Gestrikt voor een speech
'Muziekaanbod voor ouderen erg pover'
Zeelui in de kerk
Het Gesprek van de Dag
O-fefvTfe
ïd (2)
Stof
Kees van Kootens gruwelijke uitzicht
Verloofd of
hoe zit dat
Nozema propt de radio
barstensvol met vogels
-iIJDAG 22 APRIL 1994
uvci;
EStö
'Puttefc^
ïet WK-voetbal in Amerika
s straks niet alleen op het
[V-scherm, maar ook op het
JC-scherm te volgen. De fir-
Hia DOMUS uit Amsterdam
ofd irengt vanaf maandag een
eg met liskette op de markt waar
mee de bezitter van een
lomputer de verrichtingen
uur enan ^et Nederlands elftal
jn die van de andere 23 deel-
).00 uujemers kan bijhouden. Er
k wel een voorwaarde aan
uitend |erbonden. Om de schijf te
ime be|unnen draaien dient de lief
hebber wel over het pro-
rheelkijramma Windows te be-
le en [chikken.
17 0(|en aantal gegevens is reeds
poor de makers ingevuld. De
poule-indelingbijvoorbeeld,
^__le steden waar wordt ge-
'peeld en de tijden. Aan de
ïand van de uitslagen, die de
gebruiker uiteraard wel zelf
jntoetst, maakt het program-
r Peter pa de stand op en wijst te-
luelle %ens de ploegen aan die
rige Overgaan naar de achtste fi-
Vanaf daar moet de
ebruiker het overigens zelf
loen, maar ook dat is een
het bo|cwestie van simpel invullen.
Hij vopint gebruiksvriendelijk is
iar. de diskette zeker wel. Alles
!2.15. Wjjst zich vanzelf, moeilijk
vvT01^ ^et nergens- Kwestie
k uit hej/an de goede knop indruk-
590, ClAardig om in te kijken der-
nalve, al kleven er toch ook
g/hog weleen paar onvolko-
4 20 jjpenheden aan. De historie
owninevan de drie afgelopen WK's
d en mVnet uitslagen, standen en
i^topscorers is opgenomen,
)ie trapjrnaar n'et die van daarvoor,
iileen itAl evenmin compleet zijn de
l en praSelectics. Alleen bij Oranje
kt z?ch* ijn a'vast een ste' namen
Ivan spelers ingevuld. Erg ac-
Icuraat is men daarbij niet te
0800,lwerk gegaan. Natuurlijk, de
'"selectie van 22 wordt pas er
gens in mei bekend gemaakt,
dus het was zo ruim vantevo-
ren puur gissen. Maar je kan
er vergif op innemen dat
spelers als Gerald Vanen
burg, Stanley Menzo of Jo-
han de Koek écht van bonds
coach Dick Advocaat geen
ticket voor de VS meer krij
gen thuisgestuurd. Dat weet
voetballertje van vijf nog
wel.
Serena, woordvoerster van
het bedrijf in software,
seert zich daar ook i
Wijst op de problematiek a
het selecteren wat pas op het
laatste moment gebeurt
waardoor het vrijwel
""ik is om ook de selecties
landen als Brazilië,
Saudi-Arabië en Nigeria i
het bestand op 1
„En daarbij", zegt de woord
voerster van het bedrijf in
software eerlijk, „gaat het
hier natuurlijk
eenvoudige diskette. Alles
heeft zijn prijs. We .hadden
dat ding best kunnen vol
stoppen met onnoemelijk
veel gegevens, maar dan kost
'n schijfje al gauw veertig,
vijftig gulden. Je mag a
14,95 wel wat, maar niet al
les verwachten."
Goed, als er dan toch i
speeld moet worden, met de
liefhebbers van gokken is op
het schijfje ook nog rekening
gehouden. Je kunt namelijk
je eigen pooltje maken
familie, vrienden en kennis
sen. Deelnemers, voorspelde
uitslagen en bedragen intik
ken en wachten i
TV die avond brengt. Zal wel
wat worden van de zo-
...v.op de diverse ministe-
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
Welk gruwelijk uitzicht had
Kees van Kooten afgelopen zon
dagavond aan top van de trap
tussen de twee betonnen schij
ven, die iedere keer aan het be
gin van het VPRO-programma
Krasse Knarren in beeld waren
Het leek heel verschrikkelijk, te
oordelen naar de ontsteltenis
waarmee hij de trap weer af
kwam.
