Arie Valkenburg,
de oom die zo
gek is op geld
Feiten &Meningen
Kroon moet
Urk op de
vingers tikken
frK
Agent toch gestraft ondanks ontbreken bewijs van diefstal
ZATERDAG 16 APRIL 1994
jATER
De gemeente Urk geeft mensen die onge
trouwd samenwonen minder kans op een
baan dan gehuwde sollicitanten. In het be
leidsplan van het nieuwe college van B en
W van Urk wordt aangekondigd dat het hu
welijk in het personeelsbeleid van de ge
meente het uitgangspunt vormt. Alternatie
ve samenlevingsvormen zijn daar volgens B
en W niet mee gelijk te stellen.
Iedereen kan wel aanvoelen dat het Urker
personeelsbeleid neerkomt op achterstel
ling van ongehuwden en dat zoiets in strijd
is met artikel 1 van de Grondwet dat discri
minatie op welke grond dan ook verbiedt.
Urk stelt daar tegenover dat men het recht
heeft een geluid te laten horen waarin de
christelijke normen en waarden tot uitdruk
king worden gebracht.
Zodra iemand die ongetrouwd samen
woont om deze reden een aanstelling bij de
gemeente Urk wordt geweigerd, ligt de zaak
juridisch heel eenvoudig. Het Burgerlijk
Wetboek bepaalt uitdrukkelijk dat het ver
boden is onder
scheid te maken
tussen gehuwden en
ongehuwden bij het
aangaan van een ar
beidsovereenkomst.
Dat geldt voor alle
werkgevers, zowel
particulieren als
overheid. Tegen een
werkgever die in
strijd hiermee han
delt, kan de betrok
kene een geding
voor de kantonrechter aanspannen.
Er bestaat nog een andere mogelijkheid.
In 1980 is de Wet gelijke behandeling van
mannen en vrouwen ingevoerd, als uit
vloeisel van een EG-richtlijn. Bij deze wet
werd een commissie gelijke behandeling in
gesteld, die op verzoek of uit eigen bewe
ging kan nagaan of in het personeelsbeleid
onderscheid wordt gemaakt tussen mannen
en vrouwen, maar ook tussen gehuwden en
ongehuwden. Behalve individuen kunnen
ook groepen, zoals vakbonden of andere
belangenorganisaties, zich tot de commis
sie wenden.
Inmiddels heeft de algemene wet gelijke
behandeling in het Staatsblad gestaan. Be
halve discriminatie bij het aangaan of be
ëindigen van de arbeidsovereenkomst ver
biedt deze nieuwe wet ook het maken van
onderscheid in de arbeidsvoorwaarden.
Maar het beleid van de gemeente Urk
misschien wel bedoeld als provocerende re
actie op de algemene wet gelijke behande
ling is al sinds 1980 wettelijk verboden:
Sindsdien komt onderscheid tussen on
gehuwden en gehuwden bij de werving en
selectie van personeel trouwens zelden
voor. Er is wel een poging geweest van ar
beidsbureaus in de bollenstreek om onge
huwde werklozen te verplichten bollen te
pellen. De commissie gelijke "behandeling
constateerde toen dat hiermee een verbo
den onderscheid werd gemaakt.
Het staat dus vast dat het beleidsplan van
de gemeente Urk onwettig is, maar pas als
mensen daar concreet door zijn gedupeerd
kunnen zij bezwaar aantekenen. Tegen een
beleidsplan op zichzelf kan de burger nog
altijd niet rechtstreeks in beroep gaan.
Intussen zijn natuurlijk wel alle besluiten
van gemeentelijke bestuursorganen vatbaar
voor schorsing en vernietiging door de
Kroon. Het discriminerende personeelsbe
leid van Urk is neergelegd in een besluit van
B en W. Dat besluit komt zonder meer voor
vernietiging door de Kroon in aanmerking.
GIJS SCHREUDERS «JURIDISCH MEDEWERKER
Vooraan in Scherpenzeel, aan de ingedommelde Stationsweg, staat Hevatex. Een
laag wit pand met donkere spiegelende ramen. Daarachter tierde vijfjaar lang,
terwijl Arie Valkenburg er de scepter zwaaide, welig een zwart-geldcircuit. Hele
partijen kleding werden zwart verkocht aan voornamelijk marktkooplui.
