mmookbafde 'Wij zijn radicaal en wij willen regeren' Belangrijke mededeling: De gouden tijden voor de VVD komen eraan Binnenland VVD: 300.000 banen erbij AC IPEN CEES V 12 at 2 p JNDERDAG 28 APRIL 1994 Groen Links is klaar voor het pluche ang Wim Kok een stofjas om schouders en je hebt een lagazijnchef. Een man van jecuiaas op brood en makreel i een krant. Een man van tee pakken halen, één beta- i'. Kortom: een socialist. Aan buitenkant althans. Mijn vader was en is nog eeds een échte socialist. Nog raait over de Paasheuvel zijn |an ngensstem. De roos was het Tmbool voor de socialisten, oor echte, rozen was er thuis geen geld. Er was laar eén roos te zien per jaar. ie op het verkiezingsaffiche de PvdA. ,,Die roos zal nooit rrwelken, jongen", zei mijn va- wijzend op het affiche as raam. In de verkie- ngstijd was de huiskamer mkerder dan op andere da- Mijn vader stemt straks op imaat. Zegt hij. Dreigend. Als hem soms aan de telefoon eb, zingt hij uitdagend een ud liedje waarvan één van de luidt: 'En Janmaat die zo jn kon zingen in een leuk café'. Maar hij stemt niet op Jan- laat. O nee. Daar vertrouw ik Want anders royeer ik hem eteen als vader. Nee, hij zal stemmen op Wim ok. Op de man om wie hij een eetje moet huilen. Op de man zijn mening de letters totaal andere inhoud eeft gegeven dan ze hadden, 'ant PvdA - dat staat nu voor: •ikken van de Armsten'. Maar "*~"r j laat Wim toch nooit vallen. q E ij zeult 'm zijn hele verdere le- Ti met zich mee. En ik ook. Als Wims naam ergens valt, Dren we meteen de woorden: iteger en betrouwbaar. En het waar, ondanks zijn positie is I ij geen luxepaardje geworden, r iks geen rare strapatsen met föhn, zoals collega Kosto. ir waar is het vuur gebleven, ir is die vuist die Wim naast iop op de Dam toen baldp? Joop moeten geden- en. Zijn gedachtengoed bewa- Ook hij komt ooit ergens in en hokje waar geen stem hem ïeer bereikt. Onlangs zag ik Wim de hal an het Academisch Ziekenhuis Leiden binnenkomen. Hij z'n campagnehoofd op. it een hal, hè, zag je hem 'denken. Net alsof je op Schiphol itaat. Ook daar komen mensen lan. Ook daar vertrekken men en, soms voorgoed. Wim had eel bekijks. Mensen bléven erbiedig op een afstand staan, Turkse werkster verdween om een hoek, mannen raaiden achter de tralies van pyjama. Maakt plaats, laakt plaats! Daar komt Ko- ing Wim! Daar komt Jan zon- er Vrees! In zijn kielzog liep elix Rottenberg - bruin pak, das, verend loopje. Kon zo s portier in een disco gaan erken. Wim gaat over de centen. Wat :g ik! Hij bewaakt ze. Als ik dat nstige gezicht van hem zie, loet ik denken aan mijn groot- ider. Ook alweer zo'n socialist het type dat ze nu niet meer laken. In de zomer wou mijn als alle andere kinde- ;ns een ijsje. Kreeg hij iet. Mocht hij ook niet om zeu- Daarom zei hij maar: 'Pap, ïeb zo'n spuug in mijn lond!' 'Doorslikken, jongen', mijn opa dan. 'Doorslikken!' ek, dat dat bovenkomt als ik Gek, dat ik dan ook meteen eer moet denken aan al die fa- rieken in de Binckhorst, die listroostige industriewijk aan rand van Den Haag. Waar setskatoen over het asfalt aaide, waar jongens van zo'n ar of vijftien werden afge- lijkt. m zal i oud De revolutie kondigt zich aan in steenkolenduits. De Zwitserse televisie wil van Ina Brouwer, lijsttrekker voor Groen Links, weten of een links kabinet haalbaar is. „Das ist sehr, sehr möglich", hakkelt Brouwer. Haar politieke partner Mohamed Rabbae knikt instemmend. Een poli tiek Zwitserleven-gevoel maakt zich van beiden meester. snauwd door oudere mannen, hoewel ze net als zij overalls droegen. Wim is nuchter. Op