W raagtekens
bi landing
Schiphol
Onze Top 5
ran deze week.
cht
Vliegtuigspotters ontsnappen aan de dood
'Toestel maakte een mislukte doorstart'
Binnenland
Hoe ik uit het toestel ben
gekomen, weet ik niet
EUMM
JINSDAG 5 APRIL 1994
Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
globale aanvliegroute afgezet gebied voor hulpverlening
verongelukt toestel
plaats van crash X verzamelplek voor vliegtuigspotters
)0de)ngeluk verontrust Platform Schiphol
ïge-
ver* 1
he or -M- -M.
.De
25j^et Platform Leefmilieu Schiphol plaatst vraagtekens bij
™ieF1et besluit van de verkeersleiding om de Saab 340 van de
rsouJLM te laten terugkeren naar Schiphol. Temeer daar be-
eer bend was dat het toestel met motorproblemen kampte,
sbenlet platform is de overkoepelende organisatie van bewo-
30r" iers- en milieugroepen rond Schiphol.
HAARLEM ALLARD BESSE EN JOHN SCHOORL
De dood scheert rakelings op slechts enkele me
ters hoogte over de vliegtuigspotters en dagjes
mensen. Als door een machtige hand gegrepen,
wordt het toestel nog net over de honderden
hoofden heengetild. Op enkele tientallen meters
van de parkeerplaats slaat het toestel neer in een
doorweekt akkerland. Een klap en een enorme
vuurbal. Brokstukken vliegen in het rond. Ver
bijstering en paniek maken zich meester van het
gros der toeschouwers. Kinderen huilen. ,,We le
ven nog, we leven nog", weet een enkeling uit te
brengen.
De 'paasdagjesmensen' zagen het blauwwitte
vliegtuigje van KLM Cityhopper aankomen. Dat
er iets niet klopte, wisten ze al. De spotters had
den het al op hun scanners gehoord. De aanwe
zigheid van de brandweerwagens langs de baan
maakte het beeld compleet.
Toch lijkt het allemaal goed te gaan, al is het
slechts op halve motorkracht. Tot die laatste 25
meter van de grond. Plotseling zwenkt het vlieg
tuig negentig graden naar rechts en komt recht
op de met mensen en auto's volgepakte parkeer
plaats af. 'Mayday, mayday.'
„Een raar geluid. De motor maakte een hard
geluid", zegt de Nieuwvennepse Ilja Onink. Al
jaren staat ze met haar patatkraam op de spot-
tersplaats tussen de Aalsmeerderweg en de
Kaagbaan bij Rozenburg. „Alsof het een ouder
wets propellervliegtuig was", meent Jet Eilander,
die letterlijk op een steenworp afstand van de
spottersplaats woont. „Het klonk niet normaal.
Ik hoorde het vliegtuig ook echt deze kant opko
men. Hij kwam vlak over, ik keek uit het raam en
daarna zag ik hem neerstorten. Een gigantische
knal, een explosie en vuur. Daarna was het even
heel stil", vervolgt de Rozenburgse. „We wonen
hier zes, zeven jaar, maar het wordt tijd om te
verhuizen."
Op slechts enkele tientallen meters van de
spottersplaats, net over de Aalsmeerderweg,
slaat het vliegtuig van KLM Cityhopper tegen de
grond. Uit de kijkende vliegtuigliefhebbers ma
ken enkelen zich los. Zij spoeden zich door het
zompige modderveld naar het in stukken uit
eengeslagen vliegtuig. Vleugelstukken branden
nog. Het vliegtuig is 180 graden gedraaid. De
romp is gescheurd. Het voorste deel ligt bijna op
zijn kop. Een ravage. Enkele passagiers die nog
bij kennis zijn, werken zich uit het vliegtuig en
vluchten de akker op. Anderen worden door hel
pende toeschouwers door een gat in het dak
naar buiten getrokken. „Dat was zo'n mooi ge
zicht. Dat er nog mensen uitkwamen en dat er
direct mensen naar toe renden om te helpen",
zegt Ilja Onink ontroerd.