In de laatste uitzending van hun
'bejaardenprogramma' wilden
Van Kooten en De Bie de kijkers
meer vertellen over de schijven,
die half in één van de uitzicht
heuvels van het recreatiegebied
Spaarnwoude steken. En onver
mijdelijk was uiteindelijk ook de
vraag wat er eigenlijk te beleven
was bovenaan die lange trap.
De telefonistes van de VPRO
zijn menigmaal tureluurs ge
beld met vragen over de schij
ven. Waar stonden die dingen,
wat was him betekenis en hoe
kon je er komen? Voorlichtster
Hilde Prins van het
schap heeft de omroep maar
een informatie-pakketje toege
stuurd. En zo konden Van Koot
en en De Bie zondag uitleggen
dat de schijven met de daar
naast gelegen klimwand samen
één kunstwerk vormen van
Frans de Wit uit Leiden.
Halverwege de trap kregen bei
de knarren ruzie. Moesten ze de
kijkers nu wel of niet laten zien
wat er boven aan de trap was?
De Bie vond van niet, Van Koot
en daarentegen klom naar bo
ven. En kwam onmiddellijk he
vig ontsteld weer naar beneden.
Wat had hij ervaren? Ajakkes,
Nederland in al haar truttigheid.
Voor de gemakzuchtigen met
een hekel aan trappenklimmen
daarom hierbij de onthulling:
het panorama dat zich ont
vouwt is dat van Beverwijk, met
de rode koepel van de Agatha-
kerk, de spits van de Wijkerto-
ren. Het silhouet wordt ontsierd
door enkele recht overeind ge
zette dominostenen van flatge
bouwen. Op de voorgrond het
Noordzeekanaal met als zijtak
daaraan de haven van Bever
wijk en Velsen, met zeeschepen
erin. Hijskranen. De aanleg van
de Wijkertunnel is ook te zien.
Wie nog een paar meter verder
naar de rand van de schijven
loopt krijgt rechts het veenwei-
delandschap van Assendelft in
beeld en links Hoogovens.
Een vaderlandslievend type,
zoals Van Kooten dat op andere
momenten zo raak pleegt te
brengen, had ook in vervoering
kunnen raken bij de aanblik van
dit kloeke Hollandse landschap.
Hilde Prins van het recreatie
schap ziet het nog weer anders.
Vanaf dit hoog gelegen punt
wordt pas goed duidelijk hoe
dicht de agglomeraties van Am
sterdam en de Zaanstreek ener
zijds en die van de IJmond en
Haarlem anderzijds elkaar ge
naderd zijn.
rien polderman
leiderdorp 'Bakker 26 jaar ver
loofd!' Deze tekst hing gisteren op
een groot spandoek boven de
Grotiuslaan in Leiderdorp. Met
gevaar voor eigen leven hadden
kennissen van de familie Bakker
het spandoek de avond ervoor
aangebracht tussen twee lan
taarnpalen. Zesentwintig jaar ver
loofd. Tjeetje, dat is toch wel erg
lang. Moet er langzamerhand niet
eens worden getrouwd?
„Ik wist niet wat ik zag", zegt me
vrouw Bakker. „We zijn over een
dag of wat vijfentwintig jaar ge
trouwd en daar doen we niets
i. Ja, v
r wat v
geven v
etentje. Die hebben dit
geintje uitgehaald. Gisteren was
het precies zesentwintig jaar gele
den dat we ons hebben verloofd.
Vandaar. Maar we zijn nu keurig
getrouwd, hoor."
foto
Jan Zwart (63) luistert nog weinig naar radio
Popmuziek is dat muziek
voor poppen? Voor mensen die
geen hart hebben? Hij zegt het
niet, Jan Zwart, maar je hoort
het hem denken. Net als een
aantal mensen in Maastricht
vindt hij dat de bejaarde Neder
lander op de radio niet echt aan
zijn trekken komt. In Maastricht
wil ene meneer Oudshoorn
daarom Radio Vitaal oprichten,
een zender voor ouderen. Hij
ziet vol vertrouwen de toekomst
van de nieuwe zender tege
moet. Binnen een halfjaar
hoopt hij de voor een zend
machtiging vereiste 60.000 le
den binnen te hebben.
Jan Zwart (63), ex-garagehouder
te Leiden, bejaard maar nog
niet bedaard, juicht het initiatief
van harte toe. Net als Ouds
hoorn vindt hij het aanbod voor
ouderen op de radio maar
povertjes.
Jazz
„Inderdaad", zegt hij, „aan ons
wordt door Hilversum volledig
voorbijgegaan. Je hoort zelden
een mooi stukkie muziek uit
onze tijd. Ik ben bijvoorbeeld
een liefhebber van oude jazz.
