'Ik verdedig mijn personages altijd'
Vlaxie Mitch: knap, gek, grappig
Verrassend amateurtoneel
Oerkest niet zo precies op cd
Keihard en kleurig concert
Cultuur Kunst
eon De Winter schrijft
oekenweekgeschenk '95
I'
gW;:
Vrouwen, AIDS en kunst
NDAG 25 APRIL 1994
CHEF ANNEMIEK RUYGROK, 071-356472, PLV -CHEF JAN RIJSDAM, 071 -356472
:eld Audrey Hepburn onthuld
fiEMCabaretier en Unicef-ambassadeur Paul van Vliet heeft
frmiddag in Arnhem een borstbeeld van wijlen Audrey Hep-
p onthuld. Het beeld is gemaakt door kunstenaar Kees Ver-
je. Volgens Paul van Vliet symboliseert het kleine beeld van
lieve tengere vrouw een overwinning op de wanhoop'. Actri-
n Unicef-ambassadrice Audrey Hepburn bracht de oorlogs-
n in Arnhem door en maakte van dichtbij de Slag om Arn-
mee. Zij stierf op 20 januari 1993. Bij het voormalig woon-
van Audrey aan de Jansbinnensingel te Arnhem wordt van-
g een plaquette onthuld.
FOTO ANP
lint Eastwood juryvoorzitter Cannes
Jecht De Amerikaanse acteur-regisseur Clint Eastwood zal
Jury voorzitten van het 47-ste Filmfestival van Cannes dat
Tatsvindt van 12 tot en met 23 mei. Als vice-voorzitter fungeert
JFranse actrice Catherine Deneuve. De jury krijgt een compe-
Jete beoordelen die zal bestaan uit 23 films. De enige Neder-
Tidse inzending is Wildgroei van Frouke Fokkema.
rmando's Ladder blijft in Amerfoort
ERSFOORTHet veertien meter hoge bronzen beeld De Ladder
beeldend kunstenaar Armando wordt 14 mei officieel over-
Iragen aan de gemeente Amersfoort. Het kunstwerk komt te
an vlakbij de uitvalswegen van de keistad bij het voormalige
np Amersfoort. Het kamp speelt een belangrijke rol in het
rk van de kunstenaar, schrijver en musicus. Armando heeft
Ladder gemaakt in opdracht van de Amersfoortse Culturele
id, die afgelopen zomer een manifestatie aan hem wijdde.
hindler's List wint Britse filmprijs
iden. Schindler's List, Steven Spielbergs film over de holo-
ist, is gisteren door de Britse Academie van Film- en Televi-
kunst (BAFTA) uitgeroepen tot de beste film van het jaar.
lelberg kreeg ook de Volksfilmprijs voor 'Jurassic Park'.
ecordbedrag voor foto Man Ray
york» Een foto van de fotograaf Man Ray van een vrouwen-
licht en een Afrikaans masker is vrijdag bij het veilinghuis
ristie's in New York van de hand gegaan voor een recordbe-
igvan 394.500 dollar. De uit 1926 stammende foto 'Black and
lite' werd verkocht voor tweemaal de geschatte opbrengst,
k de foto's van Edward Weston, Lewis Hine, Eugene Atget
d Henri Cartier-Bresson, tijdgenoten van Man Ray, brachten
op dan verwacht, aldus het veilinghuis.
waag anp
i de Winter schrijft het boe-
mÊj veekgeschenk 1995. De zes-
Hri e editie van de boekenweek
t plaats van 15 tot en met
:i ïaart. Het motto is De vijf-
e mei. Centraal staat de in-
van de Tweede Wereld -
j op de Nederlandse lite-
ur, vijftig jaar na de bevrij-
Winter zei gisteren zich
vereerd' te voelen door het
oek het CPNB, organisator
de boekenweek. ,,Het is een
eer om in dat rijtje voorna
schrijvers te worden opge-
nomen." Een idee voor het
boekje heeft hij al in zijn hoofd.
I-Jet wordt iets héél nieuws, iets
heel actueels. Ik wil iets schrij
ven wat ik zelf graag als ge
schenk zou krijgen."
