'Helpende handjes' met grote oren
'Wapen van beveiligingsman
is zijn gezonde verstand'
Het Gesprek van de Dag
Nog een
sheriff
ni ncr
srkvcu
Onleefbaar Oegstgeest
Striptease of ontkleevertoning?
ESPR^
WËËK
1/lij ophalen?
Niet nodig, ik
pak de Arola."
11 ZATERDAG 9 APRIL 1994
Theo Bakker
katha- aanhangefs elkaar op
bloedige wijze te lijf, terwijl op
de achtergrond rechts-extremis-
tische Afrikaners vervaarlijk met
hakenkruisen zwaaien. Jammer
eigenlijk dat we zo'n eenzijdig
beeld hebben van Zuid-Afrika,
want het land in het uiterste
zuiden van het donkere conti
nent heeft zoveel meer te bie
den dan dat. En dan doelen we
hier niet op de wijn uit de Kaap
provincie, die tegenwoordig bij
iedere slijter in de schappen
ligt. Ook niet op de schoonheid
van dit uitgestrekte land dat in
veler ogen de vergelijking met
het paradijs kan doorstaan. En
nmin op de^inaasappelen
die je, sinds de opheffing van de
boycot, weer met goed fatsoen
kunt kopen.
Nee, het gaat hier om de taal,
het Afrikaans. Naast het Engels
s het Afrikaans de tweede offi
ciële taal van Zuid-Afrika, die
door bijna vier miljoen blanken
i kleurlingen gesproken wordt.
Meegenomen door de veelal
Hollandse en Zeeuwse kolonis-
in het spoor van VOC-arts
Jan van Riebeeck. En het is een
taal... om je vingers bij af te lik
ken. Een paar voorbeelden. Als
i Afrikaner een foto van een
naakte dame aan zijn deur
hangt, heeft hij het niet over
pin-up-girl, maar over een
prikkelpop. Letterlijk een dame,
i popje, dat de zinnen prik
kelt. Een oorlogsbodem is in het
Afrikaans een veur-nieman-nie-
bang-nie-skip. Kunnen wij, Hol
landers zelf, het beeldender
zeggen?
De Nederlander heeft voor
uwe begrippen vaak woor
den uit andere talen overgeno-
n, zogenaamde leenwoor-
Hij is niet boos, hooguit een
beetje teleurgesteld. Wat nou
uniek in Leiden, die sheriff-auto
i Alex zoals die afgelopen
tensdag op deze pagina Ge
sprek figureerde. Gerben van
Groeningen heeft namelijk ook
o'n wagen, al een heel tijdje en
dat wil hij best laten weten ook.
Okay, misschien niet zo'n
oie als die van Alex, maar
toch minstens even origineel en
echt. „Met de kogelgaten er
zelfs in",-meldt de Leidenaar
t zonder trots.
De auto staat dagelijks aan de
Lammenschansweg voor zijn
huis geparkeerd en is derhalve
volgens de eigenaar niet over
het hoofd te zien voor wie van
die kant de stad binnenkomt.
„Het verschil is alleen dat die
i mij er oud en afgetrapt uit-
t. Maar ik sleur er dan ook
echt in rond. En op poetsen heb
ik het niet zo."
Wat nog ontbreekt aan zijn
Amerikaanse bak is de batterij
zwaailichten op het dak. „Die
zaten er niet op toen ik hem
kocht. Maar daar moet nog wel
i te komen zijn. Ja, nu je het
zegt. Misschien weet die Rob
Boogert van de legerdump daar
wel wat op. Zal ik dezer dagen
is even langsgaan. Staat na
tuurlijk beter. Nou ja, je weet in
elk geval dat er in Leiden dus
twee van die wagens zijn."
Bij deze.
den. Uit het Frans, het Duits,
maar vooral uit het Engels:
computer, striptease, jogging
pak. De Afrikaner is wat dat
aangaat veel creatiever bezig.