Of Arie daarvan wist? Piet van den Bosch,
jarenlang boekhouder bij Hevatex, drukt bij
die vraag de lippen op elkaar. Van natrap
pen wil hij niets weten. Begin jaren tachtig
richtte hij samen met Cees Koster, voorma
lig bedrijfsleider bij Hevatex, en verkooplei
der Schoeman zelf een textielonderneming
op met de veel suggererende naam Ubino:
Uit Bittere Noodzaak. Arie Valkenburg rea
geerde als door een wesp gestoken. Hij
stuurde spionnen af op Ubino om er achter
te komen welke klanten zijn nieuwe con
current hem voor de neus weg kaapte. Ubi
no hield het niet lang vol, Ubino ging op de
fles.
Cees Koster is openhartiger. Hij werkte in
de jaren zeventig met plezier bij Hevatex,
totdat Arie Valkenburg verblind raakte door
het grote geld. Hij manipuleerde zijn werk
nemers en kreeg, aldus Koster, tirannieke
neigingen.
Ronduit verbitterd is de Woudenberger
Matthijs de Koning. Ruim zestien jaar gele
den nam de ex-beroepswielrenner ontslag
bij Hevatex. Hij is een man van vergeven en
vergeten, maar de wrok jegens Valkenburg
zit diep: „De slechtste werkgever die ik ken.
Produceren, produceren, daar draaide het
bij hem allemaal om. Fatsoenlijke salarissen
waren onbespreekbaar. Hij ontnam mij alle
lol in mijnwerk".
Na de inval vorige week vrijdag van de Fis
cale Inlichtingen en Opsporingsdienst nam
De Koning contact op met oud-collega's.
Niemand kijkt er vreemd van op dat de
handel en wandel van Arie Valkenburg on
der de loep wordt gelegd. De Koning: „Die
man is zo gek op geld dat ik hem absoluut
tot fraude in staat acht. Boontje komt om
zijn loontje, denk ik dan maar".
Voormalige medewerkers van Hevatex wor
stelen met hun rancunes. Ze hebben geen
goed woord over voor hun toenmalige pa
troon. Het opvallende verloop onder het
Hevatex-personeel in de jaren tachtig is te
kenend voor de situatie op de werkvloer,
zeggen ze anoniem. Eén van hen: „Hij was
uit op geld, voerde de produktie op en wei
gerde ook maar één complimentje uit te de
len. Nooit een schouderklopje, nooit een
blijk van waardering. Ikke-ikke-ikke..".
Dat het Arscop-commissariaat van Elco
Brinkman in verband wordt gebracht met
de praktijken van Arie Valkenburg, betreu
ren de opposanten van de miljonair uit
Zeist. Maar ze vinden wél dat Brinkman
zich beter had moeten informeren toen hij
het commissariaat aannam. Immers, in
1986 moest Arie Valkenburg een boete van
een ton ophoesten na de ontdekking van
een belastingfraude. Een voormalige werk
nemer: „Hoe kan het toch dat Brinkman
niet op de hoogte was van die boete? Zijn
schoonvader wist het ook".
Schoonvader Gerrit Salentijn, in 1986 nog
commissaris en dus medeverantwoordelijke
voor Arscop, zweeg echter als het graf. Sa
lentijn is getrouwd met de oudste zuster
van Arie Valkenburg. Door met Janneke Sa
lentijn te trouwen werd Elco Brinkman een
lid van een bekende Scherpenzeelse familie,
een gezin met twaalf broers en zusters.
Janneke en Elco Brinkman kwamen regel
matig bij tante Cobie en oom Arie over de
vloer. Ver hoefden ze niet te lopen. Zowel
de Valkenburgen als de Brinkmannen be
schikten over een tweede huis, een apparte
ment aan de Koningin Wilhelminaboule-
vard in Noordwijk. Janneke en Elco moch
ten graag een kaartje leggen met hun oom
en tante. Die partijtjes bridge zijn van de
baan sinds de echtscheiding van Cobie en
Arie in september 1990. Cobie bleef in Rhe-
nen wonen, Arie verhuisde naar Zeist.
LEVENSWERK
Arscop beheert het familiekapitaal van rond
de 25 miljoen gulden. Dat geld is groten
deels afkomstig van de verkoop van Hevatex
aan het Britse concern Whitecroft. Daarmee
deed Valkenburg in ruil voor contanten af
in het bedrijf Hevatex ging vijf jaar lang veel zwart geld om.
FOTO BRAM OVEREEM
stand van zijn levenswerk. Hij bouwde He
vatex van de grond af op. Arie ging als lid
van een kleine textieldynastie aan de slag in
Twente om, eenmaal door de wol geverfd,
in zijn geboorteplaats Scherpenzeel voor
zichzelf te beginnen. Hij ontpopte zich als
een nijvere en succesvolle zakenman.
