'Schildertje in Hollands huis' Cultuur Kunst Veelzijdige Reaves Bevlogen concert Jan Raas Schrijver Halil Gur op bezoek in Alphen TX' re '94'95 Otis boeit publiek tot en met - -ZATERDAG 23 APRIL 1994 RUYGROK. 071 -356472, PLV.-CHEF Prijs voor Leids ontwerpbureau leiden Voor het ontwerp van de Tacx Scorpio wielrichter is het Leidse ontwerpbureau NinaberPeters/Krouwel drie maal gelau werd. De internationale vakjury van het Industrie Forum Design in Hannover bekroonde het apparaat. De Scorpio kreeg ook de prijs als beste in de branche. En in een prijsvraag van het Ameri kaanse blad Industrial Design werd de wielrichter nummer één in de categorie gereedschap. De vakjury in Hannover roemde eveneens de Ninaber/Peters/Krouwel ontwerpen voor het zie kenhuis-nachtkastje Plano, het vacaturebord voor uitzendbu reau Randstad en de wereldontvanger Yachtboy 500 voor Grun: Tweede Nacht van Oranje Rotterdam André Hazes, Corry Konings, Pierre Kartner, Mari anne Weber, kortom zo'n beetje alle grote namen uit de vader landse showbusiness geven vrijdag 29 april acte de présence in het Rotterdamse Ahoy' op de Nacht van Oranje. Het meezing- feest vindt voor de tweede keerplaats. De presentatie is in han den van Ivo Franklin en Hans van Vliet. Het begint om 20.15 uur. Toegangskaarten zijn te koop aan de kassa van Ahoy' en bij alle VW theaterbespreekbureaus. „Stap in The A'Train. Samen maken we een trip langs 'The Late Great Ladies of Blues and Jazz'. Reis met ons langs de mu zikale hoogtepunten uit de jazz- historie. Grijp de kans om de magistrale vocalisten van wel eer nog eenmaal te treffen. Uw gids voor vanavond, uit de Sta tes, is the incredible Miss San dra Reaves-Phillips." In de laatste tonen van The A'Train betreedt ze het podium. Eerst als zichzelf, maar vervol gens komen ze voor het voet licht: oermoeder van de jazz Ma Rainey, een aangeschoten Bessy Smith en de dominante en veel eisende Ethel Waters. Reaves ty peert ze schitterend. Ze neemt feilloos, zowel in kleding en ui terlijkheden als in stemgeluid, de karakteristieken van de ve dettes over. Tot in de details weet ze de zangeressen te type ren. Ze beschikt over een dijk van een stem. Veelal is de asso ciatie met schuurpapier van het grovere soort onvermijdelijk. Maar als ze wil klinkt haar stem fluweelzacht. Door deze veelzij digheid optimaal te benutten, is het haar mogelijk bijna levens echte replica van haar illustere voorgangers ten tonele te voe ren. Na de pauze volgt eerst het trieste levensverhaal van Billie Holiday. Met ongelooflijke gelij kenis in zowel stemgeluid als uiterlijk schetst ze de tragedie van deze intrigerende zangeres. Vervolgens steelt de verleidelij ke Dinah Washington the show. De afsluiting is voor Mahalia 'Gospel' Jackson. Het optreden van Reaves houdt het midden tussen een spetterende show en een flitsende musical. Met haar aanstekelijke uitstraling windt ze het enthousiaste publiek pro bleemloos om haar vingers. Maar behalve dat kan ze zingen en entertainen: een feest om er bij te zijn. recensie li dy van der spek oltfusz-Corso-Concert in de Dorpskerk te Sassenheim, door Jan Raas, orgel en clavi chord, met werken van Sweelinck, Fischer, Buxtehude en C.Ph.Em. Bach. Gehoord: vrijdag 22 april Het traditionele Corso-consert, dat de Goltfuszstichting elk jaar organiseert, speelde Jan Raas deze koer zowel het kleine ba- rok-orgel als het clavichord. Een snaarklavierinstrument waarop nog niet zoals op de pianoforte een echt groot ver schil tussen forte en piano ge maakt kan worden. Omdat de snaren niet aangetokkeld, maar aangedrukt worden is er wél be ïnvloeding van het timbre mo- gelijk. Raas maakt een vergelijk met het orgel