en top een Nederlander. Hij heeft waarschijnlijk nog zo'n bruin le ren portemonneetje, zo'n uit vouwbaar geval dat op slap gebakken loempii 'Kom eens hier kind, o eens kijken of hij nog ei dubbeltje voor je heeft'. Toen Wim binnenkwam in het ziekenhuis zag ik dat hij tien-voor-tweeërs had, van die voeten die bij het lopen naar buiten wijzen. Hij droeg een pak van een onbestemde kleur. Op de rug van zijn colbertje wa- borstrok te zien. Aan z'n voeten zwarte stappers. Geen tierelan tijnen, geen werkje erin, niks. Robuuste schoenen. Schop je een tram mee uit de rails. Wim ontroerde me. Wim ging op bezoek bij wat patiënten. Zonder fruitmand, zonder iets. Z'n aanwezigheid alleen al was een geschenk voor hen. Netjes gekleed zaten ze op of naast het bed. Voor een mi nister vergeet je je pijn wel even. 'Gaat het goed met u?', vroeg Wim aan een vrouw met een bril. 'Nee', zei ze, 'het gaat niet goed'. Daar had hij niet van terug. Pijnlijk. Hij keek weg. Naar het bed, naar het strakke witte laken dat me deed denken aan een enveloppe zonder in houd. Ik zag hem denken: o jee, als ze nu straks maar niet gaat zeggen dat ze ongeneeslijk ziek is. Waarom sloeg hij z'n arm niet even om die vrouw heen? Waarom huilde hij niet even sa men met haar? Hadden de jon gens van de NOS het shot van hun leven gehad en Wim was meteen als een raket omhoog- geschoten in de opiniepeilin gen. Slimme ogen heeft Wim. Ze zijn wat kleiner geworden sinds hij achter de regeringstafel zit. Er zit af en toe een beetje ver achting in. Ja, ja, hij wordt moe van het regeren. Z'n oogleden zijn slap geworden van de vele doorwaakte nachten Haag. In combinatie wenkbrauwen geven iets van een vos. Hij heeft wat men in tandarts kringen een 'overbite' noemt. De bovenlip staat daardoor iets naar voren. Als hij iets geestigs wil gaan zeggen, beginnen de lippen zich alvast te tuiten. Heeft iets sympathieks. Iets on deugends- Maar we hoeven bij hem niet bang te zijn voor affai res zoals die tussen Profumo en Christine Keeler. Hij zit 's avonds gezellig bij moeder de Trannosanbadje. Of hij zit pin da's te doppen op een krant, terwijl het parkietje de Interna tionale fluit. Saai en vriendelijk is hij ge worden. Een 'survivor', zoals ze dat aan de andere kant van Het Kanaal noemen. Niet meer de felle jongen van weleer. Joop had hem nog een tijdje langer moeten coachen. Want de macht bevalt Wim. Dat zie ik wel. Hoe denken wij, socialis ten, ook alweer? 'Socialistisch' of'socialistig'? Den hem AMSTERDAM ANS BOUWMANS EN MARC PEEPERKORN Brouwer en Rabbae, het duo dat Groen Links aan een klinkende verkiezingszege moet helpen, heeft de moed nog lang niet op gegeven. Toegegeven: bij alle regeringscombinaties die tot nog toe over tafel gingen, speelt Groen Links geen rol. De dis cussie spitst zich toe op een 'paarse coalitie' van PvdA, D66 en WD, danwel een voorzetting van de huidige coalitie aange vuld met D66. Groen Links heeft het nakijken. Pas deze week wees Brouwer voorzichtig op de mogelijkheid van een progressief kabinet. Een kwestie van 'timing', meldt het duo. Rabbae: ,,Je moet goed weten wanneer je een dergelijk idee dropt. Doe je het te vroeg dan vegen de anderen het van tafel. Gebeurt het te laat, dan heeft het idee geen kans meer. Tot nu toe hebben we vooral de inhoud van ons verkiezingspro gram benadrukt. Nu zullen we alles aangrijpen om op de mo gelijkheid van een progressief kabinet te wijzen". Dat PvdA-leider Kok zeer af houdend reageerde op dat aan bod, laat zich verklaren. Rab bae: „Het is verkiezingstijd. Kok verliest kiezers aan Groen Links