Vanaf het terrein vari Schiphol snellen de
brandweerwagens van de luchthaven toe. Op de
Aalsmeerderweg is het een puinhoop. Overal
staan auto's en mensen lopen in de weg. De
brandweerwagens kiezen de alternatieve route
over de Oudemeerweg. De weg is echter afgeslo
ten mét een ruim twee meter hoog stalen hek.
Een van de wagens ramt in volle vaart het hek
open. Vijftig meter verderop komt de wagen tot
stilstand. De akker is één grote modderpoel.
„We stonden al een paar minuten te wachten.
Er was groot alarm gegeven", vertelt een brand
weerman van Schiphol. Zijn gezicht gaat deels
schuil onder klei en drijfnat haar. Zijn gele pak
heeft dezelfde grijze kleur aangenomen. De
brandweerman snelt met zijn collega's te voet
met de brandblussers in de hand naar het vlieg
tuig. Via gaten in de romp laat hij zich in het
vliegtuig zakken op zoek naar overlevenden.
„Het was onwezenlijk stil in het vliegtuig. Er
kwamen een paar bewusteloze passagiers weer
bij kennis. Die vroegen wat er gebeurd was. De
meesten waren zwaar gewond. We hebben ze er
uitgehaald en op brancards gelegd. Het was de
eerste keer dat ik zoiets heb meegemaakt. Het
was net een droom. Maar je moet gewoon je
werk doen", vertelt de brandweerman. Zijn blik
verraadt dat het wel degelijk meer was dan
'werk'. Uren later loopt hij nog enigszins doel
loos rond op de naar kerosine stinkende plek des
onheils. De regen doet verwoede pogingen in
sneeuw of hagel te veranderen. Keiharde vlagen
bestoken de laatste aanwezigen. De brandweer
man warmt zich met een collega aan het licht
van een zojuist ontstoken schijnwerper.
Politie en ambulances arriveren enkele minu
ten na de klap. Het vierwielaangedreven ram
penvoertuig van de Haarlemmermeerse brand
weer ploegt als enig voertuig naar het wrak. Een
commandowagen wordt op een boerenerf opge
steld. De tractor met aanhangwagen van boer
Hoogmoed trekt vanaf de Aalsmeerderweg een
diep spoor naar het vliegtuig. Heen gaan hulp
verleners. Terug komen gewonden en overlede
nen. Op de weg, tegenover het huis van de fami
lie Eilander wordt een mobiel medisch opvang
centrum van de luchthaven opgesteld. „Daar
hebben ze in eerste instantie de doden in neer
gelegd. Ik heb haast niet gekeken. Het was een
afschuwelijk gezicht met allemaal bloed en zo",
vertelt Jet Eilander.
De gewonden worden afgevoerd. Tientallen
ambulances rijden af en aan. Onthutste toe
schouwers schuilen op de parkeerplaats in hun
auto's. Weg van de regen. Weg van de ellende.
De politie dirigeert de automobielen de spotters
plaats af. Later verzoekt diezelfde politie via de
radio getuigen van het ongeluk zich te melden
om zodoende een beter beeld van het ongeluk te
krijgen. Een paar achterblijvers rekken het ver
blijf op de parkeerplaats. Door de beslagen auto
ruiten kijken ze ontredderd naar het lugubere
schouwspel op de dodenakker. 'Vliegtuigje kij
ken' heeft voor hen op deze Tweede Paasdag
een geheel nieuwe betekenis gekregen.
