'Wartburg is niet anti-papistisch'
Kerk Samenleving
Bomers niet op gemak bij rechtse christenen
Vaticaan wijst afschaffing van
celibaat resoluut van de hand
MAANDAG 18 APRIL 1994
BUITENLAND KORT
'Volkskerk' (1)
Een groep
de hervormden, afkomstig
uit aile modaliteiten (van Ge
reformeerde Bond tot en met
Vrijzinnig Hervormden!)
roept in 'Hervormd Pleidooi'
op tot stopzetting van het Sa
men op Weg-proces. ,,Een
karakterloze Verenigde Pro
testantse Kerk zou een ramp
worden voor het geestelijke
leven in ons vaderland", ci
teert H. tibben van de Vrij
zinnige Hervormden in het
Oegstgeester kerkblad Oké.
,,Het onstaan van de Her
vormde Kerk is onlosmake
lijk verbonden met de wor
ding van ons zelfstandig
volksbestaan", zo put hij uit
het 'Pleidooi'. „Men kon
spreken van een drievoudig
snoer: Kerk-Oranje-Vader-
land. Dat besef mag ver in de
volksziel zijn weggezakt, in
de Hervormde Kerk leeft het
nog steeds voort."
'Volkskerk' (2)
Daar heeft Tibben wel wat
kanttekeningen bij. „Mijn
eerste vraag is hier: vergeten
deze hervormden, die zoveel
historisch besef hebben, dat
de eerste Hervorming in de
Nederlanden de Lutherse is
geweest? Zou het niet zo ge
weest kunnen zijn, dat het
zaad van het Calvinisme hier
zo weinig wortel schoot, om
dat de bodem was voorbe
reid door Luther? Een vol
gende vraag: kan men de
hereniging met de gerefor
meerden ook niet zien als
een terugkeer in de schoot
der volkskerk, die zij in 1834
en 1883 hadden verlaten?
Maar wat wil het begrip
'volkskerk' nog zeggen, nu de
laatste enquête heeft aange
toond dat minder dan de
helft van ons volk zich nog
christen wenst te noemen?
Bij een zo alarmerende stand
van zaken past maar één rea
liteit: ophouden met het on
derlinge geharrewar en de
handen ineen slaan voor het
helemaal te laat is."
Voettocht (1)
Eén van de opstellers van
'Hervormd Pleidooi', de Kat-
wijkse predikant B.H. Wee-
gink, had onlangs op door
reis op het Amsterdamse sta
tion een uurtje over. „Tijd
om even hel Damrak af te lo
pen en op de Dam de Nieu
we Kerk in te gaan", schrijft
hij in hel blad 'Om de Oude
Kerk'. „Nou ja, zomaar bin
nengaan, dat is niet meer
mogelijk. De kerk, in handen
van een stichting, wordt
sinds de laatste restauratie
alleen maar verhuurd voor
tentoonstellingen, conferen
ties en belangrijke samen
komsten, en nog gebruikt bij
nationale gebeurtenissen."
Voor 'ons' is de hoofdkerk
van het land nu zondags
morgens voor de eredienst
gesloten, zo betreurt Wee-
gink. „Maatschappij, politiek,
cultuur en kunst hebben in
Nederland geruisloos de
godsdienst vervangen
Voettocht (2)
Deze 'korte meditatieve voet
tocht' bracht Weegink tot het
net verschenen 'Hervormd
Pleidooi': „Dit verleden mag
nu in de volksziel weggezakt
en in de politieke partijen
naar de achtergrond zijn ge
schoven - in de Nederlandse
Hervormde Kerk leeft het
voort. Niet als romantiek of
theorie, maar als een geeste
lijke en historische werkelijk
heid. En zij weet uit ervaring
dat bij zeer velen in het Ne
derlandse volk dit verleden
ook nog sluimerend aanwe
zig is en in kritische r
ten weer ontwaakt!"
Met zijn jas nog maar half aan maakt de
bisschop dat hij wegkomt. Hij loopt de trap
af, richting de frisse buitenlucht. J. van der
Land, een van de organisatoren van de bij
eenkomst, dribbelt achter hem aan. „Zou u
uw toespraak nog voor ons op papier willen
zetten?" Zichtbaar opgelaten vervolgt de
bisschop zijn weg naar de deur. „Nee, nee,
nee, daar heb ik werkelijk geen tijd voor."
En weg is de monseigneur, een verbouwe
reerde Van der Land achterlatend. „Hij zou
nog in het forum zitting nemen, maar nu
heeft hij opeens wat te doen. Een vormsel
of zoiets", mompelt die teleurgesteld.
