P
ïr is meer dan
serveren en
volleren
'Heft hart moet bij tennis op het racket'
Quotes
Tennis
KTERDAG 16 APRIL 1994
A SPIERDIJK. 071-356464 PIV -CHEF ROB ONDERWATER. 071 -
vTaag hoe hij zou spe-
len legen Steffi Graf:
„Ik zou op haar backhand aan
vallen. Ik zou die hoge kickser
vice spelen, net als Edberg. daar
na zou ik oplopen en de druk
opvoeren.
Jim Courier nadat hij in de
eerste ronde van Indian Wells
heeft verloren, het toernooi
dat hij een jaar eerder won:
Vorig jaar stond ik hier met de
beker in mijn handen, morgen
heb ik een golfclub vast.
Mats Wil ander
..Het is geweldig als je iets perfect
kunt. De wetenschap en het ge
voel dat ik een bal kan slaan die
een paar centimter binnen de
lijnen neerkomt. Met mijn gi
taar heb ik dat gevoel niet.
Darren Cahill na zijn overwin
ning enkele maanden geleden
op Goran Ivanisevic:
„Ik ben 28 maar ik voel me 50.
Stefan Edberg:
..Op een dag kan ik tegen mijn
kinderen zeggen 'Pappa was ooit
de nummer een van de wereld'.
Dat is toch niet slecht.
Andre Agassi:
„Ik ben definitief terug. Ik voel
dat ik weer kan winnen van de
grootste spelers in de grootste
wedstrijden.
Edberg op de vraag of het niet
ongezond is voor zijn dochter
Emilie (acht maanden jong)
om de aardbol mee over te rei-
Er zijn over de hele wereld goe
de artsen, niet alleen in Zwe
den.
Luke Jensen (de ene helft van
de 'Jensen Brothers', het kleur
rijke dubbel in de hard-rock-
uitrusting) aan het begin van
een persconferentie:
„Geen vragen over tennis a.u.b.
Zijn broer Murphy Jensen na
een nederlaag:
We maken betere muziek dan
de tegenstander.
Andrei Chesnokov op een toer
nooi in Mexico:
„Het is moeilijker om een visum
voor Mexico te krijgen dan win
nen van Jim Courier.
Jim Grabb tegen de pers over
zijn rugblessure:
„Ik zal het uitleggen in dokters-
taal. dat is het enige dat ik nog
versta.
Paul Haarhuis na zijn overwin
ning op de veteraan Jimmy
Connors in Philadelphia:
„Iedereen verwacht dat je van
hem wint. omdat hij zo weinig
speelt. Als je verliest ben je een
sucker.
Connors na de opmerking van
Haarhuis dat-ie meer toer
nooien zou moeten spelen on
danks zijn hoge leeftijd:
„Haarhuis moet eens in mijn
schoenen gaan staan en dit her
halen.
Haarhuis, een dag voor de fi
nale in Philadelphia die hij
verloor van Michael Chang:
„Ik voel me goed maar morgen
is het best-nf-five en dan wordt
het een ander verhaal. Wdt, is
het best-of-three? Nee, ik ben in
vorm voor morgen, riiets aan de
hand.
Boris Becker over coach Nick
Bolletticri die hem weer nieu
we dingen bijbracht:
„Als hij praat, luister ik en hou
mijn mond. Ik weet het. dat
komt niet vaak voor. Hij is de
enige die me uit bed kan jagen,
dat Ls nog nooit een coach ge
lukt.
Boris Becker:
„Bollettieri heeft mijn voeten-
werk enorm verbeterd. Ik geef
toe. dat is geen enorme verdien-
Herman van der Capellen: „Ik geef mijn kennis niet cadeau." foto henkbouwman
coach. „Je moet het toch zelf
doen. Ik denk dat zelfdiscipline
ken is dat in Nederland te wei
nig talenten doorbreken. Ook in
Leiden."
