Vietnam zet deur voor landgenoten open
Deng wordt bij iedere stap begeleid door zijn dochters
Wens Zulu-koning voor eigen Zulu-staat is misschien niet zo gek
Tanzania: straf voor
verspreiden AIDS
Buitenland
Duikers leveren buit uit
Nederlandse schepen in
ZATERDAG 2 APRIL 1994
342
Een groep Tanzaniaanse art
sen wil dat er een wet komt
die het doelbewust versprei
den van het AIDS-virus HIV
strafbaar stelt. „Veel mensen
die seropositief zijn, verzwij
gen dat tegenover hun part
ner of andere bedgenoten en
gaan door met het bedrijven
van onveilige seks. Het ver
dient overweging om dit als
een misdaad te beschouwen
zegt professor Fred Mhalu
van het Medisch Centrum
Muhimbili (MMC).
De ziekte AIDS heeft in
Tanzania tot nu toe aan
120.000 mensen het leven ge
kost. Het aantal seropositie-
ven wordt geschat op tussen
de 800.000 en 1 miljoen op" condooms af omdat die pros
een totale bevolking van 27,8 titutie en promiscuïteit
miljoen mensen.
Mhalu, die af
ten weigeren te behandelen
of exorbitante bedragen vra
gen voor medicijnen. Ook
heeft de organisatie de prak
tijken van werkgevers aan de
kaak gesteld, die seropositieve
werknemers ontslaan en an
deren dwingen een AIDS-test
te ondergaan. „Dit alles kan
gebeuren zonder dat het par
lement ook maar enige wet
heeft uitgevaardigd die dat
verplicht stelt", zegt Mukoyo-
go-
Eerder deze week lanceerde
de invloedrijke rooms-katho-
lieke kerk een eigen campag
ne tegen AIDS, waarin de na
druk wordt gelegd op veran
dering van seksueel gedrag.
Zo'n zes miloen Tanzanianen,
22 procent van de bevolking,
zijn katholiek. De kerk wijst
gelopen donder
dag op een pers
conferentie na
mens een groep
vooraanstaande
arsen sprak, vindt
dat er een open
baar debat moet
komen over een
wet die seroposi-
tieven verplicht condooms te
gebruiken tenzij hun seks
partner geen bezwaar heeft
tegen onveilige seks.
Het voorstel heeft scherpe
kritiek gewekt bij advocaten
en sociaal werkers, die zeggen
dat een dergelijke wet een
schending van de mensen
rechten betekent. „Dit is dis
criminatie en tegen de men
senrechten", zegt Mwemezi
Mukoyogo, hoogleraar in de
rechten aan de Universiteit
van Dar es Salaam.
De jurist is adviseur van het
'Actieprogramma tegen AIDS'
(Wamata), dat voorlichting
geeft over de ziekte en op
komt voor de rechten van se-
ropositieven en AlDS-patiën-
ten. Wamata heeft veel kritiek
op de 'ongevoelige houding'
van veel Tanzaniaanse artsen
die regelmatig AIDS-patiën-
'Dit is
discriminatie
en tegen
rechten van
de mens'
den bevorderen.
De Tanzaniaanse
•geestelijkheid
ziet in intensie
ver kerkbezoek,
gebed en 'terug
keer naar God'
een effectievere
vorm van A1DS-
bestrijding.
„We hebben het
programma op
gezet om mensen ervan be
wust te maken dat AIDS on
geneeslijk is en dat men daar
om zijn seksueel gedrag moet
veranderen", zegt pater Loire.
Hij is de coördinator van de
Pastorale Activiteiten en
Diensten voor AIDS-bestrij-
ding in het aartsbisdom Dar
es Salaam. De Tanzaniaanse
kerk wil ook jeugdclubs en ge
bedsgroepen opzetten om het
gedrag van de bevolking te
veranderen.
Andere troeven die de kerk
inzet tegen AIDS zijn het pas
opgerichte radiostation 'Ra
dio Tumaini' (Radio van de
Hoop) en een zes maal per
jaar verschijnend blad in het
Kiswahili dat Kiongozi (de lei
der) heet. Al deze activiteiten
moeten bewerkstelligen dat
de Tanzanianen zich tot één
partner beperken.
Australië kunstschatten rijker
Een amnestieregeling voor dui
kers die deze week afliep, heeft
de Australische overheid een
keur aan schatten opgeleverd
uit Nederlandse schepen die in
de zeventiende en achttiende
eeuw voor de kust vergingen.
