'Leuk' aantal mensen bezoekt museum
Twee geslaagde voorstellingen 'Oom Wanja'
Cultuur Kunst
Evenwichtige jazz door
Jorrit Dijkstra Trio
'Wildgroei' naar Cannes
Boeiende
Leiderdorps Kamerorkest
pakt uit in Oegstgeest
produktie Yuca in Parktheater
Quartetto Amsterdam in Paauw:
droge fluit, frisse strijkers
1 MAANDAG 18 APRIL 1994
Met de goede ontvangst van de
trio-cd anderhalf jaar geleden,
heeft saxofonist/klarinettist Jor
rit Dijkstra snel een vaste plaats
veroverd op de podia. Voor de
ze toernee is een tweede Brit.
Stuart Hall aan het vaste trio
toegevoegd. De nog tamelijk
onbekende multi-instrumenta-
list, op viool, gitaar en banjo te
horen, is een uitstekend aanvul
ling op het intiem klinkende
trio. Hall lijkt zich ook technisch
op viool en gitaar even goed
tnuis te voelen en is muzikaal
meer dan een aanvulling op het
spel van de andere drie muzi
kanten. Zelfs op de banjo wist
de jonge Brit dankzij zijn fijn
zinnige gevoel voor ritmische
eenvoud te overtuigen. Twee
hoogtepunten van de avond
vormden Halls originele intro
en solo in Monks 'Eronel', waar
in hij met de toonsoorten spe
lend op zijn gitaar het ene the
ma-citaat na het andere ver
werkte.
Afgezien van twee bewerkin
gen van Balkan-traditionals en
Ellingtons 'Caravan' bestond
het programma uit meest goed
geconstrueerde korte, eigen
composities van Dijkstra en Ste
ve Argelles, de bekende Engelse
slagwerker. De band probeert
geen nieuwe grenzen te over
schrijden, maar de muziek geeft
de leden wel veel stilistische
vrijheid om het materiaal te in
terpreteren. Geen moment
trachtte het viertal het niet
overdadig aanwezige publiek te
overdonderen met technisch
exhibitionisme. Zij overtuigden
veeleer door de subtiele groeps
dynamiek en korte, smaakvolle
improvisaties.
Ongetwijfeld een van de
mooiste momenten van de
avond was het klankrijke solo-
werk van drummer Argelles in
het voor hem geschreven 'Stills
and Fills', dat duidelijk beves
tigde waarom hij in eigen land
zo n gewaardeerde instrumen
talist is. Dijkstra, zowel op de
beide saxofoons (alt en so
praan) als op klarinet een lyri
sche en beheerste solist, kwam
vooral goed tot zijn recht in zijn
eigen spannende 'Black Paladi-
ans'. Het enige wat tegenvallen
de stuk was Argelles' 'Penkiss',
dat zich in niets onderscheidde
van talloze andere anonieme
ballads. Voor het overige speel
de het kwartet evenwichtige,
stilistisch ongebonden jazz van
kwaliteit die een groter publiek
verdient en veel aanknopings
punten biedt voor verdere ont
wikkeling.
De Nederlandse film Wildgroei
van regisseur Froukje Fokkema
is geselecteerd voor het filmfes
tival van Cannes, dat in mei
wordt gehouden. Wildgroei, ge
produceerd door Guurtje Bud-
denberg en Matthijs van Heij-
ningen, wordt vertoond in het
progamma-onderdeel Semaine
de la Critique.
Voor haar eerste speelfilm
Kracht kreeg Fokkema het Gou
den Kalf voor de beste regie.
Eerder werkte zij als toneelre
gisseur. In Wildgroei worden de
hoofdrollen gespeeld door Hilde
van Mieghem, Thorn Hoffman
en Ellen ten Damme. Fokkema
was ook verantwoordelijk voor
het scenario van de film die de
ze week in Nederland in pre
mière ging.