„Ik zal je een mooi voorbeeld
geven van onafhankelijkheid en
zelfdiscipline. Ik trainde in Ter-
weegen en Henk Jansen was
vanwege een examen een dag
afwezig. Toen ik dat zijn groep
vertelde waren de reacties om
te beginnen al vol onbegrip. Ik
zette ze aan de gang en vroeg ze
om zelf wat te sparren en te
trainen. Toen ik na vijf minuten
kwam kijken zaten ze allemaal
met hun kont op de grond te
ouwhoeren met elkaar. Ik werd
boos en heb ze weer aan het
werk gezet, maar na drie kwar
tier taaiden ze af. Geen zin
„Daar kan ik dan met mijn
verstand niet bij. Let wel: ik heb
het hier over goede B-spelers
hoor. Talenten. Dan kijk je toch
uit naar zo'n training en wil je
afgemat worden? Toen ik ze
weg zag lopen wist ik het al: dit
wordt nooit meer wat, het is ge
woon prut."
Respect
Toch zegt Van der Capellen ook
goede voorbeelden te kennen.
Jongens en meisjes waarvoor hij
respect heeft, die veel voor een
tennisloopbaan over hebben.
„Er loopt wat rond hoor in Ne
derland, niet te geloven. Als je
naar zo'n NK tot tien jaar gaat.
weet je niet wat je ziet. Zo
goed." Maar ondanks de goede
mentaliteit en de aanleg verzui
pen zij ook vaak vroegtijdig. De
oorzaak is meestal dat ze niet
de faciliteiten en de maatschap
pelijke zekerheid hebben om
professioneel het circuit in te
kunnen duiken.
„Ik praat daar veel over met
spelers en collega-trainers. Het
is een terugkerend probleem.
Neem Martijn van den Berg.
een van de jonge talenten van
De Merenwijk. Die wil hogerop,
maar ik kan niet met hem mee
als privé-trainer. Want hij kan
natuurlijk mij geen salaris bie
den. Ik moet gewoon les geven
en geld verdienen. De situatie is
voor de meeste aankomende ta
lenten gewoon erg moeilijk. We
moeten het niet altijd op een
gebrek aan mentaliteit afschui-
Siemerink
Hij zou best als privé-trainer
willen werken. Lachend: „Als
Jan Siemerink mij zou vragen,
hoef ik niet lang na te denken."
De linkshander uit Rijnsburg
was ooit de leerling van Van der
Capellen en nog steeds heeft de
meester een bepaalde band met
de aanvallende speler. .Als ik
naar Siemerink kijk, kan ik nog
steeds niet lekker ontspannen
zitten. Dan heb ik een soort
spanning. Omdat je hem zo
goed kent. En omdat je niet
weet wat er gaat komen. Het
blijft niettemin een genot om
naar die jongen te kijken. Al
blijft het ook verbazingwekkend
hoe vaak hij weg kan zakken en
op zijn eigen service in proble
men komt."
Weer dat mentale dus. „Dat
blijf ik zeggen: een echte we
reldtopper kickt als de belang
rijke punten eraan komen. De
big points hè, de punten die je
moet winnen. Daar herken je de
beste spelers aan. Zo'n Ivanise
vic die op Wimbledon op
matchpoint tegen zijn eerste
service uit slaat en vervolgens
met zijn tweede een ace slaat.
Dat bedoel ik."
„Het draait allemaal om dat
gevoel, die vorm. Daarom vond
ik een uitspraak van Navratilova
laatst zo mooi. Toen ze een we
reldpartij in de halve finale had
gespeeld zei ze 'ik wil nu
meteen ook de finale spelen'. Ze
voelde zich ijzersterk en wist
dat na een dag slapen alles weer
anders kon zijn. Zo is tennis."
Srman van der Capellen ontdekt liet tennis steeds opnieuw
Is tennisspeler en trainer is Hermian van der Capellen
tijd een 'netbestormer' geweest. 'Opslaan, oplopen en
ij >lleren, zo simpel was het spelletje eigenlijk. Maar door
jaren groeide het besef dat er meer moest zijn dan al-
I en maar aanvallen. Nu geeft hij zelfs al les in het spelen
i maf de baseline. Dat was vroege ,r not done volgens de
i er van Van der Capellen. „Tennissen vanaf de baseline
)eft niet saai te zijn, het is variatie. Soms is het zelfs leu-
;r dan serveren en volleren."
