'Ik ben verslaafd
aan verslaafden'
um
Rtv show
Geluk besef je pas achteraf
P
v
Verzoening
Jennifer Brown:
een zangeres
uit roeping
MAANDAG 25 APRIL 1994
Het gecompliceerde leven van Roseanne
LONDEN THE INDEPENDENT
De nieuwe autobio
grafie van Roseanne
Arnold, Roseanne:
My Liues (Roseanne, Mijn Le
vens), is bepaald geen lichte
kost. Al vroeg in haar leven
sloeg het noodlot toe. Na jaren
vari ontkenning herinnerde Ro
seanne zich tijdens psychothe
rapie dat haar vader een
joodse bijbelverkoper uit Salt
Ixike City haar seksueel had
misbruikt. Evenals haar zus en
een van haar eigen dochters,
trouwens. Haar moeder spande
met hem samen en bracht daar
mee Roseanne de nodige emo
tionele en psychologische scha
de.
Op zestienjarige leeftijd pro
beerde Roseanne zelfmoord te
plegen door voor een auto te
springen. De volgende negen
maanden bracht ze door in een
psychiatrische inrichting. Na
haar vrijlating raakte ze zwan
ger, liep weg van huis. belandde
in de bijstand en werd uiteinde
lijk gedwongen haar dochter
voor adoptie af te staan.
Toen ze achttien was, ont
vluchtte ze haar omgeving door
op een bus naar Colorado te
stappen. Daar ontmoette ze Bill
Pentland, een aan de drank ver
slaafde portier van een smerig
motel. Twee dagen later trok ze
bij hem in. Op haar 25ste was ze
een dwangmatige eetster en
woonde ze met Bill en drie kin
deren van onder de vier in een
schamele stacaravan.
Depressies
Om brood op de plank te krij
gen. nam ze allerlei baantjes
aan. Ze werkte als bordenwas
ser, kledingverkoopster, ser
veerster. Deels als gevolg van
haar 'meervoudige persoonlijk
heidssyndroom' verkocht ze
haar lichaam zelfs op de par
keerplaats.
Sinds die moeilijke tijden
heeft Roseanne gekampt met
depressies, zelfmoordneigingen,
eetproblemen en drugversla
ving. Ze beschrijft zichzelf als
een voormalige marihuana-ver-
slaafde die momenteel afhanke
lijk is van Prozac en andere an-
ti-depressiva.. Eerder dit jaar
verbleef ze na een zenuwinzin
king korte tijd in een psychiatri
sche kliniek. Een van haar kin
deren is opgenomen in een ont
wenningskliniek voor alcoholis
ten, een ander is onder behan
deling voor emotionele proble
men.
Om aan haar gekwelde verle
den te ontsnappen, onderging
Roseanne ingrijpende plasti
sche chirurgie; onder meer een
neuscorrectie, face lift, liposuc-
tie, borstverkleining en buik
operatie. Zoals ze zelf zegt: „Ik
moest mijn zelfhaat laten weg
snijden om weer lekker in mijn
vel te kunnen zitten."
Zelfs haar huwelijk in 1990
met de komiek Tom Arnold
(ooit acteur in Roseanne en in
middels producent van deze
succesvolle komedie) gaat niet
van een leien dakje. Hij wordt
door zijn eigen demonen be
laagd, waaronder een verslaving
aan cocaïne en seksueel mis
bruik in zijn jeugd. „Iedere man
van wie ik ooit heb gehouden is
een junkie geweestschrijft Ro
seanne. „Ik ben verslaafd aan
verslaafden en heb zo langza
merhand een zwarte band in
AA."
En in haar werk kan de 41-ja
rige Roseanne het ook al niet
vinden. Haar TV-programma,
zo laat ze ons in haar boek we
ten, ervaart ze bepaald niet als
een pretje. Vanaf het prille be
gin in oktober 1988 heeft Rose
anne in de clinch gelegen met
Filosofisch TV-portret van Marten Toonder
HILVERSUM TON DE JONG
-w- rimmig beuken de
I golven op de Ierse
kust, alsof het zilte
water een langlopende rekening
met het land te vereffenen
heeft. Marten Toonder staat er
bij en kijkt ernaar. Hij koestert
het natuurgeweld in al zijn vor
men.