Ook twee Nederlandse co-
produkties zijn te zien in
Cannes. De Nederlandse-Afri
kaanse produktie Xime van re
gisseur Sana Na N'Hada en de
Nederlands-Palestijnse film
Curfew van regisseur Rashid
Masharawi.
Auteur Invisible Man overleden
new york De Amerikaanse schrijver Ralph Ellison is zaterdag op
80-jarige leeftijd overleden. Ellison schreef slechts één roman,
Invisible Man. die hem echter in een klap beroemd maakte. Het
in 1952 verschenen boek, dat werd bekroond met de National
Book Award, vertelt het verhaal van een in het racistische zuiden
opgegroeide zwarte jongen die naar New York trekt en daar poli
tiek actief wordt. Het verhaal vormt een blauwdruk van de ont
wikkelingen die de VS de twee decennia na het verschijnen van
het boek zou doormaken.
Jongen met granaat naar museum
den haag Een 10-jarige jongen zorgde gisteren in het Museon in
Den Haag voor enige opschudding door een granaat mee te ne
men naar het museum. De jongen deed dit omdat het onder
wijsmuseum in het kader van Nationale Museumweekend kin
deren had gevraagd hun meest geliefde voorwerp een week voor
de tentoonstelling af te staan. De granaat is door het Explosieven
Opruimingscommando voor vernietiging afgevoerd. Het Muse
on is niet ontruimd. De jongen zou de granaat tijdens een va
kantie in Frankrijk op het strand van Normandië hebben gevon
den. Volgens de directie van het Museon wist hij zelf niet wat
het was.
Katwijkse straatscène bij Sotheby's
Amsterdam Een schilderij van de 19de eeuwse schilder Jan Hil-
lebrand Wijsmuller komt morgen bij Sotheby's onder de hamer.
Het doek laat een straatscène zien van (vermoedelijk) Katwijk.
De geschatte waarde van het doek ligt tussen de vijf- en zeven
duizend gulden.
het schilderij van Wijsmuller dat morgen wordt geveild. foto pr
Mottenballenijsco 's en de dramatische rol van de tulp
theater
recensie dick hermsen
Yuca met 'Raices del Poder' Gezien: 16/4,
Parktheater, Alphen aan de Rijn.
Een land waar dans en muziek
onverbrekelijk met elkaar ver
bonden zijn is Spanje. Flamen
co is onstaan in de streek An-
dalusië in het zuiden van Span
je. De volkskunst is een uiting
van diepe menselijke emoties
zoals blijdschap, droefenis, le
vensvreugd en doodsangst. Niet
verwonderlijk dat er een univer
sele aantrekkingskracht van uit
gaat die zich uitstrekt tot ver
buiten de grenzen van Spanje.
De vierde theaterproduktie
van Yuca heet 'Raices del Poder'
en is geënt op de Spaanse volks
cultuur. De titel betekent zoveel
als 'wortels van macht'. Alhoe
wel de verhaallijn zeer summier
en nogal abstract is, komt het
machtgegeven in de uitbeelding
inderdaad krachtig tot uitdruk
king.' Het programma bestaat
uit twee delen die los van elkaar
staan. Als in een suite zijn de
losse nummers per deel knap
aan elkaar geborduurd. De
combinatie van zang, dans en
muziek, eigen aan de flamenco
cultuur, is mooi in balans. De
negen dansers en zes musici,
overigens allemaal van Neder
landse komaf, brengen veel ei
gentijdse elementen in de voor
stelling. Puristen zullen er met
gefronste wenkbrauwen kennis
van nemen. Onterecht, want
het toevoegen van veel extra's
levert een uiterst boeiend
muziek
recensie udy van der spek
Jubileumconcert van het Leiderdorps
Kamerorkest o I v Peter Stam, m m v
Yolanda Davids, harp en Djoke Wmkler
Prins, sopraan Gehoord 16/4, Groene
Kerkje. Oegstgeest
Het Leiderdorps Kamerorkest
viert feest. Tien jaar geleden
als ad hoe orkest opgebloeid
voor de begeleiding van het
Leiderdorps Kamerkoor, heeft
het zich ontwikkeld tot een
zelfstandig volwassen kamer
orkest, dat nu 28 leden telt en
zijn eerste lustrum herdenkt.
