De hoge prij s
van extra banen
Britse premier Major ontbeert zelfs de steun van zijn partij
Kleine man dupe
van hogere premie
autoverzekeringen
Feiten &Meningen
DONDERDAG 31 MAART 1994
ERI
OPINIE
In Nederland moet iedere automobilist zich
verzekeren voor schade, die hij of zij aan
een ander (zijn bezit) toebrengt, de WA-ver
zekering. Wie zich daarnaast wil indekken
tegen zaken als diefstal of schade aan de ei
gen auto, dient een All Risk-verzekering af
te sluiten of ten minste een WA-Casco.
De verzekeringsmaatschappijen baseren
de hoogte van de premie op de te verwach
ten uitkeringen plus een bepaald bedrag
aan reserveringen voor de toekomst. Daar
naast doen ze er een schepje bovenop voor
personeels-, huisvestings- en apparaatskos
ten en uiteraard een stukje winst. Tot zover
niets aan de hand.
Waar de schoen wringt, is dat niet alle au
tomobilisten een even grote potentiële
schadepost zijn voor de assuradeur maar
wel evenredig moeten meebetalen bij pre
mieverhogingen. Natuurlijk, er zijn in de
loop der jaren verfijningen aangebracht.
Wie nooit brokken maakt, kan een zoge
noemde bonuskorting krijgen op zijn pre
mie die kan oplopen tot 75 procent.
Daarnaast moeten jongeren onder de 23,
24 jaar vaak meer premie betalen omdat
vooral zij nogal eens met een slok op rijden
en een boom van rechts dan geen voorrang
verlenen. Verder is het logisch dat iemand
die veel kilometers maakt bijvoorbeeld
meer dan 20.000 kilometer per jaar meer
risico loopt schade te veroorzaken. Maar
dan heb je het wel gehad.
De verzekeringsmaatschappijen hebben
per 1 januari hun premies flink verhoogd
in sommige gevallen tot 25 procent om
dat vooral letselschades en diefstallen van
en uit auto's een steeds groter beslag leggen
op het ingelegde premiekapitaal. Verder
zorgen chauffeurs van de duurdere sport
wagens, vooral de jongere onder hen, voor
veel materiële schade als gevolg van roeke
loos snel rijden. Reden waarom veel maat
schappijen voor de duurdere merken als
Porsche, Ferrari, Chevrolet en Lotus al een
individueel acceptatiebeleid hebben en een
maatschappij als Hooge Huys deze race
monsters al niet eens meer accepteert van
wege de hoge risico's.
Deze week werd een nieuwe premiever
hoging van tien tot vijftien procent aange
kondigd. Nationale Nederlanden (NN), on
derdeel van ING Groep, bijt het spits af en
laat weten dat de kosten anders niet meer
zijn op te brengen. Andere maatschappijen
zullen vermoedelijk volgen. Vooral omdat
de argumenten van NN op zich redelijk lij
ken vooral ten aanzien van letselschades.
Rechters neigen er toe steeds hogere bedra
gen aan smartegeld uit te keren per handi
cap als gevolg van een verkeersongeluk.
Daarbij gaat het om niet bepaald kinder
achtige bedragen, terwijl daarnaast ook zie
kenhuiskosten, hersteltarieven van auto's
en tal van andere kosten blijven stijgen.
Je kunt je afvragen of mensen, die vroeger
het ziekenhuis zijn ingereden en nu nog
steeds van een minimale WAO-uitkering le
ven, niet zeer onrechtvaardig zijn behan
deld. Ze zouden nu veel meer smartegeld
krijgen.
Nee, de structurele onrechtvaardigheid
zit vooral in de prijsopdrijvende factor 'dief
stal van en uit auto's'. Wie in een wal duur
dere middenklasser rijdt, loopt meer kans
dat zijn auto wordt gestolen. Vooral auto's
als Lancia, Mercedes, Opel (Kadett) en VW
(Golf) zijn gewild, terwijl de eigenaar relatief
niet meer verzekeringspremie betaalt dan
de eigenaar van een Skoda.
