'Hollandse Nieuwe' in Chicago
De Waag toch weer
multifunctioneel
maBBIIiBjf;
Cultuur Kunst
Afrikaanse leven
in brons bij Burcht
Schone
Schijn
25 jaar cultuurpolitiek:
kunst met peren
ZATERDAG 16 APRIL 1994
21
Christie's veilt ehbo-doos Nassau
amsterdam/londen» Het veilinghuis Christie's in Londen veilt 28
1 april de EHBO-doos van Prins Willem Frederik Karei van Oranje
Nassau (1797-1881). Het veilinghuis verwacht een opbrengst
van maximaal 56.600 gulden. De doos, zo'n zeventig centimeter
breed en twintig hoog, is gefineerd met ebbehout. De handvat
ten en het plaatje rond het slot zijn van koper. Op het deksel
staat het wapen van het Huis van Oranje afgebeeld. Ook de ver-
schillende onderdelen - de doosjes en flesjes - zijn voorzien van
het familiewapen. De doos is gemaakt door de Belgische apo-
I theker A. Kaysez.
Voor een riks naar de film
amsterdam Op de Nationale Bioscoopdag, die op 9 juni voor de
tweede keer wordt gehouden, kan iedereen voor een rijksdaalder
naar de film. De dag is een idee van het Nederlands film- en bio
scoopbedrijf. De initiatiefnemers willen daarmee in de periode
van het WK-voetbal 'een sportief gebaar' maken naar de vaste
bioscoopbezoekers. Tegelijkertijd hopen de organisatoren pu
bliek te trekken dat weinig naar de bioscoop gaat. De eerste Na-
I tionale Bioscoopdag in 1988 trok volle zalen. Het is mogelijk
vanaf 6 juni kaarten te reserveren.
Het nieuwe college van B en W
is teruggekomen op de beslis
sing van het vorige gemeente
bestuur om het Waaggebouw
uitsluitend te bestemmen voor
beeldende kunst. Behalve voor
culturele manifestaties kan het
gebouw in de toekomst ook
weer gehuurd worden voor an
dere, commerciële en maat
schappelijke, doeleinden.
De afgelopen jaren heeft het
gemeentebestuur juist gepro
beerd om allerlei organisaties
die van de Waag gebruik maak
ten, waaronder de Stichting 5-
mei comité Leiden, uit het ge
bouw te jagen omdat een multi
functionele Waag een efficiënt
gebruik juist in de weg stond.
Volgens de nieuwbakken wet
houder van kunst en cultuur,
Langenberg, moet er een dis
cussie op gang komen over de
nieuwe rol van de Waag. De
wethouder zegt daarbij ook te
denken aan het bedrijfsmatiger
functioneren van het complex
maar voegt er aan toe niet aan
Van den Ende-achtige toestan
den te denken. „De Waag hoeft
RaalLergen's
meubel lease service
De nieuwe manier van
zorgeloos inrichten.
Vraag naar de folder!
B^KATWÜK IÖMROO«»» DtEMEN
niet de melkkoe voor het Leids
cultuurbeleid te worden", aldus
Langenberg.
Op de achtergrond speelt on
getwijfeld mee dat het Centrum
Beeldende Kunst (CBK), geves
tigd aan de Hooglandse Kerk-
gracht, en verantwoordelijk
voor de programmering van de
Waag, overbelast is. Een intern
bureau onderzoekt momenteel
de organisatieproblemen waar
mee het CBK te maken heeft.
Onlangs verklaarde CBK-direc-
teur Van Zanten in deze krant
dat het maken van een tentoon
stellingsprogramma voor twee
lokaties een boel werk is.
Wethouder Langenberg zegt
dat de rol van het CBK in het
Leids cultuurbeleid binnenkort
geëvalueerd wordt. „Daarbij zal
ook de relatie met de Waag aan
de orde komen.". Volgens Lan
genberg blijft het CBK verant
woordelijk voor de programme
ring van de Waag en zullen be
paalde delen van het jaar in elk
geval gereserveerd blijven voor
tentoonstellingen. Een aantal
keren per jaar moet het gebouw
evenwel, onder nader vast te
stellen voorwaarden, beschik
baar zijn voor andere doelein
den.