Bedenkt zelf nieuwe woorden.
En met succes.
Wat het woord striptease bete
kent, zullen de meeste Neder
landers wel weten. Maar gesteld
dat een Nederlander het woord
niet kent, hij zal de betekenis
nooit kunnen raden. Een Afrika
ner kan dat wel. Hij heeft het
niet over een striptease, maar
over een ontkleevertoning De
Afrikaner zegt heel concreet
waar het omgaat: een dame of
heer gaat uit de kleren (ontkle-
den) voor een publiek (verto
ning). En wat doe je als je hebt
hard gelopen in je joggingpak?
Juist, je zweet. Een Afrikaner
noemt een joggingpak simpel
weg een sweetpak Een compu
ter is een rekenaar en een senti
mentele film heet in Zuid-Afrika
een tranetrekker. Zo eenvoudig
is dat. Je hoeft echt geen slim-
kop te zijn om dat te begrijpen.
CLAZINUS DE ROTTE
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare tips worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
BOUWPLANNEN?
OP NAAR VAN DER PLOEG!
Het vertrouwde adres voor:
RAMEN EN OEUREN.
WANO- EN PLAFONOBEKLEOING
SCHUIFPUIEN
SERRES. ETC.
Voor nieuwbouw en renovatie
Uitgevoerd in onverwoestbaar
kuiutstit van het kwaliteitsmerk
deceuninck
Onderhoudsarm, leverbaar in
diverse kleuren, volledig
gegarandeerd en door onze
vakmensen pertect op maat
gemaakt. Het geheel voorzien van
Kono-cwttficaaWKC-kNr
Kom gewoon eens alles op uw
gemak bekijken. We geven u graag
uitgebreid advies.
KUNSTSTOF OM OP TE BOUWEN.
Fabnek en showroom
O Lasso 60. Roetofarendsveen.
let 01713-15361 Wetax 01713-15202
vergelijk met O. is Twin Peaks
Ons Dorp.
Al maanden wordt het dorp 's
nachts opgeschrikt door wilde
achtervolgingen. Wie zit achter
wie aan? Niemand weet het ze
ker, maar bij de balcker, bij de
melkboer wordt gefluisterd dat
het politici zijn. Niemand zal
vreemd opkijken als straks bij
de onvermijdelijke crash de
twee WD-kopstukken Rijks en
Kamphuisen betrokken zijn.
Maar die achtervolgingen zijn
lang niet het enige. Soms
wordt het vuil weken niet op
gehaald. Reden: iedereen op de
Afdeling Vuil op het Gemeen
tehuis ligt met elkaar overhoop
over de invulling van de be
stuurlijke vernieuwing voor de
dienst. Soms blijkt een laan
naar beide zijden eenrichtings
verkeer, met bijna dodelijke
ongelukken tot gevolg. Dit en
nog veel meer maakt leven in
O. tot een hel.
De ellende zit 'm allemaal in
het Gemeentehuis. Jaren lang
sprak iedereen in de omgeving
van het rustieke pand al schan
de van de uitspatting waarin
iedere bestuurlijke vergadering
ontaardde. Voor de ramen ver
schenen ver na middernacht
schaars geklede dames. Harde
rap hield de buurt wakker. Kla
gen bij de politie hielp niet, die
nam deel aan de orgiën, leder
een vertrok met iedereen naar
huis. En iedere burger wist: dit
kan niet goed gaan.
Ging het ook niet. Ruzies, echt
scheidingen maakten een ein
de aan het feest. Maar ook aan
elke vorm van bestuurbaarheid
van O. Het gemeentehuis is te
klein, wordt nu gezegd. De
waarheid is, dat niemand meer
met iemand op één kamer wil
zitten. Daarom.
Maar er is een reactie geko
men. 'Leefbaar Oegstgeest',
een nieuwe partij van burgers
die het zat zijn. heeft de macht
gegrepen. Ik geloof zeer in die
verzameling meerzijdige intel
lectuelen. O. gaat geleid wor
den door een partij waarin
geen ruzies zullen voorkomen.