Onder de vurige leiding van
dirigent peter Stam pakte het
orkest zaterdagavond in het
Groene kerkje dan ook gran
dioos uit, zó grandioos zelfs
dat deze viering eigenlijk
maar één blaam treft: de leng
te. Want hoe fantastisch zo'n
avond ook is. het aloude
spreekwoord blijft gelden:
overdaad schaadt.
Vier Franse componisten
passeerden de revue. Het
Harpconcert van Fran^ois-A-
drien Boieldieu (1775-1834)
was meteen een schot in de
roos. Even duurde het voor
dat de strijkers op dreef kwa
men, maar alras had Stam
zijn volkje onder controle met
een pittig tempo en een rijk
geschakeerde dynamiek. En
toen de harpiste Yolanda Da
vids inviel, voelden orkest en
dirigent zich helemaal sterk,
want Davids speelde meester
lijk en hield strak vast aan rit
miek en tempo, waardoor
voor kwijnende momenten
geen plaats meer was.
Gounods eerste Symphonie
in D is een kanjer in vier de
len, een werk waar menig
amateurgezelschap z'n nek
over zou breken; geenszins
het Leiderdorps Kamerorkest.
Door het laaiende enthou
siasme van de dirigent voel
den orkest en luisteraar zich
opgenomen in een vreugde
vol musiceren. Zelden zag ik
een dirigent zo zinderend z'n
blazerssectie aanvuren, met
een navenant resultaat onder
meer in het tweede deel.
Na een nostalgisch sfeervol
gespeelde Sarabande van De
bussy, nog een tweede hoog
tepunt op de al vergevorderde
concertavond. Zes diep-ro-
mantlsche liederen 'l es nuits
d été' van Berlioz (1803-1869)
gezongen door de heel hoge
en bewegelijk dramatische
stem van Djoke Winkler Prins,
een stem uiterst geschikt voor
de opera. Indrukwekkend
mooi gezongen, en ingetogen,
tegelijkertijd hartstochtelijk
begeleid.
Een 'leuk' aantal bezoekers deed afgelopen weekeinde
Leiden museumstad en omgeving aan. Zo'n 15.000 men
sen maakten gebruik van de mogelijkheid een museum
gratis binnen te lopen. Nietemin hadden de organisato
ren gehoopt meer mensen naar binnen te lokken. 'Boos
doener' was het mooie weer van zaterdag, toch al geen
echte museumdag, aldus een suppoost van het Rijksmu
seum van Oudheden. ,,Op zaterdag doen de mensen hun
boodschappen en nu met dat mooie weer is het helemaal
moeilijk." Toch viel het aantal bezoekers hem nog mee.
En met de 'koude' zondag er achteraan, mogen de - in de
meeste gevallen gratis toegankelijke musea - al helemaal
niet klagen.
Schotten hebben de naam kren
terig te zijn, maar Nederlanders
kunnen er ook wat van. Neem
nu de Rembrandt-presentatie
aan het Kort Galgewater. Hoe
wel geen museum, heeft de be
heerder van de video-presenta
tie in het kader van het nationa
le museumweekeinde de toe
gangsprijs met anderhalve gul
den verlaagd. Voor een piek kan
men hier terecht, om de door
videobeelden gesuggereerde
werkplaats van Rembrandt van
Rijn te bezichtigen. ,,En toch
haken mensen af, als ze die ene
gulden moeten betalen", zegt
de beheerder schouderopha
lend.
