is weer een kijksport, net als vroeger
In de rij naar de slakkenkwekerij
Snooker
Het Gesprek van de Dag
Nog bier
zat in huis
Koninklijk groen
Met de fiets van kust tot kust
ZATERDAG 23 APRIL 1994
De consument zal vooralsnog
niets merken van de staking bij
Heineken. De voorraad bier in
supermarkten, cafés ert in de
kantines van sportverenigingen
in de regio Leiden is ruim vol
doende om het althans de ko
mende dagen uit te kunnen zin
gen.
Een grote drankengroothandel.
Schuitema in Amersfoort die
onder meer de ClOOO-vestigin-
gen van bier voorziet, verwacht
nog geen problemen voor de
komende dagen. Ook afnemers
zeggen voorlopig niet te klagen
te hebben over de omvang van
hun biervoorraad. ,,Deze week
lukt het nog wel", zegt een
woordvoerder van het hoofd
kantoor van Albert Heijn in
Zaandam. ,,Dat geldt voor al
onze vestigingen. En mocht het
Heineken-bier in de loop van
volgende week toch opraken,
dan hebben we nog genoeg an
dere bieren in huis", aldus de
woordvoerder.
Café Annie's Verjaardag in Lei
den beschikt op dit moment
over een ruime voorraad bier.
„We hebben hier kelderbier. In
een tank van zesendertighon
derd liter", zegt een werknemer.
„We zijn van de week al ge
waarschuwd door Heineken en
hebben daar dus op in kunnen
spelen. Als het erg druk is in een
weekeinde gaat er zo'n vijfhon
derd liter door. Dus we houden
het wel even vol."
Dat is ook het geval met het
Leidse cafés Barrera en De
Spons. Hoewel men daar niet
over een tank beschikt, is er
toch ruim voldoende bier. „Ze
hebben het donderdag nog ge
bracht", zegt Henk van De
Spons. „We kunnen normaal
gesproken weer een week voor-
Voetbalvereniging Quick Boys
kan al zijn leden en bezoekers
in Katwijk vandaag rijkelijk van
bier voorzien. „Geen enkel pro
bleem", zegt een medewerker
van de kantine. „We hebben
hier genoeg flesjes en genoeg
vaten. Daar kunnen we wel
twee weken mee toe."
Voetbalclub Lugdunum in Lei
den is gisteren nog voorzien van
een forse lading bier. „We heb
ben hier nu twee volle tanks van
duizend liter", meldt bestuurs
lid Hendriksen. „En honderd
vijftig kratten bier. Dus ik zou
zeggen: laat de.mensen alle
maal tot mij komen."
•HERMAN JOUSTRA
De A44. Veel auto's, nog meer
antennes, bestuurd door zor
gelijk kijkende mannen. Ze wil
den er eigenlijk niet aan, aan
dat 'altijd bereikbaar' zijn. Een
autotelefoon, dat nooit. Maar
ja-
Al die auto's zijn met hetzelfde
doel op weg. Centen verdie
nen. Thuisgekomen beklaagt
bestuurder zich tussen twee
slokken rode wijn door
obligaat over de werkdruk.
Maar niet tot laat, morgen
wacht een nieuwe werkdag.
Vandaag wil ik er niks mee te
maken hebben. Bij Voorscho
ten sla ik links af, en even ver
der rechts, door het mooie hek.
Het bos erachter heet Konink
lijke Domeinen. Zou het Ko
ninklijke slaan op de natuur,
de naam was in orde. Nu dien
je uit de naam af te lezen, dat
ooit één familie zich al dit
prachtigs heeft toegeëigend en
dat je blij mag zijn dat je er als
onderdaan van Oranje in mag
wandelen.
Maar betalen moet je wel. Aan
een automaat. Ik zeg het ding
goeie dag, geen antwoord.
Waarom zit niet op een stoel
voor het houten hok een man
tussen het roken van zijn si
gaartjes door centjes te innen.
Honderdduizenden zijn er be
schikbaar. Maar het hok is leeg
en van dat leger werklozen en
arbeidsongeschikten heeft nog
geen handvol de weg weten te
vinden naar deze overweldi
gende balsem voor de ogen.
Waarom zijn er zo weinig
mensen? Je woont in Leiden,
zit thuis, en je voelt je een weg-
werpmens. Dan zou je je fiets
van het stof kunnen ontdoen
en de bordjes 'Voorschoten'
volgen en in de Domeinen je
ene voet voor de andere kun
nen zetten. Wandelen heet dat.