Eindelijk krijgt de bestuurlijke
vernieuwing, waar het verpau
perde O. naar snakt, zijn be
slag. Als student over vier jaar
al niet zelf ergens wethouder
is, zal hij bij een vergelijkende
scriptie een compleet gereor
ganiseerd O. aantreffen. Het
zal bewesten de Leidse Hout
zo idyllisch worden, dat zelfs
Wolkers besluit definitief terug
te keren naar Oegstgeest.
Twaalf helpende handen bijelkaar. Bovenste rij v.l.n.r. Wilfred Hilders, Theo en Martin Cornet. Onderste rij v.l.n.r. Joke van Leeuwen, André en Esther Prins. foto hielco kuipers
Eindelijk, eindelijk begint het
tot de rest van de wereld door
te dringen: Oegstgeest is on
leefbaar. Ik woon er, ik weet
het, ik lijd er dagelijks onder. In
deze krant werd deze week
melding gemaakt van een door
een student geschreven scrip
tie over de bestuurlijke ver
nieuwing in Oegstgeest. Ver
nieling in plaats van vernieu
wing schrijft de tweedejaars.
Student, geil op naam in krant,
hangt nieuws aan LD-klok. Be
stuurlijk O. in rep en roer, wil
de persen stoppen. Student
niet moedig, bezwijkt voor
druk. LD wel moedig, nagelt
bestuurlijk O. en constateert
dat zelfs Kafka zo'n bestuurlij
ke en politiek troep als in O.
niet heeft kunnen voorzien. In
derdaad, die ervoer het leven
toen veel zinrijker dan ooit in
O. mogelijk is!
Ik weet waarom Kohlbeck en
companen student monddood
wilden maken: omdat de scrip
tie slechts het topje van de ijs
berg is. Het doet zeer om het
eigen Oegstgeester nest te be
vuilen, maar het moet, uit
naam van al mijn
mede-dorpsbewoners die het
water aan de lippen staat. O. is
een verschrikkelijk leefoord. In
's Ochtends staat de scanner
aan. 's Middags staat de
scanner aan. 's Avonds staat de
scanner aan. En 's nachts? Dan
staat de scanner ook aan. Het
leven van André en Esther
Prins, van Wilfred Hilders en
zijn vriendin Joke van Leeuwen,
en van vader Theo en zoon
Martin Cornet draait om de
scanner. Om het luisteren naar
berichten van de politie en de
brandweer. Maar een gewoon
scannerclubje vormen de Leide-
naars niet. ,,We noemen ons
groepje De Helpende Handjes",
zegt Esther. „We zijn geen sen-
satiezoekers. We kijken of we
hulp kunnen bieden bij een
ramp, een ongeluk of een
brand."
Het was daarom een drukke
week voor het gezelschap luis
tervinken. Ga maar na: het
neerstorten van een cityhopper
bij Schiphol, de brand bij het
bedrijf van Bakker in Lisse en de
brand bij het AZL. ,tNou", zegt
André, „laat dat vliegtuigje
maar weg. We luisteren wel
naar alle berichten, maar we
gaan niet overal naar toe. Alleen
als we denken dat we op tijd
kunnen zijn om hulp te bieden.
En schiet-, vecht- en steekpar
tijen laten we ook lopen. Dat is
ons veel te gevaarlijk. Maar
goed, In Lisse waren we wel. En
bij het AZL ook."
„En we slapen heus wel hoor",
lacht André „We worden alleen
wakker bij een luide, langgerek
te pieptoon. Dat is een waar
schuwing aan alle politiewagens
dat er iets ernstigs aan de hand
is." Vervolgens waarschuwen de
leden van het clubje elkaar via
een 27-MC-bakkie. „Da'sveel
makkelijker dan de telefoon',
zegt André. „Maar meestal is
dat niet eens nodig. Dan weet
iedereen van ons het al."