als hij zou zeggen: 'fantastisch zo'n links kabinet'. Aan de an dere kant waarschuwt Lubbers voor een zwenking naar links. Dan is het begrijpelijk dat Kok het aanbod voor een progressie ve coalitie niet direct liefdevol omarmt". Blinde vlek Na een klopje op de schouder neemt Brouwer het betoog over. „Eén ding staat vast; rechts gaat zijn meerderheid in de Tweede Kamer verliezen. Het zou getui gen van een verschrikkelijk blinde vlek om dan een pro gressieve coalitie niet tot vol waardig alternatief te maken. Het is ook mogelijk daarvoor een meerderheid te krijgen, als je kijkt naar de opiniepeilingen. De aankondiging van een der- Het regeerakkoord moet uit zicht bieden op ten minste 300.000 banen extra wil de WD gaan meeregeren. Voor minder doen de liberalen niet mee, zo heeft lijsttrekker Bolkestein la ten weten. Verder zijn volgens hem on dubbelzinnige afspraken nodig in het regeerakkoord op het ge bied van lastenverlichting, mis daadbestrijding, asielzoekers en bezuinigingen. Bolkestein denkt de gewenste forse banengroei te realiseren door onder meer een basisstel sel in de sociale zekerheid in te voeren (uitkeringen op zestig procent van het minimumloon; wie meer wil moet zichzelf daarvoor bijverzekeren) en de •belastingen tussen 1994 en 1998 te verlagen met tien miljard gul den. De 300.000 banen die de partij minimaal voor ogen heeft, zijn opgebouwd uit de 125.000 uit het eigen verkiezingspro gramma en de 175.000 die het Centraal Planbureau extra mo gelijk acht. eeft u tussen 1 december '93 en 7 april '94 bij C&A een tweedelige babyset van het merk Palomino, maat 74-86 van 49.- of 69.- (zie afbeelding) gekocht? Bij deze pakjes, bestaande uit een vestje en een broekje, is een mogelijke produktie- fout opgetreden kunnen sommige van deze aluminium dekseltjes loslaten. Als voorzorgmaatregel en in het belang van je veiligheid van kin deren, heeft C&A deze pakjes inmiddels uit de verkoop genomen. Heeft u onlangs een van deze twee pakjes gekocht, breng het dan zo snel mogelijk terug naar C&A. U krijgt het aankoopbedrag volledig terug. Heeft u vragen, bel dan de C&A Service Lijn: 020 - 62 62 114 (ma t/m vr 9.00 - 17.30 uur) ADC -004 gelijk links kabinet zal ook uit nodigend werken naar de kiezer toe. Dat levert misschien vijf, zes extra zetels op." Brouwer en Rabbae zijn ervan overtuigd dat een deel van de PvdA-achterban het streven naar een linkse meerderheid toejuicht. Minister Pronk (ont wikkelingssamenwerking) bij voorbeeld, die Groen Links zelfs te snel af was in deze. Brouwer: „Daarbij kan ons verkiezings programma ook niet meer zo makkelijk door de concurrent aan de kant worden gezet. Het is doorgerekend door het Cen traal Planbureau en het RIVM (Rijksinstituut voor Volksge zondheid en Milieuhygiëne, red.). CPB-directeur Zalm was er enthousiast over". Executie Groen Links is er dus klaar voor, het linkse kabinet. „Ons verkie zingsprogramma is realistisch, wij willen regeringsverantwoor delijkheid", stelt Brouwer. Ook voor Nederland zou dat het bes te zijn. „Een progressief kabinet heeft de betere antwoorden op fundamentele vraagstukken. Beter dan een paarse coalitie met de WD. Dat is absoluut niet hetgeen waar we vier jaar op hebben zitten wachten." Dat de samenwerking met PvdA en D66 niet van een leien dakje zal gaan, is Groen Links duidelijk. „Wij kiezen voor radi cale oplossingen in plaats van uitstel van executie", beaamt Rabbae. Neem de energiehef fing: bij de PvdA beloopt die 3,6 miljard gulden, D66 gaat tot zes miljard. Groen Links neemt met niet minder dan 31 miljard gul den genoegen. „D66 