De schatduikers kregen elf
maanden de tijd om zonder
straf buitgemaakte spullen in te
leveren. Zo kwam het Wes-
taustralische Staatsmuseum via
een anoniem gebleven schenker
in bezit van een kortelas uit de
Batavia, een Nederlandse han-
delsvaarder die in 1629 voor de
noordwestkust van Australië
verging. Een kortelas is een kor
te sabel die door zeelieden werd
gebruikt.
Ook zijn nu meer dan 10.000
zilveren dubbele stuivers ep
schellingen terecht, die in 1712
naar de zeebodem verdwenen
toen het Nederlandse schip
Zuitdorp zonk in hetzelfde ge
bied als de Batavia. De munten
zijn in 1711 in Middelburg ge
slagen en waren bestemd voor
soldaten en handelaars die in
Batavia werkten in dienst van
de Verenigde Oostindische
Compagnie. Het zusterschip
van de Zuitdorp, de Belvliet,
wist Nederlands-Indië wel te
bereiken.
Voor de kust van Australië,
waar op veel plaatsen verrader
lijke stromen heersen, liggen
meer dan vijfduizend scheeps
wrakken. Hoewel die formeel
aan de staat toevallen, worden
er veel geplunderd door schat
duikers. Volgens de autoriteiten
hebben vijfhonderd duikers ge
bruik gemaakt van de amnestie
regeling. Zij leverden onder
meer kanonnen en kanonsko
gels in.
PEKING TERESA POOLE
THE INDEPENDENT
Als verzorgers van de keizer, zo staan
zij hem bij iedere beweging bij. Toen
de opperste leider van China, Deng
Xiaoping, onlangs voor het eerst sinds
meer dan een jaar voor de staatstelevi
sie verscheen, werd hij bij iedere stap
begeleid door twee 'opperste dochters'.
Aan zijn linkerzijde bevond zich Deng
Rong, die op geschikte decibelsterkte
in zijn goede oor de commentaren
voor hem herhaalde, waarna ze haar
vaders onbegrijpelijke antwoorden ver
taalde voor een groter gehoor. Aan zijn
rechterzijde stond Deng Nan, die hem
stevig ondersteunde toen hij hoge
functionarissen de hand schudde.
In het ondoorzichtige politieke sys
teem van China begint het Nieuwe
Maanjaar wanneer Deng het Chinese
volk het jaarlijkse bewijs levert dat hij
nog steeds functioneert. Dit jaar staar
de Deng nietsziend de ruimte in. Daar
mee liet hij de blijvende indruk achter
van een verontrustend tere man, wiens
concentratievermogen het afgelopen
jaar aanzienlijk is verminderd, en
wiens dochters de opperste poortbe
wakers zijn geworden.
„Zij beperken zeker de toegang", aldus
verplichte lectuur zal zijn voor partijge-
Deng Nan is een jaar ouder en treedt
wat minder op de voorgrond dan haar
zus, maar ook zij is prominent aanwe
zig als Deng in het openbaar ver
schijnt.
In januari 1992 vergezelden de twee
vrouwen de Chinese leider op zijn cru
ciale bezoek aan het zuiden van China,
waar hij pleitte voor economische her
vormingen. Destijds werd gedacht dat
Deng Nan heeft geholpen met het
schrijven van zijn belangrijkste toe
spraken.
Op dit moment is het moeilijker het
beeld van de kleine, zieke oude man in
overeenstemming te brengen met het
idee dat hij nog steeds de machtigste
man van China is. Maar zijn invloed is
groter dan zijn vermogens. Dat bleek
bijvoorbeeld toen afgelopen najaar een
nieuwe verzameling van zijn toespra
ken werd gepubliceerd. „Zolang Deng
leeft, is hij er. Hij is nog steeds de op
perste leider. Zijn overtuiging leidt het
systeem", aldus een diplomaat.
Deskundigen denken dat de tekst van
belangrijke documenten nog steeds
door hem worden begeleid. Op som
mige dagen zou hij alerter zijn dan an
dere.
De invloed van Deng Rong zou bij de
meer liberale hervormers liggen. Vol
gens kranten in Hong Kong zou zij
hebben geholpen Deng ervan te over
tuigen dat hij afgelopen september
moest instemmen met de vervroegde
vrijlating van de dissident Wei Jings
heng. Dat was net voordat er een be
sluit zou worden genomen over de
Olympische Spelen in 2000. Zij heeft
hem doen inzien dat dat goede publi
citeit zou zijn voor China. Zij is ook het
enige gezinslid dat na haar vaders
dood een politieke rol wil spelen. Deng
Rong is al lid van het Nationale Volks
congres.
