VN en NAVO zien af
van luchtaanvallen
Meeste zwarten niet rancuneus
Buitenland
'Strijd in Rwanda heeft
karakter volkerenmoord'
'Auschwitz-leugen' valt
buiten meningsvrijheid
reep onder
schil Polen
id Litouwen
Vliegramp Japan eist 262 levens
Eerbetoon voor Nixon
Sofia ontkent bestaan
eigen taal Macedonië
JENSDAG 27 APRIL 1994
amenscholingsverbod in Leuven
Bosnische Serviërs verwijderen zware wapens
Iiaan Koningin Zein al-Sharaf, de moeder van de Jordaanse
ling Hussein, is gisteren aan een hartstilstand overleden. De
jarige Zein stierf in een ziekenhuis in Zwitserland, waar zij
jd behandeld voor suikerziekte en hoge bloeddruk. Zij gold
van liefdadigheid en vrouwenrechten en werd in
de eerste voorzitter van de Jordaanse Vrouwenfederatie.
p-aziliaan biedt nier te koop aan
de janeiro» Om het leven wat aangenamer te maken, heeft
124-jarige Braziliaan een van zijn nieren te koop aangeboden
ir omgerekend 200.000 gulden. „Ook met één nier kun je een
gezond leven leiden. Je moet alleen een beetje oppassen wat
et", aldus de man.
Idiaanse familie Chiapas afgeslacht
ico-stadIn de Zuidmexicaanse staat Chiapas zijn negen le-
van een indiaanse familie op gruwelijke wijze afgemaakt. Bij
:ele slachtoffers, allen lid van de Tzotzil-stam, waren armen,
ifden en andere lichaamsdelen afgehakt. De autoriteiten ge-
■ftn niet dat er een verband is tussen het bloedbad en de in-
*lünse opstand.
raheuring in Britse Spokenclub
issel Foutje van Leuven. De stad is zo bang dat er ongere
mdheden zullen uitbreken tijdens het bezoek van paus Johan-
5 Paulus II op 15 mei, dat er voor die dag een samenscholings-
fbod voor meer dan vijf mensen werd uitgevaardigd. Dat zou
tekenen dat er geen toeschouwers worden toegelaten. Al-
tns, als het er meer dan vijf zijn. Het verbod is gisteren weer
;etrokken.
IVltsin tegen oefeningen met VS
fcsKQuDe Russische president Jeltsin wil reeds vastgestelde
tamenlijke militaire oefeningen van Rusland en de Verenigde
schrappen. Volgens Jeltsin is er zowel in de Russische po-
ek als in de publieke opinie teveel weerstand tegen. Eerder al
jden de conservatieve fracties in het Russische parlement
s»h tegen deze militaire samenwerking uitgesproken.
istitie blokkeert rekeningen Schneider
ftKFURT» De Zwitserse justitie heeft enkele bankrekeningen
de spoorloos verdwenen Duitse vastgoedmagnaat Jürgen
tneider en zijn vrouw geblokkeerd. Op de rekeningen staat
bijna 300 miljoen gulden. De Duitse justitie heeft
Middels een internationaal arrestatiebevel tegen Schneider
||gevaardigd.
£coholist zet bloemetjes buiten
^ckholm Een 55-jarige Zweedse alcoholist kon de verleiding
t weerstaan toen een bank per vergissing 786.000 kroon
0.000 gulden) op zijn rekening stortte. Twee weken lang zette
de bloemetjes buiten en gaf hij zo'n 650.000 kroon uit aan
ink en uitgaan. Een rechter veroordeelde de man gisteren tot
agbetaling, voorwaardelijke gevangenisstraf en een ontwen-
B oeder koning Hussein overleden
ken beweren Serviërs dat het
Macedonisch eigenlijk Servisch
is, met hooguit een vleugje Bul
gaarse invloed. In zowel Servië
als Bulgarije zijn er nationalis
ten die Macedonië willen inlij
ven.