Even verderop heeft het Wa
genmakersmuseum aan de Ou
de Varkenmarkt over bezoekers
niet te klagen. Normaal is de
oude werkplaats van wagenma
ker Jacob de Groot alleen op
zondagmiddag open. Maar op
deze zaterdagochtend loopt een
groepje dames van middelbare
leeftijd het pand voorbij, houdt
de pas in en keert terug om de
getuigenissen van het oude am
bacht te observeren. „Geen
slechte dag", zegt beheerder
Van Cruijsen, „we hebben al
zo'n veertig bezoekers binnen-
gehad. Vooropgesteld dat we
geen 'Oudheden' zijn, is dat een
mooi aantal."
In het Rijksmuseum van Oud
heden is het 'gezellig druk'. Ro
ze panterpoot-afdrukken voor
de deur laten duidelijk merken
dat het publiek hier welkom is.
Meteen bij binnenkomst kan
het toekijken bij een demon
stratie. Met gips, lijm en allerlei
kleurpoeders wordt een aantal
scherven tot kruik hersteld. Een
precies karweitje, dat grote be
wondering wekt. In het restau
rant worden kinderen bezigge
houden en in de rest van het
museum zijn 'verborgen schat
ten ontsluierd'. Zoals het beeld
van de Egyptische priesteres uit
Karnak, dat tien jaar geleden
door een onhandige bezoeker
van het voetstuk werd gestoten.
Het restauratiewerk leverde een
belangrijke bijdrage aan de ken
nis over de techniek die de
Egyptenaren hanteerden bij het
gieten van dit soort holle bron
zen beelden. Na aanvulling in
kunsthars van de ontbrekende
delen schittert de oude dame
nu mooier dan tevoren. Vertel
lers verhalen van de restauratie
van het beeld van Osiris of van
de verderfelijke Medusa. En wie
moe is van het slenteren kan in
de filmzaal genieten van films
over restauratiewerkzaamhe
den.
Omdat de zon schijnt, de wol
kenpartijen in de lucht oer-Hol-
lands zijn, is de volgende pleis
terplaats bijna onvermijdelijk
molen De Valk. Een drukte van
belang is het hier. De smalle,
kleine trappetjes leveren al
gauw enorme files op. Kinderen
die niet meer naar beneden
durven, anderen die juist naar
boven willen. Er wordt Engels
gepraat - 'Admission free? Quite
a nice coincidence' -, Pools en
er staan Japanse handtekenin
gen in het gastenboek. Buiten is
het zonnig en er wordt vanaf de
trans rond de molen naar bene
den geroepen:,,Laura, Laura,
kijk eens, ik sta hier" Even later
wordt het griezelen om al die
steile trappetjes weer af te da
len.
Zondag hebben de terasge-
nieters hun plekje verlaten. Het
is prima museumweer. In de
Hortus is het ondanks de rille
righeid een drukte van belang.
Met een vragenformulier in de
hand lopen ouders met hun
kinderen de tuin door, op zoek
naar antwoorden tijdens deze
speurtocht. In de kassen is het
aangenaam. Een vader legt uit
dat die boom vruchten draagt.
„En wanneer de vrucht van
groen naar geel verkleurt, kan
hij worden geplukt en gegeten.
Want...dan is het een banaan."
'Vrouwe Frietema-de Vries' leidt
hier groepjes belangstellenden
rond, maar moet zich spoeden
naar de Clusiustuin, waar zij om
drie uur haar levensverhaal zal
vertellen en de 'dramatische rol'
die de tulp hierin speelt.
Op weg naar het Nationaal
Natuurhistorisch Museum,
wordt de verslaggever aange
klampt door een moeder met
zoontje die de weg zoeken naar
het Boerhaave museum. Daar
wacht hun het 'griezelkabinet'
en een optreden van het Thea
ter Beenhakker. Dat wordt flink
doorlopen. De deuren van het
Natuurhistorisch Museum
staan open en de mottenballen-
lucht dringt naar buiten, hangt
in de jassen van de mensen die
een bezoek hebben gebracht
aan de skeletten, de opgezette
dieren en de beesten op sterk
water. Die lucht en de indruk
ken maken dat je trek krijgt en
de ijscoman buiten doet dan
ook goede zaken. Want een gul
den voor een ijsje kan er wel
vanaf, als je zomaar gratis een
museum binnen mag.
