UIT
Smalhout uit forse kritiek
op organisatie ziekenhuizen
F$' -
'Nasynchroniseren is
moeilijker dan acteren
'Een spelletje en een
plaatje; gezellig toch'
Rtv show
gesproken
MAANDAG 18 APRIL 1994
JjAA
Hoogleraar presentator TV-programma 'Medische missers'
HILVERSUM JAAP TIMMERS
Het drama in een
Helmonds zieken
huis, waar in 1992
een ruzie tussen vijf gynaecolo
gen fatale gevolgen had voor
enkele baby's, staal volgens de
Utrechtse hoogleraar/anesthe
sioloog B. Smalhout niet op
zichzelf, fn Nederland worden
jaarlijks „enige duizenden me
dische fouten" gemaakt met
ernstige of minder ernstige ge
volgen die zijn terug te voeren
op een slechte organisatie in de
medische staf.
Smalhout zei dat na afloop
van de voorvertoning van het
nieuw televisieprogramma Me
dische missers, waarvan hijzelf
de presentator is.
In de zesdelige documentai
rereeks (vanavond voor het
eerst te zien)toont RTL 5 steeds
twee reconstructies van medi
sche fouten, die grote en kleine
re gevolgen hadden. Hoewel de
programmamakers geprobeerd
hebben de betrokken zieken
huisdirecties en medische spe
cialisten aan het woord te laten,
is dit in geen enkel geval gelukt.
s idiote eisen
wij niet kon-
„Er werden
gesteld,
den voldoen.'
De serie is mede gebaseerd
op archiefmateriaal van Smal
hout, die geregeld door recht
banken en tuchtcolleges als on
afhankelijk getuige-deskundige
wordt opgeroepen. In 1972
baarde Smalhout opzien met
zijn conclusie dat jaarlijks twee
honderd mensen sterven door
een verkeerde narcose.
Smalhout: „In de jaren dat ik
als expert ben opgeroepen is
het mij opgevallen dat medi
sche rampen meestal het gevolg
zijn van zeer simpele, onbenul
lige oorzaken. Er is bijna nooit
sprake van een zeer ingewikkel
de situatie, waar niemand vat
op kon hebben. Organisatori
sche oorzaken zijn bijvoorbeeld:
artsen die zoals in Helmond
niet met elkaar overweg kunnen
en niemand die als gevolg daar
van dan zo'n situatie oplost. Of
een te krappe bezetting omdat
verpleegkundigen zich al te
strikt aan hun CAO willen hou
den. Ook zou iets meer verant
woordelijkheidsgevoel bij de
medische stand fouten kunnen
voorkomen."
Volgens Smalhout zijn er wei
nig cijfers voorhanden van me
dische fouten. Twee studies ge
ven schattingen van tussen de
acht- a tienduizend per jaar,
waarbij in duizend gevallen de
schuldvraag komt vast te staan.
In de helft van deze gevallen
wordt een schadeclaim uitbe
taald. „Ik houd het erop dat het
om enige duizenden fouten per
jaar gaat", aldus Smalhout.
Hoeveel mensen hieraan over
lijden, kan hij niet zeggen.
Criminele activiteiten
In de eerste aflevering van Me
dische Missers komt een oud-in
woner van Breda aan het woord
die als gevolg van een reeks fou
ten van een anesthesist die zijn
zwangere vrouw verloor en ook
de ongeboren baby. Pas na een
jarenlange juridische procedure
ging het ziekenhuis door de
knieën en werd duidelijk wat
zich precies had afgespeeld op
de operatietafel.
Smalhout is van mening dat
vele ziekenhuizen zich schuldig
maken aan strafbare feiten om
gemaakte fouten te verdoeze
len. „Het is ongelofelijk tot wat
voor criminele activiteiten zie
kenhuizen in Nederland over
gaan om de facade van on
schuld overeind te houden", al
dus de hoogleraar.
Smalhout weigert namen te
noemen van mensen of zieken
huizen die over de schreef zijn
gegaan. Net zo min als de pro
ducent van de serie, Praal Pro-
dukties BV uit Hilversum. „Wij
willen geen hetze ontketenen
tegen een bepaald ziekenhuis.
Het gaat ons in eerste instantie
om de zaken zelf', aldus de
producent.
