen. Het was
mudvol. Net als in een andere, grotere,
ziekenhuis in de buurt. Daar verbleven
meer dan 400 gewonden."
Aan voedsel is vooralsnog geen gebrek.
Wel aan water. De beperkte huisvesting
vormt een andere handicap. Revalide
rende slachtoffers kunnen volgens Van
Joost niet uit het ziekenhuis worden ont
slagen. „Want dan wacht ze een zekere
dood. Ze worden wel ergens door mili
tante groepen opgewacht zodra ze een
stap buiten de poort doen. Zij worden
gezien als degenen, die de slachting heb
ben weten te ontlopen. Dus..."
Het gevolg van het toenemende ruimte
gebrek is dat het personeel gedwongen
wordt de gewonden van de twee strij
dende stammen, de Hutu's en Tutsi's, bij
en tussen elkaar te leggen. Dat gaf aan
vankelijk zoveel onrust dat er een toe
zichthouder moest worden aangesteld.
„Om te voorkomen dat ze amok zouden
maken."
Vanaf de eerste dag dat de voormalige
arts van het Amsterdamse AMC in Kigali
arriveerde en zijn intrek nam in het
noodhospitaal, werd hij geconfronteerd
met de etnische gewelddadigheden in
het land. „De eerste nacht hoorde ik
voortdurend een soort gefluit en het
blaffen van honden. Later ging het over
in een ijzingwekkend schreeuwen. Het
bleek de mensenjacht te zijn van gewa
pende milities in de dorpen in de omge
ving. 's Morgens kon je de lijken overal
zien liggen. Dan ben je echt sprakeloos.
Ie vraagt je op zo n moment af: hoe kan
zoiets gebeuren?"
Angst om zelf het slachtoffer te worden
van het geweld heeft Van Joost niet ge
had. „Ieder mens is wel eens bang. Maar
in zo n situatie denk je niet aan jezelf.
Heb je ook geen tijd voor. Ie wilt alleen
de mensen hulp bieden, die dal acuut
nodig hebben. Je trekt een schuif voor je
ogen en gaat beroepsmatig aan de slag.
Het verwerken van die emoties volgt la
ter. Dat ogenblik is nu aangebroken,
vreesik."