Maagden in brons en steen Cultuur Kunst 'Alles wil het vuur' verzengende voorstelling J Foto's Anton Corbijn in Stedelijk Miss Toronto en twee leunstoelen in een Yenetiaans hotel Stadsleven en openluchtexpositie in het Huis van de Fotografie Marokkaans ensemble schiet doel voorbij 22 WOENSDAG 6 APRIL 1994 Exposities in de regio leidse regio In de hal van het Zilveren Kruis-gebouw, aan de Mortelstraat 4 in Noordwijk, wordt tot 29 april werk geëxposeerd van Judith Karstens uit Leiden. In haar acryl-schilderijen pro beert ze datgene wat niet in woorden is te vatten weer te geven. De expositie is op werkdagen te bezichtigen van 9.00 tot 17.00 uur. Van Inez Ligtenberg is vanaf 8 april werk te zien bij onder zoekscentrum Recht Beleid in Leiden. De kunstenares schil dert op ongespannen doek en laat zich door de toevallige vou wen inspireren. De expositie is tot 1 juli te zien op werkdagen van 9.00 uur tot 17.00 uur aan de Herengracht 48. Truus Serdijn de Jong exposeert haar aquarellen met als onderwerpen speel goed, stillevens en bloemen van 8 april tot 19 mei in verpleeg huis Leythenrode in Leiderdorp. Nijmegen krijgt nieuw museum numegen» Nijmegen krijgt een nieuw museum tegenover het Ca- rolingische Valkhof aan de Waal. De instelling gaat drie collec ties huisvesten: de Nijmeegse geschiedenis met nadruk op de Middeleeuwse kunst, de oudheidkundige collectie van het pro vinciaal museum Kan en hedendaagse kunst. De gemeente Nijmegen heeft 15 miljoen gulden gereserveerd voor de bouw van het museum waarmee in totaal een bedrag van 26 miljoen gulden is gemoeid. De provincie Gelderland heeft 7 miljoen gul den toegezegd. Het resterende deel wordt door verschillende sponsors bijeengebracht. Stukken kiezen en regie-café leiden Voor de niet-profs geeft het Centrum voor Amateurthea ter Rijn- en Veenstreek (CARV) in Leiden een cursus repertoire kiezen. In een reeks van zes bijeenkomsten leren de deeelne- mers aan de hand van kenmerken als taalgebruik, thema, perso nages en spanningsopbouw wat een goed dan wel slecht stuk is. De eerste cursusavond is op 14 april. Op 24 april houdt CARV in de foyer van het Alphense Parktheater het eerste Regie-café. Gastspreker is regisseuse en theaterdocente Agnes van Rees. Het Regie-café begint om 14.30 uur. Voor informatie en aanmelding: Rob van der Wildt, telefoon 071-216677. Boerhaave gratis te bezoeken leiden De tentoonstelling 'Van piskijkers en heelmeesters' in het Leidse museum Boerhaave is zaterdag 9 en zondag 10 april gratis te bezoeken. Het is meteen het laatste weekeinde dat de expositie te zien is aan de Lange St. Agnietenstraat 10. Boer haave geeft een beeld van de stand van de heelkunde in de Gou den Eeuw. Uit die tijd zijn onder meer instrumenten, de ingredi ënten van geneesmiddelen en leerboeken te zien. Dat patiënten toen heel wat afleden, is te zien op de diverse prenten en schil derijen. Boerhaave is zaterdag van 10.00 uur tot 17.00 uur te be zoeken. Zondags gaan de deuren twee uur later open. Isolde sterft liever dan dat ze zich laat verschalken door de lafhartige koning Mark. foto eduard cobujn 'Alles v\ Sonnevanck. Te zien: zondag 10 april LAK-theater, Leiden. Liefde, vriendschap, jaloezie, lafhartigheid, sluwheid, verraad, trots. Het zit allemaal in de voorstelling 'Alles wil het vuur' van het Enschedese jeugdthea tergezelschap Rosa Sonne vanck. Zaterdagavond ging de, op het eeuwenoude Tristan- en Isolde-gegeven gebaseerde, 'ge sproken opera' in première. Aanstaande zondag is Alles wil het vuur' te zien in het Leidse LAK-theater. Isolde is de vurige koningin die moet trouwen met Mark, de lafhartige koning. Tristan is diens vriend. Bragane het zusje van de koningin is verliefd op Tristan. Rond die vier schreef Roel Adam teksten die worden gesproken, soms gedeclameerd, op nuiziek van de Russische componist Wladimir Dashke- vich. Elke emotie op het toneel wordt zo duidelijk getoonzet (in een inderdaad Russische 