Leon de Winter (1954) debu
teerde in 1976 met de bundel
Over de leegte in de wereld. Be
kende boeken van hem zijn
Zoeken naar Eileen W., Hoff
man's Honger, SuperTex en De
ruimte van Sokolov. Diverse ti
tels zijn verfilmd. In 1979 ont
ving De Winter de Reina Prin
sen Geerligsprijs.
Anne-Wil Blankers krijgt prestigieuze Theo Mann-Bouwmeesterring:
Anne-Wil Blankers, actrice bij Het Nationale Toneel, ge
lauwerd met de toneelprijzen Colombina en Theo d'Or,
realiseert zich terdege dat ze. binnenkort wordt opgeno
men in een heel zeldzame reeks. Op 1 mei krijgt zij van
haar oudere collega Annet Nieuwenhuyzen de Theo
Mann-Bouwmeesterring uitgereikt. ,,De Colombina en
de Theo d'Or, die worden elk jaar uitgereikt", zegt Blan
kers. ,,Deze ring gaat pas na gemiddeld 20 jaar in andere
handen over."
den haag dirk willem rosie
Actrice Theo Bouwmeester
(naamgeefster van de Theo
d'Or-onderscheiding) kreeg in
1911 bij haar 40-jarige jubileum
van de Amsterdamse burgerij
een ring. Na een loopbaan van
63 jaar gaf Bouwmeester het
kleinood in 1934 aan Else
Mauhs, de ster van het vooroor
logse toneel. Na haar dood in
1959 kreeg Caro van Eyck het
sieraad. Op haar beurt liet zij de
onderscheiding bij testament in
1980 na aan Annet Nieuwen
huyzen 'voor haar zuivere bena
dering van haar personages'.
Blankers werd op een wille
keurige avond overvallen met
'de ring' op het kantoor van ar
tistiek leider Hans Croiset.
,,Daar zat Annet. Ze zei dat ze er
wel wat voor voelde om een
scènetje met mij te spelen. 'Een
scènetje voor twee vrouwen en
een ringetje', zei ze. Ja... nou...
dat was wel iets. De vlammen
sloegen me uit." De twee actri
ces zien elkaar niet vaak. „An
net en ik hadden ieder ons ei
gen plekje; zij in Amsterdam, ik
in Den Haag. En dat is gek hoor,
dan kom je elkaar in Nederland
toch niet zo vaak tegen."
Blankers beschouwt zichzelf
nu niet als de Nederlandse
kampioene toneelspelen. ,,Oh
nee, vreselijk. Ik beschouw deze
ring als een kroontje op 30 jaar
hard werken." Maar er zijn zo
veel actrices die 30 jaar hard
hebben gewerkt. Toch is er
maar één draagster van de Theo
Mann-Bouwmeesterring. ,,Dat
is waar. Ja, wat betekent die ring
voor mij? Er is een actrice en die
heeft ooit die ring gekregen en
ik denk dat ik haar... hoe zal ik
dat eens noemen... favoriet ben.
Dat wat zij verstaat onder een
goed actrice. Eigenlijk zou je
aan haar moeten vragen waar
om ze de ring aan mij heeft ge
geven. Ik kan alleen zeggen wat
ik onder een goede actrice ver
sta."
Werken
„Dat is heel moeilijk te om
schrijven. Een goede actrice
ontstaat als er bij wijze van ba
sis een groot talent aanwezig is
en als daar op de tweede plaats
discipline, inzet en vakman
schap bijkomen. Er is sprake
van een surplus als die actrice
vervolgens een sterk besef heeft
van wat er in de wereld gebeurt.
Toneelspelen heeft betrekking
op wat je zelf in de buitenwe
reld hebt meegemaakt. De ma
nier waarop je aan je rollen
werkt wordt, naarmate je ouder
wordt, steeds rijker, voller en in
gewikkelder. En daardoor wordt
je spel interessanter."
„In een luchtig stuk komt het
vooral aan op vakmanschap.
Weten wat je kunt doen met je
lijf en je stem. Dat vind ik hele
maal geen schande, het is
noodzaak dat je dat beheerst.
Maar gaat een stuk wat verder -
en daar houd ik erg van - dan
komt het erop aan dat je je fi
guur verdedigt. Dan probeer ik
altijd een goed pleidooi voor
haar te houden. Ze moet in die
voorstelling optimaal uit de verf
komen."