Nu blijkt dat het aantal diefstallen van
auto's in 1993 weer zeventien procent ho
ger is dan het jaar er voor, zijn de verzeke
ringsmaatschappijen er als de kippen bij
met een nieuwe prijsverhoging. Dat de ei
genaren van minder diefstalgevoelige boli
des hun premie eveneens zien stijgen, is
voor NN niet van belang. „We gaan uit van
het solidariteitsbeginsel", aldus een woord
voerder.
Van individuele tariefstelling ten aanzien
van de diefstalgevoeligheid van een auto wil
NN niets weten. Wel mikt de maatschappij
op een goede, sluitende preventie. NN
denkt onder meer aan gratis graveren van
kentekens op ruiten en dergelijke. De
ANWB mikt op de inbouw van een soort
elektronische chip met een onuitwisbare
code, die het terugvinden gemakkelijker
zou maken.
Volgens een Haarlemse verzekeringsma
kelaar is het nu al zo dat veel van de drie
honderd maatschappijen van eigenaren
van duurdere auto's een alarm op de auto
vragen. Maar dat geldt alleen voor auto's in
risicogebieden als grote steden en dergelij
ke. zegt hij.
Al met al blijft de onrechtvaardigheid in
stand. Die geldt overigens niet alleen ten
aanzien van het type auto en de waarde
daarvan op de markt voor gestolen auto's.
Ook blijkt dat eigenaren van kostbare ge
luidsapparatuur een veel hoger risico lopen
om hun auto met vernield dashboard terug
te vinden. Los van het eigen risico, dat vrij
wel iedereen moet (mee)betalen, krijgen de
gedupeerden hun spullen gewoon vergoed
tot doorgaans duizend gulden. Iemand, die
een goedkope radio/cassetterecorder heeft
die niet interessant is voor dieven, betaalt
mee aan de schade van de ander.
Het zou de maatschappijen sieren, wan
neer ze de kosten in rekening brengen bij
die mensen die de gelegenheid scheppen,
waar de spreekwoordelijke dief vervolgens
op afkomt. Een dure auto rijden wordt dan
wellicht iets duurder, maar de zwaarste las
ten worden dan ook gedragen door de
sterkste schouders. De kleine man met zijn
Lada van vijf jaar .oud hoeft dan ook niet op
te draaien voor een premieverhoging, die
voor het grootste deel wordt veroorzaakt
door eigenaren van een Mercedes of een bij
het dievengilde minstens zo populaire
nieuwe Lancia.
JAN PETER VERSTEEGE
De meeste Nederlanders gaan er in de komende kabinetsperiode flink in koopkracht op achteruit. Uitkeringsontvangers wor
den in verhouding het zwaarst gegrepen. Omdat alle partijen het leeuwedeel van de beoogde miljardenbezuinigingen zoeken
in de sociale zekerheid, raken mensen met een uitkering steeds verder achterop bij de economische actieven.
Politici zijn er echt niet op uit mensen met een uitkering te pesten. Zij achten snoeien in de verwilderde tuin van de verzor
gingsstaat echter onontkoombaar. Is er minder geld nodig voor de uitkeringen, dan kunnen de sociale premies en de loonbe
lasting omlaag. Dat maakt arbeid goedkoper. Hoe lager de prijs van arbeid, hoe meer mensen een baan zullen vinden. In de
ogen van politici moeten uitkeringsontvangers dus een offer brengen in het belang van de werkgelegenheid. Een aantal van
hen zal persoonlijk profiteren van de door economen voorspelde banengroei.
ILLUSTRATIE INGRID JOUSTRA
Uitvoering van hel verkiezingsprogramma
van de WD levert, volgens becijferingen
van het Centraal Planbureau, de meeste ex
tra banen op. In 1998 zou ons land 200.000
uitkeringsontvangers minder kunnen tellen.
