Leiden
'Mijn kind gaat dood'
Opnamestop in getroffen
afdelingen van het AZL
Leidse brandweer: eerst
evacueren, dan blussen
Politie, brandweer
en ambulances
massaal ingezet
flMjjgjjg'" l |gt ruin -1
Keizersnee
versneld
'afgehecht'
Onderzoek naar oorzaak
brand vandaag begonnen
12 WOENSDAG 6 APRIL 1994
971
13
Vuilstort
yt Q Er dreigt een gigan-
I tische overcapaciteit
aan vuilstortplaatsen te
ontstaan na de eeuwwis
seling.
Kapper
yI q Leidenaar Maurice
I 17 Plu doet eind deze
maand mee aan de we
reldkampioenschappen
voor kappers in Londen.
Ouders in paniek door binnendringen rooklucht
Vervolg van voorpagina
Op het moment dat de
brand uitbreekt, is er een
kamer verder een bijeen
komst voor drie ouderpa
ren, wiens kinderen in de
afdeling neonatologie lig
gen, de afdeling voor te
vroeg geboren baby's. Hun
kinderen hebben een zuur
stofprobleem. En dan moet
je extra voorzichtig zijn.
Geen wonder dat er paniek j
uitbreekt in de kamer als
daar een scherpe rooklucht
binnendringt. Kort erna is
de chaos helemaal com
pleet. Ziekenbroeders rij
den couveuses met een
noodgang naar de ambu
lances die gereed staan
voor het gebouw van neo
natologie. Onthutste ou
ders rennen mee. „Mijn
kind gaat dood. Mijn kind
gaat dood", gilt een moe
der in paniek.
LEIDEN HERMAN JOUSTRA EN
In het gebouwtje drinken een
paar lijkbleke verpleegsters een
kop koffie. Ze veren geschrok
ken op als iemand om beade
mingsapparatuur schreeuwt.
Niemand schijnt nog goed te
beseffen wat er precies aan de
hand is. De aanwezigen weten
alleen dat de meeste baby's
reeds veilig in ambulances zijn
afgevoerd. Een iets te opdringe
rige cameraman krijgt een stevi
ge tik van een agent.
Terwijl roodgele vlammen be
gerig aan de daken van de ach
terliggende vrouwenkliniek lik
ken, proberen talloze politie
agenten buiten de grote schare
nieuwsgierigen op afstand te
houden. „Achteruit allemaal.
Het gaat hier om mensenlevens.
Werict u alstublieft mee." Het
helpt slechts ten dele. Een enke
le brutale ramptoerist glipt tus
sen het cordon ordebewaarders
door.
ledereen werd ingezet om de couveusebaby's uit de afdeling neonatologie te evacueren. Omdat deze kinderen intensieve zorg behoeven en aan de
beademing lagen werd besloten de te vroeg geboren baby's het eerst over te brengen. foto hielco kuipers
Loodgrijs
Intussen hollen de brandweer
lieden af en aan, tegen een de
cor van loodgrijze rookwolken.
„Mankeert er wat aan je klau
wen?", gilt er een. „Help effe
mee met uitrollen."
Een ander gooit een paar
houten schotten op het wegdek
en smijt slangen tussen de uit
sparingen in het midden. Zo
kunnen motoren, ambulances,
politie- en brandweerauto's af-
en aan rijden zonder de slangen
te beschadigen. Iets verderop
sleuren twee behulpzame man
nen een hek opzij om een am
bulance doorgang te verlenen:
Het blijkt niet nodig. Een agent
raadt de chauffeur een andere
route aan.
Over een smalle loopbrug
schiet de ene couveuse na de
ander de nacht in. Richting kin
derkliniek, wat verderop het
modderige ziekenhuisterrein.
Het zijn de wat sterkere kinde
ren die worden voortgeduwd
door vrouwen in wit. In een
portiek van de kliniek staat een
moeder. Ze wil troost brengen.