Dit is dus het gedroomde
land dat hij jarenlang tekende
in zijn strips met Ollie B. Bom
mel en Tom Poes, zonder het
gezien te hebben. Maar het ge
droomde land bleek daadwer
kelijk te bestaan, in al zijn over
weldigende schoonheid. En er
zat nog maar één ding op: zelf
in Ierland gaan wonen.
Ierland veranderde Toonders
leven rigoureus, zo blijkt uit het
televisieportret Een Heer Vertelt.
Regisseur Robin Lutz en produ
cer Gerrit Visscher registreerden
de tekenaar/auteur in zijn luxe
buitenhuis aan de kust en lieten
hem aan het woord over zijn
drijfveren, zijn geluk en zijn ver
driet. Lutz: „Toonder laten pra
ten over wat hem echt bezig
hield, dat was nog niet echt ge
daan. Hij was wel vaker geïnter
viewd, maar dat ging dan vooral
over de geruite jas van Bommel,
of de vraag waarom Bommel
maar vier vingers heeft."
Filosofisch
Toonder laat zich in het portret
Een Heer Vertelt van zijn filoso
fische kant zien. Carl Jung heeft
hem meer kunnen inspireren
dan het christendom, zegt hij.
Het christendom gaat uit van
het woord en de aanname dat
alles wat in de Bijbel geschreven
staat, waar is, volgens Toonder.
„Daar kun je het heel moeilijk
mee hebben.
Meer ziet hij in de Keltische
mythen, die in Ierland nog diep
geworteld zijn. Ter vergelijking
wijst hij op het verschil tussen
het christelijk kruis ('een mar
telwerktuig') en het Keltische
kruis, dat balans, streven en af
dalen verbeeldt. Ook op het graf
van zijn vrouw Afine ('Finie')
staat zo'n kruis. Haar overlijden
stortte de tekenaar in een hevi
ge emotionele crisis. Sinds jaar
en dag was ze zijn anima, zijn
vrouwelijke aangezicht, waar
aan hij de goedkeuring (en dus
waardering) voor zijn werk kon
afmeten.
Hoe zwaar hij het met dat af
scheid ook heeft gehad, het
leerde hem wel dat er uiteinde
lijk toch maar één weg rest:
recht vooruit. „De dood is een
onderdeel van het leven, en het
leven bestaat uit beweging.
Marten Toonder in de TV-documentaire 'Een Heer vertelt': „Als je huilt
bij de dood van een ander, huil je in feite om jezelf." foto cpd
Niet-bewegen is dus de échte
dood. Zo lang je beweegt, leef
je."
Daar komt bij, vindt hij, dat
mensen de dood vooral vrezen
omdat ze hem niet kennen. Na
de dood van zijn vrouw en zijn
broer, vrij kort na elkaar, heeft
hij die emotie leren hanteren.
Voor je het weet verga je zelf in
een vloed van lusteloosheid:
„Als je huilt bij de dood van een
ander, huil je in feite om jezelf,
om het verdriet dat je daar zelf
van hebt. Op een gegeven mo
ment zeg je dan: Dat zelfmede
lijden is onzin. Want denken is
dor - het léven ontbreekt. Gelqk
is een heel zeldzaam iets, dat
besef je eigenlijk pas achteraf."
Autobiografie
Het is ook om die reden dat
Toonder moeite heeft met het
voltooien van zijn autobiografie,
die nu al twee delen beslaat. Hij
werkt aan deel drie en over
weegt aan de levenswijsheid die
hij in Ierland heeft opgedaan,
een vierde deel te wijden.