door een zelfde stuk op beide instrumenten te spe len. En dat hij daar o.a. Swee linck voor koos is niet verba zingwekkend als je weef dat Sweelinck niet alleen stadsorga- nist van Amsterdam was, maar ook stadsclavecinist. In het pastorale 'Onder een linde groen' werd je via het or gel op een vrolijk dorpsplein ge plaatst en tijdens het clavi- chordspel gelokt naar een zoet vlietend beekje. Dat het clavichord ook ge schikt is voor moderne muziek, zelfs richting atonaliteit of ont wikkeling vanuit een enkele klém, liet Raas horen in zijn ei gen improvisatie 'Muzikaal boe ket'. Verrassend bewegelijk was Raas hier op zoek naar nieuwe klanken en naar een samenstel ling in klankkleuren. Zijn voor keur lag in het lage register. Carl Phil. Em. Bach was een van de eerste componisten die de 'Empfindsamkeit' omarmde; een van de belangrijkste ken merken van dit expressiemiddel is de overgangsdynamiek, die nu juist zo mooi op dit instru-' ment gestalte krijgt, vooral met zo'n bevlogen speler als Jan Raas. Meeslepend speelde hij de 'Suite in e' vol dynamische effecten en expressiviteit. Raas vergeleek clavichord spelen met lezen bij kaarslicht qua ge dempte sfeer en intimiteit. oo, Halil Gur leest donderdag 28 april voor uit eigen werk in het Literair Café in het Alphense park Rijnstroom. De van origine Turkse auteur/kunstenaar schreef verhalen voor onder meer Viva, de Groene Amster dammer, Avenue, Skoop en de Volkskrant. Zijn debuut Gekke Mustafa en andere verhalen werd bekroond met de Du Per- ronprijs van de Katholieke Uni versiteit Brabant. Gurs jeugd boek Mijn dappere moeder kreeg de Jenny Smelinkprijs. Gur kwam als 23-jarige in 1974 naar Nederland. Zijn va kantie zette hij om in een lang durig verblijf. Gur verdiende als illegaal de kost als schoonmaker en kelner. Eenmaal legaal kwam hij terecht bij een bank. De situ atie van buitenlandse arbeiders is vaak thema van Gurs verha len. Daarnaast is hij actief als schilder en tekenaar. In Expres sie 70 is werk van hem te zien. Sylvia Willink sluit die donder dag officieel deze tentoonstel- ling. Het Literair Café begint om 20.30 uur in de filmzaal van Ex pressie 70 aan de Comelis Geel- laan 2. Kaarten zijn te bestellen bij het creativiteitscentrum, de bibliotheek aan de Thorbecke- straat en boekhandel Haasbeel aan de Van Mandersloostraat. T T V BEELDENSTORM Directeur G J. Verwers: „Het vertrouwen in mijn persoon staat niet ter discussie." Andere museummedewerkers reageren schrikachtig op vra gen. PR-medewerkster J. Brug- gink ontkent zelfs glashard dat er problemen zijn en verklaart dat het onderzoek dat gaande is enkel te maken heeft met de overgangssituatie waarin het museum verkeert. Directeur Verwers, van huis uit prehistoricus, en sinds 1989 directeur van het Rijksmuseum van Oudheden, zegt dat „het museum de afgelopen jaren als bedrijf heel veel heeft meege maakt." De overgang van een traditioneel museum naar een bedrijfsmatig functionerende instelling brengt volgens hem onvermijdelijk spanningen met zich mee. De museumdirecteur geeft schoorvoetend toe dat tussen hem en de dienstcommissie verschil van inzicht bestaat over de huidige situatie waarin het museum verkeert, over de ma nier waarop de organisatie functioneert en de wijze waarop leiding wordt gegeven. Volgens Verwers stroken de belangen van het personeel niet altijd met de belangen van het museum en geeft één en ander al gerui me tijd aanleiding tot discussie. „Voor we de sprong naar zelf standigheid wagen willen we daarom een analyse laten ma ken van het bedrijf. Dat stelt ons in staat een aantal dingen bij te stellen zodat we straks, in de nieuwe situatie geen moei lijkheden ondervinden. Volgens