Haar dochter was die ochtend
van de verlosafdeling naar de
kliniek gebracht en is dus geen
moment in gevaar geweest.
Maar de moeder voelt mee met
ouders die minder fortuinlijk
zijn: „Je kent ze en weet wat ze
voelen. Je verwacht dit ook niet
in zo'n ziekenhuis."
In de gang probeert een Suri
naamse vrouw haar familie
overzee te bereiken. Ze heeft
liever niet dat die het nieuws
van de tv hoort. Dan denken ze
meteen het ergste. En gelukkig
valt het ook bij haar erg mee.
Haar kind is gezond, de ver
pleegsters zijn schatten en de
doktoren blijven maar werken:
„Ook als ze helemaal geen
dienst hebben."
Veld ruimen
Boven moeten inderhaast wat
'peuters' het veld ruimen voor
aangerukte baby's. Geblèr, ge
sjouw, geregel. Verplegers vin
den al snel dat ze de zaak onder
controle hebben. Maar wat doe
je als een ouder met paniek in
de ogen komt binnenstormen?
Zo snel mogelijk naar het kind
brengen, weet een maatschap
pelijk werkster.
Vanuit haar 'crisiscentrum' in
de kinderkliniek belt ze de 'ge
troffen' ouders stuk voor stuk
op. De eerste ouders vertelt ze
nieuws. Na tienen begint ze
met: 'U heeft het zeker al op tv
gezien?'. „Nou, met alle kinde
ren gaat het goed. U hoéft niet
te komen, maar u bent natuur
lijkvan harte welkom."
Of de ouders in paniek zijn?
„Tegen mij niet. Maar tegen el
kaar?" Het vervelendst vindt ze
het voor de,moeders die niet
langs kunnen komen. Bijvoor
beeld omdat hun baby met een
keizersnee is gehaald.
Buiten is het dan al een stuk
rustiger geworden. Een brand
weerman meldt dat het er veel
gunstiger uit ziet dan een half
uur daarvoor. Of de brand al
onder controle is, weet hij niet.
Vlammen zijn er in elk geval op
dat moment niet meer te zien
achter het gebouw van neona
tologie waar het schuimende
spuitwater van het platte dak
gutst.
Het publiek leeft met de moe
ders mee. „Het is toch wat, hè",
klinkt het links en rechts. Som
migen zijn afgekomen op het
nieuws van .tv, anderen hebben
scanners bij zich. „We waren
hier eerder dan ambulance De
Jong", zegt scanner-dame E.H.
Prins van het Utrechtse Jaagpad
("dat is tegen Leiderdorp aan,
meneer"). „We hoorden op de
scanner dat het gebouw leegge
haald moest worden, maar wa
ren net te laat om te helpen."
Prikkeldraad
„Ergens is dat jammer", vindt
de luistervink, „want we helpen
graag." We moeten haar club
dan ook niet verwarren met die
van plaatsgenoot Frans: „Want
zijn club staat politie en brand
weer alleen maar in de weg."
Opeens stormt er een groep
brandweermannen naar het ge
bouwtje van neonatologie, waar
medewerkers van het AZL me
dische apparatuur naar buiten
zeulen. Ze trappen het prikkel
draad weg dat het perkje af
scheidt van de parkeerplaats er
achter en rollen vervolgens hun
slangen uit.
Gehelmde spuitgasten klim
men het platte dak op, sommi
gen met gele zuurstofflessen op
de rug. Ze sleuren ladders mee
het dak op die ze snel uitschui
ven. Daarna klimmen ze nog
verder omhoog, het schuine dak
van de vrouwenkliniek op. Een
paar van hen tikken ruitjes in.
Met zaklantaarns schijnen ze
naar binnen, zodat de rook in
eens van goud lijkt. Of is het
stoom? De omstanders gissen
naar hartelust.
Plotseling schreeuwen er een
paar brandweerlieden om wa
ter. Een van hun kompanen die
op de begane grond is achterge
bleven, draait een kraan open.