Van die nummers waar de
vonken vanaf spetteren. Hoor je
nooit meer. Ja, af en toe op de
arbeidsvitaminen, als lekkerma-
kertje. Maar Benny Goodman,
Glenn Miller en Count Basie
waar zijn die dan toch allemaal
gebleven? Kennen de discjoc
key's van tegenwoordig die mu
sici niet meer. Houdt hun muzi
kale kennis op bij de jaren zes-
tig?"
„Ach, ze laten best nog wel eens
wat jazz horen. Maar dat is dan
allemaal van die experimentele
rommel. Dan krijg je een be
kende jazzmusicus te horen,
maar dat gaat dan alleen om
het werk uit zijn laatste periode,
met van die kwetterende saxo
foons erdoorheen. Ik begrijp
best dat ze alles uit een tenorsax
willen halen wat erin zit, maar
urenlang improviseren, dat is
mij teveel. Ik wil de melodie
blijven herkennen. Bij de eerste
maten van zo'n nummer denk
je: 'Hé, dat is Honeysuckle Ro-
volgt er dan een brij van niet
meer te herkennen klanken.
Een kakofonie."
Hoorspelen
„Jammer hoor, want ik luister
graag naar de radio. Ik vind ra
dio gezellig. Je hoeft niet als bij
de televisie zo op te letten.
Hoorspelen vond ik ook altijd
Jan Zwart: „Van die
erg aardig. Paul Vlaanderen bij
voorbeeld. 'Ina, ga bij dat raam
weg!' 'O, Paul, een schot in mijn
buik!' 'Geeft niet Ina, de dader
hangt al'. Leuk. Monus, de man
de vonken vanaf spetteren hoor je nooit n
hoorspel. Waarom heb je geen
hoorspelen meer? Hebben de
mensen het luisteren verleerd?"
„Nu we het toch over het om-
foto holvast/mark lamers
roepbestel hebben waar ik
me ook zo verschrikkelijk aan
erger zijn al die Engelse termen,
die duurdoenerij. Vooral in de
sportverslaggeving. Dan hebben
ze het over dropshot, rebound,
body-check, noem maar op. Ik
begrijp dat toevallig wel, maar
veel ouderen zeggen: waar heb
ben ze het in vredesnaam over?
Waarom moet dat? Is de Hol
landse taal soms te min? Mart
Smeets heeft ook zo'n handje
van vreemde termen. Vooral als
hij het wielrennen verslaat.
Daar is vaak geen touw aan vast
te knopen. Je ziet ook duidelijk
wat zijn favoriete sporten zijn.
Bij het wielrennen is hij erg
geestdriftig maar bij andere
sporten wordt het afgeraffeld."
Dreun
„Maar we hadden het over mu
ziek. Kijk, die nieuwe popmu
ziek, nee, daar kan ik geen
waardering voor opbrengen.
Het is een dreun zonder veel va
riatie. En dan komen die jonge-
i wel e
toe r
iets en dan zeggen ze: moet je
dit eens horen, dat is me toch
goed! Vaak is het dan een cover
van een oud nummer dat al
voor de oorlog grijs gedraaid
werd. Want die popmusici spe
len heel vaak leentjebuur.
„Het domste van het domste
zijn die kwissen, zoals 'Liefde
op het eerste gezicht' en dat
soort rommel. Daarin worden
de mensen door de omroepen
misbruikt om andere mensen te
vermaken. Ze worden te kijk ge
zet, min of meer belachelijk ge
maakt. En daar moeten wij dan
in onze leunstoelen hard om
gaan lachen. Dat is toch goed
koop. Weet je wat ik een leuk
programma vind? Per Seconde
Wijzer. Maar van die kwissen
word ik per seconde grijzer."
Nieuws
„Ook met de nieuwsgaring is
het hier slecht gesteld. Als je
echt iets goed wilt weten, moet
je naar de BBC kijken of luiste
ren. Die zender geeft veel meer
achtergrondinformatie. Laatst
bijvoorbeeld, over die hele toe
stand in Gorazde. Hier wordt
het nieuws, zo heb ik de indruk,
vaak afgeraffeld en zijn ze er
vaak erg laat mee. Als er iets
dramatisch gebeurt in een land,
is de journalistiek er altijd als de
kippen bij. Grote verhalen op de
voorpagina. Maar als de feiten
dan bekend zijn, hoor je nooit
meer iets over dat land. Dan
denk je: goh, hoe zou het daar
nu zijn? Maar voor de journalis
tiek is het dan kennelijk van de
wereldkaart verdwenen.