Even tevoren was bisschop Bomers in
Utrecht op het eerste congres van de Bun
deling voor Christelijke Politiek (BCP) bin
nengehaald als een held. Het overwegend
bejaarde publiek gaat als één man staan als
de onopvallende gestalte opeens in de
deuropening verschijnt. Geestdriftig gaan
de handen op elkaar voor de man die een
jaar geleden het lidmaatschap van het CDA
opzegde. Voor de bisschop wiens gezag in
zijn eigen bisdom is ondergraven door 'mo
dernisten'.
Bomers mag dan zelf zijn aanwezigheid
van ondergeschikt belang achten, de orga
nisatie en het publiek denken daar duidelijk
anders over. Zij zien in hem een voorvech
ter van hun idealen en noemen hem 'een
held'. De stoelen in de zaal worden bezet
door teleurgestelde CDA-leden van de Be
weging Christelijke Koers CDA en sympa
thisanten van de Rooms Katholieke Partij
Nederland, die sinds haar vertrek uit de
Tweede Kamer in 1977 als stichting een
sluimerend bestaan leidt.
Omstandig begint Bomers uit te leggen
dat hij niet is gekomen om zich 'voor of te
gen een of andere politieke partij uit te
spreken'. „Zeker wil ik mij niet mengen in
het politieke krachtenspel. Het gaat me hier
om bezinning en niet om het CDA af te bre
ken.
Als tweede spreker klimt geschiedenisle
raar Van der Land uit Barneveld op het
spreekgestoelte. Een CDA-lid dat zijn eigen
partij een 'verrotte bende' noemt en 'de to
tale ondergang' toewenst. Vantevoren heeft
hij al laten weten dat Brinkman beter 'kip-
peboer' kan worden.
Met verve begint de Barneveldse histori
cus het CDA af te breken, iets wat de bis
schop nu juist niet wilde doen. Hij richt zijn
pijlen op het CDA-vrouwenberaad dat pleit
voor meer crèches, CDA-ministers die alter
natieve leefvormen stimuleren en het CDJA
dat vindt dat homoseksuelen kinderen
moeten kunnen adopteren.
En dan opeens is Bomers weg. „Ik kwam
hier om te spreken over geloof en politiek.
Met dat hele gedoe hier heb ik verder niets
te maken."
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Oostburg en Zuid-
zande: mw. C. van Duinen, kandi
daat te Utrecht.
Bedankt: voor Hendrik Ido Am
bacht: A. van Vuuren te Zoetermeer.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Beroepen: te Boskoop: P. Melis te
Nieuw-Beijerland.
Bedankt: voor Hoogvliet en voor
Ie: J. Kareis te Oudemirdum;
Leerdam: AJ. Gunst te Tholen; voor
Dirksland, voor Veenendaal en voor
Zwijndrecht: B van der Heiden te
Hardinxveld-Giessendam.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Beroepen: te Scherpenzeel: F. Mal-
lante Alblasserdam.
DOOPSGEZINDE BROEDERSCHAP
Beroepen: te Zaandam: mevr. ds.
J.W. Roelofs te Broek op Langedijk,
die dit beroep heeft aangenomen.
Stichting 'In de Rechte Straat' uit Velp neemt nieuw onderkomen in gebruik
Erg veel anti-papisme kon
onderzoeker Bert Wartena
in ons land niet ontdekken,
zo bleek eind vorig jaar uit
zijn boek 'Een smeulend
vuur'. Maar over de stich
ting 'In de Rechte Straat' in
Velp was hij duidelijk. Daar
klinkt nog het 'onversne
den anti-papistisch geluid',
vond hij. „Wij distantiëren
ons daar nadrukkelijk
van", aldus directeur Jan
van Dooijeweert van 'In de
Rechte Straat'.
De stichting, die wereldfaam
verwierf door de tomeloze inzet
van oprichter en ex-priester ds.
H.J. Hegger, vierde afgelopen
zaterdag een feestje. De volledig
gerenoveerde 'De Wartburg' in
Velp werd officieel in gebruik
genomen. Het enorme pand,
dat nu vooral dienst doet als
dienstwoning en kantoor,
vormde indertijd een veilig
heenkomen voor tientallen uit
getreden priesters, vooral uit
het buitenland.
De naam 'De Wartburg' is
veelzeggend. Zo heette het slot
waar de kerkhervormer Maar
ten Luther zat ondergedoken,
nadat de kerk van Rome hem in
1521 vogelvrij had verklaard.