Een brandslang zwelt op als een
reusachtige slagader. Even
wordt het rumoerig in het pu
bliek, maar als duidelijk is dat
de nabluswerkzaamheden zijn
begonnen keert de rust weer.
Commanderen
Even over half elf schijnen de
meeste agenten hun zelfverze
kerdheid te hebben teruggevon
den. Ze stappen driftig com
manderend door de plassen en
drijven het opdringerige publiek
langzaam maar zeker naar ach
ter, in de richting van de uitgan
gen. Sommige toeschouwers lo
pen uit zichzelf al weg. De
spanning is weg. Er is niets
Denken ze. Tien minuten la
ter pikt een ambulance weer
een couveuse op en vertrekt on
der politie-escorte. „Dit is de
laatste", weet een toeschouwer.
Maar volgens omstanders moe
ten we haar niet vertrouwen:
„Die denkt dat er vijftig baby's
in het gebouw zaten. Mooi niet
dus."
In het oude operatiecomplex
van de vrouwenkliniek wordt
tijdens de brand een kei
zersnede uitgevoerd. Het chi
rurgisch team meldt dat de
rook de operatiekamer bin
nenkomt, maar de operatie
moet worden afgemaakt. Met
enige haast gebeurt dat ook.
„Er is wat sneller gehecht", al
dus professor Burema, voor
zitter van de raad van bestuur.
De operatie is goed afgelopen.
„Moeder en kind maken het
prima", aldus Dirk Ketting. De
voorlichter van het AZL geeft
de naam van de moeder om
redenen van privacy niet prijs.
,,Als ik dat wel zou doen, dan
had ze nu al heel wat kraamvi
site gehad. Maar het is hier na
tuurlijk geen hotel. Haar be
handeling staat voorop."
Terwijl de vlammen uit de
vrouwenkliniek slaan, meldt
een hoogzwangere vrouw zich
bij de portier van het AZL. Ze
heeft weeën en komt haar
kind baren in de vrouwenkli
niek. In overleg met de vrouw
wordt besloten niet elders in
het AZL te bevallen, maar haar
door te verwijzen naar het en
kele honderden meters verder
gelegen Diaconessenhuis. Ook
deze bevalling is goed verlo
pen.
Evacuatie verloopt zonder problemen
PAUL DE TOMBE EN
HENNY VAN ECMOND
Voor de vrouwenkliniek en de afdelingen neona
tologie, gynaecologie en verloskunde van het AZL
geldt voorlopig een opnamestop. Tot wanneer die
gaat duren is. volgens voorlichter Dirk Ketting,
niet te voorspellen. „Eerst moet worden geïnven
tariseerd wat elders in het ziekenhuis mogelijk is
bij de opvang." Tot die tijd moeten patiënten
voor genoemde afdelingen worden opgevangen
door Diaconessenhuis en het Leiderdorpse Rijn
landziekenhuis. De raad van bestuur van het AZL
bekijkt nog waar het personeel - „toch gauw zo'n
150 man" - van de getroffen afdelingen wordt in
gezet.
De vrouwenkliniek, de afdelingen neonatologie
en gynaecologie en de verpleegafdeling voor hart
patiënten zullen wel snel worden heropend. In de
nieuwbouw krijgen de afdelingen een nieuwe
plek. „De verhuizing stond oorspronkelijk ge
pland voor begin 1995, maar dat gebeurt nu eer
der. De ruimten zijn klaar, het enige dat nog ont
breekt zijn de computer- en telefoonaansluitin
gen", aldus prof. Burema, voorzitter van de raad
van bestuur.