'1 DEN ROB V
lente, een nieuw
duid. Voor de buitenstaander
het alsof Louis van Gaal zo-
ist heeft gezegd dat Ajax meer
de eigen helft moet gaan
i lethallen. Toch ligt het zo niet.
in der Capellen is niet van zijn
iloof gevallen. Hij blijft de aan-
propageren, maar nu iets
jpdoseerder. „Als de mogelijk-
1 er is moet je direct naar
net, dat vind ik nog steeds,
et gaat er mij om dat je ook
.fcnaf de baseline heel mooi en
anvallend tennis kunt spelen."
Hij zag een week geleden op
•j de finale in Tokio tussen Mi-
kael Chang en Pete Sampras.
Jet was een duel tussen twee
Spelers die vaak achterin ble-
pn, maar vanaf de baseline wel
iluit gingen voor het punt.
let als gevolg schitterende ral-
teruggebrachte ballen uit
imogelijke posities en fantas-
>che kogels in de hoeken. Van
er Capellen, van oudsher een
inhanger en prediker van het
:rvice-volleyspel, genoot met
>lle teugen.
■■■ei
Natuurlijk: de
an der Capellen traint heten
een Chang en Sampras, maar
et gaat om het principe. „Om
et idee dat baselinespel niet
linderwaardig of minder aan-
ekkelijk is. En ook niet makke-
jker of per definitie verdedi-
ender. Er is de laatste tien jaar
rat dat betreft enorm veel ver-
iderd. Je kunt zonder naar he t
ït te komen aanvallend spelen
)or hard te slaan en risico's te
;men op de baseline. De terï-
ssers kunnen eenvoudig meier
Hij is alweer 38 jaar en geieft
e dat er dan niet alleen tussen
lijnen maar ook tussen de
ren een veranderingsproces in
'erking treedt. Hij denkt wat
eer na over het spelletje. De
:herpe kantjes, het ongenuan-
eerde en het grillige gaan eraf.
Ik ben er bewuster mee Viezig,
zal best ook met die leeftijd
maken hebben. Vroeger gaf ik
7oon les in aanvallend tennis
verder niet moeilijk doen.
JJu kijk ik veel meer naar ande
re aspecten. Je it
genvuoordig ook veel meer kun
nen dan serveren en volleren.
Dat jgeldt voor de wereldsterren,
maa r ook voor de Leidse top
pers.."
Nadenken
Herman van der Capellen is ge-
dreven en zou willen dat zijn
leeirlingen, van hoog tot laag,
oolc wat meer nadenken over
tennis. Tennis is vooral kennis.
„Ik, geef mijn kennis niet ca
deau. Ik wil dat de mensen die
les of training krijgen erover na-
donken. Aanwijzingen geef ik in
de; vragende vorm, waarom sla
je die bal zus en niet zo?"
„En dan is het even niet be-
leingrijk of ik met B-toppers
v/erk of huisvrouwen. Want ik
train ook dames die net begin
nen. Dat is misschien wel net zo
1 euk. Die kun je alles nog leren.
y\ls ik een paar van die huis-
imoeders leer om in een dubbel
de bal kort cross te slaan zodat
de bal de baan uitvliegt en het
veld open komt te liggen, kicken
ze daar op. Dan geniet ik ook,
omdat ze het oppikken. Daar
gaat het toch allemaal om."
Van der Capellen staat al heel
wat jaartjes met een winkelwa
gentje vol ballen op de baan. Bij
De Merenwijk zelfs al twaalf
jaar. „Dat is lang en soms moet
ik oppassen dat ik niet inslaap.
Dat is de kunst: om iemand die
je al honderd lessen hebt gege
ven toch weer heel enthousiast
naar het park te laten komen
voor lés 101."
