Jan van Goyen in het Mauritshuis Cultuur Kunst Ilias in nieuwe theater Toneelgroep Amsterdam Kunst tijdens Pasen in Hooglandse kerk Beeldengrap 'Roxette is alleen maar feest' Klavecimbelfestival in IJsbreker Amsterdam VRIJDAG 1 APRIL 1994 Van der Hoogtprijs Geertrui Daeni leiden De Vlaamse schrijfster Geertrui Daem krijgt de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1994 voor haar verhalenbundel Bo niface. Dat heeft het bestuur van de Maatschappij der Neder landse Letterkunde in Leiden gisteren bekend gemaakt. De aan moedigingsprijs bedraagt 5000 gulden. Eerder werden Jan Brok ken. Anna Enquist, Margriet de Moor, Marie Kessels. Charles Ducal en Mare Reugebrink onderscheiden. Iceparty in Grote Beer leiden Iceparty treedt maandag 4 april op in café de Grote Beer in Leiden. De band speelt stevige rock met jazzy en soulinvloe- den. Het optreden aan de Rembrandtstraat begint om 22.30 uur. Tekenen in de oudheid alphen aan den run De Alphense kunstenaar Willem van den Broek begint in mei een cursus tekenen in samenwerking met Expressie 70. Het themapark Archeon met zijn historische ge bouwen model. Deelnemers krijgen les in technieken met pot lood. pittkrijt en inktpen. De cursus duurt tien lessen en is op dinsdag of donderdag. Voor informatie en aanmelding: Expres sie 70,01720-93737. Geen verlaging BTW op kunst den haag Het kabinet is niet van plan de kunst van het hoge btvv-tarief (17,5 procent) over te hevelen naar het lage btw-tarief van zes procent. Voor een dergelijke operatie heeft het kabinet geen geld. De maatregel zou minimaal 60 en maximaal 155 mil joen gulden kosten, afhankelijk van de vraag welke kunstuitin gen in het lage btw-tarief gaan vallen. Dit blijkt uit een brief van staatssecretaris Van Amelsvoort (financiën) en minister d'Anco- na (wvc) aan de Kamer. Acteur Bill Travers overleden coldharbour» De Britse acteur Bill Travers, de mannelijke hoofdrolspeler uit de film 'Born Free' (1964), is dinsdag op 71 -ja rige leeftijd in zijn slaap overleden. Dat heeft het Born Free Fonds gisteren bekendgemaakt. Travers en zijn echtgenote Vir ginia McKenna speelden in de film het echtpaar George en Joy Adamson, dat tientallen verweesde of in gevangenschap gebo ren leeuwen leerde te overleven in het wild. Het succes van de film zette Travers en McKenna ertoe het Born Free Fonds op te richten, dat zich inzette voor de rechten en bescherming van dieren. Het fonds wordt tegenwoordig geleid door William Tra vers, een zoon van het echtpaar. Meer belangstelling voor dans Amsterdam De belangstelling voor dans neemt toe. Uit het rap port Voorslellings- en bezoekcijfers, seizoen 1992/1993, blijkt dat het aantal bezoeken ten opzichte van het seizoen ervoor met 3,5 procent toenam. Hel aantal voorstellingen steeg met 3 pro cent. De onderzoekers spreken overigens niet over bezoekers aantallen omdat iemand meerdere bezoeken kan afleggen. In de twee voorgaande seizoenen was er sprake van een lichte daling. Het onderzoek is in opdracht van het Directie Overleg Dansge zelschappen (DOD) uitgevoerd onder de tien structureel gesub sidieerde gezelschappen die bij dé organisatie zijn aangesloten: Het Nationale Ballet, het Nederlands Dans Theater (NDT), Sca- pino Rotterdam, Het Folkloristisch Danstheater, Introdans, Re flex, De Rotterdamse Dansgroep, Dansgroep Krisztina de Chatel, Djazzex en de Dansers Studio. Veel poëzie verkocht in Boekenweek amsterdam Het thema poëzie van de Boekenweek heeft de ver koop van de dichtbundels geen windeieren gelegd. Dat blijkt uit een enquête die de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) heeft gehouden tijdens het boeken- festijn (16 tot en met 26 maart). Van de klanten die het Boeken weekgeschenkvan Hella S. Haasse ontvingen, kocht 17 procent een dichtbundel. In andere jaren was dat amper één procent. Het onderzoeksresultaat betekent dat ruwweg 100.000 i dit jaar poëzie kochten in plaats