Er wordt echter niet verwacht dat
Dengs kinderen een belangrijke rol
zullen spelen in de factiestrijd binnen
de Chinese Communistische Partij, die
waarschijnlijk zal volgen op Dengs
dood. „Ik denk dat zij geen illusies
hebben over wat er gebeurt als Deng
sterft. Dus behartigen zij hun belangen
nu", aldus een westerse diplomaat. „Ik
denk dat zij gebruik maken van het feit
dat zij in staat zijn de toegang tot hun
vader in hun eigen voordeel te contro
leren, wetende dat hun dagen zijn ge
teld."
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
Minister Kooijmans (buitenlandse zaken) noemde zijn
driedaagse bezoek aan Hanoi een succes. Niet alleen kon
een overeenkomst over investeringsbescherming worden
getekend, ook beloofden de autoriteiten de deur wijd
open te zetten voor de 375 afgewezen Vietnamese asiel
zoekers die staatssecretaris Kosto (justitie) binnenkort wil
terugsturen. De meningen in Hanoi over hun veiligheid
op de lange termijn zijn echter verdeeld.
De wind heeft vrij spel in de
okergele Franse villa. Op de be
gane grond scharrelt een kat
tussen stukken cement en steen
op zoek naar etensresten. Ver
der is er geen teken van leven.
Tot uit een nis het zachte ge
zoem klinkt van wat een faxma
chine blijkt te zijn. Op het dak
van het oude gebouw wappert
een blauw dundoek met de def
tige letters Unhcr.
„Het is een beetje behelpen",
zegt de Amerikaan Christopher
Carpenlerverontschuldigend.
Hij is vertegenwoordiger in
Hanoi van de VN-vluchtelin-
genorganisatie. Een van de
hoofdtaken van de Unhcr is het
nagaan hoe het met de Vietna
mese remigranten is gesteld.
Als het aan Kosto ligt keren bin
nenkort maximaal 375 afgewe
zen asielzoekers terug naar
Vietnam. Carpenter kan al ruw
weg voorspellen hoe het die
groep zal vergaan. „De ervaring
wijst uit dat ongeveer eenderde
van de repatrianten succesvol
is, ongeveer een even grote
groep maakt het redelijk en nog
eens een derde deel heeft moei
te het hoofd boven water te
houden. Maar dat is niks bij
zonders. Bij de rest van de be
volking is het beeld niet wezen
lijk anders."
Nederlandse vluchtelingenorga
nisaties zoals Inlia, die zich de
afgelopen twee jaar om de uit
de Tsjechische Republiek af
komstige Vietnamezen hebben
bekommerd, maken zich echter
zorgen. Hoe veilig zijn de min
der succesvoUen in de handen
van het communistische regi
me? Een bewind dat nog maar
kort geleden zo hardvochtig was
dat in totaal bijna 800.000 men
sen in gammele bootjes het
land ontvluchtten?
„Met dit bewind kun je nergens
zeker van zijn", meent Nguyen
Low Chon, uitbaatster van een
klein restaurant in het centrum
van Hanoi. Haar vader werd in
1954, nadat Ho Chi Minh in het
noorden de Fransen had ver
dreven, voor tien jaar in een
werkkamp opgesloten omdat
hij als redelijk welgesteld burger
tot 'klassevijand' van het prole
tariaat werd geoormerkt.
Nu probeert Chon op de ruïnes
van die familiegeschiedenis op
nieuw een vermogentje op te
bouwen, maar zonder het verle
den te vergeten. „Drie keer
heeft de regering nieuw geld in
gevoerd, waardoor de oude
dongs op slag waardeloos wer
den. Het laatst nog vijf jaar gele
den. Ik vertrouw ze niet meer,
en als ik bootvluchteling was,
nog minder", zegt ze bitter.
Maar de Communistische Partij
Vietnam beweert de bakens te
hebben verzet. In 1986 introdu
ceerde premier Vo Van Kiet de
politiek van Doi Moi, gericht op
modernisering van de verkalkte
economie. Privé-ondernemer-
schap werd aangemoedigd, bui
tenlandse investeringen gesti
muleerd. Met de Verenigde Na
ties sloot de regering drie jaar
later een contract voor de gere
gelde terugkeer van de vele
tienduizenden bootvluchtelin
gen die nog in opvangkampen
in Hong Kong, Indonesië en
Maleisië verbleven.