En dan kijken, groen rechts,
groen links, allerrjaal mooi, en
diep ademhalen en zeven keer
'g.v.d.' zeggen en één keer 'zie
zo' en weer wat warmte door
die dichtgeslibde aderen voe
len stromen. Maar er loopt
geen hond in de Domeinen.
Mij best, op honden in bossen
heb ik het niet.
Voorbij het theehuisje naar
links, het lange pad af. Dan
over het boerenerf naar het
paadje door het weiland. Aan
het eind rechts aanhouden,
daar slaat een bankje. Wie die
route afgelopen donderdag
middag had gelopen, was de
schrijver dezes tegengekomen.
Wat ook niet alles was geweest,
hadden we geen van tweeën
alleen gezeten en het onver-
mijdeljk ergens over moeten
hebben. En ik zat daar nu juist
om met dé natuur in conclaaf
te gaan.
De bomen, de struiken zijn
hoogzwanger, sommigen zijn
al bevallen van een prachtige
bloei. Verderop spelen hazen,
maar het kunnen ook konijnen
zijn. Ik schiet niet, dus ze hoe
ven ook niet terug te schieten.
Ze rennen maar een beetje,
nooit zal er een Weight
Watchers voor konijnen ko-
De natuur is onpartijdig, op
het schuldige af. Bomen waar
aan mensen zich hebben ver
hangen, bloeien nu evengoed
weer. En de bossen rond Gora-
zde bieden de Serviërs onder
dak zonder één lastige vraag te
stellen. Ook het gras pal voor
me weigert niet uit te schieten
uit protest tegen de verder
schrijdende aantasting van
Hollands groene hart. De na
tuur laat die rare mens zijn
gang maar gaan.
Gezeten op dat bankje wordt al
het groen om rhe heen steeds
verhevener, steeds prachtiger
in zijn koninklijke onverschil
ligheid. Vorige week schreef ik:
'We kunnen hei niet. De we
reld sleept zich voort van oor
log naar oorlog.' Maar de na
tuur begint goedgemoed aan
een nieuwe zomer. En ik
schouw dankbaar toe. De zon,
de rust, het groen, het doet
goed. Langzaam Jaat ik mij op
het gras zakken en leg het war
me malle voorhoofd te rusten
in het koele gras.
Uitslapen doen Gerard en
Yvonne Nijssen niet in hun va
kantie. Elke ochtend staan de
Hoofddorpers om zes uur op
om niet veel later op hun race
fiets te kruipen. Ze doen mee
i de 'Coast-to-Coast-rit' van
wielerclub Le Champion. Fiet-
:n van de ene kant van de Ver-
ïigde Staten naar de andere
/er een afstand van bijna 3500
kilometer. „Ach, je kunt het zit
tend af', relativeert Gerard.
Gisteren vertrokken Gerard (50)
i Yvonne (47) naar de start
plaats Galveston bij Houston.
Vanochtend zijn ze met dertig
,andere deelnemers op weg ge
gaan voor de eerste etappe naar
Bay City. Over een kleine
maand hoopt het duo te arrive
ren in Oceanside, een voor
standje van Los Angeles. Ge
middeld moet 150 kilometer per
dag worden gereden om de
plaats van bestemming te berei
ken.
De Nijssens hebben één keer
eerder een tocht van dergelijke
omvang gereden. In 1990 vol
brachten ze de rit Amsterdam-
Istanboel over 3200 kilometer.
In de tocht langs de zuidelijke
i grens van Amerika worden de
staten Texas, New Mexico, Ari
zona en Califomië aangedaan.
Langs de route ligt onder meer
de Grand Canyon, de beroemde
kloof waar de Colorado-rivier
doorheen stroomt.
De Hoofddorpers vrezen niet
wegens oververmoeidheid het
evenement te moeten staken.
Gerard: „Je kunt het zittend af.
AJs je maar genoeg eelt op je zit-
botten hebt, moet het lukken."
Yvonne: „Sommigen vinden het
gek dat je elke dag zo'n afstand
per dag aflegt, die vinden 150
kilometer met de auto al veel."
ARNOLD AARTS
Voorschoten nog wel mee valt
met de belangstelling. „We heb
ben de indruk dat we hier de
laatste tijd weer iets meer men
sen binnen krijgen. We denken
dat dat komt omdat er een zaak
in Leiden failliet is gegaan. En
nog een andere, in Leidschen-
dam, meen ik. Tsja, en de men
sen willen toch snookeren. Dus
komen ze nu hier. Maar het is
niet meer zo als een paar jaar
geleden."