De Hooglandsche Kerk in Lei
den zit zaterdagavond vol Oek-
raïners. En een paar Russen. In
totaal honderdveertig mannen
en vrouwen. Ooit waren dat
stuk voor stuk stoere zeelui,
maar nu zijn ze niet zo stoer
meer. De reden: de zeelui, be
manning van het schip Anatoli
Khalin, liggen al negen maan
den in de haven van Rotterdam
tevergeefs te wachten op hun
vertrek. Omdat ze een schuld
aan een Kroatisch bedrijf nog
niet hebben vereffend. Of nog
niet hebben kunnen vereffenen
in verband met de oorlog die in
het voormalige Joegoslavië
woedt. Dat is niet helemaal dui
delijk.
Een aantal kerken in Schiedam,
Vlaardingen en Maassluis is zo
begaan met het lot van deze
zeelui dat ze zo af en toe uitjes
organiseren. Maarten Bezuijen
is, met Peter Leeuwenburgh, de
initiatiefnemer. „Ze lijden
enorm onder de verveling, van
daar", zegt de Schiedammer,
van de gereformeerde gemeente
en zelf werkzaam in de scheeps-
wereld. „Gelukkig krijgen we
veel hulp. Een busbedrijf uit
Rhoon heeft drie bussen gratis
beschikbaar gesteld voor zater
dag. En we krijgen steeds dona-
En wat krijgt het gezelschap
voorgeschoteld in Leiden? Een
orgelconcert van Klaas-Jan Mul
der. „De beste organist van Eu
ropa", zegt Bezuijen.
herman joustra
Het is nog steeds geen lente,
hoewel de kalender ons anders
wil doen geloven. Weinig wijst
nog op een echt voorjaar. Wei
nig zon, wel wolken. Dus dra
gen we geen kort T-shirt en wel
een trui. Maar kom, niet ge
treurd. Wie toch alvast een
voorproefje van het voorjaar wil
hebben, hoeft alleen maar zijn
radio aan te zetten en af te
stemmen op 101.2, FM.
Dan hoort u een gefluit, gekwet
ter en gekwinkeleer van jewel
ste. Geen muziek, maar vogels,
vogels en nog eens vogels. Met
eens om de pakweg tien minu
ten de mededeling dat Classic
FM op die golflengte gaat uit
zenden. Alleen maar klassieke
muziek.
Maar dat is pas per 1 mei het
geval. Wie is er dan verantwoor
delijk voor de vogelgeluiden? Bij
het ministerie van WVC, waar
belangstellenden een zendver
gunning kunnen aanvragen,
weten ze het niet. „Maar neemt
u eens contact op met Nozema.
Daar beheren ze de frequen
ties."
Nozema, de Nederlandse Om
roep Zendermaatschappij, in
Zoetermeer, weet inderdaad
hoe de vork in de steel zit. „Wfj
zijn verantwoordelijk voor die
vogelgeluiden", zegt voorlichter
Jaap van Lier. „U weet mis
schien wel dat sinds januari een
aantal frequenties zijn toege
deeld aan commerciële stations.
Voorheen zat Happy RTL op die
golflengte, maar die zender is
verdwenen. Nu is die toegewe
zen aan Classic FM, een station
in opbouw. De zender daarvan
staat in Haarlem. Alleen is er nu
sprake van een proefperiode,
voorafgaand aan 1 mei, de da
tum dat ze mogen gaan uitzen
den. Vroeger zetten wij dan to
nen op een lege frequentie. Een
pieptoon. Of een fluittoon. Daar
kwamen nogal eens reacties op.
Meestal negatief. Daarom pro
beren we het nu eens met een
CD met vogelgeluiden. Nu krij
gen we veel leuke telefoontjes."
Maar waarom laat Nozema
geen muziekje horen? „Omdat
het een proefperiode betreft en
dan mag er geen sprake zijn een
programma. Laat je muziek ho
ren dan wordt dat als zodanig
opgevat. Bovendien heb je dan
te maken met auteursrechten
die we zouden moeten betalen.
En zeg nou zelf, dit is toch heel
aardig?"
Het trekt in elk geval de aan
dacht, mooiere fluittonen zijn
er niet. Kortom, een aardige re
clame voor Classic FM, al is dat
nooit de bedoeling geweest van
Nozema. „Nee", zegt Van Lier.
„Reclame moeten ze zelf maar
gaan maken. Ik weet in elk geval
dat het om een Engelse maat
schappij gaat die in eigen land
veel succes heeft. Zij schijnen
klassieke muziek te behandelen
als popmuziek. Dus ze hebben
een verzoekplatenprogramma
en ze laten ook kortere frag
menten horen."