Nog eens vier jaar later zijn er zelfs 350.000
mensen meer aan de slag. Voor deze spec
taculaire banenwinst betalen mensen die
zijn aangewezen op een uitkering een hoge
prijs: de komende vier jaar krijgen uitke
ringsontvangers er van de liberalen geen
gulden bij. Hun uitkering wordt bevroren.
De WD maakt hierbij een uitzondering
voor de bejaarden. Hun AOW volgt volledig
de - overigens geringe - stijging van de
CAO-lonen. Omdat het leven in de komen
de kabinetsperiode een procent of tien
duurder wordt, keldert de koopkracht van
een echtpaar in de bijstand (uitkering nu
netto 1.870 gulden per maand) in totaal
met negen procent (min 170 gulden). Een
bejaard echtpaar zakt door het WD-pro-
gramma 130 gulden per maand terug, een
koopkrachtverlies van zeven procent.
MINISTELSEL
De grootste bezuiniging bereiken de libera
len door invoering van een 'ministelsel'
voor iedereen die na 1 januari 1995 een be
roep gaat doen op de sociale zekerheid. Wie
straks werkloos, ziek of arbeidsongeschikt
wordt, krijgt een uitkering van netto 1120
gulden in de maand. Voor een echtpaar
wordt dit aangevuld tot 1.870 gulden (het
netto minimum maandloon). Deze mini
mumuitkeringen blijven tot 1999 bevroren.
Door de bevriezing van zijn minimumuit
kering verliest de werkloze of arbeidsonge
schikte kostwinner in de loop van vier jaar
170 gulden koopkracht per maand.
Wie een boven minimale uitkering wenst,
moet z/c/?ze//bijverzekeren. Werkgevers
kunnen ook met hun werknemers afspre
ken, dat het bedrijf een toeslag op de mini-
uitkering regelt. Die toeslag kan recht-
streeks uit de bedrijfskas worden betaald.
Ook kan het risico dat toeslagen moeten
worden uitgekeerd bij een verzekeraar wor
den ondergebracht.
Het Centraal Planbureau neemt op grond
van ervaringscijfers aan dat het mini-zie
kengeld van negen van de tien werknemers
met zo'n toeslag zal worden opgehoogd, en
dat de mini-WAO van drie van de vier werk
nemers via een toeslag wordt opgekrikt.
Slechts één op de tien werkloos geworden
werknemers zou mogen rekenen op een
toeslag op zijn mini-WW-uitkering.
De invoering van dit ministelsel leidt ertoe
dat de WD na vier jaar liefst veertien mil
jard gulden op de sociale zekerheid weet te
bezuinigen. De hierdoor mogelijk gemaakte
lastenverlichting leidt tot lagere arbeidskos
ten en op wat langere termijn tot een spec
taculaire banengroei. Mensen met een mi
ni-uitkering zijn bovendien geprikkeld om
eerder nieuw werk te aanvaarden, ook wan
neer dit minder aangenaam of slechter be
taald is.
De andere grote partijen zwaaien wat min
der fanatiek met de bezuinigingsbijl. Bij uit
voering van hun programma neemt het
aantal banen dan ook duidelijk minder toe.
Door het CDA-programma zal het aantal
uitkeringsontvangers in 1998 met 135.000
zijn gedaald, bij D66 met 115.000 en bij de
PvdA met ongeveer 100.000.
door Frans Nypels
en Flip de Kam
Na acht jaar schept de WD ruim twee maal
zoveel banen als de PvdA. Het is dus niet
waar, dat de sociaal-democraten de werk
gelegenheid boven alles stellen. Beperking
van het koopkrachtverlies van uitkerings
ontvangers heeft kennelijk een hogere prio
riteit. Ogenschijnlijk a-sociale bezuinigin
gen van de WD bieden tal van toekomstige
uitkeringsontvangers een werkend perspec
tief. Met een baan zijn zij veel beter af dan
met een uitkering.
Hoewel de andere partijen minder diep
snijden dan de WD, weten ook zij in de so
ciale zekerheid miljarden guldens aan be
zuinigingen bijeen te sprokkelen. Bij geen
van deze partijen volgen de uitkeringen vol
ledig de verhogingen van de CAO-lonen.