Dat beeld staat op het netvlies van zijn za
kenrelaties. Directeur Van Heck van het be
drijf dat het Hevatex-pand bouwde, om
schrijft Valkenburg als 'een directeur van de
oude stempel. Geen gezeur bij Arie Valken
burg Hij weet wat hij wil en redeneert in de
trant van zij mogen ook wat verdienen zo
lang ik er maar 't meeste aan overhoud. Arie
let op de kleintjes, op elke gulden'.
CDA-fractieleider Brinkman kijkt in gezelschap van beursspecialisten naar een computerscherm van de Amsterdamse Effectenbeurs.
Douwe Kroodsma, tot afgelopen dinsdag
CDA-wethouder in Scherpenzeel, had re
gelmatig contact met Valkenburg: „Arie
Valkenburg is iemand van de kortste weg.
Hij maakt meteen duidelijk wat hij wil en
hoe hij het denkt aan te pakken. Hij bereidt
zijn zaakjes altijd uitstekend voor en is be
reid om naar voor beide partijen aanvaard
bare oplossingen te zoeken. Mijn persoon
lijke indruk? Een prettige en pittige zaken-
Met zijn vertrek uit Scherpenzeel trad Arie
Valkenburg in de voetsporen van zijn
broers en zusters. Lang niet alle Valkenbur
gen zijn in Scherpenzeel blijven wonen. De
broers Henk en Jan Jacob hebben Scherp
enzeel echter nooit de rug toegekeerd.
Henk, trots op zijn relatie met Elco Brink
man, heeft er mede voor gezorgd dat Scher
penzeel een maand geleden al eventjes in
de schijnwerpers stond. Henk regelde voor
de plaatselijke afdeling van het CDA een
spreekbeurt van Brinkman in een kerkelijk
centrum. De landelijke pers zat de CDA-
captain op de hielen vanwege diens zwaar
omstreden AOW-plannen. Brinkman'maak-;
te bij die gelegenheid een grapje over alle
rriih'i-rotondes in Scherpenzeel. Hij hield
bovenal een kort pleidooi voor een harde
aanpak van de witte-boordencriminaliteit.
Geschrokken van alle publiciteit praat broer
Henk niet meer met de pers. Zijn echtgeno
te: „Wij hebben de buik vol van al dat ge-;
zeur. Er staat alleen maar onzin in de kran
ten. Nee, ik zeg niets over mijn zwager".
GEVOELIG
Broer Jan Jacob is adviseur van het door
zijn vader gestichte textielbedrijf. Ooit telde
Scherpenzeel drie ondernemingen in die
branche met een gezichtsbepalende in
breng van Valkenburg-telgen. Jan Jacob
volgde zijn vader op als directeur en ope
reert tegenwoordig in de luwte. „Hij blijft je
broer", laat Jan Jacob zich ontvallen. Het
doet hem verdriet dat de hele familie Val
kenburg er bij wordt betrokken. „Ik snap
dat niet. Onze weverij wordt er ook bij ge
haald. Onbegrijpelijk. Er bestaat geen enke
le link met Hevatex. Al die ophef en com
motie raakt ons indirect net zo hard."
Dan: „Het ligt erg gevoelig".
Dat broer Arie altijd met een pistool op zak
loopt, is volgens Jan Jacob uit zijn verband
gerukt en suggestief naar buiten gebracht.
Hij ontkent Aries 'fascinatie voor wapens'
niet, maar voor dat pistool heeft Jan Jacob
een simpele verklaring bij de hand. „Dat
draagt hij bij zich om tijdens jachtpartijen
aangeschoten wild het genadeschot te ge
ven. Of hij er mensen mee heeft bedreigd?
Flauwekul."
SCHERPENZEEL R>
TOM JANSSEN
BELASTING BELICHT
Rubriek over fiscale
kwesties door Dennis Webèr 4*
- OUT Of AfRiCA -
Als justitie bij een kennelijk misdrijf
strafrechtelijk niets kan bewijzen, bete
kent dat nog niet dat iemand altijd de
dans ontspringt. Neem het geval van een
narcotica-rechercheur, die in 1990 werd
verdacht van het stelen van 29 kilo co
caïne uit de kluis van de Amsterdamse
politie.
Op een morgen was de drug met een
straatwaarde van toen twee miljoen gul
den plotsklaps verdwenen. De recher
cheur werd er van verdacht de cocaïne te
hebben verdonkeremaand. Hij ontkende
echter. Huiszoeking in zijn woning lever
de niets op. Al snel werd het strafrechte
lijke onderzoek gestopt wegens gebrek
aan bewijs.
Bij de huiszoeking werd een grote hoe
veelheid geld aangetroffen. In een kluis
lag maar liefst 160.000 gulden aan bank
biljetten in elf verschillende valuta's.