en PvdA gaan uit van dezelfde gedachte, maar hun stapjes zijn te klein om daad werkelijk effect te hebben", ver- zücht Brouwer. „Het past bij de politieke cultuur in Nederland: die van de kleine stapjes, van de geleidelijkheid om de mensen niet af te schrikken. Maar die periode is voorbij, het is nu de tijd van grote stappen, van de overschakeling. Daar zullen ook Rabbae en Brouwer willen verdeling v steentje bij. PvdA en D66 aan moeten wen- 1 Rabbae haalt een gesprek aan dat hij onlangs voerde met een topman van Shell. „Werkgevers zijn bereid een energieheffing te betalen, als in ruil daarvoor de arbeidskosten dalen. Bij boeren en tuinders zie je dat zij die tij dig overschakelen naar duurza me produktiemethoden, daar een hoger rendement mee ha len." Hij benadrukt dat de ener gieheffing alleen kans van sla gen heeft als het geld weer te rugvloeit naar de burger. „Wat dat betreft is het kwartje van Kok een blok aan ons been. Met die verhoging van de benzine accijns heeft het kabinet alleen de eigen kas gespekt. Daarmee creëer je geen draagvlak." Moe De samenleving is na drie kabinetten-Lubbers bezuini gingsmoe. Groen Links heeft i het beschikbare werk. Door als duo de lijst v van alle partijen de laagste be zuiniging in petto, maar trekt toch nog altijd 8,4 miljard gul den minder uit voor kostenpos ten als Defensie en ambtenaren. Dat is niet niks. erkennen de duo-lijsttrekkers. Zal de eigen achterban daar niet tegen protesteren? Brou wer: „Het kost overtuigings kracht. Maar als we ons kunnen verdubbelen dan is dat toch een teken dat de wil tot verandering groeit?" Met de uitkeringsge rechtigden lijkt Groen Links geen probleem te hebben. Die zijn straks beter af als het aan deze partij ligt. Maar de mid dengroepen, die genoegen moeten nemen met een kortere werkweek (32 uur) en daardoor minder inkomen, hoe krijg je die in je kamp? „Wat we tegen hen moeten zeggen? Ook voor jullie is dit belangrijk. Anders ontstaan spanningen tussen werkenden en niet-werkenden waar je zelf, of je kinderen de dupe van worden. Dit kan niet lang meer goed gaan." Compromissen Brouwer en Rabbae menen dat hun partijprogramma, De we reld als Woning, wervend ge noeg is. Dat zou te maken heb ben met de grootte van de par tij. Brouwer: „Er wordt in kleine partijen creatiever nagedacht. Wij waren niet verstrikt in een web van onmogelijke compro missen. Wij zijn in staat geweest te bedenken hoe je moet over schakelen naar een duurzame maatschappij waarin arbeid is herverdeeld. Wij hebben een voorsprong opgebouwd. Laat de andere partijen daar gebruik van maken." Niettemin signaleert het duo bij anderen een gcote aarzeling om de standpunten van Groen- Links over te nemen. Brouwer: „Ik vergelijk het wel met een slootje, waar iedereen overheen moet. Wij hebben de aanloop al een paar keer geoefend en zijn die sloot over. Maar de maat schappij staat nog voor de grot< sprong. Als het erop aankomt, wil de burger zekerheid. Wij ui! len verandering. Vragen te gelo ven dat onze plannen te realise ren zijn. Daar kun je mensen moeilijk van overtuigen, omdat zij i i gel loof in de politiek hebben" Hun streven naar herverdc ling van arbeid hebben Rabbae en Brouwer ook persoonlijk in gevuld, door te kiezen voor een duo-baan. Met tijd voor het ge zin. Behalve vorige week. deze week en al die andere dagen tot 3 mei. „Dit is een ramp voor het thuisfront", zegt Rabbae. Ook Brouwers dochter vindt de cam pagne een ramp. Die wil haar moeder liever niet meer zien. althans niet op het Journaal. Bolkestein verwacht VVD-premier na de eeuwwisseling