Kunstbeurs Bazel
den haag anp
The European Fine Art Founda
tion, organisator van de inter
nationale kunst- en antiekbeurs
TEFAF, gaat in september 1995
in het Zwitserse Bazel een twee
de jaarlijkse internationale
kunst- en antiekbeurs houden.
TEFAF Maastricht geldt als dè
leidinggevende kunst- en an
tiekbeurs ter wereld. De nieuwe
beurs in Bazel zal kleiner zijn
dan de Nederlandse.
Madrigaalkoor
overtuigt met
Krönungsmesse
muziek
recensie udy van der spek
Nederlands Madngaalkoor en Kameror
kest Madrigalesco, o.l.v Henk Brtër,
m.m.v Els van Onselen, sopraan, Hennie
Koek. alt. Koos van Zeist, tenor, Jan Kos
ter, tenor, Henk Post. bas en Anton
Doomheim. orgel Gehoord 15 april in de
lokhorstkerk te Leiden,
Mozart schreef de zeer feestelijk
'Krönungsmesse' op 23-jarige
leeftijd. Op wens van de bis
schop van Salzburg mocht deze
mis niet te lang zijn, zo gaat al
thans het verhaal. Schrijvend in
de stijl van die tijd (de Napoli-
taanse cantate), komt Mozart
hier tot een beknopte maar in
tens stralende extraverte com
positie. zijn voorbeelden ver
achter zich latend. Onder lei
ding van Henk Briër overtuigde
het Nederlands Madrigaalkoor
in dit laatste werk op het pro
gramma het meest.
Voluit zingen is de sterkste
kant van dit koor en daar was
ruimte genoeg voor in de vijf
vertrouwde delen: 't krachtigst
en mooist gezongen werd dan
ook in het imponerende Credo
en het overweldigende 'dona
nobis pacem'. In de wat meer
solistische partijen, en waar
echt pianissimo gezongen
moest worden, waren met na
me de sopranen en tenoren
zwak en in het hoge register be
paald niet haarzuiver, werd de
toon niet van bovenaf neerge
zet. Het Kamerorkest Madriga
lesco was één bonk dynamiek
en speelvreugde: mooie stevige
strijkers met een sterke rugge-
graat door cello en contrabas,
en een uitdaging voor de bla
zers in het Agnus Dei.
Van de vier solisten stond ook
deze keer weer op een eenzame
hoogte de sopraan Els van On
selen. In het Agnus Dei toonde
zij een andere kant van haar
meestal verfijnde frêle stemge
luid. Een volle warm glanzende
toon klonk door in het 'Qui tol-
lis peccata mundi'.
Britten (Rejoice in the Lamb)
en zeker Kodóly (Laudes Orga-
ni) waren voor de pauze beslist
originele keuzes. Veel contrast
in dynamiek en tempo in
'Rejoice in God', mooie uitge
sponnen melodielijnen in het
eenvoudig meerstemmige 'Audi
chorum organicum', een ode
niet alleen op het orgel, met uit
stekend spel van Anton Doom
heim, maar ook op de originele
werkwijze van Guido van Arez-
zo (11e eeuw): met zijn zestoni-
ge opeenvolging van het z.g.
hexachord én het bejubelen van
de (overigens ten onrechte) aan
hem toegeschreven 'Guidoni-
sche hand'. Beide werken wei
den goed gezongen, maar ik
miste in het ene spontaniteit en
in het andere humor.
Leidse gebroeders Donker: model gekleed, schilders in hun blootje
Een paar jaar geleden timmerden ze al flink aan de weg
met After Nature. De Leidse gebroeders Donker: Justus,
Aad en Gijs. Kunstcritici en het galerie-establishment
verklaarden acute buikpijn of braakneigingen te krijgen
van hun werk, maar zelf zien ze zich als ,,de onvermijde
lijk opvolgers van Rembrandt en Van Gogh." Eind van de
maand vertrekt het drietal naar Chicago, trappelend van
ongeduld, om op de grootste kunstbeurs ter wereld de
'Hollandse nieuwe' (meesterwerken) aan de man en
vrouw te brengen.
leiden»janrusdam op te hangen om te verant
woorden wat we doen." Justus:
„Noem het maar een nieuwe
'Leidse school'. We zijn toch
echte Leidenaars. Ik zeg altijd
dat ik uit Leiden kom. Ook als ik
in New York ben."