van proza. Haags museum is twee werken van Leids landschapschilder rijker Dit voorjaar kreeg het Haagse Mauritshuis het fraaie 'Rivierzicht met kerk en boerderij' van de in Lei den geboren schilder Jan van Goyen ten geschenke. Samen met een onlangs in langdurig bruikleen ver worven schilderij en zeven werken die het museum al langer in bezit had is het Mauritshuis nu in staat ne gen werken van Van Goyen te tonen die tesamen een representatief beeld geven van één van de belangrijk ste landschapschilders uit de Gouden Eeuw. leiden «jan rusdam bijzonder in haar nopjes met de schenking door de American Friends of the Mauritshuis. Het 'Rivierzicht met kerk en boerderij' dateert uit de laatste levensjaren van Jan van Goyen (1596-1656), een periode die wordt beschouwd als het hoogtepunt van zijn loopbaan. 'Winterlandschap' (1626), 'Landvolk bij een vervallen boerderij' (1631) en 'Duinland schap met een landweg' (±1625) zijn typisch vroege Van Goyen's waarin de natuur het hoofdon derwerp is en de mens een ta melijk ondergeschikte rol speelt. De kleuren zijn overwegend so ber en zorgvuldig op elkaar af gestemd. In 'Rivierzicht met kerk en boerderij' (1653) is een meer trefzekere schilderwijze herken baar. ,,Het schilderij toont dui delijk de hand van de ervaren meester die met zichtbaar ge mak zijn penseel hanteerde en in korte tijd een aangenaam landschap op het paneel kon zetten", aldus Edwin Buijsen, conservator van het Maurits huis. Een dergelijk karakteristiek en kleurrijk paneel onbrak tot dusver in de collectie van het Mauritshuis. Het werk toont een brede ri vier met aan de oever een aantal eenvoudige boerderijen en een hooischelft. Achter de boerderij en rijst de toren op van een laat middeleeuwse kerk. Van Goyen streefde er niet naar exact de werkelijkheid weer te geven. Meestal voegde hij een aantal dingen samen om een zo aan trekkelijk mogelijk compositie te creëren. De markante toren in 'Rivier zicht met kerk en boerderij' 'Riviergezicht met kerk en boerderij' (1653), te zien op de tentoonstelling 'Jan van Goyen in het Mauritshuis'. iet. kunnen waarschijn- heeft men nog thuisbrengen, ma lijk gaat het on smelting van de kerktorens van Ouderkerk aan den Amstel en Scheveningen. Tweederangs Jan van Goyen werd in 1596 in Leiden geboren als zoon van een schoenmaker. Na afronding van zijn leerperiode trouwde hij in 1618 met Annetje Willemsdr. van Raelst. In 1632 verhuisde hij van Leiden naar Den Haag. In het Stedelijk Museum De La- kenheil in loeiden hangt zijn 'Ge zicht op Leiden' waarin Van Goyen zijn geboortstad schil derde vanuit het noordoosten. De belangstelling van het Mauritshuis voor het werk van Van Goyen is al meer dan een eeuw oud. In 1889 kocht de toenmalige directeur van het Mauritshuis, Abraham Bredius, kort na zijn aantreden, de eerste Van Goyen voor het museum: het 'Gezicht op Dordrecht vanuit Papendracht'. Van Goyen werd in die tijd niet door iedereen bewonderd. De aan koop leverde de museumdirec teur forse kritiek op. Victor de Stuers, die de minister van bin nenlandse zaken adviseerde over de aankopen van de rijks musea, vond Van Goyen maar een tweederangs sclylder. Toen Bredius een tweede werk van Goyen wilde kopen stak hij daar een stokje voor. Maar de muse umdirecteur liet zich niet uit het veld slaan en kocht het schilde rij 'De riviermonding' uit eigen middelen. v Nu, zo'n honderd jaar later, wordt Jan Van Goyen als een van de belangrijkste landschap schilders uit de Gouden Eeuw beschouwd. Zijn naam wordt in een adem genoemd met Jacob van Ruisdael, Meindert Hobbe- ma en Aelbert Cuyp. Van Goyen was een echte specialist die ge durende zijn lange loopbaan bijna alleen maar landschappen heeft geschilderd. Schuld Het Mauritshuis bezat tot voort kort zeven schilderijen van Van Goyen. Dat lijkt veel, maar het is een bescheiden aantal gezien Van Goyen's enorme produktie van zo'n 1200 'schilderijen. De schilder