Daarnaast bleek de agent op een Britse
bankrekening in twee jaar tijd meer dan
zeven ton contant geld te hebben ge
stort.
Veel geld voor iemand met een inko
men van toen zo'n zestig mille per jaar.
Probleem was echter nog steeds dat niet
kon worden bewezen dat dit vermogen
met criminele activiteiten was verdiend.
Justitie kon de rechercheur echter wel op
belastingfraude aanpakken; het bleek
namelijk dat hij nooit belasting over het
vermogen had betaald.
Daarom werden de politieman en zijn
vrouw door de strafrechter veroordeeld
tot anderhalve maand cel en een boete
van tachtigduizend gulden. Hij had na
melijk bij de vraag op het aangiftebiljet
of hij meer dan vijf mille aan contant
geld in huis had, altijd steevast 'neen' in
gevuld, terwijl hij toch een niet onaan
zienlijk bedrag in zijn kluis had zitten.
Dit strafrechtelijke vonnis zorgde vol
gens politie-voorlichter Klaas Wilting
ook voor zijn ontslag bij de politie.
Maar daarmee was de kous nog niet
af. Want de Fiscale Inlichtingen- en Op
sporingsdienst (FIOD) boog zich wat
dieper over de zaak. Zij stelde dat hij zijn
vermogen met criminele activiteiten had
verdiend en dat daarover nog belasting
moest worden betaald. Want ook crimi
nele inkomsten vallen onder de belas
tingheffing.
De politieman was het daar echter to
taal niet mee eens. Voor de belasting
rechter betoogde hij dat het geld ergens
anders vandaan kwam. Zo had hij de af
gelopen jaren veel overgewerkt en hij
had daarvan flink kunnen sparen, mede
omdat hij en zijn vrouw de afgelopen ja
ren sober hadden geleefd.
Daarnaast verklaarde hij dat hij de
laatste jaren zeker zeventigduizend gul
den per jaar had verdiend met het han
delen in postzegels. Volgens één van de
elf getuigen die hem zei te kennen uit de
postzegelhandel in het 'koffiehuizencir-
cuit', was de agent 'een kundig postze
gelhandelaar die een goede neus heeft
om een fraaie winst te realiseren'.
FIOD-rechercheurs namen daarop zelf
een kijkje in de wereld van de postzegel
handelaren óm te onderzoeken of een
dergelijke winst mogelijk is binnen een
bepaalde spanne tijds. Diverse deskun
digen hadden echter nog nooit van de
rechercheur gehoord. Terwijl hij om zón
hoge winst te kunnen maken toch ten
minste een miljoen gulden omzet per
jaar moet hebben gehad. Dan ben je een
'flinke jongen' in de postzegelwereld.
Maar de rechercheur was niet voor één
gat te vangen. Zijn vrouw had volgens
hem jaren lang zwart typewerk verricht
voor een advocaat en een incassobu
reau, en ze had geregeld honden getrimd
in de winkel van zijn ouders. Al het geld
dat ze daarmee had verdiend, had ze op
gespaard en op de bank gezet.
De rechercheur had ook nog zo'n an
derhalve ton zwart geld van zijn vader
geërfd, die zijn vader met de handel in
huizen en met zijn melkwinkel had ver
diend. Ook de ouders van de vrouw wa
ren de gierigste niet: bij de verkoop van
hun boerderij zouden ze de rechercbevf
en zijn vrouw vijftigduizend gulden hébP-
ben toegestopt. Voorts bleek de vrouw
van de agent een fanatieke spaarster té
zijn van Albert Hein-zegeltjes te zijn. Ze
had de afgelopen jaren tot 1990 zo'n
tienduizend gulden bij elkaar gespaard
en in de kluis gestopt.
De belastingrechters van het Amster1
damse hof moesten onderzoeken of dé
verklaring van de rechercheur en 'zijn
vrouw waarheidsgetrouw waren. Zij
kwamen tot de conclusie dat voor een
bedrag van acht ton er geen geloofwaar
dige verklaring was te vinden. Over dat
bedrag moet de rechercheur alsnog be
lasting betalen. Een bedrag, dat loopt in
de tonnen.
Een boete bleef de rechercheur echter
bespaard. Dit omdat hij al van de straf
rechter een boete van tachtigduizend
gulden had gekregen. En iemand mag
niet twee keer voor hetzelfde vergrijp
worden bestraft.
Daarvoor mag hij zich in zijn handen
wrijven. Als de belastingrechter wel ééri
boete had mogen opleggen dan was de
ze ongetwijfeld enige honderdduizenden
guldens hoger geweest dan de tachtig1
duizend gulden boete die hij nu aan
boete moest ophoesten.