Nieuws
Maar eigenlijk kan de verveling
in het tennis nooit toeslaan,
meent hij. „Ik hoef geen uitda
gingen meer als trainer of spe
ler. Ik pik vanzelf dingen op die
me weer gaande houden. Op tv
of gewoon tijdens de les. Steeds
voel ik weer dat ik niet ben uit
geleerd. Dan ben je weer met
die grip bezig. Effe een millime-
tertje verschuiven, kijken hoe
dat uitpakt. Schitterend. Laatst
had ik nog iemand die een foute
forehand had, maar ik wist niet
hoe ik hem goed moest maken.
Dat is dan ook weer nieuw voor
me. Die details allemaal."
.Volgens mij onderschatten
veel mensen deze sport, ook
mensen die zelf tennissen. Dan
zien ze Krajicek een ace slaan
en zeggen 'goh, wat hard' of ze
beginnen spontaan te klappen.
Maar ze zien alleen dat gescoor
de punt. Een ace slaan is op
zich een tenniswedstrijd, dat is
een verhaal apart. Dat oogcon
tact met de tegenstander, vlak
voor de opslag. Het is soms net
zo'n spelletje als tussen een
keeper en iemand die een straf
schop neemt."
Karakters
„De psychologie i
langrijk. Een tennispartij is een
botsing van karakters. Er staan
niet alleen twee tennissers te
genover elkaar die elkaar op ba
sis van taktiek en techniek be
strijden. Er is meer dan dat
racket en die bal. Hoe vaak sta
je niet tegen iemand waarvan je
verliest, maar waarvan je denkt
'de volgende tien keer win ik'.
De beste wint niet zo maar om
dat hij de beste slagen heeft, zo
simpel is tennis niet."
Tennis is een innerlijk debat.
Soms duikt die innere Schwein-
hund weer op, die vreselijke te
genstander in de vorm van je
'eigen ik'. „Ik heb vaak wedstrij
den gespeeld waarin ik mis
schien beter was. Maar toch
voelde ik voortdurend 'dit kan
ik nooit winnen'. Een onbe
schrijflijk gevoel, maar je vecht
er wel tegen. Het blijft fascine
rend. Wat er allemaal door je
hoofd maalt als je op 30-40
moet serveren in een belangrij
ke game. Speel ik de service
vlak, naar buiten, of met veel
slice. Daar kun je aan onder
door gaan."
„Je laat je te vaak uit je spel
halen door het gedrag van je te
genstander. Dan is het zo'n
wedstrijd die alle kanten op kan
en zit je te wachten tot het kop-
pic omlaag gaat aan de andere
kant van het net. Zeker als jij
een paar wereldballen slaat.
Maar je opponent vertrekt geen
spier. Dat vind ik persoonlijk
het ergste dat er is, als je tegen
stander geen emotie toont. Vre
selijk is dat."
Moeilijk
Volgens Van der Capellen wordt
tennis door al deze facetten een
gecompliceerde en vrij moeilij
ke sport. Als je het goed wilt
doen, moet je van vele markten
thuis zijn. En de tennisser is op
zichzelf aangewezen. Van der
Capellen vindt dat een van de
problemen van veel talenten die
de top niet halen: ze zijn te af
hankelijk geworden van de
Theo Bakker mistde emotie bij de toptennissers van <je wereld
Soms zeggen toptennis
sers leuke dingen. Op
persconferenties van ATP-
toernooien willen ze nog
wel eens grappig of ver
rassend uit de hoek ko
men. Die uitspraken ha
len meestal niet de krant.
Hieronder een bloemle
zing uit een serie 'quotes'
van Sampras, Edberg,
Becker, Agassi en andere
wereldtoppers. In '94,
maanden of weken gele
den, uitgesproken.
r Twaalf jaar lang was Theo Bakker tafeltenniscoach en
ia^I17'toen hij tien jaar gebeden het tenniswereldje binnen stap
je te, verbaasde hij zich. Hij zag beloftes die smeten met
chulhun talenten, toppers die niet trainden als toppers; hij
fniste de gedrevenheid die hij bij tafeltennissers wel had
N/V^gezien. Als Nederland toptennissers wil voortbrengen,
'"hjy.moet er harder worden getraind, vond hij en hij vindt
slis- Üat-ie gelijk heeft gekregen. Intussen volgt hij het inter-
d ge-nationale toptennis als journalist voor Nieuwe Revu,
Tennis Magazine en Langs de Lijn en is columnist voor
j* het Leidsch Dagblad. Theo Bakker, een tennisjournalist,
len die ook best tenn iscoach had willen zijn.