Want snel zijn ze, De Helpende
handjes. „Ik was het eerst in Lis
se", zo verklaart Wilfred. „De
brandweer moest nog ter plaat
se komen. Ik heb het hele be
drijf zien afbranden." „We
hoorden op de scanner dat het
een grote brand was", verhaalt
Esther. „Maar toen we er aan
kwamen bleek het nog een klein
achterbrandje. Je zag het wel
binnen de kortste keren uitkrui-
en. In anderhalf uur was het ge
beurd. „De ramen knalden er
op een gegeven moment zo
uit", meldt Wilfred ter illustra
tie.
En konden ze hun helpende
handjes laten wapperen? André
moet helaas bekennen van niet.
„We wilden wel, maar het kon
niet. Het was te gevaarlijk om te
helpen." „Jaja", beaamt Esther.
„Er was zelfs een brandweer
man naar het ziekenhuis ver
voerd. Hij had vlammen in zijn
gezicht gekregen." Wilfred: „En
de brandweerlieden gooiden de
slangen op de grond èn lieten
e vandaar naar binnen spuiten.
Het was veel te heet."
Het AZL dan, konden ze daar
assistentie verlenen? Nee, niet
echt, meldt Esther een tikkeltje
sip. „Al waren we daar ook het
st." Maar we moeten niet
denken dat de naam De Helpen
de Handjes uit de lucht is gegre
pen. Er wordt wel degelijk ge
holpen. Zoals bij 'dat ongeluk
i laatst', op de Hooigracht,
bij het bruggetje naar de Peli
kaanstraat. Wilfred ziet het nog
/oor zich. „Een auto was
daar tegen de brugleuning ge
knald. Helemaal total-loss na
tuurlijk. Maar de politieauto
moest ineens achter een andere
auto aan. Dat hoorden we op de
anner. Nou, toen hebben we
ïze oranje, fluorescerende jas-
5 maar aangedaan en hebben
3 het verkeer om het wrak
heengeleid. Gelukkig hoorden
s later dat de politie de auto
e ze achtervolgde had klem
gereden."
Esther herinnert zich nog een
voorval. „Die bromfietser die
was aangereden door een stel
Engelsen. Op het hoekje van de
Beestenmarkt en de Lammer
markt. Die lag daar in de stro
mende regen op de grond te ril
len. Ik heb een deken uit mijn
auto gehaald en heb die over
hem heengegooid. Toen de po
litie kwam was het meteen te
gen ons: oprotten, wegwezen!
We kregen gelijk een grote
mond."
„Ik eis niks hoor, maar een be
dankje zou daar toch wel op
zijn plaats zijn geweest. En dat
kregen we ook niet bij de Peli
kaanstraat. Toch vreemd, want
we helpen echt als dat kan. Be
halve die deken, heb ik ook een
bezem en stoffer-en-blik bij me
in de auto. Voor als er bijvoor
beeld glas moet worden wegge
veegd."
„En we zetten de auto ook altijd
een paar straten verder", ver
duidelijkt Wilfred. „Bij die
brand in het AZL zette ik mijn
wagen neer aan de Boerhaave-
laan. Maar je hebt van die gas
ten die hun auto overal neer
gooien. Laatst nog bij een onge
luk op de Haagweg, daar bij die
afslag naar de dr. Lelylaan.
Stonden er zeven auto's op de
busstrook. Er kon niemand
meer langs. Dat is echt asoci
aal."
En zo zijn De Helpende Handjes
niet. Esther meldt dat ze graag
naar de Haagse situatie toe wil
len. „Daar heeft een scanner
vereniging een portofoon van
de politie gekregen. Die club
mag helpen. Dat willen wij
ook." Maar ach, echt klagen wil
ze nu ook weer niet. „We heb
ben zo een leuke club. We zijn
van plan een blad uit te bren
gen, onder meer met foto's die
we hebben gemaakt van bran
den en ongelukken." Ze haalt er
een paar tevoorschijn. Van de
brand bij de Digros in de Ste
venshof, van een ongeluk aan
de Herenweg in Warmond, van
de branden bij Bakker en het
AZL.