'tong val') dat woorden nauwelijks nodig zijn. Die woorden zijn er wel. en ze passen peffect in de muziek, gespeeld op bajan (een soort accordeon), slagwerk en viool. In Adams libretto staat een ridderlijke moraal tegenover ad- derlijke sluwheid. Koningin Tentoonstelling Amazone over voorbeeldige vrouwen op straat: Voor het Holland Casino in Rotterdam staat een vijf me ter hoog verguld beeld van Flora, de godin van de lente. Theo Crosby maakte van haar een vrouw met wulpse vormen die net zo goed een prostitu'ee uit de klassieke oudheid kan zijn. Flora kreeg de spotnaam 'Weena-wijf en is één van de voorbeelden van 'publieke vrouwen' in brons of steen die zijn geïnventariseerd voor een foto-ex- positie bij Stichting Amazone. Heel Nederland blijkt er vol mee te staan, al zijn ze gelukkig meestal niet zo lelijk als het beeld van Crosby. pen. Terwijl niemand bij voor beeld ooit meende dat vrouwen sterker of wijzer waren dan mannen, belichaamt de vrouw al sinds de oudheid toch de kracht en de wijsheid. Maagden De beelden, te zien op 130 kleu renfoto's, zijn onderverdeeld in vijf categorieën: christelijke deugden, kunsten en weten schappen, natuur, industrialisa tie en vrouwenfiguren die stad of land personifiëren, ook wel 'maagden' genoemd. Gekleed, half gekleed of geheel naakt (bij de waarheid) hebben deze vrouwenbeelden als regel een anonieme uitstraling: de vorm van hun lichaam en gezicht is sterk veralgemeniseerd en geï dealiseerd. Wolda wijst terecht op het contrast met 'het sterke ge slacht': „Standbeelden ei} por- amsterdam franqoise ledeboer „Het vrouwelijk lichaam ver koopt", constateert Saskia Wol- da in haar inleiding op stads wandelingen en routebeschij- vingen in de begeleidende pu- blikatie 'Publieke wouwen, zin nebeelden in de openbare ruimte'. Ze doelt echter niet al leen op de veel toegepaste re clametruc juist aantrekkelijke wouwen koelkasten of wasmid delen te laten aanprijzen. Het zelfde geldt volgens haar voor de vrouwen in brons of steen: „In beide gevallen wordt het li chaam van een wouw ingezet als smakelijke verpakking van een boodschap. De lichaamsde len die daarbij worden blootge steld aan de blikken van de toe schouwer hebben slechts 'e'en doel: de aandacht trekken en verleiden." De boodschap van veel vrou- wenbeelden is vaak abstract. Het zijn allegorische figuren die idealen als geloof, hoop, liefde, wijsheid en vrede uitbeelden. Waarschijnlijk het bekendste voorbeeld is de geblinddoekte wouw met een zwaard en weegschaal die de 'gerechtig heid' voorstelt. Als Vrouwe Jus- titia prijkt ze op veel oude stad huizen omdat daar in vroeger eeuwen ook recht werd gespro ken en ze is ook op veel heden daagse gerechtsgebouwen te vinden. Veel minder bekend zal zijn dat een wouw met een spiegel, vergezeld door een slang, de 'voorzichtigheid' ver beeldt. Het wouwelijk lichaam werd in het verleden maar ook nu nog aanzienlijk vaker als „ver pakking" van zo'n abstract be grip gebruikt dan het lichaam van een man. De samenstellers van de expositie constateren een inhoudelijke kloof: de be grippen die door middel van het wouwelijk lichaam zijn ver beeld, houden in veel gevallen verband met mannelijke nor men, waarden en eigenschap- tretbustes van mannen zijn bij na uitsluitend opgericht ter na gedachtenis aan een historisch persoon: een beroemd kunste- leerde. Deze personen laten zich duidelijk herkennen aan hun historische kleding en indi viduele gelaatstrekken." Als voorbeeld is bij haar inleiding een foto van een portretbuste van de schrijver Arthur van Schendel afgedrukt. Volgens Wolda zijn de tijden veranderd omdat wouwen zich inmiddels een plaats hebben bevochten in de rechtspraak, de politiek, de kerk en de techniek. Andere wouwen kunnen zich aan hen spiegelen en ook de 'publieke wouwen' die ons om ringen dragen hun steentje bij. „Het zijn voorbeeldige wouwen die spreken voor wie hun taal verstaat. Het is lente. De stenen wouwen