„Maar ik ben nu al twee jaar
aan het terugkijken", zei hij na
afloop van de voorvertoning
van Een Heer Vertelt, waarvoor
hij speciaal uit Ierland was
overgevlogen. „Terugkijken sluit
nieuw leven uit: je leeft in je
herinneringen. Dat is een we
reld die afgelopen is, die geen
mogelijkheden meer biedt. En
ik zou zo graag vooruit kijken."
Niettemin laat men zijn verle
den (nog) niet met rust. Vrijdag
(29 april) overhandigt Toonder
het eerste exemplaar van het
boek Metro aan W. F. Hermans.
Metro was de naam van het
(aanvankelijk illegale) tijdschrift
waaraan Toonder in de Tweede
Wereldoorlog meewerkte. De
heruitgave van zijn werk in die
tijd in boekvorm gaat gepaard
met een tentoonstelling in het
Amsterdams Verzetsmuseum.
(Nederland 3, morgenavond
om 20.52 uur.)
'V
Roseanne: „Ik ba
lanceer elke dag
op het scherp van
een bloedig
scheermes." foto
schrijvers, producenten en om
roepbazen. Tegen de verdruk
king in moest ze bevechten dat
haar rol sterk, realistisch, femi
nistisch en grappig bleef.
De toon van haar autobiogra
fie is overwegend somber. „Elke
dag is een strijd om de goede
dingen niet uit het oog te verlie
zen, om vol te houden, om voor
het leven te kiezen. Ik ben een
over-actieve zwaargewicht met
een aantal dwangmatige func
tiestoornissen en een probleem
met zelfverminking. Nee, geld
maakt het niet beter. Succes
evenmin. Ik balanceer elke dag
op het scherp van een bloedig
scheermes."
Ander beeld
Roseanne: My liues biedt sensa
tioneel leesvoer. Maar haar fans
zullen er ongetwijfeld geschokt
door zijn. Was er immers van
haar niet een heel ander beeld
geschapen in haar eerste auto
biografie, My Life As A Woman,
die ze vijf jaar geleden onder
haar meisjesnaam Roseanne
Barr uitbracht? De inhoud daar
van was hartverwarmend.
Beknopt weergegeven be
schreef Roseanne in My Life As
A Woman haar tot dan toe ge
leide leven als volgt: het leven in
haar ouderlijk huis in Utah ken
de de gebruikelijk ups en
downs, maar de Barrs vormden
een hecht gezinnetje. Als de
enige joden in de verre omtrek
waren ze min of meer op zich
zelf aangewezen. Buiten het ou
derlijk huis voelde Roseanne
zich soms als een buitenaards
wezen.
En haar talent openbaarde
zich al vroeg, zo valt in het eer
ste boek over haar leven te le
zen. Vanaf haar derde levens
jaar trad ze al voor de verzamel
de familie op; elke vrijdagavond
als bij grootmoeder de sabbat
werd gevierd. Ze speelde in to-
LOS ANGELES AP
De Amerikaanse televisies
ter Roseanne Arnold wil bij
nader inzien toch niet
scheiden van haar man
Tom. Volgens mevrouw Ar
nold was het aanvankelijke
besluit om te scheiden haar
ingegeven door leugens en
roddels.
Ze verzoende zich don
derdag met haar echtge
noot en vroeg medewerk
ster Kim Silva om verge
ving. In het geruchtencir
cuit deed de roddel de ron
de als zouden die twee iets
met elkaar hebben.
De beschuldigingen ak
zou Tom Arnold haar mis
handeld hebben een an
dere reden waarom ze be
gin vorigee week echtschei
ding aanvroeg weerlegde
ze niet helemaal. Ze zei wel
dat zij daarvoor mede-ver
antwoordelijk was. „Tom
heeft de kinderen nooit
aangéraakt en vaak leidden
onze ruzies tot fysieke ac
ties, waarvan we echter bei
den geleerd hebben die on
der controle te brengen",
aldus Roseanne, die eraan
toevoegde nu al haar ener
gie te zullen steken in het
redden van haar huwelijk.
neelstukken van het buurthuis
en schreef, regisseerde en pro
duceerde schoolprodukties,
waarin ze vaak de hoofdrol voor
haar rekening nam.