Carpenter meent dat de Vietna
mese regering sindsdien woord
heeft gehouden. „Vanuit onze
ervaring kan ik zeggen: zij ko
men hun verplichtingen tegen
over de internationale gemeen
schap heel nauwkeurig na. Het
feit dat steeds meer vluchtelin
gen vrijwillig terugkeren, be
wijst voor mij dat er terecht een
klimaat van vertrouwen is." Dat
wil niet zeggen, tekent de Unh
cr-chef aan, dat er geen terug
gekeerde vluchtelingen achter
de tralies zijn beland. „Het
wordt een ander verhaal als re
migranten hun dissidente acti
viteiten voortzetten, of op een
andere manier de wet overtre
den."
De Communistische Partij, zo
heeft ook Kooijmans tijdens zijn
bezoek gemerkt, stelt het uiten
van kritiek niet echt op prijs.
Zijn pogingen de mensenrech
tenschendingen aan de orde te
stellen, werden zeer snel onder
de categorie 'subversief ge-
foto gpd paul koopman
schaard. Het relatief vrije poli
tieke klimaat in de voormalige
Sovjetunie levert alleen maar
chaos en armoede op, lijkt de
regering in Hanoi te hebben ge
concludeerd.
„Ia hoor eens: als je op een
feestje wordt uitgenodigd en de
sfeer bevalt je niet, dan ga je
niet met de gastheer in discus
sie. Dan moet je vertrekken",
zegt Adrie van Gelderen. Van
Gelderen, in Hanoi met eérbied
'de professor' geheten, is een
zelfbenoemd manusje-van-alles
op ontwikkelingsgebied. In de
vluchtelingenkampen van Hong
Kong zette hij een ingenieus on
derwijssysteem op, waarbij con
tainers werden omgebouwd tot
verplaats- en stapelbare school
lokalen. In Hanoi leidt hij nu
een low-budget onderwijs-ad-
viesbureau.
'Bloedlink en pisnijdig' wordt
Van Gelderen echter over het
populaire verhaal dat Vietna
mese remigranten uit Neder
land in hun geboorteland op re
presailles moeten rekenen.
„Wat een klinkklare onzin",
roept hij uit. „Oké, dit is een
een-partijstaat waar je niet zo
maar alles kunt doen. Maar het
zegt toch wel wat dat er niet één
geval bekend is van een Vietna
mese remigrant die wordt ge
discrimineerd."
De groep van 375 Vietnamezen
uit Nederland, zo valt in Hanoi
te beluisteren, heeft nog een re
latieve voorsprong. Zij zijn niet
in bootjes het land ontvlucht,
maar werden vrijwillig als gast-
arbeiders uitgezonden naar het
toenmalige Tsjecho-Slowakije.
Dat gold in de jaren tachtig als
een privilege. Wel kan het vin
den van huisvesting en een
baan (Vietnam heeft een ge
schatte werkloosheid van 20
procent) een probleem zijn.
Een wellicht nog hogere drem
pel vormt de min of meer be
rooide terugkeer naar de eigen
familie. Pieter Robijn, een Ne
derlander die sinds 1989 in
Hanoi werkt met Vietnamese
remigranten zegt: „Velen erva
ren hun térugkeer als gezichts
verlies. Men is er niet in ge
slaagd fortuin te maken en dan
valt het niet mee opnieuw bij de
familie te moeten aankloppen."
Mevrouw Chon wenst ze het al
lerbeste. „Ik hoop echt dat zij
een bestaan kunnen opbouwen,
en de regering zijn koers niet
verandert", zegt ze ernstig.
(Op uitdrukkelijk verzoek is de
naam van meirouw Chon ge
fingeerd)
De Chinese leider Deng werd tijdens zijn
zijn twee dochters.
een westerse diplomaat in Peking.
„Mensen moeten de familie vleien om
iets met hem te bespreken of zijn
goedkeuring te krijgen. Het is goed
mogelijk dat zij ook dingen doen in
zijn naam." „De belangrijkste vraag
is", aldus een andere diplomaat, „in
hoeverre hij nog bij zijn verstand is.
Zelfs het volledige Politburo weet dat
niet eens."
Er is een duidelijke parallel met de
laatste maanden van Mao Zedong,
toen twee vrouwelijke assistenten zijn
gebrabbel vertaalden en waardoor me-
bezoek aan het zuiden terzijde gestaan door
archieffoto
vrouw Mao aanzienlijke speelruimte
kreeg voor haar manipulaties.