Bijlmerramp
juist herdacht
AMSTERDAM GPD
in ptfAARNDAM BILL MEYER
re
nstalolgens Bart Wiedemeijer van
platform had het toestel veel
tot erder kunnen landen op bij-
oorbeeld een militaire luchtha-
Het had in dat geval niet
ver bebouwd gebied hoeven te
teveiliegen. „Waarom moest weer
n geïyer bevolkt gebied naar Schip-
ol worden gevlogen, terwijl
de minder risico voor inzitten-
De!6" en omwonenden elders had
het finnen worden geland?",
leairtaagt hij zich af.
ouw: Volgens Wiedemeijer zorgt
iiets et ongeluk, anderhalf jaar na
e Bijlmerramp, opnieuw voor
it eel onrust onder de omwonen-
tigja'pn van Schiphol. „Na de Bijl-
igeaclerramP beloofde minister
re tetfaij-Weggen van verkeer en
laten'aterstaat dat een discussie zou
tijdvoorden gevoerd over de veilig-
r Nae'd van Schiphol. Ik moet con-
n eerjateren dat die discussie nooit
gevoerd. Sterker nog, de grote
jn de Tweede Kafner
aan klakkeloos akkoord met
urenSn zeer ruime nachtnormering
Dor Schiphol. Kennelijk be'ïn-
zulke ongelukken de
^sluitvorming rond Schiphol
fat."
t Brits-De schrik zit er hier goed
"- steL p- Vreeswijk van de
Zwanenburg.
2004lrenlang wordt in het dorp al
tegen Schiphol. „Een
ipslagtchthaven hoort niet in een
fval etfok woongebied, pe algemene
rales.^er Is dat zo'n ongeluk ook
phe. iet" zou kunnen gebeuren. Het
aalbaangt constant boven je hoofd."
ie dorpsvereniging is fervent
fgenstander van de uitbreiding
^n Schiphol met onder meer
fe aanleg van een vijfde baan.
Wiedemeijer zal aan de mi-
ister opheldering vragen over
procedures rond toestellen
Ie in nood verkeren. Hij is van
ening dat in nood verkerende
iegtuigen zo snel mogelijk
oeten landen en niet noodza
kelijkerwijs naar Schiphol hoe
ven terug te keren.
Het ongeluk met de Saab van
KLM Cityhopper komt op een
moment dat de inspraak over
de uitbreiding van Schiphol in
volle gang is. Het kabinet heeft
ingestemd met de aanleg van
een vijfde start- en landings
baan parallel aan de Zwanen-
burgbaan. Daardoor kan Schip
hol de komende twintig jaar uit
groeien tot mainport met veer
tig miljoen passagiers.
Mede aan de hand van de in
spraak van de bevolking volgt
dit najaar een definitief kabi
netsbesluit over Schiphol. Te
gen die tijd zit er vermoedelijk
een nieuw kabinet. Daarna
moeten de Eerste en Tweede
Kamer zich nog over de plan
nen uitspreken. Op en rond
Schiphol wordt de komende
twintig jaar tien miljard geïn
vesteerd.
Twaalf passagiers van de verongelukte Saab 340 konden op eigen kracht het toestel verlaten. Een van de passagiers maakte deze foto, terwijl werd gewacht op de hulpverleners.
AMSTERDAM THEA VAN BEEK
Ongeveer een half uur nadat de
KLM-Cityhopper van Schiphol
was opgestegen, kregen de pas
sagiers via de intercom te horen
dat er een storing was aan de
rechter motor. Mevrouw W. de
Spa-Van Veldhuizen (66) had
juist een kop koffie in haar han
den, toen het vliegtuig ontzet
tend begon te schudden.
Samen met haar 36-jarige
dochter Marijke de Spa, die in
Cardiff woont, behoort zij tot de
vier lichtgewonde patiënten die
gisteren werden opgenomen in
het VU-ziekenhuis in Amster
dam. Het lot wilde dat haar
zoon, ANP-journalist Rob de
Spa, juist op weg was naar dat
zelfde ziekenhuis voor een re
portage. Net aangekomen zag
hij zijn moeder en zuster op
brancards binnenrijden.
De verwondingen van de vier
patiënten vielen redelijk mee.