.Amerikanen schilderen heel
anders: van een foto of impres-
De kunstmarkt is er totaal inge
stort maar de Donkers zijn er
van overtuigd dat de Amerika
nen gretig zullen toehappen als
ze er hun kunsten vertonen.
„Wat wij maken kunnen zij
niet", weet Aad Donker, inmid
dels een groot deel van het jaar sionistisch op z'n Frans. Wij
woonachtig en werkzaam in
New York. „We zijn 'ouderwet
se' schilders met een afkeer van
het moderne kunstbedrijf. We
bouwen de stand van de Am
sterdamse galerie Torch, die
ons in de VS vertegenwoordigt,
om tot een atelier, zodat ieder
een kan zien hoe het normaal
lenen onze inspiratie vooral aan
oude Hollandse meesters: Ruys-
dael, Rembrandt, Van Gogh.
Wat Van Gogh kon kunnen wij
ook."
Justus Donker: „In Chicago
gaan we, tijdens de opening,
een enorm stilleven maken met
allemaal vreten er op. Groente
en fruit, wijn, champagne. En
met ons eigen portret er bij. Als
Normaal wil zeggen dat de dat op doek staat mag iedereen
gebroeders Donker zich niets
aantrekken van de kunstkritiek.
Het drietal schildert naar de na
tuur. Naakt, landschappen, stil
levens, schedels en andere sym
bolen die aan de sterfelijkheid
van de mens herinneren, zijn
favoriete onderwerpen.
kunst", zegt Jus-
Uit schilderijen en rondslin-
foto's in hun atelier
i het Leidse Rapenburg blijkt
ook dat de broers graag in hun
blote kont schilderen. Gijs: „Het
is geen gewoonte van ons.
Maar, we vinden het wel aardig
om af en toe de boel om te
draaien. Een gekleed model met
naakte schilders Dat is weer
eens wat anders dan het cliché
van de schilder met het naakt
model."
Voor de foto neemt een don
kere schoonheid plaats naast
een bijna af, goed gelijkend por
tret. „Mooie borsten", merkt
Justus op. Gijs doopt een pen
seel in de verf en geeft hier en
daar nog een veeg op het por
tret.
Aad: „We worden wel vergele
ken met impressionisten, om
dat we onze onderwerpen heel
snel op doek zetten. Maar er zit
helemaal geen filosofie achter
ons werk. Het enige wat we wil
len is de dingen om ons heen
schilderen met een sterk aan
wezig realisme en uitbarstingen
van kleur. Heel expressief. Maar
we weigeren ons in een hokje te
laten stoppen of een lutverhaal
op het voedsel duiken c
eten. En dat hele zooitje gaan
we dan ook weer schilderen."
Aad: „Het gaat er om de waarde
van het voedsel te tonen. Eten is
zo mooi om te zien. Het is ook
veel interressanter om een ap
pel te schilderen dan een of an
der abstract doekje."
Justus: „Er komen ongeloof
lijk veel belangrijke mensen op
de opening die ons werk willen
zien. Dit is voor ons de kans om
door te breken. De malaise in
het kunstwereldje deert ons
niet. Wij maken verkoopbare
kunst voor een redelijke prijs."
Oorlogspad
Het is niet de eerste keer dat de
gebroeders Donker gezamenlijk
de overtocht naar het Ameri
kaanse continent maken. In
1991 presenteerde het kunste
naarscollectief After Nature zich
voor het eerst in New York.
Naakt en beschilderd, als abori
ginals, poseerden ze toen voor
een aantal foto's in de eerste
echte After Nature catalogus.
Als primitieve krijgers, net voor
dat ze op oorlogspad gaan.
Zo voelen ze nu ook weer. De
broers trappelen van ongeduld
om de boel op z'n kop te zetten.
Plannen hebben ze genoeg.
Zelfs een portret van Moham
med Ali staat op het program
ma. „We hebben al contact ge
had, maar durven nog niet te
voorspellen hoe het afloopt."
Na Chicago vertrekt het drie
tal naar New York waar ze in het
De Leidse gebroeders Donker: „We zijn toch echte Leidenaars."
beroemde Metropolitan Muse
um of Art de grote Hollandse
meesters zullen naschilderen.