Goede toneelspelers geven le
ven aan iets dat net zo goed
dood had kunnen blijven. Blan
kers beaamt de stelling. „Dat
maakt uit of een actrice boven
de middelmaat uitsteekt. Het is
voor het publiek een sensatie
om een mooie, afgeronde per
soonlijkheid op zich af te zien
komen. Het gaat om rijkdom,
kleur. Dat intrigeert. Als de per
soonlijkheid van de acteur of
actrice iets aan de rol toevoegt
ga je pas echt op het puntje van
je stoel zitten. Dat heb ik altijd
met Annet. Nieuwsgierig word
ik ervan, hebberig. Ik wil weten
wat ze er allemaal mee uit
spookt. Heerlijk!"
Anne-Will Blankers speelt
dinsdag 26 april in Mevrouw
Warrens beroep in de Leidse
schouwburg.
De Onderneming met 'De echtgenoot', een bewerking van een novelle van Nathalie Ginzberg.
FOTO JOHN VAN HEIJNINGEN
recensie wijnand zeilstra
'Het Circuit', halfjaarlijkse selectie van
Zuidhollands amateurtoneel. Gezien:
22/4, Parktheater, Alphen a/d Rijn.
Wie door het Zuidhollands Cen
trum voor Amateurtheater tot
de zogeheten 'eredivisie' wordt
toegelaten, mag in het 'Circuit'
een aantal voorstellingen geven.
Op één avond spelen drie ver
schillende amateurtoneelgroe
pen drie verschillende eenak
ters. Op die manier is het moge
lijk om kennis te nemen van el-
kaars aanpak, die verrassend
veel kan afwijken. De
'Circuit'-selectie die momenteel
te zien is, laat zowel conventio
neel als experimenteel theater
Toneelvereniging De Schijn
werper uit Haastrecht vertegen
woordigt de eerste categorie.
'Het Aanzoek' van Anton
Tsjechov wordt
recht-toe-recht-aan zonder
enige poespas gespeeld. Het
aanzoek van de hoofdpersoon
ontaardt tot tweemaal toe in
een kinderachtige ruzie. Kluch
tige overdrijving in het spel is
hierbij verleidelijk, maar geluk
kig is en blijft de tekstbehande
ling van de drie acteurs doel
treffend en beheerst.
De sterke troef van Artoha uit
Haastrecht is het prachtige to
neelbeeld. Buitenissig opge
maakte figuren bevinden zich in
grote lege olievaten. Na vijf mi
nuten is dat verrassingseffect
weggeëbd en krijgt de groep het
moeilijk om boeiend te blijven.
De voorstelling is door de geko-
zer> vorm uitzonderlijk statisch
van opzet; dat is de keerzijde
van de medaille. De teksten
prietpraat. Een enkele gekke
vondst in het zorgvuldig geor
kestreerde stemmenmateriaal
voorkwam dat de spannings
boog geheel kon wegzakken.
De Onderneming, de Rotter
damse theaterwerkplaats onder
leiding van Eddy Geerlings,
kwam sterk voor de dag met
een knappe bewerking van een
novelle van Natalia Ginzburg.
Vertellen en spelen worden hier
op een gewaagde manier ge
combineerd tot een structuur
waarbij begin en einde van het
verhaalgegeven op intrigerende
wijze blijken samen te vallen. Er
voltrekt zich een echtelijk dra
ma tussen een plattelandsdok
ter en zijn echtgenote. Maar
omdat aan het einde van de
voorstelling de beginscène te
rugkeert, komt alles op losse
schroeven te staan. Zodoende
weet je uiteindelijk niet, wat je
eigenlijk hebt gezien.
recensie •dick hermsen
felling: Maxie Mitch. Engelstalig folk-cabaret.
Gezien: 24/4, Parktheater, Alphen.
lien we nog even op de rest van het
liek wachten of alvast maar begin-
Slechts de eerste vier rijen zijn be-
•n dan nog niet eens volledig. De rest
leeg. Diegenen die verstek laten
lopen een zeer geslaagde avond
Gisteravond speelden Maxie
:h in hel Parktheater in Alphen aan
Rijn of, zoals ze zelf zeiden: Alpen in
Jain.
engelse duo brengt een programma
met folk-cabaret, hetgeen zoveel wil zeg
gen als kolderieke teksten, gekke bekken
en veel knappe liedjes. Maxie waant zich
een grootheid. Op jonge leeftijd had hij
één grote wens: hij wilde beroemd wor
den als zanger. Als begeleidingsorkest
benaderde hij The London Symphony
Orchestra en het orkest van Jam.es Last.