neuriën. Hoort u ze?", waagt ze tenslotte. De expositie 'Publieke wou wen, zinnebeelden in de open bare ruimte' (Amazone, Singel 72, Amsterdam) duurt tot en met 8 n zijn van vrijdag v ;i. De openingstijden dinsdag tot en in 10.00 tot 17.00 amsterdam De Capi-l.iLX Alblasprijs? Nooit van gehoord, dacht Anton Cor bijn (1955), toen hij onlangs hoorde dat hij die prijs had ge wonnen. „Als het iets commer cieels is, weiger ik." Maar zover hoefde het niet te komen, ver telde de fotograaf gisteren in het Stedelijk Museum in Amster dam. De Capi-Lux Alblas Prijs is prestigieus. Eerder kregen Sem Presser, Ed van der Elsken en Teun Hoeks hem. Ter gelegenheid van de prijs uitreiking in het Stedelijk Muse um is in het museum een ten toonstelling te zien met zo'n zestig foto's. Ook zijn er platen hoezen (REM, Bryan Ferry) en videoclips (Nirvana, U2) die Corbijn maakte. De tentoonstel ling loopt tot en met 15 mei. Corbijn fotografeert bijna uit sluitend popmusici. Sinds de ja ren zeventig publiceert hij on der meer in het muziekblad Oor. Beroemdheden als Miles Davis. David Bowie. U2, Mari anne Faithfull, Sinéad O'Con nor. en Peter Gabriel versche nen voor zijn camera. Meestal werkt hij in zwart wit. Hoewel Corbijn de rich and famous' fotografeert, is hij vol gens de jury van de Capi-Lux Alblasprijs geen beroemdhe den fotograaf. Hij maakt welis waar net zo als de glitter- en glamourfotografen gebruik van een beroemdheid, een pose en licht. Corbijn is echter in zover re anders, dat hij op zoek gaat naar de persoon achter de be roemdheid. De Hollywood-foto graaf beeldt slechts het idool af. Expositie Breitner in voorbereiding Het Stedelijk Museum in Am sterdam bereidt een grote over zichtstentoonstelling voor van het werk van Breitner. De pre sentatie omvat zo'n zestig schil derijen en dertig tekeningen. Ook zijn foto's van de kunste- te Het de i Bart ten Hove laat Den Haag al i zondag van 13.00 De bijbehorende Feministische Uitgeverij Vita kost 34,50 gul den en is tijdens de expositie te koop voor 29,50 gulden. grote overzichtsexpositie van George Breitner (1857-1923). De tentoonstelling vindt plaats in de Nieuwe Vleugel en loopt van 9 december tot en met 5 februa ri. Het museum beschikt met 24 werken over de grootste Breit- ner-collectie van Nederland. Isolde wil niet trouwen met de koning die haar (inmiddels ge storven) vader voor haar heeft geregeld. Ze zegt alleen te hou den van haar 'beestachtige' vriend. Maar deze bestaat alleen in haar fantasie, Isolde speelt hem. Wie haar wil verschalken moet eerst haar vriend, dus haarzelf, uit de weg ruimen in een tweegevecht. Ze sterft liever dan zich te laten beeldende kunst recensie roos van put Expositie, grafiek, gemengde techniek en tekeningen van Ina Brekelmans Te zien: t/m 24 april, do. t/m zo. 13 00-18.00 uur. Gallena Propitia, Nieuwe Rijn 93. Leiden De Amsterdamse grafica Ina Brekelmans laat bij haar werk in Galleria Propitia zien dat zij een vakvrouw is; zij beheerst de technieken - kleurenlinosnedes en lithografie - die zij toepast compleet. De voorstelling van haar werk wordt bepaald door een specifiek beeld dat zij te kent of fotografeert. Dat is bij voorbeeld een plattegrond van Amsterdam, een hoofd van een dame of een citaat uit de kunst geschiedenis, zoals een deel van een schilderij van Frans Hals. Vervolgens voegt zij iets toe aan deze gegevens. Dat toevoegen vindt plaats op collage-achtige wijze waardoor individuele beelden in een ander perspec tief, in een nieuwe context ko men te staan. In enkele van haar werken slaagt Brekelmans op originele wijze in haar opzet. Het meren deel van de geëxposeerde wer ken heeft echter weinig karakter en uitstraling. Onderdelen ko men in één vlak samen, maar voegen niets aan elkaar toe of lijken niets met elkaar te maken te hebben. De tentoonstelling geeft veeleer een idee van de verschillende technieken dan van een kunstenaar die (visueel of op welke andere wijze dan