Justus: „Ik weet niet of hier in
Nederland zoiets zou kunnen,
maar in Amerika vinden ze dat
prachtig. Wij doen wel meer
dingen die ze in Amerika niet
gewend zijn. Drie broers die sa
men op straat schilderen, mid
den in Soho, dat vinden ze vre
selijk interressant."
En verkoopt het ook? „Nee",
lachen de broers. „We maken
met z'n drieën veel te groot
werk. Dat verkoopt niet. Andrea
Rosen Gallery, in New York,
heeft kleiner werk van ons in
stock. Dat loopt wel. Aad: „Ik
ben geen rijke jongen, maar
Ernst Voss en ik zijn wel de eni
ge Nederlanders die een beetje
aan de bak komen in New
York."
In Chicago en New York mo
gen 'those wild guys from Hol
land' dan triomfen vieren, gale
riehouders in hun geboortestad
tonen nauwelijks belangstelling
om hun werk te exposeren. Hoe
dat komt? Gijs Donker: „Ik weet
het niet. We zouden het graag
doen, maar worden niet ge
vraagd. Ik ga er niet om bede
len. We krijgen aanbiedingen
genoeg."
Originele plastieken uit Burkina Faso
Zo'n 100 bronsplastieken uit het
Westafrikaanse land Burkina
Faso worden vanaf vandaag ge-
exposeerd in de Leidse Burcht
Galerie. Centraal in de collectie
beelden staat het dagelijks leven
in Afrika: mensen die het land
bewerken, muzikanten, dan
sers, kortom het straat- en
dorpsleven in al haar schakerin
gen.
De beelden zijn vervaardigd
door kunstenaars van de Mossi
stam die zich hebben verenigd
in een collectief: de school van
Morou. De collectie omvat zo
wel naturalistische als gestileer
de beelden, variërend van 12 tot
170 centimeter hoog. Ze zijn
vervaardigd volgens de 'verlo-
ren-was-methode', een tech
niek die al eeuwen, en overal ter
wereld, wordt toegepast voor
het gieten van metalen voor
werpen. Van was wordt een
vorm geboetseerd die wordt in
gebed in klei. Als de klei is ge
droogd wordt het geheel verhit
zodat de was naar buiten kan
stromen. In de ontstane holte
wordt vervolgens vloeibaar
brons of een ander metaal ge
goten. Na stolling wordt de klei-
mantel stukgeslagen en het
bronzen voorwerp verder be
werkt. Tijdens de expositie zal-
een videofilm vertoond worden
over het gietproces.
Het gieten van brons wordt in
Afrika al eeuwen toegepast.
Vooral de culturen van de Nok
en de Benin, beiden afkomstig
uit het huidige Nigeria, genieten
wereldfaam. Maar ook andere
Afrikaanse landen kennen het
bronsgieten al vele eeuwen.
In tegenstelling tot Nigeria en
Kameroen, waar kopieën van
oude stukken tot vervelens toe
worden gekopieërd, kenmerkt
het getoonde Mossibrons zich,
volgens de organisatoren van de
tentoonstelling, door een grote
originaliteit en levendigheid.
„Het is uniek in het tonen van
Afrika in al zijn normen en
waarden en zijn vele culturen."
De expositie is georganiseerd
door de Rotterdamse Stichting
African Cultural Center die
daarmee een bijdrage wil leve
ren aan een beter begrip en
waardering van andere cultu
ren. Deze stichting beheert een
klein museum aan de Een-
drachtsweg 41 in Rotterdam
waar regelmatig exposities
plaatsvinden.
De tentoonstelling 'Het Afri
kaanse leven in brons' wordt
gehouden in de Burcht Galerie,
Burgsteeg 14 in Leiden, maan
dag t/m zaterdag van 12.00-
18.00 uur, donderdag van
12.00-21.00 uur en zondag van
12.00-17.00 uur.
GLAS EN SPIEGELS
Spiegelwanden
Spiegels op maat
Spiegels met lilst
Glazen meubelen
Vitrines
■Tafels voigan. mod.i Volmolengracht 4
Moti.fstralen 2312 PH Leiden (NL)
Alias uit algan atallar Telefoon. 071 -21 80 55
Kunst en cultuur zijn mooie
dingen voor de mensen. In tij
den van verkiezingen verdrin
gen politici elkaar dan ook om
culturele beloften te doen. Ui
teraard niet met de bedoeling
zich er aan te houden, want van
oudsher is het eigenlijk niks met
het kunstbeleid in Leiden. Laten
we eens kort terugblikken op de
afgelopen 25 jaar. In 1970 deed
de liberale mevrouw Elly de
Haan-Groen de kunsten. Was
heel goed in staat om een aqua
rel van een aquarium te onder
scheiden, daar niet van, maar
om nou te zeggen dat haar ka
mer in het stadhuis een broei
nest was van nieuwe wilden.