Het serveerwerk was weinig
boeiend, maar haar klanten zei
den dat ze zó grappig was dat ze
wel het toneel op kon. Ze volgde
hun advies op en stortte zich in
het plaatselijke comedy-circuit.
In 1983 stond ze bekend als de
Queen of Denver Comedy. In
1985 moedigden vrienden haar
aan om naar Los Angeles te ver
huizen en auditie te doen bij
een comedy-show. Ze werd on
middellijk aangenomen. Korte
tijd later werd ze door een ta
lentenjager ontdekt en in 1988
had ze haar eigen programma.
Ook in My Life As A Woman
heeft ze de tegenslagen in haar
leven beschreven. Toen ze zes
tien was werd ze door een auto
aangereden, waarna ze negen
maanden moest revalideren. En
haar huwelijk met Bill verliep
inderdaad niet altijd even glad
jes, maar haar leven was een
succesverhaal. In dit boek werd
met geen woord gerept over
psychotherapie, bovengekomen
herinneringen aan seksueel
misbruik, een tienerzwanger
schap of prostitutie.
Hoe vallen de twee autobiogra
fieën met elkaar te rijmen? „De
oude Roseanne is dood", ver
klaarde Roseanne onlangs on
omwonden. En de herboren Ro
seanne belichaamt een belang
rijk aspect van de Amerikaanse
droom. Ze is de vrouw die het
ondanks het leed en de ontbe
ringen toch heeft gemaakt.
Bovendien is het in de Ameri
kaanse showbizz-wereld hele
maal in om openbare bekente
nissen af te leggen over ver
drongen herinneringen, ge
welddadige ouders, kindermis
handeling en drugproblemen.
Beroemdheden lijken te willen
bewijzen dat ze ondanks hun
roem en rijkdom minstens zo
veel te lijden hebben als hun
fans. In die zin zijn de dramati
sche en traumatische onthullin
gen in Roseanne's nieuwste
autobiografie ronduit banaal te
noemen. Roseanne's ouders
ontkennen de aantijgingen van
hun dochter overigens in alle
toonaarden. Het is aan de lezers
van 'Roseanne: My Lives om uit
te maken of ze de waarheid ver
telt of dat ze ten prooi is geval
len aan de nieuwste modegril
van Hollywood: het onjuiste
herinneringen syndroom.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
AMSTERDAM GPD
Als kind zong ze veel in de bad
kamer. En Jennifer Brown wist
één ding zeker: ze wilde zange
res worden. Nu is dat op zich niet zo bij
zonder. Maar dat een zangeres al op haar
eentwintigste al wereldwijd als zangeres
wordt gelanceerd, kunnen maar weinigen
Jennifer Brown nazeggen.
Wie is voorbereid op de confrontatie met
een koele Zweedse, komt bedrogen uit. Dat
heeft een reden. Haar vader komt uit Trini
dad. „Hij was chef-kok op een schip dat op
Europa voer. Hij meerde aan in Oslo. Daar
was toevallig mijn moeder op vakantie. Sa
men met haar zus was ze volop bezig de
bloemetjes buiten te zetten. „Just having
fun, you know?"
Haar vader heeft inmiddels een florerend
taxi- en limousinebedrijf in New York. En
het is voor hem goed te weten dat zijn 21-
jarige dochter precies weet wat ze wil: Gi
ving you the best. Dat is ook de titel van de
CD die net wereldwijd is uitgekomen. Met
als uitspringer: My everything.
Op de geluidsdrager staan twaalf nieuwe
nummers van niet geringe tekstschrijvers
en componisten. Wat ze met elkaar gemeen
hebben en wat ook de eenheid oplevert,
zijn de arrangementen. Die zijn onveran
derlijk in de stijl van... van wat eigenlijk?
Eigen stijl
„Ik noem het zelf een mengeling van Britse
en Amerikaanse soulmuziek en Rythm and
Blues. Maar eigenlijk is het mijn eigen stijl.