ook) iets te zeggen heeft. Brekelmans heeft in 1993 in Toronto gewerkt, daar leerde zij fotografisch litograferen en ver schillende andere technieken, zoals bijvoorbeeld een Japanse houtsnede techniek. Het werk 'Miss Toronto' (gemengde tech niek) is zeer waarschijnlijk uit deze periode ontsproten. Het is een langwerpig stuk. Op een ge blokte achtergrond is in een apart blok een hoofd van een dame te zien. Met enkele lijnen heeft Brekelmans een prachtig portret gemaakt. De hand van de figuur is tegen het voorhoofd geplaatst, alsof zij tegen de zon inkijkt. Ludiek zijn de woorden onder de kop: 'Keep her beauti ful'. De verschillende onderde len leveren compositorisch een helder geheel op, dat sober en sterk tegelijk is. Een ander sprekend werk is het sfeervolle werk van de twee leunstoelen in een Venetiaans hotel. De kleur rood is nadruk kelijk aanwezig en het geheel oogt bijzonder romantisch. Je ziet twee (gefotografeerde) stoe len die schuin ten opzichte van elkaar zijn geplaatst in een ruimte van een - blijkbaar - Ve netiaans hotel. Ook hier is te zien dat Brekelmans' kracht ligt in soberheid. Compositie, kleur en voorstelling zijn in harmo- De overige werken op de ten toonstelling, zoals bijvoorbeeld de twee werken met als afbeel ding de plattegrond van Am sterdam tegen een soort van sterrenhemel of de werken met de citaten uit de kunstgeschie denis zijn een bewijs voor de beheersing van een bepaalde techniek, maar compositorisch gezocht. Het komt tot dat gevecht, maar de laffe koning stuurt Tris tan. In de strijd raken Tristan en Isolde (beiden vermomd) ver liefd. Waarna het verhaal via vu rige dialogen naar een dramati sche climax groeit. Geen happy end. overigens. Het verhaal van Tristan en Isolde wordt zo verteld dat de spanning steeds een beetje groeit en het goed door jonge ren te volgen is. De schrijver is zich er terdege van bewust dat de boog niet altijd gespannen kan staan, dus wordt met kleine grapjes de spanning af en toe even onderbroken, waama hij weer iets verder stijgt. Met name Herman (Tristan) en Ilja Te de) zetten in de voorstelling prachtige rollen neer. De vorm van een 'gespro ken opera' waarvoor regisseuse Flora Verbrugge koos, is een heel geslaagde gebleken. Het zou me niet verbazen wanneer deze stijl vaker'gaat opduiken. MUZIEKen zeer hard klinkende crotales met de extreem lage guinbri geeft de muziek inderdaad een mee slepend karakter. Incidenteel klinken er ook nog trommels en wordt er geklapt. Melodische ont wikkeling is er vrijwel niet. Meerstemmigheid blijft achterwege evenals het gebruik van begelei dingsakkoorden. De muziek rust slechts op flar den voor- en nagezongen tekst en een vast door gaand ritme. De muziek is duidelijk bedoeld om te beleven: mee te klappen, mee te zingen en mee recensie dick hermsen em Mahmoud Ghinia Ensemble Traditionele uit Marokko in het kader van 'X-Wereldwijd' Ge- 5/4, Cultureel Centrum de X, Leiden. Baar (Isol- gende De belangstelling voor niet-westerse muziek is in opgaande lijn in Leiden. Steeds vaker weet het publiek de weg te vinden naar zalen als het LVC en Cultureel Centrum de X. Zij zorgen regelmatig voor spraakmakende concerten op dit gebied. In de X was gisteravond een Marokkaans en semble te gast. Naar de 'Maleem' ofwel de leider van het gezelschap spelen ze onder de naam Ma- leem Mahmoud Ghinia Ensemble. Ze zijn met z'n zessen, behoren tot dezelfde familie en zien er, in hun lange, glanzende gewaden, prachtig uit. Wat ze spelen is het best te omschrijven als tran- ce-muziek. Oorspronkelijk is deze bedoeld om ge nezing en zuivering voort te brengen voor al die genen die zich willen laten meevoeren door de ritmische klanken. Veel instrumenten komen er niet aan te pas. De opzwependheid van de muziek wordt vooral ver oorzaakt door het strakke ritme van de stalen kleppers, de zogenaamde crotales. De maleem is tevens voorzanger en bespeelt een driesnarige bas, de guinbri. De combinatie