Zjelev deed het geschil af als
een 'opgeklopte' kwestie. Gli-
gorov hamerde erop dat 'elk
volk het recht heeft de naam
van zijn eigen taal te kiezen'.
„Wij kunnen geen documenten
ondertekenen die de taal van
ons volk ter discussie stellen",
zei Gligorov.
Zjelev en andere Bulgaarse
functionarissen weigerden ge
bruik te maken van Gligorovs
tolk. Ze zeiden dat ze hem zo
wel konden verstaan. Een toe
spraak van Gligorov werd 'live'
door de Bulgaarse televisie uit
gezonden.
den» In de Britse Spokenclub, die speurt naar het paranor-
lle en die Charles Dickens en sir Arthur Conan Doyle onder
I leden had, is een scheuring ontstaan. De helft van de bejaar-
ipokenjagers heeft een eigen vereniging opgericht die op ei-
houtje de jacht voortzet. De ruzie spitst zich toe op voorzit-
Peter Underwood, die wordt beschuldigd van dictatoriaal ge-
{issische parlementariër doodgeschoten
De Rusische parlementariër Andrei Azderdzis is gister-
jnd voor zijn deur doodgeschoten. Dat maakte het persbu-
j Itar-Tass bekend. De 36-jarige Azderdzis was lid van de
Itsdoema (het lagerhuis) en hoofd van de MDK-bank.
erna doodt joggende vrouw
1 :erville In het voorgebergte van de Sierra Nevada in Califor-
ts een zoekactie begonnen naar een poema, die het afgelo-
t weekeinde een vrouw heeft aangevallen en gedood. De 40-
;e Barbara Schoner was gaan joggen, maar keerde niet naar
terug. Haar echtgenoot sloeg alarm. Enkele uren later werd
ijk van de vrouw gevonden. Volgens de politie aangevreten
ol met diereharen.
it onderzoekt verkeerde stamboom
den» Een fanatieke amateur-historicus had al dertig jaar be
id aan het opmaken van zijn stamboom, toen hij te horen
ïg dat hij zich met de verkeerde familie bezig hield. De man
;k geadopteerd. Tijdens zijn speurtocht reisde restaurantei-
aar Ian Lewis door heel Groot-Brittannië en sprak met twee-
tend (vermeende) familieleden. Aan het onderzoek kwam
abrupt einde, toen de vrouw van een neef vertelde dat hij
geadopteerd. Lewis gaat nu op zoek naar zijn echte familie.
Inwoners van Gorazde ii
ten' en valt alleen daarom al
niet onder de bescherming van
de meningsuiting, aldus het
oordeel. Verder is het ontken
nen van de Holocaust een straf
bare belediging van de in Duits
land wonende joden en daarom
is een verbod gerechtvaardigd.
Het Hof sprak zich er niet
over uit of het ontkennen van
de jodenvervolging op zich ai
leidt tot strafbaarheid wegens
'volksophitsing'. Daarover ont
stond een felle discussie na een
uitspraak van het Duitse Hof
van Beroep in maart. Dit hof
zag in het ontkennen van de
massamoord in de gaskamers
nog geen strafbare daad wegens
ophitsing.
Het verspreiden van de
'Auschwitz-leugen', waarmee
de uitroeiing van de joden in de
Tweede Wereldoorlog wordt
ontkend, wordt in Duitsland
niet beschermd door de vrijheid
van meningsuiting. Autoriteiten
kunnen met een verbod optre
den tegen bijeenkomsten waar
dit wordt gepropageerd.
Dit heeft het hoogste Duitse
gerechtshof, het Bundesverfass-
ungsgericht (Constitutioneel
Hof), gisteren bepaald in een
vonnis. Het ontkennen van de
systematische jodenvervolging
in de nazi-tijd vormt een 'bewe
zen onware bewering over fei-
Bankemployés 'toevallig' rijk
het feit dat zij een fikse hoe
veelheid oude biljetten niet
hebben vernietigd, maar stie
kem mee naar huis genomen.