Wie als rechtgeaard Hollan
der uit het museumweekeinde
wil halen wat erin zit, heeft in
Leiden een stevige klus. In to
taal waren er dit weekeinde ze
ker twaalf van dit soort instellin
gen te bezoeken. In de meeste
gevallen ging het meer om even
'proeven' dan echt op de collec
tie duiken. Maar daarvoor is
Leiden dan ook Museumstad.
Yuca bracht een evenwichtige voorstelling in Alphen.
schouwspel op. De onconven
tionele choreografie, zowel voor
als na de pauze, geeft de bewe
gingsvormen veel spanning.
De muziek klinkt met twee gi
taren Spaans, maar laat even
goed ruimte aan Latijns-Ameri
kaanse, bossanova-achtige in
vloeden. De zang is weliswaar
gepolijster dan gebruikelijk in
de traditionele flamenco, maar
de stem past prachtig in het
kleurrijke klankdecor. De ver
wevenheid van de traditie met
het eigentijdse maakt de voor
stelling fris en onvoorspelbaar.
De bewegingen, niet altijd als
dans te betitelen, zijn creatief
uitgedacht. Daarbij worden ze
mooi gestileerd en met de zo
foto» pr
belangrijke Spaanse, statige uit
straling en gepassioneerdheid
voor het voetlicht gebracht. De
begeleidende muziek is fraai ge
componeerd en wordt goed ge
speeld. Zij vormt een smaakvol
le ondersteuning van het dyna
mische danswerk. Yuca brengt
met 'Raices del Poder' een boei
ende produktie op de planken.
Het beeld van de Egyptische priesteres uit Kamak, dat tien jaar geleden door een onhandige bezoeker van het
voetstuk werd gestoten, staat tijdens het museumweekeinde te pronken in het Rijksmuseum van Oudheden
foto loek zuyderduin
RECENSIE WIJNAND ZEILSTRA
'Oom Wanja' van Anton Tsjechov. Art Pro. Regie:
Frans Strijards. Gezien: 15/4. LAKtheater. Leiden.
'Oom Wanja' door Imperium. Regie: Wijbrand
Schaap. Gezien: 16/4, Imperium-theater. Lelden. Aldaar
nog te zien: 21 t/m 23/4 en 28 t/m 30/4.
Tweemaal een 'Oom Wanja' in één
weekeinde in Leiden; zoiets gebeurt zel
den of nooit, en noopt daarom tot een
vergelijking. Niet in de competitiesfeer
van 'mooier' of 'spannender', maar
vanuit de vraag, hoe men in beide voor
stellingen het thema van de doelloze
leegte te lijf gaat. Want dat een 'Oom
Wanja'-voorstelling ontzettend saai en
langdradig kan zijn, bleek maar weer
eens een paar maanden geleden, toen de
derde 'Oom Wanja' van dit seizoen (on-
Bij alle grote verschillen in regiecon
cept hebben de voorstellingen van de re
gisseurs Frans Strijards en Wijbrand
Schaap één belangrijk ding gemeen:
meer of minder nadrukkelijk proberen
ze met een vorm van humor tegenwicht
te bieden aan verveling en uitzichtloos
heid die het leven van de personages in
dit stuk kenmerken.
Oom Wanja en zijn nichtje Sonja be
heren jarenlang het familielandgoed. De
opbrengst daarvan gaat grotendeels naar
Wanja's zwager, die hoogleraar kunstge
schiedenis is. Na zijn pensionering ne
men deze egocentrische, klagerige pro
fessor en diens tweede, veel jongere
vrouw Jelena hun intrek op het land
goed. Dan gaat het mis. Een ieder raakt
op drift, als hij zich zijn verloren leven en
gemiste kansen realiseert.