van de vijf scherp te danse Als luistermuziek biedt het genre bijster weinig. Op een gegeven moment slaat de saaiheid onher roepelijk toe. Ook de dansen zijn niet aantrekke lijk genoeg om naar te kijken. Als zodanig mist een dergelijk concert zijn werking in een zaal, waarin een passief luisterpubliek netjes vanuit de luie stoel de verrichtingen van het ensemble ga deslaat. De onwennigheid om te spelen voor een luisterend in plaats van een meegaand publiek straalt dan ook duidelijk van de musici af. Ook al ontbreekt het ware vuur, het wil niet zeggen dat het zestal slecht speelt. Integendeel Het ritme staat als een huis en de klank is massief en indringend. Bovendien blijft het boeiend ken nis te nemen van wat er elders op de wereld aan muziek wordt gemaakt. Vanuit die optiek kan het concert wel degelijk als geslaagd worden be schouwd. Amsterdam lonkte er naar. Rot terdam ging er mee aan de haal: het Huis van de Fotografie. Het is gevestigd in het voormalige NDU-complex aan de Witte de Withstraat en biedt onderdak aan het Nederlands Foto Insti tuut, het Nederlands Fotoar chief en het Nationaal Fotores tauratie Atelier. Hoewel de bui tenkant nog altijd bouwvallig oogt, heeft het Foto Instituut binnen een expositieruimte met zo'n bijna 200 strekkende meter tentoonstellingswand, kan het Fotoarchief zijn negatieven op bergen in gekJimatiseerde klui zen en beschikt het Fotorestau ratie Atelier over ongekende mogelijkheden om materiaal te conserveren en te dupliceren. Aanvankelijk bestonden er eind 1992 in 'het wereldje' be zwaren tegen het besluit van het ministerie van WVC om het nieuw op te richten Nederlands Foto Instituut in Rotterdam te vestigen. En nog steeds bestaan er twijfels over het vermogen Vctn het Huis van de Fotografie om in Rotterdam voldoende publiek te trekken en worden er achterhoedegevechten gestre den over archieven die niet van Amsterdam naar Rotterdam mogen verhuizen. De komst van het Foto Insti tuut was voor Rotterdam van groot belang. De gemeente heeft er dan ook fors geld inge stoken. Voor de speciale inrich ting heeft Rotterdam eenmalig 623.000 gulden betaald. Voor de huisvesting krijgen Foto Insti tuut en Fotoarchief structureel i 000 gulden pei faai en vo^i de exploitatie stelt Rotterdam jaarlijks 318.000 gulden be schikbaar. De overige lasten worden door WVC gedragen. Andersom zijn ook de foto grafie-instellingen blij met de gemeentelijke steun. Met name het Foto Instituut, de instelling waar het publiek het meest van zal merken, heeft rond de ope ning een gebaar terug willen maken. Dat gebaar heet 'Hallo Rotterdam", een openlucht-ex positie in de Witte de Withstraat die tot volgende week donder dag duurt. Meer dan veertig fo tografen hebben drie foto's ter beschikking gesteld en het be drijfsleven heeft ervoor gezorgd dat die 120 foto's op gelami neerde panelen van 80 bij 120 centimeter buiten komen te De openingsexpositie binnen is 'Down Town, het leven in de moderne stad', een groepsten toonstelling van 18 fotografen uit binnen- en buitenland. Voor Nederland zijn vertegenwoor digd Bart Sorgdrager (Re- laxrooms), Lydia Schouten (Per sonals), Gerard Wessel (De Jon geren) en Peter Martens (/wer vers). Het Foto Instituut wil ver der in tien periodes enkele grote tentoonstellingen organiseren en grocpsexposities van vier of vijf fotografen tegelijk. Zo is vanaf 9 juli de tentoonstelling Workers van Sebastiao Salgado te zien: het indrukwekkende beeld dat de Braziliaanse foto graaf in 250 zwart-witfoto's schetst van de laatste zware ar beid op aarde. Voor komend najaar organiseert het Foto In stituut een zes weken durende fotografie-manifestatie met ex posities, symposia en lezingen onder de naam Photo Interna tional Rotterdam. billboards geatten- foto anp Voor het pand van het Huis van de Fotografie worden voorbijgangers door middel deerd op wat er binnen te zien is.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 23