Alle vier hebben zij een lichte
hersenschudding en last van
vergeetachtigheid. De zwaarst-
gewonde patiënte die in het
VU-ziekenhuis werd opgeno
men, heeft een sleutelbeenfrac
tuur met gedeeltelijke zenuw-
uitval. Voor het overige betreft
het kneuzingen en schaafwon
den.
Mevrouw De Spa kan slechts
gedeeltelijk herinneren wat pre
cies is gebeurd. „Van de klap
heb ik niets gemerkt. Waar
schijnlijk was ik al buiten be
wustzijn. Op een gegeven mo
ment zag ik m'n dochter krui
pen. Hoe ik precies uit het toe
stel ben gekomen, weet ik niet
meer. Wel dat we een heel eind
hebben gelopen door een om
geploegd veld. Ik zag ook de
motor roken, die een stuk ver
der van het vliegtuig lag. Uitein
delijk kwamen we bij een soort
sportcentrum, waar we werden
opgevangen."
Dochter Marijke merkte dat
het toestel opeens sterk naar
rechts ging hellen en toen als
een baksteen naar beneden viel.
Zij herinnert zich het gierende
lawaai van de motor, een enor
me klap en de stank van kerosi
ne. Het toestel kwam terecht op
zijn linkerkant. Nadat zij haar
gordels losmaakte, viel ze naar
beneden, waarna zij haar moe
der bevrijdde.
Van paniek onder de passa
giers was volgens hen geen
sprake. „Alles ging zo ontzet
tend snel. Pas later ben ik erg
geschrokken en begon m'n hele
lichaam te trillen", aldus me
vrouw De Spa. „Tot m'n grote
geluk zat ik achter in het vlieg
tuig. Dat is mijn redding ge
weest."
Het toestel lag na de crash op zijn linkerzijde. Door een gat in de rechterkant konden passagiers uit het toestel
worden gehaald. foto united photos de boer poppe de boer
Gehakt half-om-half,
500 gram-5r99-3.49
kilo
CU Roomboter Koffiekoeken
of-Spritskoeken, pak 200 g
cn Chocolade hagel,
hagel mix {2A9Ï,
melk of puur
Navellate handsinaas
appelen, net 1.5 kilo
Page Plus toiletpapier,
pak 8 rollen
nbiedingen gelden t/m zaterdag 9 april a.s..
Lands grootste kruidenier
lijft op de kleintjes letten.
iom 5.99
Am 1.49
Am 2.29
2.99
am 3.99
Woordvoerder Luchtverkeersbeveiliging:
SCHIPHOL. BILL MEYER
De Saab 340 B van KLM Cityhopper was
bezig met een doorstart toen het om nog
onverklaarbare redenen neerstortte. Een
doorstart wordt gemaakt als de landing
om welke reden dan ook niet in één keer
lukt. Gezagvoerder G. Lievaart, die bij de
crash omkwam, was van plan nog een
rondje te draaien alvorens opnieuw een
landingspoging te doen. Het vliegtuig
won echter tijdens de doorstart niet vol
doende hoogte, maakte een vreemde
zwenking naar rechts, en crashte naast
de baan.
Dat is de mening van woordvoerder G.
Knook van de Luchtverkeersbeveiliging
(LVB) op Schiphol. Knook wijst erop dat
het vliegtuig Schiphol op één motor na
derde. De gezagvoerder wilde op de
Kaagbaan een voorzorgslanding maken.
De rechtermotor was tijdens de vlucht
uitgezet vanwege technische problemen.
Normaal gesproken moet het vliegtuig
zonder problemen op één motor kunnen
landen.
Knook kon gisteravond niet vertellen
waarom de gezagvoerder een doorstart
maakte en waarom die uiteindelijk mis
lukte. Dat zal uit het onderzoek van bei
de zwarte dozen moeten blijken. De
cockpit-voice-recorder (met daarop de
communicatie tussen beide vliegers) en
de vlucht-data-recorder zijn gistermid
dag geborgen.