Overigens liep het vanochtend bepaald nog
geen storm met telefonische aanvragen voor op
name. „Dat valt best mee", aldus Ketting, die
meldt dat de zes couveuse-baby's die gisteravond
in allerijl naar andere ziekenhuizen werden ge
bracht, niet snel zullen terugkeren „Als daar
ruimte is om die kinderen verder op te vangen,
moet het eerst 'medisch noodzakelijk' zijn om ze
terug te brengen. Het beste is ze te laten waar ze
zijn en niet met ze heen en weer te gaan sjou-
Volgens Burema verliep de evacuatie tijdens de
brand zonder grote problemen. In de vrouwenkli
niek brak geen moment paniek uit. Op de afde
ling waar de te vroeg geboren baby's lagen ont
stond wel commotie. Zes couveusebaby's werden
ondergebracht op de afdeling kindergeneeskunde
van het AZL. Van de elf baby's die in de wiegeka-
mer lagen, kon er een naar huis. Op medische in
dicatie werden twee vrouwen uit de vrouwenkli
niek in ziekenhuizen in Leiderdorp en Rotterdam
ondergebracht. Alle verrijdbare apparatuur kon
tijdig uit die kliniek worden gehaald. Ketting:
„Maar de schade loopt toch in de miljoenen."
De drie etages tellende vrouwenkliniek behoort
tot het oude gedeelte van het AZL. Behalve de
vrouwenkliniek (gebouw 35) zijn er de afdelingen
gynaecologie en thorax-verpleegkunde gevestigd.
De vrouwenkliniek is vrijwel zeker onbruikbaar
geworden door de brand. De naastgelegen porto
cabine waar neonatologie in is gehuisvest liep al
leen rookschade op. Volgens de brandweer kan
dit deel na reiniging wel weer worden gebruikt.
Maar dat is ook onzeker. In de AZL-plannen zou
den deze panden opnieuw worden gebruikt na de
verhuizingen van de afdelingen naar de nieuw
bouw. Dat is in elk geval niet meer mogelijk. ..De
schade aan de panden is zo groot dat ze vrijwel
zeker direct worden gesloopt. Maar zeker weten
we dat pas over een paar dagen als we de schade
precies hebben kunnen opnemen."
De oorzaak van de brand is onbekend. De zol
der is geheel uitgebrand, evenals de daaronder
liggende verdieping. De rest van het pand liep
water- en rookschade op.
Brandweerwagens hadden enige problemen
om de vuurhaard te bereiken omdat naast het
pand een groot omheind stuk grond braak ligt.
Brandweerlieden bestreden het vuur later van
een dak van het naastgelegen gebouw 40. Daar
voor werden honderden meters slang door het
ziekenhuis uitgerold. Ook werden drie ladderwa
gens ingezet.
LEIDEN. HENNY V
De brand in het AZL werd vrij
snel ontdekt door een gevoelige
brandmelder op de rommelzol
der, de plek waar het vuur ont
stond. Toch groeide de fik uit
tot een zogeheten grote brand.
En dat is logisch, aldus brand
weercommandant van dienst
Van der Meiden. „Bij dit soort
branden wordt eerst begonnen
met het evacueren van mensen
en daarna met het nathouden
van de aangrenzende panden.
Het dak brandde al, toen wij ter
plaatse kwamen. Dat gaat snel
bij zo'n oude houten zolder. En
of dat nou half of heel verbrand
maakt in feite niets uit."
Volgens de brandweercom
mandant is er in het eerste half
uur niet geblust, waardoor de
vlammen uiteindelijk uit het
dak sloegen. „In het eerste half
uur moesten er allerlei beslis
singen worden genomen. Welke
afdelingen moeten worden ont
ruimd, welke percelen moeten
worden natgehouden, wie moet
het eerst worden geëvacueerd.
De brandweerlieden hebben
het hardstikke druk dat half uur.
Maar de indruk bestaat dat er
niets gebeurt omdat niemand
de brand blust."
Van der Meiden noemt de
brand overigens beperkt van
omvang. „Maar omdat het een
ziekenhuis betreft waarbij je
geen risico kan lopen, is de
brand gekwalificeerd als grote
brand. En gezien de complexi
teit van de zaken die je moet re
gelen, moet er ook heel wat
worden besloten en gecoördi
neerd.