Snookerij
Faillissementen in de snooker
wereld zijn nog niet aan de orde
van de dag, maar dat een aantal
uitbaters moeite heeft het hoofd
boven water te houden is een
publiek geheim. Ook Co Vrins
weet dat. Hij is eigenaar van
twee qua grootte bescheiden
snookercentra in Leiden, de
Snookerij en het snookercen
trum aan de Hogewoerd. Opval
lend genoeg heeft hij in zijn ei
gen zaken géén terugval kun
nen constateren. „Ik denk dat
de terugval zich voornamelijk
beperkt tot de grote zalen. Bij
een aantal is het zelfs drama
tisch heb ik gehoord. Zo gaat er
in Arnhem een mooie, grote
zaal dicht. Het gaat er natuurlijk
om in elk geval het break-even-
point te halen. Minstens quitte
te spelen. Als je dan twintig ta
fels hebt staan en je hebt er een
paar man personeel lopen is dat
moeilijker."
Vrins staat zelf dan ook op het
standpunt dat een zaak in prin
cipe door één persoon gerund
moet kunnen worden. Dan is de
kostenkant „aan die kant" han
teerbaar. Wat ook meespeelt is
de locatie van een zaal. Voor
een deel is de plaats bepalend
voor de hoeveelheid publiek dat
er een balletje komt stoten. „In
een dorp als Spijkenisse of Rid
derkerk ben je normaal gespro
ken de enige. Dus dan lukt het
wel. Maar het wordt anders als
'je bijvoorbeeld in Rotterdam zit.
Daar zitten veel grote zalen die
allemaal veel publiek willen
trekken."
Jumbo
In Warmond bevindt zich zo'n
grote zaal: Jumbo. Met zestien
snookertafels. Uitbater Henk
Theunisse beaamt dat er een
duidelijke terugloop is in het
snooker. „Bij ons is dat een lich
te terugval. Sinds 1991 is het
voorbij
De rage in Nederland lijkt
Zelfs met de ogen dicht is het
snooker een sport om van te
watertanden. Sluit ze en er trip
pelt een parmantige dame op
naaldhakken voorbij. Klik-klak,
klik-klak. Wacht dan even en je
hoort de uitbundige kreten van
bewonderaars: Oeh en Aah.
Maar zodra je de ogen open
doet is de vrouw verdwenen.
Gelukkig zie je dan een groene
tafel vol gekleurde toverballen.
En stijlvol geklede mannen die
ernstig kijkend rond die tafel lo
pen. Het water loopt je opnieuw
in de mond. Kortom, snooker is
een sport voor de stille genie
ters, voor de fijnproevers.
Fijnproevers zijn er nog genoeg,
want half Nederland staart op
mt weer naar de groe
ne mat met gaten. De uitzen
dingen van de BBC, vanuit het
Crucible Theatre in Sheffield,
zijn hier via de kabeltelevisie te
ontvangen en trekken hier elke
avond weer honderdduizenden
kijkers. Ze volgen de verrichtin-
Steve Davis, de ideale
schoonzoon. Van Stephen Hen
dry, ook een ideale schoonzoon,
maar dan in een veel jongere
uitvoering. En van Jimmy Whi
te, sinds hij met drinken is ge
stopt ook al zo'n ideale schoon-
Kortom, snooker is een
keurige sport. Desondanks laten
de Nederlanders de keu steeds
vaker in de kast staan. Ze kijken
nog wel naar snooker, maar zelf
balletje stoten is er nog
ir sporadisch bij.
Scholtes
„Het is duidelijk minder dan
een aantal jaren geleden", zegt
Rob Scholtes. De Voorschote
naar is een internationaal ver
maard kunststoter en werkt da
gelijks in het Snooker Biljart en
Pool Palace in zijn woonplaats.
,,Ik weet nog dat de eerste
snookerzaak in Nederland
kwam. In 1983, in de Haagse
Nieuwstraat was dat. Man, toen
wilde ineens iedereen snooke
ren. Binnen de kortste keren
was het een rage. Dat is nu wel
In het Voorschotense paleis
staan 22 snookertafels opge
steld, verspreid over drie etages.
Een behoorlijk investering, als
je bedenkt dat een beetje
snookertafel toch al snel zo'n
vijftienduizend gulden kost. Het
is dus zaak publiek te trekken.