moest wel zo produk- tief zijn omdat hij voortdurend op zwart zaad zat. Bij zijn dood, in 1656, liet hij een grote schuld Dit voorjaar kreeg het Mau ritshuis ook een vroeg winter landschap van de Leidse schil der in permanent bruikleen van dc Rijksdienst Beeldende Kunst in bruikleen. De nieuwe aan winsten stellen het Mauritshuis in staat een completer beeld te geven van het werk van Van amsterdam Chinese muziek op Holland Festival amsterdam gpd Nieuwe Chinese muziek en het verschijnsel muzikale bewerkin gen zijn in juni de hoofdthe ma's van het Holland Festival 1994. Van de twaalf concerten zijn er drie vrijwel geheel gewijd aan recent werk van Chinese componisten. In één voorstel ling brengt het Holland Festival in één voorstelling ook de we reldpremière van de kamerope ra's 'Wolvendorp' van Gui Wen- jing en 'The death of Oedipus' van Qu Xiaosong. Hoogtepunt wordt volgens de organisatie de wereldpremière van de bewerking van een pre ludium en fuga uit Bachs 'Das Wohl'temperierte Wavier' door de Russische componist Alexan der Knaifel. De Engelse regisseur Peter Brook brengt 'The Man who' op basis van Oliver Sacks' boek 'De man die zijn vrouw voor een hoed hield'. Zijn collega Peter Zadek uit Duitsland regisseert het Berliner Ensemble in een voorstelling van 'Antonius en Cleopatra" van Shakespeare. Het dansprogramma wordt gedomineerd door het mega project 'Ocean' van Merce Cun ningham. Onder het motto 'Mondriaan' presenteert het Nederlands Daus Theater nieu we choreografieën van Van Ma nen en Kylian. Bij Nationale Ballet werken jonge choreogra fen samen met jonge compo nisten en het Asko Ensemble voor een gezamenlijke voorstel- ling. Toneelgroep Amsterdam neemt de nieuwe huisvesting op het terrein van de voormalige Wes tergasfabriek in Amsterdam in gebruik met de 'Ilias' van Homerus. Aan het stuk, dat Pe ter Oosthoek regisseert, doet nagenoeg dc gehele cast van het toneelgezelschap mee. De pre mière in het nieuwe theater, dat is omgedoopt tot Transforma torhuis Toneelgroep Amster dam (TTA), vindt op 11 novem ber plaats. De voorstelling loopt tot eind december. De tweede produktie die in het TTA z'n première beleeft, is 'Timon van Athene' van Shake speare. Pierre Audi. artistiek di recteur van De Nederlandse Opera regiseert het stuk. Gerrit Komrij is verantwoordelijk voor de vertaling. Timon van Athene, gespeeld door onder meer Joop Admiraal, Pierre Bokma, Titus Muizelaar en Gerardjan Rijn- ders, gaat op 21 januari in pre- Erasmusprijs voor kunstenaar Polke amsterdam De Duitse beeldend kunstenaar Sigmar Polke (1941) krijgt de Erasmusprijs 1994. Aan de on derscheiding is een bedrag van 300.000 gulden verbonden. De Stichting Praemium Erasmia- num in Amsterdam kent de prijs jaarlijks toe aan een soon of instelling die een Europa belangrijke bijdrag heeft geleverd op cultureel, s< ciaal of sociaal-wetenschappt lijk terrein. Vorig jaar won de Duitse toneelmaker Peter Stein de prijs. Polke krijgt de prijs voor de creatieve en levendige bijdrage die hij heeft geleverd aan de Eu ropese kunst. Daardoor heeft hij onze opvatting over moderne kunst vernieuwd cn verbreed, zo stelt de stichting. De organi satie beschouwt Polke als één der sleutelfiguren in de wereld van de moderne kunst. foto pr Goyen dan tot dusver mogelijk was. Tot en met 23 mei is daar om een kleine Van Goyen-pre- sentatie ingericht onder de titel 'Jan van Goyen in het Maurits huis' waarin alle ontwikkelingen van zijn stijl goed te volgen zijn. 