Verwers is er sprake van enige aarzeling, maar be staat er geen verschil van me- Kunst maken van geuren en kleuren, het licht en de lucht van de bollenstreek. Dat is het doel van de kunstenaar Johan nes Adriaan Smit, beter bekend als JAS, van wie donderdag een mega-kunstwerk, in de vorm van een triomfboog, werd ont huld in een bollenveld aan de Heereweg in Lisse. In 't Huys Dever, op een steenworp af stand van het kunstobject, wordt tot en met 15 mei ook een overzichtstentoonstelling gehouden van het werk van JAS. Op die plek, en in de nabijheid ervan, heeft hij veel van zijn werk gemaakt: „Een schildertje in een huis in Holland," zegt hij er zelf van. JAS werd in 1945 in Hillegom geboren. Hij heeft zijn hart ver pand aan de streek waar hij ook opgroeide. „Het ruikt er naar kunst", vertelt hij in 't Huys De- ver. „Als kind heb ik op de bol lenvelden overweldigende mo menten meegemaakt. Momen ten die bewijzen dat er meer is tussen hemel en aarde. In de tweede helft van april gebeurt er iets in de streek, onder een be paalde stand van de zon, dat ongelooflijk is. Iets wat ik een 'Trembling Art Moment' noem. Als je het geluk hebt dat de zon goed schijnt, zie je er de walm van kleur in combinatie met een kleur die er tegenaan ligt. Waar ter wereld tref je dat aan? Zo'n samenspel van geur en kleur, geluid van vogels, licht en wind. Dat vindt je nergens an- ning over de toekomst van het museum als zelfstandige instel ling. De verzelfstandiging zal in zijn optiek hooguit enkele maanden later dan aanvankelijk de bedoeling was zijn beslag krijgen. „Wij willen eerst het on derzoek achter de rug hebben." Vertrouwen Museummedewerkers willen niet vertellen of ze nog vertrou wen hebben in de dagelijkse lei ding. Voorzitter Raven van de dienstcommissie zegt niet op geruchten daaromtrent te wil len ingaan. „Laten we eerst maar het onderzoek in alle rust laten verlopen", reageert hij. Het Utrechtse bureau Anders- son, Effers, Felix b.v., organisa tie en informatica adviseurs, heeft na overleg van de muse umdirectie met de hoofddirec teur cultuurbeheer van het mi nisterie van wvc, opdracht ge kregen de gang van zaken bij het Rijksmuseum van Oudhe den te onderzoeken. Het bu reau is gevraagd de huidige structuur van de organisatie en het bedrijfsmatig functioneren van het museum door te lich ten. Ook is het bureau verzocht de wijze van leidinggeven, pro blemen met de interne commu nicatie en het besluitvormings proces, alsmede de medezeg genschap van het personeel, te onderzoeken en aan te geven hoe daarin verbetering kan wor den aangebracht. Het bureau zal eind mei met haar eindrap port komen. Hij zegt zich ook niet alleen verantwoordelijk te voelen voor de problemen waarmee het ders op aarde. Zo'n kunstmo ment." Deze 'kunstmomenten' hebben JAS al een levenlang ge ïnspireerd. En vele kunstenaars vóór hem. Daarvan is hij over tuigd. „Als ik werk van Ruysdael zie, of van Van Gogh, dan ruik ik het al, dat kunstmoment, dat zelfde Hollandse landschap." „Om van de atmosfeer van het Hollandse landschap kunst te maken, daar gaat een men senleven mee heen," weet JAS intussen. „Als je je inspiratie op doek wilt kwasten, tot kunst wilt verheffen, moet je van goeden huize komen." Verwoesting In het werk van JAS komen geur en geluid, licht en beweging in grove verfstreken en kleuruit- barstingen tot uitdrukking. Zijn fel-expressionistische oeuvre komt soms over als een schreeuw om aandacht voor het bedreigde landschap, zijn inspi- museum te kampen heeft. „Er zijn 12 leidinggevenden binnen dit bedrijf en twee hoofden van dienst. Als directeur behartig ik de belangen van het bedrijf en ratiebron. Sorïis in een