Rudd bepaalde dat het drietal
Een rechter in Londen heeft
gisteren geoordeeld dat het
meer dan toevallig is dat drie
medewerkers van de Bank of de 510 miljoen pond (zo'n 1,2
England plotseling over hon
derden miljoenen ponden aan
baar geld beschikten. De drie
waren verantwoordelijk voor
de vernietiging van oude bank
biljetten.
Volgens rechter Norman
Rudd moet dan ook worden
geconcludeerd dat de drie hun
rijkdom hebben te danken aan
miljard gulden) die bij de afde
ling geldvernietiging zijn ver
dwenen, moeten terugbetalen.
Twee van de aangeklaagden
beweerden het geld gewoon te
hebben verdiend met extra
werk buiten de bank. De derde
zei een grote som geld in het
huis van zijn overleden vader
te hebben gevonden.
In de Rwandese hoofdstad
Kigali is afgelopen nacht op
nieuw hevig gevochten tussen
het Rwandees Patriottisch
Front (RPF) en het regeringsle
ger. De gevechten braken uit
ondanks het bestand dat het
RPF maandagnacht eenzijdig
had afgekondigd. „Het bestand
wordt nog nauwelijks nage
leefd. Overal werd geschoten",
deelde Abdul Kabia van de VN-
vr edesmacht voor Rwanda
(Unamir) via de telefoon mee.
Kabia zei dat in de door het re
geringsleger beheerste gebieden
buiten de hoofdstad het bloed
bad werd voortgezet, speciaal
bij Butare in het zuiden van
Rwanda. „De massamoorden
gaan nog steeds door, voor het
grootste deel in het zuiden van
het land. Het noorden en het
oosten zijn praktisch volledig in
handen van het RPF en we heb
ben niets vernomen over mas
samoorden die daar zouden
plaatsvinden", aldus Kabia.
De mensenrechtenorganisatie
Human Rights Watch meent dat
de moordpartijen en gruwel
daden steeds meer de vorm aan
van een volkerenmoord. Er ko
men steeds meer bewijzen dat
het leger de Tutsi-bevolking
probeert uit te moorden. De or
ganisatie riep alle landen op de
Rwandese regering die na de
massamoord op honderddui
zenden mensen zal ontstaan,
hulp te onthouden en niet tot
internationale erkenning over te
gaan.
Hoffelijkheid tienvoudig met vriendelijkheid terugbetaald
vee jaar touwtrekken heb-
'olen en Litouwen gisteren
vriendschapsverdrag on-
kend. President Lech
sa ondertekende het docu-
in Vilnius met zijn Li-
se collega, Algirdas Bra-
:as. In een rede voor het
wse parlement noemde
sa het akkoord een histori-
>P T doorbraak. Daaraan zijn
jaar van vruchteloze on-
indelingen voorafgegaan,
grootste struikelblokken in
sprekingen tussen de twee
n waren de positie van de
30 Polen in Litouwen, en
iolse bezetting van Vilnius
920 tot 1939. De Litouwers
i dat Warschau zich zou
tschuldigen voor de bezet-
Hoosmaar de Polen wezen dit
ei 6
»uwen en Polen hebben
eeuwenoude gemeen-
ipelijke geschiedenis, die
n soort haat-liefde leidde.
386 tot de Poolse delingen
8de eeuw waren ze in een
verbonden. Na de Eerste
nagoya Bergingswerkers zoeken tussen de brok
stukken naar slachoffers van de vliegramp die gister
middag op de Japanse luchthaven Nagoya aan 262
mensen het leven kostte. De Taiwanese Airbus A-
300-600R van China Airlines stortte op het vlieg
veld neer en vloog onmiddellijk in brand. Negen
van de 271 passagiers hebben de ramp overleefd.