Het niveau dat hij daar aantrof, vond hij
uiteindelijk toch wat te mager, waarna
hij besloot zelf iemand op te leiden.
Hiermee was het duo Maxie Mitch ge
boren.
Mitch speelt goed gitaar en heeft een
prachtige stem. Zijn timbre vertoont
sterke overeenkomsten met dat van Ja
mes Taylor. Niet voor niets vertolkt hij
op onnavolgbare wijze Taylor's 'You've
got a friend'. Maxie zingt ook, maar is
vooral degene die de verbiedende tek
sten verzorgt. In die teksten zit veel spit
se humor verscholen. Rode draad in het
programma is het voortdurend uitspelen
van de hiërarchie tussen de beide ko
mieken: de van zichzelf zeer overtuigde
Maxie, die in werkelijkheid maar weinig
voorstelt, versus de slechts ingehuurde'
en bescheiden, maar zeer geroutineerde
gitarist en zanger Mitch. Ook de teksten
van de liedjes zijn doorspekt met veel
grappen en grollen. Zo zingen ze een
prachtige blues met de titel: 'I wash my
cd-recensie dick hermsen
Oerkest, Dit zijn geen tijden om over huwelijken te piekeren. Mu
zikale leiding: Joost Walter, Paul Olgers. Uitgebracht: april 1994.
Voor de muziek van Oerkest hoefje niet langer de
straat op. De uit drieëntwintig muzikanten be
staande blazersgroep reserveerde drie opname-
dagen om uiteindelijk te komen tot de cd met de
welluidende titel 'Dit zijn geen tijden óm over hu
welijken te piekeren'. De diepere zin van deze, ze
ker niet van humor gespeende, titel mag een ieder
zelf invullen.
Straatmuziek is een genre waarbij muzikale
spontaniteit een belangrijke rol speelt. Als orkest
heb je, in alle vluchtigheid, niet de mogelijkheid
iets op te bouwen, dus moet je het hebben van
meeslepende melodieën en pakkende ritmes. De
muziek moet direct aanslaan. Oerkest slaagt hier
uitstekend in. De stukken zitten goed in elkaar en
zijn voorzien van prima arrangementen.
Wanneer je straatmuziek gaat vastleggen op cd
komen er onverwachts wat problemen om de
hoek kijken. De spontane uitstraling van het live
spelen valt weg. Daarvoor in de plaats gaat de uit
voeringskwaliteit een prominente rol innemen.
Elk gespeeld nootje telt, omdat bij het terugluiste
ren datzelfde nootje steeds weer hetzelfde klinkt.
Do normen die op deze cd zijn aangelegd voor
wat betreft zuiverheid en exactheid in het spel
zijn te laag. Vooral in de snellere passages laten
intonatie en precisie te wensen over. Wat live, op
straat, nog net toelaatbaar is, kan op een cd de
toets der kritiek vaak niet meer doorstaan.
Wellicht ook was het beter geweest om te kie
zen voor een echte opnamestudio in plaats van
de eigen repetitieruimte. De klankverhouding tus
sen de verschillende instrumentgroepen is te vaak
uit evenwicht. Prachtig geblazen saxofoonsolo's,
mooie heldere bekkens, klinken tegenover bla-
zersgroepen op afstand. Met extra aandacht voor
dit soort details tijdens de opnamen was het re
sultaat vast en zeker meer geweest, overeenkom
stig de hoge kwaliteitseis waar het orkest eigenlijk
patent op heeft.