Deng Rong is in 1950 geboren en is
Dengs jongste dochter. Sinds 1989 is ze
zijn persoonlijke secretaris. Zij regelt
alle bezoeken aan haar vader en ontcij
fert zijn zware Sichuïsche accent. On
der haar bijnaam Maomao is Deng
Rong ook hard op weg een van 's we
relds best verkopende auteurs te wor
den. Van het eerste deel van haar bio
grafie over Deng zijn meer dan twintig
miljoen exemplaren verkocht. Ze werkt
nu aan het tweede deel, wat eveneens
LONDEN RICHARD DOWDEN
THE INDEPENDENT
Toen koning Goodwill Zwelithini onlangs volledige
soevereiniteit eiste voor zijn Zulu-volk werd dit door
rechtgeaarde democraten bekritiseerd als een laak
bare poging om de moedige gang van president F.W.
de Klerk en Nelson Mandela naar een democratisch
Zuid-Afrika te ondermijnen.
De stellingname van de Zulu-koning, en met name
van zijn premier Chief Mangosuthu Buthelezi, wordt
in 'verlichte' kringen algemeen beschouwd als primi
tief en sektarisch, omdat de belangen van de stam
boven die van het land worden gesteld.
Maar bij veel Afrikanen vindt het door koning Good
will geuite verlangen wel degelijk weerklank. Ze zijn
bang dat een meer-partijen democratie zonder even
redige vertegenwoordiging ertoe zal leiden dat de
ene stam door de andere wordt overheerst.
De politieke realiteit in Afrika is niet te vergelijken
met de situatie in de westerse democratieën. Binnen
de door de Europese koloniale mogendheden in Afri
ka getrokken grenzen leven talloze verschillende vol
keren met een eigen taal en cultuur. Politieke partij
en vertegenwoordigen dan ook veelal hun eigen re
gio, volk of stam. In deze situatie hebben politieke
etiketten zoals democratisch, liberaal of nationaal
vaak weinig inhoud.
De politieke kaart van Afrika bestaat niet uit 52 lan
den, maar uit een wirwar van honderden culturele,
taalkundige en religieuze groepen. De machtsver
houdingen tussen deze groepen vormen de hoek
steen van de politieke stabiliteit op het Afrikaanse
continent. Dit betekent dat het westerse democrati
sche model, waarin de meerderheid regeert, in Afrika
niet volstaat. Het Afrikaanse democratische bestel
moet behalve op het individu ook op groepen zijn
gebaseerd.
In Ethiopië heeft de regering het tol haar prioriteit
gemaakt de bestuurlijke
banden tussen de verschil
lende Ethiopische volkeren
op een nieuwe leest te
schoeien. De Ethiopische re
gering gelooft dat er geen
vrede mogelijk is zolang de
bestuurlijke relaties tussen
de ruim tachtig verschillen
de taalgroepen niet worden
geregeld.
Terwijl in Zuid-Afrika de ras-
senaanduiding op de identi
teitskaarten wordt afge
schaft, roept Ethiopië juist
een systeem van rassenclas
sificatie in het leven. Het is
niet langer mogelijk gewoon
Ethiopiër te zijn, op de iden
titeitspapieren moet tevens
worden vermeld of iemand
Amharisch, Tigrayaans of
Oromo is. Bij de Ethiopische
algemene verkiezingen in
juni zullen de kiezers stem
men op kandidaten die openlijk de belangen van
hun eigen groep vertegenwoordigen. Na de verkie
zingen zal de Ethiopische grondwetgevende vergade
ring een nieuwe grondwet opstellen waarin de belan
gen van de verschillende groepen centraal zullen
staan. Zo zal het onder de nieuwe grondwet zelfs
mogelijk zijn dat een bepaalde groep zich van Ethio
pië afscheidt, zoals de Eritreërs al hebben gedaan.
Dit is ongeveer wat koning Goodwill en de Inkatha-
beweging in Zuid-Afrika voor ogen staat. President
De Klerk en het ANC wijzen dit verlangen van de
hand als een truc om onder de verkiezingen uit te ko
men, die Inkatha waarschijnlijk zwaar zal verliezen.
Maar in de visie van Inkatha vertegenwoordigt het
Afrika kent voorbeelden te over waar overheersing van de ene bevolkingsgroep door de andere tot burger
oorlog heeft geleid. In Zuid-Afrika staan de Zulu's tegenover de aanhangers van het ANC, veelal Xhosa's.