De Airbus was volgens de autoriteiten bezig met
n'doorlog herwonnen ze elk er ie
n onafhankelijkheid, maar de land.ng maar brak deze plotseling af en dook
Je crisis om Vilnius waren razendsnel naar beneden, zedde rakelings langs
een woonwijk en kwam naast de landingsbaan te
recht.
Tussen de puinhopen is de zwarte doos met
vluchtgegevens al gevonden. Volgens een woord
voerder van het ministerie van vervoer had de pi
loot enkele minuten voor de ramp via de radio ge-
Isfl^etrekkingen tot aan de
vond van de Tweede We-
'prlog verbroken. Litouwen
laatste buurland waarmee
een vriendschapsverdrag
gesloten.
meld dat hij zijn landing zou onderbreken en op
nieuw zou proberen te landen. De piloot zou hier
voor geen reden hebben opgegeven. Een van de
overlevenden vertelde dat de passagiers niet op de
hoogte waren gebracht van enige moeilijkheden.
Volgens Chang Tai-hsih', het hoofd van China Air
lines in Japan, raakte de rechtervleugel van het
toestel de grond voor het ongeluk. Op berichten
dat de Airbus motorproblemen had en dat de pas
sagiers in Taipei het toestel enige tijd hadden
moeten verlaten, wilde hij geen commentaar ge
ven.
Een toestel van het type Airbus 300-600R is nooit
eerder betrokken geweest bij een ongeluk. Wel is
een ander model uit de A-300 serie in 1992 in
Nepal neergestort. foto reuter
the independent
VERVOLG VOORPAGINA
De enorme druk die de wereld op het Zuid-
afrikaanse regime heeft uitgeoefend zou
niet zoveel hebben geholpen wanneer de
Zuidafrikanen zelf niet zo'n veerkracht ten
toon hadden gespreid in hun streven naar
vrijheid. Mandela is de verpersoonlijking
van 'de strijd' geworden.
Maar zoals hij zelf nooit moe wordt te
verkondigen, hebben talloze anderen min
stens evenveel, zo niet meer, opgeofferd. Er
zijn er die zijn gestorven, zoals Chris Hani.
Er zijn er die zijn gemarteld, getreiterd door
de veiligheidspolitie, in ballingschap gedre
ven. Zeker, er zijn vele gruwelijkheden be
gaan in de naam van het recht. Maar ieder
een die de afgelopen jaren enige tijd heeft
doorgebracht in de zwarte woonsteden
weet dat de 'secretaris publiciteit' van de
Jongerenbond van het ANC in Maokeng, de
penningmeester van de ANC-tak in Tha-
bong, de voorzitter van het ANC in Khots-
ong een adellijke, heldhaftige en genereuze
eigenschappen bezitten die de logica tar
ten.
Het meest buitengewone aan Zuid-Afrika
is de afwezigheid van racisme onder de gro
te meerderheid van de zwarte bevolking. Ie
dere blanke journalist die bericht over het
geweld in de woonsteden kan vertellen dat
een minimum aan hoffelijkheid bijna altijd
tienvoudig wordt terugbetaald met vriende
lijkheid.
Als er een sleutel is voor het succes van
de onderhandelingen over de Grondwet die
na vier jaar zijn hoogtepunt bereikt in de
historische gebeurtenis van vandaag, dan
ligt die in deze wonderlijke afwezigheid van
rancune onder de zwarte Zuidafrikanen.
Mandela geeft daar slechts uiting aan
wanneer hij spreekt over de noodzaak voor
alle Zuidafrikanen, zwart en blank, zich
aaneen te sluiten en een nieuwe natie op te
bouwen. De ineenstorting van de apartheid
was, anders dan de Berlijnse Muur, bere
kend. Mandela begon eind jaren tachtig,
toen hij nog in de gevangenis zat, zijn ge
heime besprekingen met de regering. De
plaats van handeling verschoof na de vrijla
ting van Mandela in 1990 naar de presiden
tiële burelen, naar de onderhandelingska
mers. Compromissen, creatief denken en
onversaagde vastberadenheid stonden er
voor garant dat het doel werd bereikt.