„Ik had graag zelf bij de politie
gewild", zegt ze ten slotte.
„Maar daar stellen ze tegen
woordig zulke hoge eisen. Je
moet heel goed kunnen leren
wil je de opleiding halen. Dat
kan ik niet. Ik ben veel beter
met mijn handjes. Nou, en die
gebruik ik nu op een goede ma
nier. Ja toch? Al heb ik liever dat
er een maand helemaal niks ge
beurt. Geen branden, geen on
gelukken. Dat zou nog het aller
mooiste zijn. Dat vinden we al
lemaal. Want echt, we zijn geen
sensatiezoekers."
Ze knikken allemaal. Met de
oortjes gespitst natuurlijk, want
de scanner staat aan.
HERMAN JOUSTRA»
Ga maar rustig slapen, ondernemers. Ed
van Kralingen waakt over uw computerbe
standen en andere belangrijke zaken. Ed,
robuuste Ed, die in dienst is van het Leidse
beveiligingsbedrijf Huschka. Op zolen van
mos loopt hij 's nachts door uw bedrijf, ge
spitst op elk verdacht geluid. Of misschien
moeten we zeggen: 'liep'. Want Ed draait
nu vooral dagdiensten. We bezochten met
hem de politievakbeurs in de RAI. „De be
veiligingsbeambte wordt hoe langer hoe
meer een verlengstuk.van de politie."
In gebouw Zuid van het RAI-complex wor
den we door een ernstig kijkende bewa
kingsbeambte geröntgend. De vakbeurs is
eigenlijk alleen toegankelijk voor politie
mensen, maar met een speciaal pasje mo
gen we even de wereld van de beroeps
speurders betreden. Bij de ingang worden
we aangeklampt door een man van het po
litiemuseum in Apeldoorn. Naast hem staat
een agent van vleeskleurig gips. Zo'n ouder
wetse agent die zich vooral bezighield met
het inpikken van je bal en verliefde stelletjes
met hun broek op hun knieën uit de duinen
haalde. De agent zit op een dienstfiets met
hallelujahstuur.
Na deze nostalgische introductie is het con
trast met de hedendaagse politiewereld
groot. Ed loopt naar een anti-kidnapauto
met ramen van kogelvrij glas, een glanzen
de slee die doet denken aan de achtervol
gingen in Franse policiers. Een karretje dat
van elke Hollandse diender meteen een
Alain Delon maakt. „Die autobedrijven
doen natuurlijk vreselijk hun best om deze
wagens aan de politiè te verkopen", zegt
Ed. „Daarmee zouden ze een enorme order
binnenslepen. Maar voorlopig rijdt de poli
tie nog in een Opel Vectra, een gebruiks
vriendelijke wagen
Van de auto's gaat het naar de kogelvrije
vesten. In de oude vesten zag de politie
agent eruit als een .breedgeschouderde
Amerikaanse ijshockeyer, maar de moderne
wegen bijna niks meer. Er is ook een vest
dat de politieman tegen messteken moet
beschermen. Kom maar op met die dolk!
We mogen een paar maal steken, maar in
derdaad, geen schrammetje te zien.