Boven de ingang prijken de eer
ste regels uit het Lutherlied:
'Een vaste burcht is onze God,
een toevlucht voor de Zijnen'.
„We vangen nog steeds men
sen op, maar minder dan vroe
ger", vertelt Van Dooijeweert
(56), die een jaar geleden het
roer van Hegger overnam. „In
sommige gevallen bleven ex-
priesters hier jaren, maar nu
zijn we meer een 'hotel', van
waaruit we mensen helpen een
;/i£'
Directeur Jan van Dooijeweert: „We vangen nog steeds
richting te vinden." De ex-pries
ters komen vooral uit Spaansta
lige landen. „Spaans is hier ei
genlijk dè taal", aldus Van
Dooijweert, die zelf nog niet
verder komt dan 'papa in het
Spaans'. Het blad 'In de Rechte
Straat' heeft in Nederland een
oplage van 6500, de Spaanse
editie telt 17.500 exemplaren.
In landen waar de RK Kerk
een monopoliepositie heeft, is
het lot van een hedendaagse
Luther niet benijdenswaardig.
„Toch zie je dat mensen die zelf
de waarde van het Evangelie
gaan beseffen, dit willen door
geven aan anderen. Zülke men
sen moet je dan niet 'opsluiten'
in De Wartburg", aldus Van
Dooijeweert, die dagelijks brie
ven krijgt van ex-katholieken uit
de hele wereld. „Uit Peru, Brazi
lië, Angola, noem maar op.
Doelstelling
'In de Rechte Straat' heeft als
eerste doelstelling 'het getui
gende gesprek met Rome'. „We
zijn dus uit op een gesprek, niet
op een polemiek. We zijn niet
anti-papistisch, willen niet kra
ken, maar wel onze standpun
ten duidelijk verwoorden", al-
minder dan vroeger."
dus Van Dooijeweert, die na
mens de Gereformeerde Ge
meenten twintig jaar lang werk
zaam was als evangelist in Til
burg. „Dat is heel boeiend, hart-
veroverend werk geweest."
De directeur benadrukt dat
hij in die jaren ook veel goede
vrienden onder katholieken
heeft gemaakt. „Je moet altijd
het uitgangspunt zoeken in wat
je bindt. Van daaruit ga je naar
het Evangelie." De toon van
Hegger is weieens anders ge
weest. Zo schreef hij over de RK
Kerk het scherpe boek 'Moeder,
ik klaag u aan' (1958), dat een
bestseller werd. Maar ook Heg
ger werd in de loop der jaren al
iets milder.
Toch ziet de stichting het als
haar taak om duidelijk te ma
ken dat de RK Kerk op wezenlij
ke punten het evangelie verdui
stert. „Dat is belangrijk in een
tijd waarin de houding is: we
zijn allemaal broertjes en zus
jes", aldus Van Dooijweert, doe
lend op de oecumene in ons
land. Tegenstellingen worden
versluierd, meent hij. „Ik denk
dat niemand er mee gediend is
wanneer je elkaar een beetje ge
lijk gaat zitten geven."
VATICAANSTAD CIC
Het Vaticaan heeft op de Afrika-synode met
kracht de afschaffing van het celibaat van de hand
gewezen. Ook polygamie, dat in rooms-katholieke
kringen in Afrika veelvuldig voorkomt, en een
proefhuwelijk hebben niets van doen met incul-
turatie, de verworteling van het christelijk geloof
in de plaatselijke cultuur.
Dit zei kardinaal Josef Tomko, prefect van de
Vaticaanse congregatie voor de evangelisatie der
volkeren, op de synode, die tot en met 8 mei in
het Vaticaan wordt gehouden.
Het celibaat is afgeleid uit het evangelie, zo be
toogde Tomko, en hangt niet samen met deze of
gene cultuur. „Celibatair leven is in elke cultuur
mogelijk, hoewel dat niet makkelijk gaat", aldus
de Tsjechische Curieprelaat. Dit 'kostbare ge
schenk' moet naar zijn mening nog dieper in de
Afrikaanse cultuur worden verankerd.
Bisschop Gregory Kpiebaya uit Ghana pleitte
voor meer vrouwen op hoge posten in kerk en
maatschappij. De plaats van de vrouw in de Afri
kaanse samenleving laat nog veel te wensen over.