Dat maakte het ook zo moeilijk óm aan ma
kers van liedjes die we op het oog hadden
duidelijk te maken wat ik zocht. Uiteinde
lijk ben ik naar muziekbibliotheken gegaan.
Uren heb ik daar geluisterd naar muziek
waarvan ik dacht dat het een beetje in mijn
richting kwam.
„De samenstelling van het album heeft
nog de meeste tijd gekost. Tweeënhalf jaar
hebben we erover gedaan. En ik zeg met
nadruk we. Het is een bekend verhaal, maar
alleen de ster staat staat voor het voetlicht,
maar die kan daar niet staan als er niet een
aantal goede mensen in de'omgeving zijn.
Bovendien heb ik een aantal nare ervarin
gen in het verleden gehad met bandjes
waarin ik zat, niet zo zeer met de mensen in
de groep als wel met mensen eromheen. Ik
heb me voorgenomen van die fouten te le
ren. Nooit, nooit wil ik wat betreft fouten in
herhalingen vervallen."
Ze groeide thuis op met muziek. Niet dat
pa en ma zelf musiceerden, ze draaiden wel
onophoudelijk platen. „Hij draaide einde
loos Marvin Gaye, Jennifer Holliday en ca
lypso. Veel soul dus daarbij. Ik denk dat ik
qua aard daar het meest toetrek, anders
had ik wel voor een uitbundiger genre ge
kozen. Vóór alles wilde ik de Bühne op. Al
op de lagere school was ik degene die altijd
mijn vinger opstak als het om toneel of mu
sical ging. En toen ik van de lagere school
afkwam, wilde ik best verder leren, als er
maar muziek bij zou kunnen. Laat er nu
Jennifer Brown: „Nooit wil ik wat betreft fouten in herhalingen vervallen." foto cpd
een nieuwe middelbare opleiding zijn ge
opend: een soort muzieklyceum. Ik hoorde
bij de eerste lichting. Dat betekende: expe
rimenteren. Achteraf gezien was het meer
pionieren dan serieus muziekmaken, maar
goed, ik heb er toch het een en ander van
opgestoken. En wat ook belangrijk is: ik heb
veel mensen leren kennen."
Kelnerin
Nadat ze haar middelbare schoolopleiding,
waarin zo veel muziek in zat, had voltooid
ging ze naar de hotelvakschool. „Ik had na
melijk het volgende bedacht: als receptio
niste en als serveerster kan je op zodanige
uren werken dat er tijd over blijft voor mu
ziek. Zo is het precies gegaan. Ik ben kelne
rin geweest in grote hotels in Gotenburg en
Stockholm. Toen had ik die periode met de
bandjes al afgesloten. Godzijdank. Na mijn
werk in de hotels kon ik receptioniste wor
den bij een platenmaatschappij. Dat ik ont
zettend graag wilde zingen, bleef daar niet
lang geheim. Gelukkig kreeg ik al gauw de
kans om in achtergrondkoortjes mee te
doen. Maar ja... ik wilde liever solo. Ik heb
dat ook kenbaar gemaakt. En kreeg heel
veel tijd om me voor te bereiden. Die heb ik
graag aanvaard. Ik bedoel: ik weet nu wat er
mis kan gegaan. Ik wilde dat me niets kon
worden verweten.. Giving you the best. Voor
mij persoonlijk heeft dat een extra, heel
speciale betekenis."