Wanja benijdt de professor, voor wie
hij zich heel wat offers heeft moeten ge
troosten, om diens mooie vrouw Jelena
en om diens maatschappelijk aanzien.
Jelena kwijnt weg naast haar oudere
echtgenoot. Sonja heeft tevergeefs haar
zinnen gezet op huisvriend dokter As-
trov, wiens toenaderingspogingen tot Je
lena ook al gauw op niets ujtlopen.
Bij Strijards is Sonja (Marieke Hee-
bink) een wanhopige puber, die zich let
terlijk en figuurlijk in alle bochten wringt
om zich heftig en onbeholpen aan As-
trov op te dringen. Vooral Astrov en Jele
na (opvallend sterke rollen van Gijs
Scholten van Aschat en Jacqueline Blom)
profileren zich hier ten koste van Oom
Wanja (Rudolf Lucieer) die op een enke
le woede-uitbarsting na meer op de ach
tergrond blijft. Door Strijards worden die
mislukkende relaties met overdrijving of
met raffinement aangescherpt. Door het
glimlachen heen zie je de treurnis van
dit onvervulde bestaan. De voorstelling
heeft, zeker voor een Tsjechov-produk-
tie, vrij veel vaart. Een paar theatertrucs
en drie bijna karikaturaal ingevulde bij
rollen doen de rest.
De 'Oom Wanja' van Imperium heeft
weliswaar aanzienlijk minder vaart,
maar blijft desondanks spannend. Daar
mee is al heel wat bereikt. Ook het even
wichtige ensemblespel met slechts- af en
toe een zwakke scène is een compliment
waard. lGeine relativerende knipoogjes
van de bijrollen naar het publiek en met
name een zekere nuchterheid en ingeto
genheid bij het spelen van de mislukken
de ielaties voorkomen langdradigheid.
muziek
recensie udy van der spek
K&O Koffieconcert door het 'Quartetto
Amsterdam' bestaande uit Rien de Reede,
fluit. Marin Mars. viool, Ken Hak», altviool
en Job ter Haar, cello Gehoord 17/4, de
Paauw, Wassenaar
'Het Fluitkwartet in G is niet
een echte Mozart, maar een be
werking door een zekere Hugo
voor dwarsfluit en drie strijkers.
Voor alle instrumenten is de
partij levendig en fantasierijk
geschreven; de fluit heeft hier
zelfs ongekende dramatische
mogelijkheden' zo vertelde Rien
de Reede, fluitist van het
Quartetto Amsterdam. Ook al
was dit kwartet dan een her
nieuwde primeur, van de be
loofde levendigheid en drama
tiek was echter nauwelijks spra
ke, de klank van de fluit was
droog en weinig spektakulair.
Als er al sprake was van drama
tiek of frisheid, dan lag dat met
name bij de strijkers.
Veel overtuigender weerklonk
hierna het Strijktrio in c van L.
van Beethoven. De stralende
volle toon, maar ook de zachte,
ragfijne bijna zoete klank van
Marin Mars stonden al ten dele
garant voor een spannende uit
voering. Maar voor een perfecte
vertolking is zeker ook het
hechte samenspel van dit trio
een factor, alsmede het gloed
volle alerte, stevige spel van de
cellist Job ter Haar, waarin de
korte felle streek opviel.
Na de pauze vergastte het
Quartetto de volle raadszaal op
een sprankelend Fluitconcert in
G van de Boheemse componist
Anton Reicha (1770- 1838) '»«>k
hier viel mij de droge koude
toon op in het hoge register van
de Reedes fluit en twijfelde ik
aan een nauwgezet intoneren.
De Reede speelde hier overi
gens virtuoos en zeker, ook sa
men in de unisonomelodieën in
de verrassend mooie 'Fugue a
deux sujets-Allegro'. Met het
'Poco adagio-Agitato', lichtvoe
tig vertolkt tot het kleurrijke
einde toe, besloot het Quartetto
Amsterdam weer een mooie
uitvoering in de Wassenaarse
Paauw.