Gelukkig is dat heel goed ge
gaan, omdat de samenwerking
met de mensen van het AZL uit
stekend verliep. Bovendien ken
den wij- de situatie ter plekke
goed, omdat we geregeld op het
terrein oefenen."
rukken bij een brand in de Leid
se regio.
De brandweer had voldoende
water bij het blussen. Op het
AZL-terrein is een hoge druklei-
ding aangelegd, speciaal voor
dit soort calamiteiten. De brand
was om vijf voor tien onder
controle, ruim een uur nadat de
brandmelders het automatische
alarm in de alarmcentrale had
den laten overgaan. Het nablus
sen duurde nog tot diep in de
nacht.
Behalve de brandweer was
ook de politie massaal in actie
gekomen. Dertig man uit het
district Leiden /Voorschoten, uit
de duin- en bollenstreek en uit
Rijn- en Braassem (het gebied
tussen Leiderdorp en Alkema
de) waren ingezet. Motoragen
ten van het Alphense korps
vormden het escorte van de
ambulances die met grote
spoed pasgeboren baby's naar
andere ziekenhuizen in de
Randstad moesten v
Alle Leidse spuitgasten die in
dienst waren zijn gisteravond
ingezet bij de bestrijding van de
brand in het academisch zie
kenhuis. Bovendien werd een
tweede ploeg opgeroepen, die
ook direct aan de slag kon. In
totaal waren zestig Leidse
brandweerlieden aan het werk.
Zij werden ondersteund door
vijftien mensen van de brand
weerkorpsen uit Leiderdorp en
Katwijk en van de regionale
brandweer. Zij hadden de be
schikking over vier autospuiten,
drie ladderwagens en een
pomp wagen.
Omdat alle Leidse brand
weerlieden actief waren op het
AZL-terrein is de Voorschotense
brandweer paraat geweest in de
kazerne aan de Leidse Lange-
brug. In Oegstgeest waren de
vrijwillige brandweerlieden ook
opgeroepen. Zij stonden in hun
eigen kazerne klaar om uit te
Brand op rommelzolder ontstaan
LEIDEN HENNY V
«i» ifPOHÖbflil
De vlammen sloegen uit het dak van de vrouwenkliniek.
foto hielco kuipers
De brandweer is vanmorgen
met een uitgebreid onderzoek
naar de oorzaak van de brand
begonnen. Het vuur ontstond
op de rommelzolder die voor
het grootste deel is afgesloten.
Slechts een paar mensen kun
nen die zolder betreden. On
duidelijk is of zij er aan het
eind van de dag of begin van
de avond nog zijn geweest.
Indien dat niet het geval is,
wat door velen wordt veron
dersteld en het vuur is begon
nen op het gesloten deel van
de rommelzolder, is technisch
falen de oorzaak.
Rommelzolder
Een andere mogelijkheid is
dat het op het wel toeganke
lijke kleine deel van de rom
melzolder is ontstaan. Dan
zijn andere oorzaken, zoals
brandstichting, niet uitgeslo
ten. Vorig jaar november
werd het AZL geconfronteerd
met een brand in de polikli
niek oogheelkunde. Volgens
politie en ziekenhuis was die
vrijwel zeker aangestoken.
„De brand ontstond bij een
archiefkast, op een plek waar
geen andere oorzaak mogelijk
was dan brandstichting", al-
.dus prof. Burema, voorzitter
van de raad van bestuur. Vol
gens een politiewoordvoerder
is toen een deur geforceerd
en verliet de dader het pand
via een raam. De dader van
de brand, die beperkt bleef
omdat hij snel kon worden
geblust, is nooit gevonden.
Verband
Hoelang het onderzoek naar
de brand van gisteren duurt,
is nog onduidelijk, aldus
brandweercommandant Van
Oosten. Of er verband is tus
sen de brand van november
en de brand van gisteren,
durft de politiewoordvoerder
niet te zeggen.