AMSTERDAM Aan het einde van het gesprek wordt Frits Bolkestein het in eens zat. Dat eeuwige gezeur over Wiegel, zie je hem denken. Hij gaat eens goed rechtop zit ten en zegt met luide stem: „Laat ik nu vanaf deze plaats één ding zeggen: Als Hans Wie gel zo graag weer lijsttrekker van de WD had willen worden, had hij dat tegen mij moeten zeggen. Waarom heeft-ie dat niet gedaan? Ik was stomver baasd toen ik achteraf merkte dat hij zich gepasseerd voelde". Bolkestein zegt het, gezeten op een bank in de studeerver trekken van zijn klassiek ge meubileerde huis in het chique deel van Amsterdam-Zuid. Te voren heeft de WD-leider zich driemaal geëxcuseerd. Omdat hij de verslaggever helemaal naar de hoofdstad heeft laten komen, omdat hij in vrije-tijds- kleding is gestoken („Ik ga straks een uurtje tennissen") en omdat hij zonder overleg een journaliste van de Haagsche Courant, die hem een dagje volgt, toestemming heeft gege ven het interview (stilzwijgend) bij te wonen. Echtgenote en ac trice Femke Boersma heeft het druk. Ze moet iedereen, en ook nog WD-voorlichter Clemens Cornielje, voorzien van een kopje koffie. De slagschaduw van Wiegel doemt elke keer weer op. Inder daad, dat is heel vervelend voor de huidige WD-leider, maar heeft hij dat deze keer niet een beetje over zichzelf afgeroepen? Hij zei onlangs in Brandpunt dat hij bij voorkeur in de Twee de Kamer wilde blijven zitten, maar dat hij wel een aardige kandidaat wist. Omdat hij geen naam noemde, dacht iedereen weer aan Hans Wiegel terwijl Bolkestein meer zichzelf in ge dachten had. Bolkestein: „In het onwaar schijnlijke geval dat de WD de grootste partij van het land wordt en wij de premier mogen leveren, ben ikzelf natuurlijk be schikbaar. Het premierschap heeft zo'n uitzonderlijke status in ons politieke bestel dat een lijsttrekker daarvoor beschik baar moet zijn. Maar nogmaals: Ik ga daar niet van uit. Het hoogst bereikbare deze eeuw voor de WD volgende eeuw WD-fractieleider Frits Bolkestein tijdens zijn slotrede op de algemene ledenvergadering van de WD die in januari in Arnhem werd gehouden FOTO ANP ED OUDENAARDEN kan dat veranderen is het vice-premierschap. In Brand punt heb ik gezegd dat die functie mij niet aanspreekt, om dat zo iemand in de eerste plaats vakminister is en derhal ve met handen en voeten is ge bonden aan het kabinetsbeleid. Laat mij dan maar fractieleider zijn in de Tweede Kamer, zodat ik de dames en heren van het kabinet bij de les kan houden als dat nodig is. Alleen als ik premier zou kunnen worden, wil ik wel in het kabinet zitten Het 'afwijzen' van Wiegel door Bolkestein als kandidaat voor het premierschap is niet bij ie dereen in goede aarde gevallen. Ed Nijpels. ooit zelf succesvol lijsttrekker van de WD. noemde dit eind vorige week 'een tacti sche blunder van de eerste or de'. Ook zei hij dat Bolkestein te weinig charisma heeft en te, weinig warmte uitstraalt om een goede lijsttrekker te kunnen zijn, hoewel hij dat later weer introk. Bolkesteins visie op de zaak ligt uiteraard een slag anders: „Voor zover ik weet is Hans he lemaal nooit beschikbaar ge weest voor een functie in het kabinet. Hij is net weer aan een nieuwe baan begonnen en wil dat naar eigen zeggen ten min ste vier jaar blijven doen. Als ik dat verkeerd heb begrepen, wil ik daar graag nog eens met hem over praten. Maar daa wel na 3 mei, als ik het wat minder druk heb". Over de andere kritiek van Ed Nijpels zegt Bolkestein: „Ik kan daar niet warm of koud van worden. Het huis van de WD heeft vele kamertjes. In één daarvan is zeker plaats voor de burgemeester