'Jan van Goyen in het Mau ritshuis'. Korte Vijverberg 8, Den Haag: dinsdag t/m zaterdag 10.00-17.00 uur. zon- en feest dagen 11.00-17.00 uur. Meer geld voor monumenten amsterdam anp Het jaarlijkse budget voor de monumentenzorg in Neder land wordt verdubbeld naar 160 miljoen gulden. Met dat geld kan de achterstand bij de restauratie van monu menten in het jaar 2005 zijn ingelopen. Dat staat volgens R. Apell, directeur van het Bureau Monumentenzorg .Amsterdam in het Strate gisch Plan voor de Monu mentenzorg. Apell zei dat gisteren in de Noorderkerk in Amsterdam. Minister D' Ancona van WVC presenteert haar mo- numentcnplan op 14 april in Dordrecht. Een woordvoer ster van het ministerie van WVC zegt de inhoud van het voorstel van de bewinds vrouw nog niet te kennen. Een verdubbeling van het bugdet noemt zij 'niet on denkbaar'. Het Strategisch Plan is sa mengesteld op basis van het onderzoeksrapport Monu menten beter bekeken, dat in december verscheen. Daarin stelden de onderzoekers dat per jaar 190 miljoen gulden nodig is voor de restauratie van de huidige rijksmonu menten en de monumenten uit de periode 1850-1940, die de komende jaren als rijks monument worden aange merkt. Uil het rapport bleek dat 60 procent van de rijks monumenten in goede staat verkeert en dat 30 procent binnen tien jaar moet wor den gerestaureerd. De overi ge 10 procent kan later wor den opgeknapt. In totaal is ongeveer 3.6 miljard gulden nodig, aldus het rapport. den haag gpd 'Ongewenste' beelden krijgen een 'laatste standplaats' op een terrein in Biddinghuizen, nabij Dronten. Kosten: 2,5 miljoen gulden, bijeengebracht door ge meenten, sponsors, 'Europa' en particulieren. Dat persbericht stuurde de stichting Beelden in Nederland rond. In het schrij ven staat dat de overkomst over het beeldenreservaat nog deze week wordt ondertekend: van daag op 1 april. Met dit beeldenreservaat is een oplossing gevonden voor het probleem van ruim 1.000 overbodige beelden in ons land: kunstwerken die door de bevol king (of gemeenten) zijn ver nield, verontachtzaamd of zelfs gesloopt, zoals onlangs nog met het beeld van Herman Makkink in Amsterdam. Woordvoerster stichting Beelden in Nederland: „Een persbericht, nee, ik weet van niets. Ik zit hier ook maar toevallig." Woordvoerster gemeente Dronten: „Jazeker, er is bij Bid dinghuizen een terrein van 16 hectare waarmee men wel wat van plan is." Beleidsmedewerkster Rijks dienst Beeldende Kunst (knal lende lach): „We weten van niets. Wat zegt u: een bedrag van 2, 5 miljoen?! Voor onge wenste beelden?! Als we dat in de beeldende kunst ter beschik king hadden...(knallende lach)." Zwedens succesvolste duo komt met nieuwe cd: leiden Tien kruiswegstaties van de Leidse te kenaar/fotograaf Piet de Boer hangen tijdens de Paasdiensten dit weekeinde in de de Hoog landse kerk. Het is de bedoeling dat de etsen. geregeld te zien zijn. Je moet het niet zien als een expositie van mijn werk, ik heb ze hier ge hangen als meerwaarde voor deze mooie kerk, om hem nog meer in de belangstelling te zet- de kerk in mei voor het publiek wordt ten." De Boer heeft het plan om de kruisweg opengesteld, gedurende de hele zomerperiode binnenkort met nog twee staties te voltooien. „Een aantal jaren geleden heb ik op verzoek een van de staties gemaakt. Ik ben er later op doorgegaan. Ze hebben een symbolische ach tergrond, ze vertegenwoordigen ook het lijden van de joden in de laatste wereldoorlog." fo to loek zuyderduin Baalbergen's meubel lease service De nieuwe manier van zorgeloos inrichten. Vraag naar de folder! amsterdam Het klavecimbel: voor de één het symbool van oude, tuttige tingeltangel muziekjes. Voor anderen één van de hoofdaltaren, waarop de liturgie van de historische mu- ziekpraktijk wordt beleden. Een week lang, van 3 tot en met 10 april, onder auspiciën van het Amsterdamse muziekcentrum De IJsbreker, speelt een keur van nationale en internationale musici op een festival gewijd aan dit instrument. Annelie de Man, één van de initiatiefnemers, is samen te horen met de in Reykjavik geboren Thora Johan- Op de vraag waarom het klavecimbel •oor de hedendaagse componist een inte ressant medium is. repliceert Johansen: „Componisten vinden het klavecimbel óf verschrikkelijk óf fantastisch." De Man vult aan: „Het is een buitengewoon ritmisch precies instrument en dat valt tegenwoor