Het
ld- (eiden «willemspierdijkje daar op z'n minst fysiek en
)ort I technisch klaar voor zijn. Tij-
zal d$oms praat hij als; een coach dens een toernooi is een speler
zu'~ met Richard Krajicek, Paul veel te veel bezig met punten
Haarhuis of Jan Siemerink. Hij als: hoe verwerk ik een neder-
udt igoet (jaar zejf bescheiden over. laag, hoe kom ik optimaal voor-
erste.,Het is echt niet zo dat ik die bereid op de baan."
de jongens eens uitleg hoe het -lil j
i. Alsmoet het js eerder omgekeerd." opspin backhand
n °eToch dacht Bakker serieus na Als voorbeeld noemt Bakker Ri-
en. toen bondscoach Stanley Fran- chard Krajicek, die zich na
metier hem vroeg de begeleiding maanden rust tijdens het toer-
te^ Van een jong tennistalent op nooi van Barcelona plotseling
Zich te nemen. ,,Ik ga ervan uit van een topspin-backhand be-
"addat ik zie wat belangrijk is. Ik diende, een slag die hij tot dan
e r°" heb zoveel ideeën over hoe het toe voornamelijk met slice
1 af^ou kunnen. Bij het pingpongen speelde. „Die rustperiode is
T be^jngen (jje Qp vvaarom zouden misschien wel harstikke goed
wel ze bij het tennis niet kloppen." voor hem geweest, hij heeft de
tijd gehad om een nieuwe slag
reek ^e opbouw en ontwikkeling in te slijpen. Jan Siemerink
ten Van talent fascineert de Oegst- moet op vrijdagmiddag in Wa-
p ee$eestenaar. Hij gelooft dat het teringen nog aan z'n forehand
/g niet goed is jonge spelers te werken, terwijl hij maandag in
Vroeg met wedstrijdtennis te Kopenhagen die forehand moet
reval-confr°nteren -Iernand moet slaan. Hoe denk je dat dat gaat
^e(_ eerst technisch compleet zijn tijdens het toernooi, daar komt
zonder dat-ie de verplichting natuurlijk niets van terecht.
/eje .heeft om ook punten te maken. Toen Jan 14 of 15 was had er
in_ Tot 12, 13 jaar moet een talent een trainer in z'n nek moeten
ng ide tijd krijgen alle slagen onder zitten die hem een goede fore-
jet Ide knie te krijgen. Daarna hand had geleerd."
eter tnoet-ie enorm veel wedstrijden
rs «pelen, leren om met de tech- De voormalig tafeltennistrai-
Tiiek ook punten te scoren." ner (hij was bondscoach van
b Bakker denkt dat het onmo- Noorwegen en had de nationale
gelijk is om, als een speler een- jeugdselectie onder zijn hoede)
maal internationaal is gaan spe- denkt dat het een groot voor
dat 'en- no8 vee' aan de techniek te deel is in zijn werk als journalist
(jan sleutelen. „AJs je eenmaal in die dat hij vroeger zelf actief met
caroussel zit van reizen en wed- topsport is bezig geweest. „Ik
strijden spelen in telkens ande- zie in een oogopslag wanneer ik
'Te omstandigheden, dan -moet even niets moet vragen aan een
Theo Bakker, kritisch toeschouwer bij een training op het park van Unicum. foto henk bouwman
speler. Ik heb er baat bij bij m'n
analyse van wedstrijden. Ik
denk'dat ik snap wat er in een
partij gebeurt. Spelers vinden
dat ook leuk, wanneer je hen na
de wedstrijd die momenten kan
noemen waar het om draaide.