strak, abstract ritme, soms ook met duidelijk Figuratieve elementen. Maar in alle gevallen is de asso ciatie met het bollenland achter de duinen duidelijk aanwezig. De verwoesting van het land schap dat hem zo dierbaar is heeft JAS er toe bewogen een triomfboog op te richten, als eerbewijs aan de streek tussen Leiden en Haarlem. Het kunst object van tien bij tien meter, waarin 100.000 hyacinten zijn verwerkt, is bedoeld als symbo lisch gebaar voor een gebied dat ernstig bedreigd wordt door op rukkende bebouwing. De 'Grande Arche Mu', heeft JAS zijn triomfboqg genoemd, verwijzend naar het werelddeel Mu, ook een vlak land met ka nalen waar veel bloemen bloei den, dat verzonken is in de Gro te Oceaan. Het nu al zo verstoorde land schap van de bollenstreek mag de dienstcommissie de belan gen van het personeel. In die hoedanigheid zijn we eikaars gesprekspartner en komen spanningen in die gesprekken volgens de kunstenaar niet ver loren gaan. Volgens JAS is het nog niet te laat. Het is waar schijnlijk daarom dat zijn werk de expressiviteit van een schreeuw heeft. Een schreeuw om het goede te bewaren. Onlangs heeft de kunstenaar de bollenvelden als kunstgebied uitgeroepen, en afgelopen week heeft hij ze ook gesigneerd, op borden 'geworteld' in bollen- grond. Wat er in de toekomst ook gebeurd met de streek, JAS zal de kleuren van zijn geboor tegrond altijd tot wasdom laten komen in zijn werk. Niets en niemand kan hem daarvan weerhouden: „Ik blijf doorschil deren over mijn landschap." De tentoonstelling van JAS in 't Huys Dever, aan de Heereweg 349a in Lisse, wordt gehouden tot en met 15 mei. Openingstij den: ma. t/m za. 10.00-18.00 uur, tevens op zondag 24 april. foto lofk zuyderduin tot uitdrukking. Maar de dienst commissie heeft nadrukkelijk gezegd dat het vertrouwen in mijn persoon niet ter discussie staat," aldus Verwers. musical recensie monica schiks Musical Gezelschap Oti§ brengt Ticket to the musical. Begeleiding door combo Mu- sica Juncta. Dirigent Martin van de Brug ge. Regie: Hans Dekens. Gezien op 22/4 in het Rijnlands Lyceum, Oegstgeest. Bomvol is de aula van het Rijn lands op deze eerste echte len teavond en ook knap warm. Al leszins een goede omgeving om zoals Otis het zelf zegt: een wer velende show te brengen. En dat is niets te veel gezegd! Ongelooflijk hoe dit gezelschap, de enige echte musicalvereni ging uit Zuid-Holland, zo'n ge weldige produktie van de grond krijgt. Uit vijf moderne musicals 'werden met vaart en verve hoogtepunten uitgevoerd. Opvallend was dat alle vijfen veertig leden van Otis zich voortdurend op het podium be wegen zonder elkaar voor de voeten te lopen. In West Side Story en zeker in A Chorus Line werd behoorlijk goed (en uit puttend) gedanst op choreogra fie van Enka Vacek. Zingen kunnen ze ook! Lief hebbers als ze zijn van de musi cal hebben de leden veel en goed geluisterd zodat bijv. Christine in The Phantom., en Maria Magdalena in Tesus Christ.'.' soms verwonderlijk veel deden denken aan hun grote voorbeelden. Elk musical-ge deelte kreeg een gespeelde in troductie om in de juiste sfeer te komen. Korte, komische sketches die er bij het publiek in gingen als koek. Een combo van vijf jonge mu sici in opleiding zorgden met o.a. slagwerk, keyboard en elec- tronika voor een zaalvullend or kest. Gelukkig is de voorstelling op 23 april nog een keer te zien. Tentoonstelling JAS in 't Huys Dever JAS: „In de tweede helft van april gebeurt er iets in de bollenstreek, onder een bepaalde stand van de zon, dat ongelooflijk is. Zo'n kunstmoment." foto pr Conflict directeur en personeel Rijksmuseum van Oudheden Zijn er in de binnenstad van Leiden nog plekken, waar men kan