Dat het verdoezelen van
blunders een nijpend probleem
is, valt volgens het journalistie
ke team af te leiden uit het re
laas van een niet met name ge
noemde verpleegkundige. „Zij
wist wat er mis was gegaan tij
dens een operatie. Zij had de
fout zien aankomen. Het me
disch team had haar waarschu
wing in de wind geslagen. Zij
was dus kroongetuige. Daarop
werden dienstlijsten vervalst, ze
verloor haar baan en werd als
niet-toerekeningsvatbaar afge
schilderd. Het ziekenhuis heeft
haar leven geruïneerd; en zij
kon bij geen enkel ander zie
kenhuis meer terecht, overal
kenden ze haar." Ook bij Smal-
houts eigen ziekenhuis kon ze
Am„,d Geldeman, de stem ean tekenfilmfi^
Arnold Gelder
man, de stem
van vele te-
kenfilmfigu-
FOTO CPD
Met dank aan ArnoldI Gelder-
pen tekentiinahelden de^Nederiandse^taal
machtig. Hi| gaf le'dl"8 sies van Disnevs
mingvan Nederlands^erstes^
titels maar te noe-
AUlddin, om <le 'aatsook is Tintin elke
men. Door zijn VARA te zien als
astvt-jsaasss L.-
csösssbu»-»
typisch Nederlands dat mt meer van andere
^ppen. Dan tonnen ze£gacteren, hoor.
dingen. Maar ik k
Voor de televisie Amsterdam Zuid-
In de studio van Meta sotm fiIm Duimelljn-
Oost is Gelderman druk be g^ft geesteujke pro
ne te vernederlandsen^ gluth, die het vak leerde
dukt va.1 de Aankaan D m Bluitn^ maatschappg
hii Disney en die nu enkel bioscoop
van Steven SPie'Sn ™nr£hys0hand waren de
maakt. Eerdere werken van Btuu
avonturen van de muis Fievel
Mengpaneel regisseert de na-
Gelderman zit voor. een„lijntje houdt hl]
',r
val dus acteur lohn van Eerd. tekenfilm gemerkt en
Met behulp van ">dcodobij de stukjes dialoog in
de tijdcodes staan ook weer M) van een Ne-
het script. Fragmentsgewns kan Mee5la| gaat
derlandse geluidsband ™r°vvoorden per opna-
mè°Sn'paar"seconden film en d^er B°e* vele
de la'hij komt. Dit was de beste tot ^gt
leen wat emotie. Ik moen\ ""n zijn acteur, die al een
Gelderman via de tnterco g e nlm worstelt,
paar lakes lang met een bepam Ge)derman ge-
Om Van Eerd op ganghem moet klinken.
regeld voor hoe het volgen Franse accent Dat
.Het lastige van ^"X'^elijkertijd moet h.) m
moet hij Zien vast ehouden^gnQg zo,.
tOaStS^as^sSss.
beschikken de fllm jungle Book, was
derde hij mij gldaan. En daarna Duck-
t0r fnSLutel™!n steeds meer films. En
voor je het weet ben )e wordt tegenwoordig
Bij het maken van een omen en daarna pas
vaak eerst de gelmdsaka Gelderman: „Daardoor is na-
de tekeningen gemaakt. i3 dan acteren, ie
synchroniseren eige* moe he.d moe,
^n%eaSom is éch, waanzinnig moedrjk
KuSmoSen constant alert zijn en zeer teks
VaDadiShet inderdaad.niet —v^lerf mort e heeft
blijven blijkt mt het feit dat lonn Na een och
het einde van XmTcrotoon maak. hij eertetwa
tend zweten achter de mie werk meestal maar
afëeknepen indruk. Ge,den™\ het is heel vermoeiend,
één dagdeel ^'^^„T^èn maar meer fouten
enda^crerenweook nktsme^ ,dje.
^ijr^mmm ook bekend i^^^gjgnCang'elke'rdenwe
he" maar omdat Gelden™al l^sb|nd voorzien
Disney van eenI NederlandetBe hoofdrolspeler dient
Maar Disney bh)ft streng dgekeurd. Gelderman.
door 'Amerika te worden g p.me Hokma geko-
,Voor de geest in AktdOm n dQor Dlsney afge
zen. maar die werd aanvankei door hen
keurd. Ie moet je dannamurlgk me^.^
laten overdonderen. Ik was Disney later de
het kon en ik kreeg m,rzanToende be5te
niet terecht. „Dit zijn Kafkaanse
toestanden", aldus de producer.