Nou, nee...
Daarna kregen we het linkse
college, met Bert Oosterman op
cultuur. De enige wethouder die
D66, tot aan deze week, voort
bracht. Door de toenmalige op
positieleider Driessen ooit fijn
tjes gekwalificeerd als een
quantité négligeable. U en ik
zouden zeggen: hij zat er voor
spek en bonen bij.
Vervolgens kwamen de kunsten
in de liberale handen van Piet-
Hein Schoute. Zijn naam is
klein, en zijn daden waren ook
niet al te groot. Meer het type li
beraal dat goed op de museum
winkel past. Aan zijn opvolger
Fred - schouwburg-affaire -
Kuijers (ook WD) willen we niet
veel woorden vuil maken. Altijd
een ordentelijke scheiding in
het haar, maar niet het type be
stuurder dat van aanpakken
Daarna kreeg de kunst onder
dak bij PvdA-wethouder Hen-
riëtte van Dongen, di,e haar spo
ren reeds had verdiend op het
gebied van onderwijs en eman
cipatie. Eindelijk een kunstpaus
die wist hoe ze gehakt moest
maken van politici die het cul
tuurbeleid in de weg stonden.
Maar voordat de gehaktdag
Rechtop in de wind: Pex Langen- Daar bij die molen: oud-wethou- Elly - hou jij me tassie effe vast -
berg. foto'Archief der Oosterman. foto» archief de Haan Groen. foto archi
aanbrak kreeg Van Dongen een
topbaan bij het ministerie van
onderwijs.
En toen kwam de kunst in han
den van Kenau Koek. Althans
daar leek het op, want de wet
houder beloofde in één adem
tocht een nieuwe vleugel voor
De Lakenhal, een Centrum
Beeldende Kunst (CBK), een
bruisend muziekcentrum
(Stadsgehoorzaal) en dat de
popmuziek onlosmakelijk deel
zou gaan uitmaken van het
kunst- en cultuurbeleid. De
wethouder had feitelijk alle
touwtjes van de macht in han
den. De Stadsgehoorzaal, het
LVC en het CBK zaten namelijk
als een spin in het web van het
prestigieuze Sleutelhofplan.
Koek liet zich desondanks af
schepen met een CBK op de
verkeerde plek, een LVC op de
schopstoel en een Stadsgehoor
zaal gekoppeld aan een sterf
huisconstructie voor K&O.
Toegegeven: er is in al die jaren
natuurlijk wel iets gebeurd.
Maar, terwijl in het land de mu
sea en muziektempels uit de
grond schieten, blijft het grote
gebaar in Leiden uit. De oogst
van jaren is schraal. De nieuwe
beleidsvoornemens zijn uiter
mate vaag. Kunst met peren,
zult u zeggen. Wat u gelijk hebt.
Na ruim 15 jaar is de cultuur nu
dus wederom in handen van
een D66-man: Pex Langenberg.
Een paar jaar geleden presen
teerde deze partij nog een
mooie cultuurnota met als titel:
'De geest moet waaien'. Maar
een mooi beleid is iets anders
dan een uitvoerbaar beleid. Het
zal ons benieuwen, of er een
stevige bries opsteekt, of dat het
toch weer wordt: zo de wind
waait, waait m'n jasje.
Eerlijk gezegd: wij zijn niet opti
mistisch. Zegt u nu zelf: gelooft
u dat de PvdA de jongste be
diende in het college, tevens de
grootste concurrent op de kie
zersmarkt, de succesjes zal gun
nen die men de eigen wethou
der heeft onthouden? Zullen we
over een aantal jaren tot de
conclusie komen dat Langen
berg een broertje van Ooster
man had kunnen zijn? Of zal
Pex toch de kenau blijken die de
kunst zo hard nodig heeft? Het
zal ons benieuwen.