Ik wil overigens niet zeggen dat
ik daar het alleenrecht op heb,
hoor."
Groot verschil met de tafel-
tenniswereld waar Bakker uit
voortkomt is de entourage van
de tennisevenementen. „Als ie
mand optimaal met z'n sport
bezig is, is het terecht dat het
gebeurt in perfecte omstandig
heden. waarin iedereen profes
sioneel met hetzelfde bezig is.
Vergelijk het eens met een
zwemmer. Die traint zich hele
maal suf, ligt 's ochtends om
half zes in het zwembad. Zo'n
sporter verdient een betere en
tourage. Die houdt bij tennis
gelijke tred met de inspanning
van de spelers."
Kijkcijfers
Toch dreigen er ook voor het in
ternationale tenniscircuit geva
ren. De kijkcijfers in de Verenig
de Staten voor tennis zijn afge
lopen jaar met 30 procent ge
daald. Het verbaast Theo Bak
ker niet. „In het tennis heb je
een te grote hoeveelheid toer
nooien die van belang zijn. En
er komen er steeds meer bij.
Wanneer je die toernooien be
kijkt, heb je te weinig de indruk
dat het allemaal werkelijk zo be
langrijk is. Een speler verliest,
stapt in het vliegtuig en gaat in
Dubai drie ton verdienen met
een demonstratietoernooi.
Wanneer in basketballer in de
NBA-finale staat, moet-ie 'm
winnen, want zo'n kans krijgt
hij misschien nooit meer. Het
belang is groter en dat spreekt
de kijkers aan."
Bakker vindt dan ook dat het
belang van de vier Grand-Slam-
toernooien (Wimbledon, Rol
and Garros, Flushing Meadows
en de Australian Open) moet
worden vergroot. „Als Stich zich
in de eerste ronde in Australië
uit het toernooi laat slaan, hoort
hij uit de top tien te vallen. De
'penalty' voor uitschakeling
moet groter zijn in het tennis.
Dat vind ik van belang."
De beleving van de spelers
speelt volgens Bakker eveneens
een rol. „Als McEnroe tegen
Borg speelde had je het idee dat
er ook werkelijk iets op het spel
stond, dat er op leven en dood
werd gestreden. Sampras staat
natuurlijk veel introverter op de
baan dan bijvoorbeeld Connors.
Ik ben ervan overtuigd dat het
over het algemeen beter is voor
de speler is wanneer hij z'n
emotie in bedwang houdt, maar
het publiek maakt op zo'n ma
nier niets mee van z'n inwendi
ge strijd."
Voor de sport is het 100 keer
beter wanneer spelers hun
emoties er wel uit gooien; daar
is Bakker van overtuigd. „Toen
Waldner wereldkampioen tafel
tennis werd, stak hij geloof ik
een vingertje in de lucht. Voor
de sport is het goed dat de Belg
Saive nu Europees kampioen is
geworden. Hij speel met z'n
hart op z'n bat, heb ik over hem
gezegd. In het tennis moeten er
meer spelers komen met het
hart op het racket."
Praatjes
Zelf beheerst Bakker het tennis
spel naar eigen zeggen matig.
Dat is ook een van de redenen
dat-ie zelf nooit als tenniscoach
op pad is gegaan. „Het is niet
per se noodzakelijk om zelf
goed te hebben gespeeld, maar
wel van belang. Ik heb zelf zo
lang training gegeven dat ik best
iemand zou kunnen helpen om
beter te worden. Ik denk dat ik
ik zie wat belangrijk is voor een
speler. Aan de ander kant.
praatjes vullen geen gaatjes. Het
wordt natuurlijk pas interessant
wanneer je daadwerkelijk met
iemand aan de slag gaat en hem
twee jaar later bij de top 50 hebt
gebracht. Achteraf was ik liever
12 jaar tenniscoach geweest dan
pingpongtrainer. Maar ik heb
van die 12 jaar echt no^ nooit
een seconde spijt gehad."