muziek
recensie lidy van der spek
Populair/klassiek concert door KJ. Mulder,
orgel en piano, en M. Koene, panfluit. Ge
hoord 23 april in de Hooglandse kerk te
'Hoe lieflijk, hoe vol heilgenot
zijn mij Uw huis en tempelzan
gen' (psalm 84) was een van de
vele nummers op het program
ma van het populair-klassieke,
ludieke concert voor orgel of
piano en panfluit, ondersteund
met lichteffecten en orkest-
-sounds in de Hooglandse tem
pel. Deze prachtige kerk was
voor dit muzikaal samenspel
kennelijk niet sfeervol en impo
sant genoeg om in het pro
gramma-aanbod te geloven:
reusachtige versterkers gaven
een enorme nagalm aan piano,
orgel en de panfluit, en als er
dan ook nog eens keihard ge
speeld werd, zoals Klaas Jan
Mulder dat af en toe deed in
'Morceau de concert' van Félix
Alexandre Guilmant
(1837-1911) hadden de trom
melvliezen (in ieder geval van
deze recensent) het zwaar te
verduren.
Al dit populair klassieks werd
overgoten met rose, rood,
blauw of geel schijnwerperlicht,
waardoor soms de preekstoel
een rose optrekje werd, een pi
laar blauw in het oog sprong
om dan weer de overigens
schitterende voorjaarsboeketten
in een melig zoetgevooisd rose
te zetten, waarin al hun schoon
heid verloren ging die zij in het
avondlicht zo eenvoudig ten
toon spreidden.
Zo'n concert, ook nog eens
toegedekt met een dikke ro
mantische saus (pap geeft het
nog beter weer) waar klassieke
muziek naar mijn smaak in ge
smoord wordt, heeft klaarblijke
lijk toch een grote aantrekkings
kracht: meestal is er bij orgel
concerten niet zo'n talrijk pu
bliek aanwezig als zaterdag
avond in de Hooglandse. Ook al
speelt Matthijs Koene gehaaid
de panfluit en brengt hij aan
sprekende 'songs for life', een
zelfde verhaal geldt voor Klaas
Jan Mulder, natuurlijk een vir
tuoos op piano en orgel, zoals
hij even liet horen in Handels
Concerto op het Hooglandse
kerkorgel. Toch vraag ik me af
waar je mee bezig bent op zo'n
manier. Waarom psalm 84 of
Georg Philipp Telemann opof
feren aan special effects? Houd
het dan bij een reli-pop pro
gramma zoals na de pauze,
waarin het elektronisch Johan-
nus-orgel althans een enigszins
voorstelbare funktie heeft.
hands in Muddy Waters' en het komi
sche 'It's lonely in my stable since my
horse is dead'.
De show zit geraffineerd in elkaar. Zo
nu en dan werken ze met cassette, waar
bij niet merkbaar is dat een band mee
loopt. Als luisteraar ervaar je dat pas als
ze stoppen met zingen, Mitch de gitaar
weer neerzet en de muziek toch gewoon
doorloopt. De uitwerking is reuze grap
pig. Het publiek, hoe klein in aantal, ge
niet met volle teugen. De geringe op
komst lijkt het tweetal niet te deren. Pro
fessioneel als ze zijn verzorgen ze een
aantrekkelijke show met veel kwaliteit.
alphen aan den rijn» Heteroseksuele, niet-drugge-
bruikende vrouwen raken drie keer zo snel geïnfec
teerd met het HlV-virus dan mannen. Dat hebben
cijfers bewezen. Hoe dat komt, hoe lang het duurt
voordat de seropositieve vrouwen aids krijgen, wat
de verschijnselen zijn en de medische problemen,
dat zijn allemaal nog onbeantwoorde vragen. Het
Buro Vrouwen en Aids, een project van het Utrecht
se Centrum voor Vrouwengezondheidszorg Aletta,
probeert de deskundigheid te bevorderen. Dat kost
geld en omdat de overheidssubsidie niet voldoende
is, werft het op een andere manier geld.
De kunstenaars Marion Bloem, Dora Dolz, Josien
Brenneker, Shunyam, Toscani en Xandra Donders
hebben elk twee zeefdrukken gemaakt in zeer di
verse stijlen. Van ingetogen tot uitbundig en van
abstract tot figuratief. Het geld van elke verkochte
prent gaat naar het Buro Vrouwen en AIDS. De col
lectie zeefdrukken is sinds gisteren te zien in galerie
Hofman Van der Zee in Alphen. Actrice Liz
Snooyink opende de tentoonstelling die tot 7 mei
duurt. FOTO HENK BOUWMAN