GESPROKER
Ferry de G| r
chef sport c
NOS-Radio in f
„Ik ben zeer gel ^ei
op waardering, 'e€
vind kritiek niet prettig oi
horen en zeker niet als kxitu J;2
maken heeft met smaalt c'ri
vindt iets leuk of niet. En
slecht kan ik tegen menset
mijn verslaggevers, mijn "r)
seurs of mijzelf in de scho t[0
schuiven: jullie zijn voor I J]a
voor PSV of voor Feyenooq
hebben natuurlijk gelijk,
wie heeft er niet zijn eigen
keur. Maar Langs de Lijn w jjf
zo eerlijk mogelijk gemaakt"
proberen absoluut objecti ®n
zijn en ik wil dan ook nie Lil
een benzinepomp voor 'kaïf
jood' te worden uitgem
zoals me is gebeurd." ~c
Jei
KI
ïlfC
Jan de Baar, secretaris vait Hi
dio Vitaal in Vrij Nederland A(
„Ik heb geen enkel bezwaa Te
gen een quiz of spelletjes) Ni
gramma, maar er doen voq rif
melijke jonge mensen aan 8 C<
De doodenkele keer dat Ai
een oudere kandidaat t rif
wordt die in de eerste rond) st
reet van tafel geveegd. Niet) ti<
dat de oudere deelnemef NI
goede antwoorden niet
maar doordat hij niet ove
reactiesnelheid van de jong
genkandidaat beschikt. Wij
len het evenwicht tussen
en oud in de ether herstelle
denk wel dat het lukt. Een
als Gerrit den Braber zou
echt niet het vuur voor on
de sloffen lopen als hij von<
wij een 'fantoom' najagen."
Linda de Mol in Humo:
„Mijn man is van de gene
van redelijk geëmancipeen
zelf ook. Mijn man is van dl,
neratie die zegt: ik heb vooi-
de boodschappen gedaan,
zegt nog niet: ik heb voor NO"
de boodschappen gedaan
doet het, omdat ik het i
vraag. Maar hij ziet het I
houden niet als onze gezai Jn"\y
lijke verantwoordelijkheid,
wacht ik ook niet van hem.
vader zat op de bank naar dl0™1
te kijken, terwijl mijn mo
de afwas deed. Dus ik vind de l
een enorme sprong voorwa land
Ik denk dat mijn dochter p<
man tegenkomt die zegt:
krijgen een kind en wij gaa
lebei minder werken."
Herman van Veen in Hurmfe
„Zonder humor zou de
nóg vervelender zijn. Ik hel
eens geschreven dat de m
heid over het algemeen doi ii
vulgair is. Tegelijkertijd gelo
onvoorwaardelijk in het fei
de schepping, het leven,
juichend fenomeen is.
prachtig geschenk. Dat wij
zo sceptisch tegenover st
geeft alleen maar aan op w
trede wij in de evolutie staai
Haye van der Heyden
VARA's TV Magazine:
„Mijn droom was dat ik
schrijfwerk na verloop vai
zou kunnen overdragen aar
deren en dat ik zelf dan o
titelrol zou staan onder:
ted by...' Dat is mislukt, la
het maar eerlijk zeggen
het komende seizoen schi
alle scripts van 'In de Vli
sche Pot' zelf maar weer. 1
scripts van anderen gebeu
de gekste dingen en dat
best als er maar enige logii
zit. Maar die was vaak vi
zoeken. Ik was langer bezig
het bewerken van andern
scripts dan v^nneer ik ze
had geschreven. Het probl
is dat mensen die goed kur
schrijven, allemaal al lang
eigen series hebben. Dan bi
dus aangewezen op de zwa i
ren zonder werk."
het l
Actrice Ryan van den Akkf
Studio:
„Op een vrije dag raak ik t<
in paniek. Laat mij maar rurt
werken, zeven voorstellii
per week. Op m'n vrije dag
ik doodmoe, gewoon een rant
Opeens realiseer ik me dar :die
er 's avonds niemand op [anil
wacht, dus heb ik voldol
tijd mij dingen af te vragen :,jn
wie zijn mijn vrienden, he et d
mijn ouders al gebeld, hoe noC
kan ik het moederschap
uitstellen, moet ik nog b(
schappen doen, wat heb ikjght
afgelopen jaren al
lemaal verloren?
Verschrikkelijk. Ik
wil werken, dan be
sta ik. Als ik niks
doe, ben ik ook
niks."
rlM!
il WIS
)0Uf