Het CDA bevriest alle uitkeringen, vier jaar
lang. D66 geeft slechts de helft van de
loonsverhogingen aan uitkeringsontvangers
door, de PvdA twee derde. Anders dan
PvdA-voormannen het soms doen voorko
men, ontkoppelt ook deze partij dus de uit
keringen.
ZIEKTEWET
Net zoals de WD willen CDA en D66 de
Ziektewet in de komende kabinetsperiode
afschaffen. Werkgevers moeten het loon
van hun zieke werknemers gedeeltelijk door
betalen. Zij zullen dit risico mogen onder
brengen bij een verzekeraar. Grote bedrij
ven, met een in verhouding laag ziektever
zuim, zullen er voor kiezen het ziekengeld
uit de bedrijfskas te betalen. De PvdA is zo
ver nog niet en wil de Ziektewet handha
ven.
Alle vier partijen boeken een bezuiniging
van één miljard gulden in als gevolg van de
afschaffing van de Algemene Weduwen- en
Wezenwet. Deze volksverzekering garan
deert op dit moment een nabestaanden
pensioen wanneer de man of vrouw in het
gezin overlijdt. De partijen gaan er van uit
dat in steeds meer huishoudens twee inko
mens worden verdiend. Daardoor, vin
zij, is de bestaansgrond voor deze uitlT*
achterhaald. In de toekomst zullen wr
wen, die geen eigen inkomen hebben
aangewezen op de bijstand. De socially
dienst kan ze dan dwingen om een ba
zoeken en deze te accepteren. 'n
Arbeidsongeschikten, werklozen en n#e
in de bijstand gaan er de komende viè1
in verhouding het meest op achteruit.111
Niet alleen bij de WD, maar ook bij h^
CDA loopt hun koopkrachtverlies de
mende kabinetsperiode op tot negen I11
cent. Voor een echtpaar op het sociaa11
nimum komt dat overeen met 170 gulc
per maand, voor iemand met een ma/a
WW- of WAO-uitkering zal de koopkr^
over vier jaar bezien, dalen met bijna
honderd gulden per maand. D66 zet
keringsontvangers acht procent achteP
Bij de PvdA bedraagt hun koopkracht^
slechts twee procent. u
Partijen die de uitkeringsontvangers ffe
ten bloeden, dat zijn dus WD, CDA ei
proberen de bezuinigingspijn voor 65!^
sers wat te verzachten. Flierdoor kornf0
bejaard echtpaar, met uitsluitend een
AOW-uitkering, op een koopkrachtvei11!
dat tot en met 1998 oploopt tot 130 gujc
per maand bij de WD en 110 gulden j1
maand bij CDA en D66. Net zoals ancF1
uitkeringsontvangers zijn ook de bejair
bij de PvdA het minst slecht af. Bij de2^
tij leveren zij 'slechts' 55 gulden per nf
in.
De cijferoefeningen van het Planbure!
leggen haarscherp bloot dat koopkracj-
liezen van uitkeringsontvangers moetj
worden afgewogen tegen de toekomst
banengroei. Wie voert het meest socia"
leid: een partij die veruit de meeste ba
schept, of een partij die probeert in m|
tijden de koopkracht van bejaarden, a
beidsongeschikten en bijstandsmoedf
veel mogelijk te beschermen?
Driekwart van de Britse kiezers is ontevre
den over premier John Major. Dat blijkt uit
een opiniepeiling die vandaag werd gepu
bliceerd door de krant The Times. Volgens
de peiling weet Major zich gesteund door
28 procent van de bevolking. De oppositio
nele Labourpartij kan rekenen op 49 pro-
cent. Zo kort vooi de gemeenteraadsverkie
zingen van mei en de Europese verkiezin
gen een maand later, betekent de peiling
slecht nieuws voor Major.