van Breda". Heeft Bolkestein wellicht de indruk dat Nijpels in dat kamertje een beetje zit te mokken? Het was immers Bolkestein die in 1986 de coup tegen Nijpels aanvoer de? Hij noemde heÉi zelfs we gens 'gebrek aan karakter' rond uit ongeschikt voor het leider schap van de WD. Frits Bolkestein haalt de schouders op. „Ed Nijpels heeft geen enkele reden om zich te leurgesteld te voelen. Hij is in 1986 minister van milieu ge worden en een heel succesvolle. En daarna kreeg hij, op zijn ei gen verzoek, het burgemeester schap van een middelgrote stad. Hij heeft niets te klagen, dunkt mij." Paars Zoals deze hele verkiezingscam pagne staat het gesprek met Bolkestein voor een flink deel in het teken van de 'mannetjes'. Maar de inhoud komt ook aan bod. Kunnen de liberalen het zich veroorloven in het open baar te zeggen dat zij in princi pe bereid zijn deel te nemen aan een coalitie met de PvdA? Loopt Bolkestein daardoor niet het risico dat zijn rechtervleugel afhaakt en zich tot het CDA wendt? En is daarmee niet te vens de kans verkeken dat velen op de rechterflank van het CDA afzien van hun voornemen om deze keer maar weer eens voor de WD te kiezen? De lijsttrekker heeft een grote aanloop nodig alvorens hij deze vragen beantwoordt. Hij legt uit dat de vier grote partijen elkaar nog nooit zo dicht zijn gena derd. „De PvdA onder Kok is geen schaduw meer van de par tij die zij in de jaren zeventig was onder Den Uyl. En dus is er geen principieel bezwaar meer tegen een samenwerking van de WD met de PvdA. Ik begrijp best dat een deel van onze ach terban en het gedeelte van dc CDA-aanhang dat ook wel VA D zou willen stemmen, moeite heeft met de gedachte aan zo'n paarse coalitie. Je kunt het nu eenmaal nooit iedereen naar de zin maken." Bolkestein is kennelijk bang voor misverstanden, want hi| voegt er onmiddellijk aan tor „Het lijkt nu net of ik uit ben op een paarse coalitie. Dat ben ik niet. Het is mij om het even met wie wij na de verkiezingen sa menvverken, zolang er voor ons maar iets te regelen valt". De opperliberaal legt voorts uit dat hij wel iets wil afdoen aan het verlangen van zijn partij naar een ministelsel in de sociale ze kerheid, maar dat er grenzen zijn. „De richting naar zo n ba sisstelsel moet aanwezig zijn in het regeerakkoord, Zo niet. dan hoeft liet VOOr oils met I >an gaan we desnoods weer in de oppositie. Een kind kan zien dat er harde ingrepen nodig zijn in de sociale zekerheid. Lr is een nieuw tijdperk aangebroken, een politiek van pappen en nathouden zoals met name de heer Kok voorstaat, dus heel erg tegen.' Heeft Bolkestein soms al ken nis genomen van de uitspraak van Kok'voor dc EO-radio dat zijn voorkeur toch uitgaat naar een coalitie met Brinkman en Van Mierlo omdat een paarse coalitie zou neerkomen op een zijns inziens onwenselijk anti CDA-verbond? De WD-leider blijkt daar inderdaad iets van opgevangen te hebben. „Voor mij was dat overigens weinig nieuws. Ik ken de huidige gr dachten van de heer Kok over rust op het sociale front Als hij dat nu weer het allerbelangrijk ste vindt in de zomer van 1991 zei hij nog heel iets anders, toen pleitte hij voor een basis stelsei dan is hij inderdaad bij ons aan het verkeerde adres Ik begrijp overigens niet dat Kok op dit terrein zoveel méér vet wacht van Brinkman. Voor zo ver ik weet. denkt Brinkman op het terrein van de sociale zeket beid ongeveer net zoals «Ie I I let zijn m fiet DA I uhbers en De Vries die meer heil vcrwach ten van pappen en nathouden Maar die gaan weg." r ben ik

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5