Scholtes merkt op dat het in
Alle kaasfabrieken, bierbrouwe
rijen en ambachtelijke boerde-,
rijen in den lande al een keer
bezocht met de kaart- of vis
club? Geen idee hoe nu weer
een originele invulling te geven
aan het jaarlijkse uitje van de
bejaardensociëteit? Richt dan
de blik voor de verandering
eens op de provincie Zeeland.
En vraag de lokale busonderne
ming een dagtrip uit te zetten
naar het plaatsje Aafldenburg,
vlak aan de Belgische grens. Al
waar Neerlands enige slakken-
kwekerij U en uw gezelschap
van harte welkom heet.'Voor
een rondgang, dia-presentatie
en een culinaire fïjnproeverij tot
besluit.
té, bah, slakken. Dat zijn toch
/an die glibberige weekdieren
vaar je, na een fikse regenbui,
)p de stoep zo lekker een sli
ding over kunt maken als je niet
uitkijkt. Ook ja. Maar er zit meer
jnder dat huisje dan je op het
;erste gezicht zou denken.
/Vant naast de gewone slijmeri
ge huis-tuin- en keukenslak is
laar ook nog de escargot. Zeg
maar het deftige neefje van de
Franse tak, dat zich er op be
roept niet alleen van adel, maar
bovendien eetbaar te zijn. Wat
heet, het schijnt dat deze rub
beren hap in sommige kringen
zelfs tot delicatesse is verheven.
Anderen daarentegen gruwelen
alleen al bij de gedachte zo'n
(ling naar de mond te moeten
brengen. Stellen slakken op één
lijn met kikkerbilletjes, oesters
en pakweg varkensogen. Waar
ze in sommige delen van China
juist weer zo gek op schijnen te
zijn.
Beeldvorming
Juist om die negatieve beeldvor
ming rond de slak te doorbre
ken, heeft de escargotkwekerij
in Aardenburg die gezegend
is met de toepasselijke naam 'In
den Wijngaard' dit jaar zijn
poorten geopend voor de dag
recreanten. Dat daar uiteraard
ook een commercieel tintje aan
verbonden is, steekt mevrouw
Theunisz niet onder stoelen of
banken. Zij, haar man qn vier
personeelsleden runnen de pas
drie jaar oude kwekerij. En zijn
tot de slotsom gekomen dat het
onderhand hoog tijd wordt dat
de wijngaardslak de Hollandse
keuken en masse veroverd.
Dat er aan dat laatste nog het
een en ander mankeert, dat er
in Nederland nog teveel boeren
wonen die domweg niet vreten
wat ze ook niet kennen, moge -
blijken uit de cijfers. Slechts een
kleine hoeveelheid van de jaar
lijkse produktie belandt in de
schappen van de Nederlandse
(delicatesse)winkels. Het over
grote deel wordt geexporteerd.
Vooral naar het naburige België
waar ze van oudsher veel min
der kieskeurig zijn. Om nog
maar te zwijgen van landen als
Frankrijk en Italië. Want daar
lusten ze er wel pap van. Van
die slakken.
Dozijn
Wat is er zoals te zien in Aard
enburg? Acht miljoen 'helix as-
persa', zoals de Latijnse naam
van de wijngaardslak luidt, want
naar het schijnt waren ook de
oude Romeinen al gek op dit
beestje. Acht miljoen stuks. Dat
is geen kattepis. In de voor hen
zo kenmerkende gang traag
inderdaad plaatsen ze zich
voort in de buitenkwekerij die
10.000 m2 beslaat. Binnen hou
den ze er nog eens 400.000, ver
spreid over 400 kweekkasten.
Dat zijn heel wat dozijnen, want
als twaalftal krijg je ze in de be
tere gelegenheden op je bord.
En dat zijn nog eens eens zoveel
halve dozijntjes. In welke hoe
veelheid ze ook wel worden
uitgeserveerd.
Naast een rondleiding door het
park is er een dia-presentatie.
Een prachtige zelfs volgens de
folder. Daarbij worden de leef
wijze, het unieke paringsgedrag
en andere belangrijke aspecten
van deze schelpdragende her
mafrodieten in woord en beeld
uitvoerig belicht, zo valt uit de
aanbevelingsbrief op te maken.
Na het leerzame gedeelte volgt
dan het hoogtepunt van de
twee uur durende excursie. De
proeverij in samenhang met het
nuttigen van een glas witte wijn.