Een jonge arts die wilde mee
werken aan het programma
werd onder druk gezet en haak
te af, bevreesd voor zijn job. Pia
van der Molen, directeur van
het produktiebedrijf, zegt: „Het
is ongelofelijk hoe wij behan
deld zijn. Toen wij onszelf in
ziekenhuizen bekend maakten
en vertelden wat we kwamen
doen, gingen opeens alle deu
ren dicht. Niemand zei iets, en
al helemaal niet meer toen we
vertelden dat professor Smal
hout de presentator was. Ze zijn
allemaal bang voor hem."
Claims
De vrees onder artsen voor ho
ge schadeclaims is groot. Verder
is het systeem van aansprake
lijkheidsverzekering in Neder
land ondeugdelijk, meent de bij
het programma betrokken jurist
mr. J. Beer. Momenteel moet
ook bij kleinere zaken eerst de
verwijtbaarheid van het zieken
huis worden vastgesteld, waar
door patiënten meteen in lang
durige procedures terechtko
men. „Ik pleit voor een nofault-
zoals in de Verenigde
Prof. Smalhout: „Het is ongelofelijk tot wat voor criminele activiteiten
ziekenhuizen overgaan om de facade van onschuld overeind te hou
den." FOTO »CPD
Staten gebruik is. Hierdoor kan
er sneller worden uitgekeerd
ongeacht de aansprakelijkheid.
Zo'n systeem zou je kleinschalig
moeten invoeren tot bij voor
beeld een maximum bedrag van
vijftigduizend gulden", aldus
mr. Beer.
Smalhout: „De dokters in dit
land krijgen geen scholing in te
genslagen; alles is gericht op
hun successen. Ik heb nog nooit
van een onderwijsprogramma
gehoord waarbij verteld wordt
wat je moet doen als er iets he
lemaal fout gaat."
De programmamakers zeg
gen te beschikken over een lijst
van aanbevelingen om de situa
tie in de ziekenhuizen te verbe
teren. Het team beraadt zich op
eventuele publicatie. Hierover
zijn met RTL 5 nog geen afspra
ken gemaakt.
De boodschap voor de pa
tiënt is dat hij, mocht zieken
huisopname noodzakelijk wor
den geacht, zelf moet nagaan
hoe zijn behandeling zal
den georganiseerd door de
dici. En ook in hoeverre hij be
trokken wordt bij medische af
wegingen, aldus Smalhout
„Wat dat betreft zijn de meeste
nog niet zo mondig."
20.30
(RTL5, vanavond
De klant koning bij Holland FM
ROTTERDAM MIRJAM FERWEDA
Uit de boxen van de
Holland FM- studio
schalt een jingle van
het programma Hollands Glorie.
Presentator Eddy Becker zet
zich met zijn handen af tegen
het bureau en rolt een krappe
drie meter met zijn stoel achter
uit. Als een Spaanse danser
zwaait hij zijn rechterarm om
hoog, houdt de linker voor zijn
borst en wiegt heen en weer op
de maat van de muziek. Met
een ruk trekt hij zich terug naar
het bureau en zet zijn koptele
foon weer op. „Wie hebben we
aan de telefoon? Joke, hallóóóó
Joke! Wat gezellig dat je er
bent..."
Het radiostation Holland FM
is gevestigd in een statig wit ge
bouw hartje Rotterdam. Hier en
in de studio van Stadsradio in
Rotterdam-Noord worden de
programma's van 'de gezelligste
op de kabel' gemaakt. In het
team van zestig medewerkers
zit een aantal oude bekenden
van radio en televisie. Eddy
Becker, Chiel Montagne en
Pierre Kartner. En met hen zijn
ook een hoop oude program
ma's uit de kast getrokken,
waarvan de succesformule tijd
loos is gebleken. Zo is daar ie
dere ochtend De Wekker van
Eddy Becker. Never change a
winning team", is het stand-
punt dat Becker aanhangt.