Vaak worden vrouwen verantwoordelijk gesteld
voor onrecht. Zij worden verdacht van hekserij of
van het eten van zielen. Veel vrouwen in Afrika
worden nog uitgebuit, aldus mgr. Kpiebaya.
Enkele .bisschoppen klaagden over de slechte
invloed van de westerse cultuur. Films, video's en
boeken ondermijnen het gezin terwijl prostitutie
de plaats van polygamie heeft ingenomen, zei bis
schop Edra Ukpo uit Nigeria. Hij vroeg de synode
strategieën te ontwerpen om het westerse kwaad
te bestrijden en een Afrikaans christelijk huwelijk
mogelijk te maken.
Hongaars eredoctoraat voor
Stellingwerf Europacommissie
De theologische Karoli
Gaspar-universiteit in Boeda
pest heeft Fred Stellingwerf,
secretaris van de Europacom
missie van de protestantse
kerken in Nederland, een ere
doctoraat verleend. De onder
scheiding is een erkenning
voor zijn inspanningen ten
behoeve van de contacten
tussen de Hervormde en Ge
reformeerde Kerken in
Hongarije en Nederland.
Stellingwerf (60) werkt
sinds 1971 bij de Gerefor
meerde Kerken in Nederland,
aanvankelijk bij het Algemeen
Diakonaal Bureau, de laatste
tijd bij het Centrum voor zen
ding en werelddiakonaat. Hij
is hoofdredacteur van het
maandblad Vandaar.
Het eredoctoraat wordt
hem verleend op voordracht
van het Raday College, de
vroegere hervormd-gerefor-
meerde theologische faculteit,
die vorig jaar is opgegaan in
de nieuwe christelijke univer
siteit. De uitreiking is op 24
juni. Ook de algemeen secre
taris van de Gereformeerde
Bond in de Nederlandse Her
vormde Kerk, ir. J. van der
Graaf, ontvangt op die dag
een eredoctoraat van de
Karoli Gaspar-universiteit.
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck COLOFON
JA er-K pe- HI= lft, bh
HET CONTANTE
OP ONZE
SPAAPREKE'NiMG.
HOOFDREDACTIE' Jan-Geert Majoor, Fr,
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN: R.D. Paauw, tel. dag 9.3
071-356215, of per post.
ADVERTENTIES
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleute
Telefoon 071-143545
ABONNEMENTEN
per kwartaal 85,55 84,55
per jaar 329,30 328,30
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
HET WEER
HANS VAN ES
Groeizaam weer
Het afgelopen weekeinde was illu
stratief voor het weinig standvasti
ge karakter van deze grasmaand;
met pijn en moeite werd er een
fraaie dag uitgeperst. Dankzij een
hogedrukuitloper boven de Noord
zee was de wind op zaterdag iets
meer naar het noordoosten ge
draaid. Daarmee kwam drogere
lucht aanzetten, voor een deel van
over land, maar vooral in de noor
delijke provincies van over het kou
de zeewater. Daar bleef het kwik
hangen bij 8 graden, begeleid door
kille wolkenvelden.
Onze regio langs de westkust
profiteerde van een meer continen
tale aanvoer. Bij 13 graden en veel
zon kon tenminste weer van een
voorjaarsdag worden gesproken.
Dat gold zeker voor de zuidoost
hoek van het land, waar met 14 tot
16 graden de warmste aprildag tot
dusverre werd genoteerd.
De opleving duurde niet lang.
Later op zaterdagmiddag werd met
een strakke noordnoordoostenwind
steeds frissere zeelucht over de
westelijke kuststrook uitgesmeerd.
In de vooravond raakte het betrok
ken en bij een kille 7 graden moest
de winterjas weer aan. Zondag be
gon met een duilerig motregentje
tijdens de'passage van een zwak
koufront. De rest van de dag bleef
de regio onder zwaarbewolkte luchtj
en straffe noordenwind erg kil bij
een middagtemperatuur van 7 a 8
graden.
De Europese weerkaart laat dezej
week nieuwe ontwikkelingen zien.
De hardnekkige noordelijke stro
ming boven West-Europa wordt af-1
gesneden door toedoen een de
pressie, die dinsdag nabij Schot
land begint uit te diepen en vervol
gens een zuidwaartse koers volgt.