Pech derhalve voor degenen die
's ochtends vroeg al in Zeeland
arriveren. Want bij de koffie en
op je nuchtere maag zal menig
bezoeker ziqh wel tweemaal be
denken om een vorkje mee te
prikken. Als-ie zich überhaupt
al over zijn schroom weet heen
te zetten.
Smaak
Goed, over smaak valt niet te
twisten. Maar hoe smaken ze
dan volgens de liefhebberen
kenner, in casu mevrouw Theu-
Roland en Vincent achter een volle snookertafel. De rest van de zaak is die middag leeg. Een beeld dat de laatste tijd nog wel eens terugkeert.
hier gemiddeld een procent of
tien minder. Maar ik heb stellig
de indruk dat we nu het ergste
hebben gehad, we zitten nu
weer op een constant aantal be
zoekers."
Theunisse denkt wel een aantal
oorzaken te kunnen aanwijzen
voor de terugval. „In '92 hadden
we een ontzettend mooie zo
mer en wat grote sportevene
menten zoals het EK. De televi
sieuitzendingen daarvan trek
ken nu eenmaal veel mensen.
Zoals een voetbalavond ons nu
eenmaal veel kost. Ik heb dan
ook met gemengde gevoelens
vernomen dat volgend jaar de
Europacupwedstrijden zijn uit
gesmeerd over de dinsdag, de
woensdag en de donderdag, af
hankelijk van de soort cup."
Pool
Daarnaast maken sommige
snookeraars de overstap naar de
poolsport. Omdat het snooker
nu eenmaal een sport is met
een zeer hoge moeilijkheids-'
graad. „Als je niet minstens vijf,
zes uur per week traint, kom je
geen steek verder. Blijf je op
hetzelfde niveau. Pool is laag-
drempeliger. Er zijn minder bal
len, de pockets zijn groter en de
tafel is kleiner."
Het blijft natuurlijk gissen naar
de oorzaak van de terugloop.
„Voor sommigen is de snooker-
sport te duur", zeg Co Vrins.
„Die kunnen het zich niet ver-
loorloven om vier, vijf keer per
week te spelen. Die doen het nu
misschien twee keer. Dat ver
klaart de terugval ook voor een
deel, denk ik."
Scholtes gist ook nog even mee.
„Weet je wat het kan zijn? Het
prijzengeld bij het pool ligt nu
een stuk hoger dan bij het
snooker. De toppers zijn dan
ook vaker achter de pooltafel te
vinden. René Diekstra bijvoor
beeld. En die is toch een paar
keer Nederlands kampioen
snooker geweest.
Maar kom, niet getreurd. Af en
toe komen de mensen nog wel
in groten getale binnen, meldt
Scholtes. Bij extreem regenach
tig weer bijvoorbeeld. En de WK
snooker werkt altijd motive
rend, zo is zijn indruk. „Dat zag
je twee jaar geleden, dat zag je
vorig jaar en dat zie je nu ook.
Zodra de WK begint komen er
ineens meer mensen snooke
ren. Grappig is dat."
Jeugd
Bovendien heeft hij zijn hoop
gevestigd op de jeugd. Sinds
kort kunnen de allerjeugdigsten
in Voorschoten twee uur snook
eren „voor een knaak". „De be
langstelling is groot", zegt
Slakken zoals ze te koop zijn in de (delicatesse)winkel.
nisz? „Dat weet ik niet", zegt ze.
Om vervolgens vlug te verkla
ren: „dat dat heel moeilijk is om
te omschrijven. Zeker via de te
lefoon. Komt u zelf maar eens
kijken en proeven. U zult dan
beslist een andere kijk op de
slak krijgen. Tenminste, dat
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
geldt voor de meeste mensen
die hier zijn geweest."
AD VAN KAAM
Scholtes. Roland en Vincent zijn
twee van die jeugdige spelertjes.
Beiden acht jaar oud en amper
drie turven hoog. „Moeilijke
sport", bromt Roland na weer
een misser. „Maar ik doe het
ook nog niet zo lang." „Een
paar weken nog maar", kletst
Vincent, die via een aantal won
derbaarlijke klutsen ineens drie
ballen achterelkaar in de gaten
speelt. Gezien op televisie bij
het WK snooker? „Ik kijk niet
naar het wereldkampioen
schap", zegt-ie. „Ja, het wereld
kampioenschap voetbal.
DOLE
SLAKKEN