Ed is in zijn vrije tijd lid van de reservepoli-
tie. Hij heeft dan ook grote affiniteit met de
dienaren van de Hermandad. Maar hij weet
waar zijn bevoegdheden liggen. „Je moet
als bewakingsbeambte geen agentje gaan
spelen. Daarvoor ben je niet opgeleid. Wa
pens zijn bij ons uit den boze. Je moet er
toch niet aan denken dat je bij een schrik
beweging ineens gaat schieten op een on
schuldige. We komen in de bedrijven die
we controleren vaak mensen tegen die blij
ven overwerken. Als ze nieuw zijn, ken je ze
nog niet en maak je even een praatje met
hen. Je hebt dan al snel in de gaten of het
pluis is of niet. En het komt ook wel voor
dat je 's avonds laat iemand op het toilet
aantreft. Doe je zo'n toilet open, zie je in
eens een figuur zitten. Dan staatje hart
toch wel even stil van schrik. Maar nee, wa
pens, dat moeten we niet hebben. We heb
ben alleen een portofoon en een zaklamp
bij ons. Weet je wat het'wapen is van een
beveiligingsbeambte? Puur en alleen zijn
gezonde verstand."
In de RAI houden we stil bij de stand van
een Amerikaans bedrijf dat een apparaat
verkoop waarmee vingerafdrukken en weef
sels direkt in beeld zijn te brengen. Met
eenzelfde type camera als die ze bij een
echoscopie gebruiken, gaat de verkoper
over zijn vingertoppen. Ze komen helder en
duidelijk in beeld. Elk krasje, elk wondje, el
ke onregelmatigheid wordt geregistreerd.
Net weerkaartjes die vingerafdrukken.
"Kijk", zegt Ed, „dit ding is portable. Daar
mee kunnen ze dus meteen op de plaats
van het misdrijf werken."
Ed van Kralingen is al tien jaar in dienst van
het beveiligingsbedrijf Huschka. Hij heeft
nu een dagtaak aap het bewaken van het
voormalige infotheekpand in Leiden. Die
bewaking is broodnodig want de krakers
Nieuws uit Zuid-Afrika is maar
zelden vrolijk nieuws. Het is
moord en doodslag wat de klok
slaat. Nu de verkiezingen voor
de deur staan, gaan ANC- en In-
Beveiligingsman Ed van Kralingen met zijn portofoon. „Bewijs dat je
met praten ver komt." united photos de boer
liggen op de loer. Ed noemt de onacht
zaamheid van de mensen groot. „Kijk, in de
zomer zetten ze de ramen open. Maar ze
dichtdoen, ho maar. Dan moet ik aan het
eind van de dag zo'n dertig ramen sluiten.
Als ik daar iets van zeg, zeggen ze: daar ben
je toch voor. Dat is wel een beetje zo, maar
toch niet helemaal. Ik ben er om er op toe
te zien dat ze dicht zijn. Niet om ze te slui-
De taak van de meeste beveiligingsmensen
bestaat onder meer uit het lopen van de zo
genaamd brand-sluitronde in de bedrijven.
Die wordt uitgevoerd nadat de schoonma
kers weg zijn. Na hun ronde worden de
panden op 'alarm' gezet. Op een later tijd
stip komen de bewakers dan nog eens terug
om de boel te controleren. „Voordat je een
gebouw 's nachts binnengaat, neem je de
situatie goed in je op. Je kijkt of er geen rui
ten gebroken zijn, of er geen deuren open
staan. De grootste vijand van de beveili
gingsbeambte is de routine. Je moet altijd
alert blijven. Elke dag nemen we ook een
andere route. Als je altijd dezelfde route
neemt, kunnen criminelen daar natuurlijk
gebruik van maken. En nu, met al die af-
luisterappartuur, geven we ook de berich
ten aan de centrale in code door. En ook die
code wordt weer halfjaarlijks verwisseld
voor een andere."
„Als je langer in een gebouw hebt gewerkt,
leer je de geluiden er kennen. Elk afwijkend
geluid, vang je op. En je observeert heel
goed. Dat is een soort tweede natuur ee-
worden." De politievakbeurs is een vak
beurs waarop vooral de telecommunicatie
systemen prominent aan bod komen. Ed is
bloednieuwsgierig naar de nieuwe porto
foons. „Kijk", zegt hij, terwijl hij er een op
pakt, „dit ding is er het bewijs van dat je
met praten erg ver komt. Dat moeten we zo
houden."