Wij hebben al een verzoekje:
Ein Vögelhandler bin ich ja, und
darum sing ich hopsasa'.
herman joustra
'Jury waardeerde prikkelende onderwerpen
Het had iets van een overval. Ju
dith had wel ervaring met spre
ken in het openbaar. Ze speelt
toneel in een gezelschap en had
ringen. Toch
door het verzoek van de conrec
tor van haar school. Op een dag
kwam hij naar haar toe en zei
hij: „Ik heb je opgegeven voor
een wedstrijd. Je moet een
voordracht houden. En het
moet in het Engels. Denk maar
na over een onderwerp en lever
dat bij me in."
Judith is toen twee dagen 'een
beetje ziek geweest'. Dat kwam
goed uit, want in die tijd kon ze'
haar voordracht schrijven, over
hekserij. Het liep allemaal goed
af. Zó goed zelfs, dat ze een prijs
in de wacht sleepte. Afgelopen
zaterdag werd ze derde bij de
'Public Speaking Competition
for Schools' in Zeist.
Ellen verging het niet anders.
Haar aardrijkskundeleraar had
haar opgegeven voor diezelfde
wedstrijd. Ook bij Ellen pakte
het goed uit. Ze won de eerste
prijs met een speech over ho
moseksualiteit en pedofilie bij
de oude Grieken. De keuze van
het onderwerp lag voor de
hand, omdat ze er al een scrip
tie over geschreven had voor
het vak geschiedenis. Achteraf
gezien was het een heel ge
schikt onderwerp.
Ellen: „De jury waardeerde prik
kelende onderwerpen. Mijn on
derwerp was dat zeker. Mis
schien is dat de reden dat ik de
eerste prijs heb gewonnen,
want andere sprekers waren ei
genlijk net zo goed." Ellen Das
en Judith de Bruyn Ouboter rei
zen eind mei af naar Londen
om mee te doen aan de interna
tionale wedstrijden public spea
king. Zenuwachtig zijn ze ei
genlijk niet. „We hadden nooit
gedacht dat we een prijs zouden
winnen. We zien wel hoe het af
loopt. Het is al leuk om mee te
doen.
Bij de wedstrijd in Zeist kregen
de deelnemers vier minuten de
tijd om hun speech te houden.
Daarna kon het publiek vragen
stellen aan de deelnemers. Ellen
en Judith vonden dat nog het
moeilijkst. Je kon je er niet op
voorbereiden en het moest na
tuurlijk in het Engels. Eén vra
gensteller zullen ze niet snel
vergeten. Judith: „Er zat tijdens
de wedstrijd een oud dametje in
de zaal dat bijzonder lastige
vragen stelde. Die vragen waren
lang en er was geen touw aan
vast te knopen. Maar je moest
toch ter plekke een antwoord
verzinnen. En op een of andere
manier wist dat dametje er al
tijd wel het feminisme bij te sle
pen. Ze heeft mij na afloop zelfs
een lijst gestuurd met boeken
over het feminisme. Heel aardig
natuyrlijk, maar het had weinig
te maken met mijn speech over
hekserij."
Spreken in het Engels gaat Ju
dith gemakkelijk af. Ze heeft
haar hele leven in het buiten
land gewoond. Eerst in Indone
sië, later in Maleisië. Daar heeft
ze op de internationale school
gezeten, waar alle lessen in het
Engels gegeven worden. Sinds
een half jaar woont Judith in
Nederland. Ze zit in de vijfde
klas, op de internationale
school in Den Haag.
Ellen daarentegen heeft het En
gels gewoon op school geleerd,
op het Rijnlands Lyceum in
Wassenaar. Ze zit in de vijfde
klas van het gymnasium. „Ik
houd erg veel van talen. Mijn
Engels is natuurlijk niet perfect,
maar ik wil het wel zo goed mo
gelijk spreken. Eigenlijk zou ik
het perfect willen beheersen."
Spreken in het openbaar is
meer dan tekst voorlezen van
een papiertje. Volgens Ellen is je
houding minstens even belang
rijk. „Je moet volgens de regels
stokstijf blijven staan. Je mag al
leen een been naar voren zetten
als je iets in je verhaal wilt be
nadrukken. Je mag dus ook niet
te veel met je armen zwaaien.
Als ik zenuwachtig ben, heb ik
de neiging om aan m'n haar te
frunniken. Dat is natuurlijk uit
den bozen bij een voordracht.
Daarom had ik het vastgebon
den in een staartje."
Judith de Br lyn Ouboter (links) en Ellen Das: 'Met je
mag dus niet', foto loek zutderduin