„Waarom zou je een formule
weggooien die destijds aan
sloeg? Natuurlijk is het repertoi
re wel aangepast aan de heden-
Geen toestemming
Holland FM is één van de vijf
commerciële zenders die van
minister d'Ancona via de ether
mogen uitzenden. Maar de luis
teraars zullen nog even moeten
wachten voor het station via de
middengolf te horen is, want de
zendmasten die hiervoor nodig
zijn, moeten nog gebouwd wor
den. Het plan om het zendschip
De Communicator in de Trintel-
haven bij het IJsselmeer af te
meren liep op niets uit omdat
Rijkswaterstaat geen toestem
ming geeft.
De commerciële zender heeft
een marktaandeel van 3 pro
cent. In vergelijking met Radio 3
(26 procent) en Radio 10 Gold
(8 procent) is dat niet veel, maar
op zijn beurt meldt Becker trots
dat Holland FM in elk geval
meer luisteraars heeft dan con
current Radio Noordzee Natio
naal.
Becker rookt tijdens het
lunchprogramma de ene sigaret
na de andere. Door de rook
heen is vaag het gezicht te ont
waren van Jan van Zanten, die
naast presentator ook technicus
is bij Holland FM. Meestal zijn
studio's angstvallig geluiddicht
gemaakt, zodat een uitzending
niet door straatgeluiden ge
stoord wordt. Maar hier gebeurt
het geregeld dat de deur open
zwaait en flarden van het ver
keerslawaai zich aan de micro
foon opdringen. Het geeft de
luchtigheid weer waarmee de
radiomakers bij Holland FM
hun programma's maken.
Holland Fhl heeft nog niet
zo'n lange voorgeschiedenis.
Op 1 augustus 1991 begon het
station als onderdeel van een
Noors mediaconcern met de
eerste kabeluitzendingen in Ne
derland. Twee jaar geleden
werd het officieel een Neder
landse commerciële omroep.
Daarbij kwamen de aandelen
van het station in handen van
vijf aandeelhouders, onder wie
ex-discjockeys Willem van
Kooten en Tony Berk. Het sta
tion is volgens Becker opgezet
om het Nederlandse muziek-
produkt „uit de onderge
sneeuwde positie bij de pubüe-
ke omroepen te halen". „We
maken gezellige familiepro
gramma's die een zo groot mo
gelijk publiek aanspreken.
Daarbij is de klant koning."
Hij buigt zich voorover en
prikt met zijn wijsvinger in de
lucht. „En dat is nu het grote
verschil met de Hilversumse ra
diostations. Zonder katten of
schoppen hoor, maar de pre
sentatoren daar bepalen zelf
wat ze draaien."
Flexibiliteit
Becker prijst de flexibiliteit van
de commerciële omroep. „Als ik
nu denk: we gaan een nieuwe
spelletje doen, dan loop ik naar
boven om het even te overleg
gen en nog geen half uur later
kondig ik het aan voor de mi
crofoon. Slaat het niet aan, dan
halen we het even gemakkelijk
weer uit de lucht."
„Zou jij het niet leuk vinden
weer eens wat in dat apparaatje
voor je neus te zeggen?", onder
breekt de technicus Beckers
verhaal. „Oehh..ja, dat is mis
schien aardig", meent Becker.
,Een showtelexje dan maar?
Lijkt me aardig, lijkt me
leuk...gezellig."
Van Zanten zet de microfoon
open. „En dan nu het laatste
nieuws uit de showwereld. De
showtelex wordt gemaakt door
het weekblad Story en... je ge
looft het niet, je geiooft het niet.
Ik ben m'n showtelex kwijt. Dat
is jouw schuld, Mirjam. Mirjam
is in de studio vandaag, om te
kijken hoe het er hier aan toe
gaat bij Holland FM. Nou ja,
Jan... een plaatje dan maar?"
De technicus gooit een aantal
reclamespotjes in de uitzending
om het programma te redden.
Becker begint te lachen. „Niet
erg, hoor. Deze onverwachte
dingen maken een programma
juist leuk. Gezellig toch?"
Eddy Becker, programmacoördinator van Holland FM: „Als het maar gezellig is."
Sophia Loren; „Vrouwen moeten
zich realisren dat ze op hun eigen
unieke manier mooi zijn."