Het leger hier in Durban probeert de vrede te bewaren. foto reuter john woodroof
saai af. Binnen vier jaar
Stapten 34 van de 45 Afri
kaanse landen beneden de
Sahara over op het meer-
partijen systeem, hielden
verkiezingen of voerden in
grijpende politieke verande
ringen door.
Deze 'uitbarsting' van de
mocratie bevrijdde het ge
plaagde continent van een
aantal tirannen en zelfs de
alleenheersers die de om
wenteling overleefden
moesten verkiezingen toe
staan. Afrikanen in landen
als Malawi, Ghana, Zaïre en
Mozambique amochten kri
tiek uiten op hun regering,
politieke gevangenen wer
den vrijgelaten en er ver
schenen talloze onafhanke
lijke dagbladen.
Maar de meer-partijen de
mocratie heeft ook diepe
1 ANC voornamelijk één bepaalde groep, de Xhosa, die verdeeldheid gebracht. Tien jaar geleden v
tde
t de verkiezingen de Zulu's zullen gaan overheer
sen. En Afrika kent voorbeelden Burundi, Angola
te over waar een dergelijke overheersing van de
ene groep door de andere tot burgeroorlog heeft ge
leid.
Toen veel Afrikaanse koloniën in het begin van de ja
ren zestig zelfstandig werden, geloofde men dat de
een-partij staat het best beantwoordde aan de be
hoeften van de nieuwe landen, die zich nog in een
ontwikkelingsfase bevonden. Maar dit politieke sys
teem produceerde corrupte dictaturen van een zich
zelf verrijkende elite. Mede onder druk van het Wes
ten zwoer Afrika rond 1990 de één-partij staat mas-
verschillende stammen en moedertalen in veel Afri
kaanse landen een politiek taboe. Regeringen streef
den naar de afschaffing van de stammencultuur.
Maar toen de politieke partijen op het toneel ver
schenen, werden oude rivaliteiten weer tot leven ge
wekt die in de koloniale tijd en onder het een-partij
systeem waren onderdrukt. Op macht beluste politici
in landen als Kenya, Togo en Nigeria wakkerden de
aloude groepssaamhorigheid aan en misbruikten die
voor hun eigen doeleinden. De treurige balans is dat
verkiezingen in Afrika sinds de invoering van het
meer-partijen systeem nauwelijks goed functione
rende, stabiele regeringen hebben opgeleverd.
Jonas Savimbi hernieuwde de Angolese burgeroorlog,
na zijn nederlaag in de verkiezingen. President Ba-
bangida van Nigeria annuleerde het verkiezingsresul
taat omdat de 'verkeerde' man won. In Burundi werd
het nieuw gekozen staatshoofd door de vorige
machthebbers vermoord, hetgeen tot massa-slach
tingen leidde tussen Hutu's en Tutsi's. De oppositie
partijen in Kenya konden geen front vormen en pre
sident Daniel arap Moi wist de macht te behouden.
Een uitzondering vormt Uganda, waar begin deze
week verkiezingen werden gehouden. Daar mochten
de kandidaten voor de grondwetgevende vergadering
alleen op persoonlijke titel campagne voeren. Politie
ke groeperingen mochten niet als zodanig meedoen.
President Museveni wijs geworden door de wrede
Ugandese geschiedenis vreest dat politieke partij
en, eenmaal toegelaten, zich ontpoppen als etnische
belangengroepen en stammentwisten zullen bevor
deren. Het Ugandese model kan andere landen tot
voorbeeld dienen.
Zuid-Afrika, Uganda en Ethiopië hebben elk een an
dere route gekozen in hun poging om mensen met
verschillende ethnische en culturele achtergronden
tot een samenhangende natie te smeden. Het ANC
en de Nationale Partij proberen met veel omzichtig
heid en geduld een huis te bouwen waarin iedereen
kan leven.
Maar misschien moeten ze een voorbeeld nemen
aan Ethiopië en een achterdeur inbouwen om groe
pen die zich op geen enkele manier met de nieuwe
staat verbonden voelen niet in het nauw te drijven,
maar een uitwijkmogelijkheid te bieden. In dit licht
bezien kan de eis van koning Goodwill voor een ei
gen Zulu-staat in Zuid-Afrika niet eenvoudigweg
worden afgedaan als reactionair.
VERTALING: AAARGREET HESLINGA