De verkeersleider, die het vliegtuig be
geleidde, liet het toestel over de normale
nadetingsroute van de Kaagbaan vlie
gen. Die loopt vanaf het zuidwesten naar
Schiphol. Deze route voert, in vergelij
king met de aanvliegroutes van de ande
re banen, over relatief dun bevolkt ge
bied. Het vliegtuig kwam vanaf de
Noordzee en vloog ruwweg langs Noord -
wijk, over de Bollenstreek, tussen Nieuw-
Het was gisteren precies ander
half jaar geleden dat de Boeing
van de Israëlische luchtvaart
maatschappij El Al neerstortte
in de Amsterdamse Bijlmer
meer. Even voor de Saab 340
gistermiddag bij Schiphol ver
ongelukte, werd bij het herden
kingsmonument in de Bijlmer
de El Al-ramp herdacht.
R. Simonis van de Werkgroep
Vliegverkeer Bijlmermeer: „Het
ongeluk van gistermiddag is
weliswaar niet te vergelijken
met de ramp in de Bijlmer.
Maar het is wel zo dat mensen
die nog met onverwerkte emo
ties van de Bijlmerramp rondlo
pen, nu weer extra angstig zijn
geworden. Uit dit ongeluk kun
je ook concluderen dat niet al-
jeen woonwijken, maar ook
snelwegen niet te dicht bij een
vliegveld behoren te liggen.
Daar zal in de toekomst meer
rekening mee moeten worden
gehouden".
Onderzoeker:
Uitspraken van
Maij voorbarig
SCHIPHOL BILL MEYER
Vooronderzoeker Groenendijk
noemt de uitspraak van minis
ter Maij-Weggen van verkeer en
waterstaat dat het onderzoek
naar het vliegtuigongeluk bin
nen enkele weken rond kan zijn
'voorbarig'.
Groenendijk is de onafhanke
lijk vooronderzoeker die na
mens de Raad voor de Lucht
vaart het onderzoek naar de
toedracht en oorzaak van het
ongeluk leidt. „Op het ogenblik
zijn wij bezig alle sporen te on
derzoeken op de plek van het
ongeluk. Pas daarna worden al
le gegevens verwerkt en met el
kaar in verband gebracht."
Groenendijk wil geen enkel
oorzaak uitsluiten. Daarom
wordt sectie verricht op de ge
zagvoerder. Mogelijk is die on
wel geworden, hoewel men
daar geen concrete aanwijzin
gen voor heeft.
Inmiddels zijn beide zwarte
dozen gevonden. De co-piloot
P. Stassen verkeert in een dus
danige conditie dat hij snel kan
worden verhoord.
Groenendijk kon vanmorgen
niet bevestigen of het vliegtuig
tijdens een mislukte doorstart
crashte. Dat beweert de Lucht
verkeersbeveiliging (LVB) op
Schiphol. Volgens LVB-woord
voerder Knook had de gezag
voerder nog een rondje willen
maken alvorens te landen.
KASREGISTERS
Vennep en Hoofddorp door naar Schip
hol. Deze standaardroute is de gezag
voerder aangeboden en hij heeft die
zonder bezwaren geaccepteerd.
Volgens Knook was Schiphol de meest
voor de hand liggende luchthaven om te
landen. Er is niet overwogen het toestel
naar elders te dirigeren. I iet vliegtuig is
een goed half uur in de lucht geweest.
Het vertrok van Schiphol om 14.20 uur.
De gezagvoerder meldde tien minuten
later dat hij problemen met de rechter
motor had en die had stilgezet. Weer
tien minuten later maakte het vliegtuig
zich op voor de landing.
Brengen geld
in het laatje.
SHARP
KASREGISTERS, WEEGSCHALEN
SLAGERIJ-, HORECA MACHINES
RIJKSSTRAATWEQ 84 86