Die vastbeslotenheid werd zwaar getest.
De strijd werd niet alleen op het niveau van
beschaafde discussies over de grondwet ge
voerd. In de straten van Thokoza, Soweto
en Katlehong bedienden lnkatha en hun
duistere vrienden binnen de veiligheidspo
litie en de militaire inlichtingendienst zich
van de traditionele methoden van de apart -
heidsstaat om haar regime te bestendigen.
Bloedvergieten roept meer bloedvergieten
op en in verschillende delen van het land
braken kleine oorlogjes uit.
Maar onopgemerkt loerde op de achter
grond van de zichtbare machtsstrijd een
kracht van geen geringer belang. Rustig, ge
leidelijk aan, brokkelden de lagen van on
wetendheid en raciaal wantrouwen die in
eeuwen waren gevormd, af. De stimulans
kwam van de zwarten, maar de blanken
hebben zich niet doof gehouden. Mandela
heeft door in de media te verschijnen de
blanke bevolking gecharmeerd en gerustge
steld. Weinig blanken zullen voor hem
stemmen, maar weinigen zullen zijn presi
dentschap vrezen.
Bij het prijzen van Mandela moet De
Klerk niet worden vergeten. Hij heeft zelfs
volgens de maatstaven van de lang aan de
macht zijnde Nationale Partij een conserva
tieve politieke achtergrond. Hij had de wijs
heid in'te zien dat de apartheid niet kon
doorgaan en dat de beste optie voor zijn
volk was te onderhandelen over het over
dragen van de macht. Tijdens de laatste
maanden van de onderhandelingen vorig
jaar heeft hij hard gewerkt aan een uitkomst
volgens welke, zo wist hij, Mandela hem als
president zou vervangen.
Het formaat van De Klerk is dat hij in de
afgelopen weken met net zoveel inzet heeft
geprobeerd zowel Mangosuthu Buthelezi's
lnkatha als het Vrijheidsfront van generaal
Constand Viljoen te overtuigen van deelna
me aan de verkiezingen, hoewel hij er geen
minuut aan heeft getwijfeld dat hij aan bei
de stemmen zou verliezen. De Klerk ver- -
koos de stabiliteit van Zuid-Afrika, het wel
zijn van de nieuwe democratie, boven het
belang van zijn eigen partij te stellen.
De problemen zullen enorm zijn, vooral
bij het tegemoetkomen van de eisen van de
zwarte bevolking voor huizen, gezond
heidszorg, onderwijs en, bovenal, banen. Er
zal later meer dan genoeg tijd zijn om deze
stekelige problemen te analyseren. Nu is
het het moment een uniek historisch resul
taat te vieren. Want de zwarte Zuid-Afrika
nen hebben bereikt wat Walter Sisulu, de
grootvader van de vrijheidsstrijd en 25 jaar
lang Mandeia's medegevangene, omschreef
als het doel waarnaar hij 82 jaar van zijn le
ven had gestreefd: 'Gewoon respect.'
De wereld is er vandaag beter op gewor
den.
vertaung: wllleke h eu koop
Het tweedaagse bezoek van de
Macedonische president Gligor
ov aan buurland Bulgarije is gis
teren in onmin geëindigd. Gli
gorov en zijn Bulgaarse gastheer
Zjelev konden het niet eens
worden over de taalkwestie.
Macedonië wilde dat alle docu
menten die de leiders zouden
tekenen tweetalig zouden zijn.
De Bulgaren weigerden dat Zij
beweren dat er helemaal geen
aparte Macedonische taal be
staat.