dig zeer in de smaak bij componisten. En het is weer eens wat anders dan de piano. Het heeft bovendien geen enkele relatie met de negentiende eeuw. Componisten willen zich immers al tijden bevrijden van de vorige eeuw. Met het klavecimbel ben je daar in één klap van af: geen enkele remi niscentie meer aan Wagner of Brahms." „Mollig, wollig, rond," zo typeert Johan sen de klank van het klavecimbel. „Je hoort het altijd in horror films." „Heel spichtig en loch ook weer warm." luidt de omschrijving van Annelie de Man. Dat er met het klave cimbel ook andere dan horror-effecten kunnen worden opgeroepen, dat loonde ie mand als John Gage aan, toen hij in 1969 zijn HPSCHD presenteerde. Mozart is hierin te horen tegelijk met fragmenten van Beethoven, Chopin, Schumann en Cage. Te zamen met allerlei elektronisch geknars en gepiep realiseren De Man en Johansen met nog vijf klavecinisten deze intrigerende, neurotische kakofonie. De uitvoering nag als één van de hoogtepunten van de festival worden beschouwd. IJsbreker Klavecimbel Festival in Amster dam is van 3 april tot en met 10 april. In lichtingen: telefoon 020-5681805. schiphol els smit Ooit was 'Roxette' de titel vai een hit van de groep Dr Feel good. Sinds een jaar of zes is e maar één Roxette: het zo sue cesvolle, vrolijke duo uit Zwe den: Marie Frederiksson Gessle. Miljoenen platen heb ben ze inmiddels verkocht. Het nieuwe album van Roxette 'Crash! Boom! Bang' komt hal verwege deze maand uit. Zan geres Frederiksson aan het woord over de belevenissen van afgelopen tijd. „Soms heb ik het idee dal tachtig procent van wat we doen business is en maar twintig procent muziek. Totdat je op het podium staat. Dan weet je weer je dat het allemaal om de muziek is begonnen. Hoewel, ik realiseer me hoe lan ger hoe meer dat het belangrijk is een goed privé-leven te heb ben. Dat staat ook Per voor ogen. Hij is vorig jaar getrouwd. Ik heb een dochter van tien maanden. Mijn man. ook een musicus, heeft nu een heel jaar vrijgenomen, zodat hij er altijd voor Josephine kan zijn. Je thuis is je basis. Alleen als het daar goed is. kan je optimaal muziek maken." Een goed jaar geleden leverde Frederiksson haar vierde solo album af. In het Zweeds, tekst en muziek van haar hand. „Ik héb er af en toe behoefte aan te bespiegelen. Kijk, met Roxette is het altijd feest, alleen maar feest. Per vindt dat fantastisch. Ik vind dat ook, maar ik moet af en toe, als fggenwicht, iets an- Marie Frederiksson: „Roxette is Pers kind en ik ben haar tante." foto ders doen. Een beetje over de waarden van het leven naden ken. Als ik dat onder woorden wil brengen, kan ik dat het bes te in mijn eigen taal. Ik zou in het Engels nooit zo exact m'n gevoelens kunnen beschrijven. Per daarentegen denkt onder hand in het Engels en hij schrijft natuurlijk de muziek al met de Engelse tekst in z'n hoofd". Tante „Welbeschouwd vullen wij el kaar precies aan. Hij wil altijd vooruit, voor hem bestaat alleen Roxette. Ik ben degene die op gezette tijden zegt: 'Ho, ho, even de blik op elders'. Om de verhoudingen weer te geven: Roxette is Pers kind en ik ben haar tante. Dat weten we van elkaar en dat respecteren we. Ach, we kennen elkaar al zo lang. We hebben samen zo veel meegemaakt. Daarmee leg je een fundament dat vrijwel niet is stuk te krijgen". „We kennen elkaar door en door, we weten precies wat we doormaken. Ik vraag me wel eens af of ik, als ik solo zo'n suc ces zou hebben gehad als wij nu met de band hebben meege maakt, ik het wel had aange kund. In feite kwam ons succes zo plotseling. Uiteraard was het fantastisch, maar ons leven werd er zo ingrijpend door ver anderd. Ik was daar totaal niet op voorbereid. We doen nu be wust dingen anders op de ko mende tournee die, denk ik, in september start. We nemen een lange aanloop, meer rustpau zes. We doen het dit maal op ons gemak."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 29