De positie van de Britse premier John Major
staat na de aanvaarding van het compromis
in de Europese Unie (EU) over het ve
torecht onder zware druk. Zijn optreden
van de afgelopen weken werd gisteren, na
dat een conservatieve parlementariër hem
dinsdag al dringend had opgeroepen af te
treden, zelfs in de regeringsgetrouwe media
schadelijk voor het land genoemd. Openlijk
wordt gespeculeerd op zijn vervanging, in
het najaar of na de Europese verkiezingen
in juni.
Major rest volgens de Britse media nog
slechts een strijd om te overleven, waarbij
de premier nu ook de steun van zijn eigen
partij ontbeert. Zijn tactische terugtocht,
volgens de premier gebaseerd op conces
sies van de EU, kwam nadat Major vijftien
dagen in felle bewoordingen had bezworen
tot het einde te zullen strijden tegen zijn
Europese partners. De 'overgave' aan Euro
pa, zoals de boulevardpers het noemde,
heeft verwarring gesticht in alle geledingen
van de Conservatieven.
In Westminster vroegen gematigde afge
vaardigden zich gisteren nog af waarom
Major een gevecht was begonnen dat hij,
toch een voorstander van uitbreiding van
de EU, alleen maar kon verliezen. „Men
kondigt geen mars op Berlijn aan, twee da
gen voor Duinkerken", zei een van hen.
De Euro-rebellen verborgen hun woede
niet en verzekerden dat Tony Marlow in het
Lagerhuis verwoordde wat velen denken.
De Conservatieve backbencher zorgde voor
een schok door staande het debat het aftre
den van Major te eisen.
Ook in de Londense financiële wereld daal
de het vertrouwen in de regeringsleider. Het
Britse pond zakte naar het laagste niveau in
vijf maanden.
De BBC raadde de premier via de radio aan
de kranten van gisteren niet te lezen. De
koppen logen er niet om. Een greep: 'Aftre
den', aldus het massablad de Sun; 'Overga
ve', concludeerde het boulevardblad Daily
Mail. Zelfs de serieuze bladen voegden zich
in het koor. De conservatieve The Times
schreef in een commentaar: 'In godsnaam,
vertrek.'
Alle bladen schreven over een crisis in de
leiding van de regeringspartij en het land.
Verwijzend naar het fiasco van Majors back
to basics-beleid, over een terugkeer naar
traditionele waarden, vroegen Conservatie
ven zich openlijk af of de premier de capa
citeiten heeft om te besturen.
Zijn gezag is sinds anderhalf jaar alleen
maar afgenomen. Het begon met het ge
dwongen vertrek van het Britse pond uit het
Europese Monetaire Stelsel, waardoor Ma
jors hele economische beleid op de tocht
kwam te staan. De daarop volgende crisis
rond de mijnsluitingen, of de uitputtende
discussie over de ratificatie van het Verdrag
van Maastricht toonden steeds een aarze
lende Major, die draalde met besluiten om
uiteindelijk zijn ministers met het tegen
overgestelde op te zadelen van wat hij de
dagen tevoren had gezegd.
Het geluk van Major is, dat er geen duidelij
ke opvolger aanwezig is binnen de partij.
Minister Heseltine (handel en industrie),
minister Clarke (financiën) en minister Ho
ward (binnenlandse zaken) worden ge
noemd als mogelijke opvolgers. Maar met
name de eerste twee zijn om hun pro-l
ropese houding niet geliefd bij de Eur«
bellen, die ongeveer veertig zetels bezt
Toch zou het dit najaar zo ver kunnen
en velen houden rekening met een hel
ling van het scenario dat in 1990 leidd'
het vertrek van Margaret Thatcher. Ee;
gevaardigde wierp zich toen op als uit
daarmee een interne partijstemming il
kend.
De partij-kopstukken willen echter liet
een paleiscoup vermijden en zeggen p
te hopen dat Major ervoor zal kiezen t
Europese verkiezingen in juni af te tre>
De krant Independent nam op een en i
een voorschot en ruimde alvast een h#
pagina in voor een foto van Heseltine,
wachtend in Downing Street.
LONDEN HANS RIPPERSMA