Buitenstaanders vinden dat
het Bulgaars en Macedonisch
inderdaad niet veel van elkaar
verschillen. De afgelopen de
cennia is het Macedonisch wel
enigszins beïnvloed door het
Servo-Kroatisch. Om de taalk
westie nog ingewikkelder te ma-
De Verenigde Naties en de NAVO hebben vannacht voor
lopig afgezien van luchtaanvallen tegen de Bosnische
Serviërs. De Serviërs hebben voor twee uur vanmorgen
hun zware wapens verwijderd uit de zone van twintig ki
lometer rond het centrum van de moslim-enclave Goraz
de. Daarmee voldoen zij aan de voorwaarden van het
NAVO-ultimatum van eind vorige week.
boedapest-gorazde gpd-anp
Gisteren zag het er nog naar uit
dat het ultimatum niet zou wor
den gehaald. Weliswaar ver
klaarden de Bosnische Serviërs
's middags dat ze al aan de
NAVO-eisen hadden voldaan,
maar de VN konden dat niet be
vestigen. De Serviërs trokken
zich wel terug, maar langzamer
dan gewenst. Inmiddels zijn 32
posities door troepen van de
Unprofor, de VN-macht in Bos
nië, gecontroleerd. Daar bleken
de zware wapens te zijn verwij
derd of onbruikbaar gemaakt
De Serviërs lieten bij de ont
ruiming van hun stellingen een
spoor van vernieling na. De spe
ciale VN-afgezant Akashi pro
testeerde gisteren bij de
Bosnisch-Servische leider Ka
radzic tegen de 'politiek van de
verschroeide aarde' die zijn
troepen voeren. Veel huizen
werden op het laatste moment
in brand gestoken. Ook de wa
terzuiveringsinstallatie is opge
blazen.
Desondanks keerden de afge
lopen dagen de eerste moslim
vluchtelingen uit Gorazde terug
naar hun dorpen binnen de drie
kilometer-zone die de Serviërs
afgelopen weekeinde al hebben
ontruimd. Voor velen zijn de
vernielde dorpen nog altijd een
beter onderkomen dat de over
volle stad. De terugkeer was
overigens niet geheel ongevaar
lijk, want in de regio zijn nog
steeds Servische sluipschutters
actief.
Nu in Gorazde de schade kan
worden opgenomen, blijken bij
de belegering in totaal 700
mensen te zijn omgekomen.
Het aantal zwaargewonden is
echter minder groot dat ver
wacht.
Logistiek-medewerker Olivier
van Bunnen en de arts Pablo
Nuozzi zijn maandag door de
VN weggehaald uit Gorazde.
Ruim twee maanden probeer
den zij met zo'n 60.000 ingeslo
ten burgers te overleven. Van
Bunnen noemt de belegering
'pure terreur'. „Burgers waren
het doelwit, op straat, in hun
appartementen, zelfs in het zie
kenhuis, dat voortdurend onder
vuur lag. Alleen de begane
grond en kelders waren nog
bruikbaar."
Het NAVO-ultimatum van
eind vorige week gaf uiteindelijk
wat hoop. Maar pas toen de VN
zondag binnenkwamen met de
eerste voedselhulp durfde de
stad weer adem te halen. Voor
Van Bunnen en Nuozzi is het
voorbij, hun plaats wordt inge
nomen door twee andere me
dewerkers van Artsen zonder
Grenzen. Van Bunnen wil terug
'maar dan wel in betere tijden'.
yorba Linda Vandaag (vannacht Nederlandse tijd) wordt de zaterdag
ochtend overleden Amerikaanse oud-president Richard M. Nixon be
graven in zijn familiegraf in het Califomische Yorba Linda. Het stoffelijk
overschot is gisteren overgebracht naar de Nixon-bibliotheek in Nixons
geboorteplaats. Het publiek kan daar gedurende de gehele avond en
nacht afscheid nemen van de gewezen president, die in 1974 tengevol
ge van het Watergate-schandaal moest aftreden, foto afp j.david ake
Bezoek Gligorov loopt uit op mislukking