verpozen zonder geteisterd te worden door onophoudelijk kabaal van auto's en draaior gels? Bestaan er nog plekken waar de discostamp van con fectiewinkels en het gesis van lekkende koptelefoons nog niet zijn doorgedrongen? Ze worden schaarser en schaarser. Zo af en toe vind je er bij toeval eentje. Dan is het oppassen ge blazen. Spreek er met niemand over: voor je het weet, valt de plek in handen van mensen die er wel even voor zullen zorgen dat de onbedorven sfeer die jij zo waardeert professioneel naar de knoppen geholpen wordt. Een paar jaar geleden kwam ik graag op de verwilderde be graafplaats aan het einde van de Groenesteeg. In die tijd was dat een oase van rust, zo maar midden in de stad. Ik maakte geen geheim van mijn voorlief de voor deze plek. Aan ieder een die het maar wilde horen vertelde ik lyrische verhalen over de imposante staat van verval op het kerkhof, over de wilde bloemen die daar groei den tussen het onkruid en over de uilen en vleermuizen die in de bomen zaten. Ongetwijfeld heb ik zo, ongewild, bijgedra gen tot de deerniswekkende staat waarin het kerkhof nu is komen te verkeren. Allereerst werd de begraaf plaats opgemerkt door moun- tainbikers, die erachter kwa men dat je hier te gek gaaf kon crossen. In hun spoor volgden knapen, die ontdekten datje te gek gaaf kon rausen tussen al die maffe kruisen en obelisken. Verweerde marmeren platen werden aan stukken geslagen, smeedijzeren hekjes omver ge trokken. Als pièce de résistance werd de beuk gezet in een gip sen beeld van een engel, dat sinds jaar en dag op een kin dergraf stond. Verschillende mensen, onder wie ikzelf, meenden er goed aan te doen de ambtelijke be heerders van de rustplaats te waarschuwen. Hadden we maar beter geweten. Sindsdien is het definitief bergafwaarts gegaan met de begraafplaats. De aanstelling van iemand die de boel een beetje in de gaten hield was voldoende geweest om het gajes de wind uit de zeilen te nemen. Maar nee, het onvermijdelijke gebeurde: de Hollandse schoonmaakwoede sloeg toe. De begraafplaats kwam op de monumentenlijst en dus arri veerde al snel de eerste beton- mortelwagen op de dodenak ker. Links en rechts begon men bomen te rooien. Rustieke verf- bladders werden afgekrabt, graven geruimd en de geur van rottend gebladerte maakte plaats voor die van kunsthars en synthetische lak. Men verzekert mij dat de mo numentenzorgen er alles aan doen om de bijzondere sfeer van de plek te bestendigen, maar ik durf dat te betwijfelen. Na ruim een jaar 'restaureren' is de schade al niet meer te overzien. Wat door de vanda len in gang is gezet, wordt afge maakt door monumentenzorg. Het zal jaren van onachtzaam heid vergen voor alles weer bij het oude is. Intussen behoort de schoonheid, waar het alle maal om was begonnen, tot het verleden. De gewijde rust, de sfeer van vergankelijkheid en de huiver, die je als bezoeker tot voor kort nog kon voelen te midden van de doden: dat alles wordt verruild voor de bloede loze nep van kunstmatige ver wildering en leeggemaakte gra- ONNO SCHILSTRA Medewerkers van het Rijksmuseum van Oudheden zijn uiterst tèrughoudend in hun uitlatingen over de beroe ring die al enige tijd heerst onder het personeel over de dagelijkse leiding. M.J. Raven, voorzitter van de dienst commissie, wil wel bevestigen dat er een onderzoek naar de organisatie gaande is, maar hij noemt het niet in het belang van het museum over de aard daarvan medede lingen naar buiten te doen. Er is afgesproken de vuile was binnen te houden, zoveel wil hij wel kwijt. Volgens direc teur Verwers staat het vertrouwen in zijn persoon niet ter discussie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 19