FOTO ARCHIt
Tineke de Nooij in Showtime: 12.'*
,,lk heb een aantal jaren geleden
een regressie-hypnose meege
maakt. Dat was een heel bijzon
dere ervaring. Ik ging terug naar 22.J
maar liefst drie vorige levens. In
1750 ging het niet zo goed met
me, en spoelde ik ergens op de
kust van Engeland aan. In 1900
heb ik mezelf teruggezien al
weer in Engeland als ballet
danseres en in 1850 heb ik als
koordirigent heel veel opera's varfc3.(
Verdi gedirigeerd. Misschien worj
ik daarom altijd zo emotioneel als
ik Verdi hoor."
Actrice Maruschka Detmers in
VARATV-Magazine:
I k werk met veel passie, maar
als ik het alleen voor mijn plezierjf
zou doen, was ik geen actrice. J
Plezier zie ik meer als een geluk
kig bijprodukt. Ik acteer op de MA
eerste plaats omdat ik het idee letf
heb dat het mijn persoonlijke onfaar
wikkeling stimuleert. Maar elke ,1aar
draaidag opnieuw ben ik ver-
steend van angst." )rou<
jij'ki
Sylvia Millecam in AD: tetr
Ik kan elke man versieren, ma^e,r^
in principe ben ik een heel trouw^re
persoon. En ik wil absoluut geengChi
kinderen." tem
doer
Leontine Ruiters in Showtime: een
„Deze zomer zijn dessins hele-
maal in. Vooral de Oosterse print#edf
zijn overal te zien. Ik draag zelf
graag leggings met wilde dessinsHust
Mijn favoerite legging heeft zwarf0^
roze strpene aan de voorkant en 5tua'a'
een lichte bloemenprint aan de lee(
achterkant. Daarboven draag ik In d<
altijd een uni blouse of jasje, warfnee
ik vind dessins gecombineerd m#ecc
dessins snel opzichtig worden."
opp
Actrice Sharon Stone in Privé: moe
„Basic Instinct was al mijn acht-moe
tiende film, het heeft nogal lang P®b
geduurd voordat ik een ster was iCed®
Hollywood. Nu ik het, zogezegd,
heb gemaakt, zal ik er ook van gettoge
nieten! Zoveel macht over man- Teut
nen te hebben is nieuw voor me f'°^
en...ik vind het heerlijk."
Mtla
Tina Turner in Libelle:
„Ik heb geen prachtfiguur, maarWiiii
ik weet hoe ik me moet kleden. Ptie
Mijn benen zijn mooi, en ik weet£audu
welke schoenen ik moet dragen. Lor
Ik kan er misschien leuk uit zienierti
maar ik vind mezelf geen mooie |etr;
bots
Casper van Bohemen, alias Frits uifetlf
GTST in Showtime: pom
„Ik heb de leukste rol van de helen w
serie. Ik heb altijd affiniteit gehat
met slechterikken. Bij hen isallJ
mogelijk, ze gedragen zich voortfl
durend anders dan je verwacht
daardoor wordt zo'n rol niet snell
saai. Verder is het natuurlijk heef
lijk om ongestraft het slechtste n
jezelf naar boven te kunnen ha--,
len. Misschien is het wel een g
de manier om frustraties kwijt téj
raken. In ieder geval heb ik n
dagelijks leven nergens proble
men mee."
Gerard Joling in Story:
„Korea is het minst leuke land
dat bezocht heb. Het ergste vonc
ik het eten. Ik kreeg een keer ge
droogde msekten en |i
rauwe kwallen...Ook j;
heb ik een keer hond
gegeten. Toen we uit
het restaurant kwa
men, vertelde ie
mand me wat ik in
mijn maag had. Ik
moest direct overge-
Sophia Loren in Libel
le:
„Vrouwen moeten
zich realiseren dat zu
op hun eigen unieke
manier mooi zijn. c
Pure uiterlijke
schoonheid bestaatjg
met. Alleen vrouwer
die in staat zijn lief te hebben,
stralen echte schoonheid uit. Na»g
tuurlijk probeer ik er op mijn besL',
uit te blijven zien, maar met op L'^
een krampachtige manier. Gra-
cieus oud worden is toch veel
mooier."