Na een koude nacht met plaatse
lijk vorstverscViijnselen wordt het
morgen een overgangsdag met nog
altijd geringe neerslagkansen en
weinig wind. Woensdag en donder
dag klapt de wind om naar zuidelij
ke richtingen met aanvoer van stuk
zachtere lucht. Temperaturen
rond 14 graden behoren dan tot de
mogelijkheden, maar die opwar
ming heeft een schaduwzijde. De
bovenlucht is nog altijd aan de
koude kant en bij aanwarming
overdag, wordt de onstabiliteit aan
gewakkerd. Dat kan een paar mal
se voorjaarsbuien opleveren. In elk
geval maken de koude noordenwin
den van de laatste tijd plaats voor
enkele dagen met milder, groei-
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
Wisselend bewolkt en
vooral in het binnenland af
en toe zon. Langs de west
kust enkele buien. Maxi
ma van 5 graden in het
noorden tot 10 in het zui-
Droog en vooral vandaag
af en toe zon. Middagtem
peratuur van 1 graad in
Lapland tot 9 graden in
het zuiden.
Denemarken:
Droog en perioden met
zon. Middagtemperatuur
ongeveer 9 graden.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Vandaag in het zuiden
ders meer bewolking en
vooral in Schotland enkele
buien. Morgen naar het
zuiden uitbreidende bewolking en overal
buien. Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 10 graden in Schotland tot 13
in zuid-Engeland.
België en Luxemburg:
Perioden met zon en droog. Maximum
temperatuur rond 12 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Vooral vandaag perioden met zon. Mor
gen in de loop van de dag langs de west
kust stapelbewolking en kans op een
Temperatuur in de middag onge-
Portuga|gra
uiden flinke peri
ir ongeveer 18 graden.
pera
Wisselend bewolkt en een enkele bui.
Maximumtemperatuur omstreeks 16
Ipanje:
Aan de zuidelijke costa's vrij zonnig, el
ders enkele buien waarvan sommige
met onweer. Morgen ook in het zuiden
kans op een bui. Temperatuur rond 17
graden, langs de costa's circa 20 gra-
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden en enkele buien, mogelijk
met onweer. Middagtemperatuur onge
veer 19 graden.
Marokko:
Westkust: wolkenvelden, ook af en toe
zon en kans op een bui. Middagtempe
ratuur rond 17 graden.
Tunesië:
Vrij zonnig en een kleine kans op een re
gen- of onweersbui. Maximumtempera-
tuu r aan zee ongeveer 23 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag perioden met zon en droog.
Morgen meer bewolking en een grotere
kans op een bui. Middagtemperatuur
rond 14 graden, langs de Middellandse
Zee rond 18 graden.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon en overwegend droog.
Middagtemperatuur 18 graden.
Italië:
In het zuiden overwegend zonnig. Elders
meer bewolking en af en toe regen. Mid
dagtemperatuur van 15 graden in Lom-
bardije tot 20 graden op Sicilië.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en vooral op Corsica
enkele buien. Op Sardinië meer zon.
Middagtemperatuur ongeveer 19 gra-
Griekenland en Kreta:
Wolkenvelden, ook af en toe zon. Vooral
in het noordwesten en op Kreta enkele
buien, mogelijk met onweer. Middag
temperatuur langs de westkust ongeveer
22 graden, elders enkele graden hoger.
Turkije en Cyprus:
Vandaag perioden met zon. Morgen
meer bewolking en af en toe wat regen,
mogelijk met onweer. Maximumtempe
ratuur langs de kust omstreeks 25 gra-
Duitsland:
Wolkenvelden, maar ook perioden met
zon. Vrijwel overal droog. Maxima rond
12 graden.
Zwitserland:
Vooral aan de zuidkant af en toe regen
of sneeuw. Elders wolkenvelden en af en
toe zon. Temperatuur 's middags in de
dalen ongeveer 13 graden.
Oostenrijk:
Half tot zwaar bewolkt en vandaag nog
een kans op een bui. Maxima circa 14
Polen:
Vandaag in het oosten nog wat regen.
Elders droog en af en toe zon. Middag
temperatuur vandaag ongeveer 7 gra
den, morgen rond 10 graden.
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 19 APRIL 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 06.33 Zon onder 20.41
Maan op 12.48 Maan onder03.12
Waterstanden Katwijk
Hoog water 09.08 22.19
Laag water 05.17 17.45
Weerrapporten 17 april 20 u
Bordeaux
Genève
Innsbruck
Mallorca
Moskou
Bangkok f
Casablanca I
Johannesburg I
TelAviv c
wl 10 7 10.0
lindst 16 10 5.0
io 7 11 7 0.9
/AC 7Z///V-
A5A&OUTSGS /-V
/H'A/ TZ///V.
