Moord op Piat opent
enorme beerput
Buitenland
Premier deelstaat
Tamil Nadu
als godin aanbeden
Hosokawa
voldoet niet aan verwachtingen
'Hoe voorkom ik dat ik niet van verveling sterf
DINSDAG 29 MAART 1994
7
Op vrijdag 25 januari werd het Franse parlementslid
Yann Piat, enkele meters van haar woning, doogge-
schoten. Een klassieke moord op bestelling, zo lijkt het.
De vraag wie de moord op Piat heeft besteld, houdt ie
dereen in het departement Var bezig. Was het de Itali
aanse maffia? De lokale onderwereld? Of is de moord
ingegeven door politieke motieven? De politie sluit
vooralsnog niets uit. Temeer niet omdat het in de Var
niet altijd even duidelijk is wie nu precies tot welk
milieu behoort. De Var staat te boek als het meest cor
rupte departement van Frankrijk.
Het graf van de vermoorde Yann Piat in Bormes-les-Mimosas.
foto hans certsen
HYÉRES HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
„Wat we hier nodig hebben is
een grote schoonmaak." De
plaatselijke hotelhouder in Hyè-
jes hoeft niet lang na te denken
over de vraag wat er mis is in de
Var. „Het is de hoogste tijd om
de bezem flink door de lokale
politiek te halen. Onze politici?
Ze zijn vrijwel zonder uitzonde
ring tot op het bot corrupt."
Wie dezer dagen zijn oor te
'luisteren legt in de Var, krijgt
heel wat verhalen te horen. Ver
halen waarin termen als corrup
tie. smeergeld en onderwereld
steeds terugkomen. Verhalen
over politici die wel erg innig
bevriend zijn met grote bazen
uit de onderwereld van de Cóte
d'Azur. Over burgemeesters,
raadsleden en parlementariërs
die met de dood worden be
dreigd en over het witwassen
van maffiageld in de talrijke ca
sino's.
- Dat er iets grondig mis is in
het zonovergoten departement
rond de marinehaven Toulon,
tussen Marseille en Nice, is ook
minister Pasqua (binnenlandse
zaken) duidelijk geworden. Pas
qua kondigde nog geen 24 uur
na de moord op Piat aan dat het
de hoogste tijd was voor een
grote schoonmaak en voegde de
daad bij het woord. Hij stuurde
diverse kopstukken van de Pa-
rijse recherche en tientallen ex
tra rechercheurs naar de Var om
de plaatselijke en regionale po
litie bij te staan.
Hoewel de indrukwekkende
politiemacht die de moord on
derzoekt de opdrachtgevers en
het motief nog niet gevonden
lijkt te hebben, vordert het on
derzoek gestaag. De politie is er
van overtuigd de moordenaars
zelf te pakken te hebben, on
danks het feit dat ze opvallend
degelijke alibi's lijken te heb
ben. De 28-jarige Epiphanio Pe-
ricolo, een voormalige nacht
club-beheerder van Italiaanse
komaf, zou de motor die bij de
aanslag werd gebruikt hebben
bestuurd, terwijl zijn bijrijder,
de 27-jarige Franse barkeeper
Denis Labadie, de dodelijke
schoten zou hebben gelost.
Zowel Labadie als.Pericolo
staan bekend als leden van de
plaatselijke onderwereld. En,
wat schokkender is, als goede
kennissen van diverse plaatselij
ke notabelen en politici, onder
wie Piats politieke rivaal Joseph
Sercia.
Sercia, vice-voorzitter van de
Conseil Général, het departe
mentaal bestuur, werd onmid
dellijk na de moord in een ano
niem pamflet van de moord be
schuldigd. Sercia, die in de Var
als 'Big Jo' door het leven gaat,
ontkende met verve, maar werd
enkele dagen later door de poli
tie van zijn bed gelicht, evenals
Maurice Arreckx, de voorzitter
van het departementaal be
stuur.
Dat veroorzaakte een schok
van jewelste in de Var. 'Mon
sieur Arreckx', oud-burgemees
ter van Toulon, staat bekend als
'de peetvader' van de Var. Een
bijnaam die hij kreeg omdat hij
al sinds jaar en dag de politieke
'baas' is van de Var. En mede
vanwege zijn goede vriend
schap met Jean-Louis Fargette,
de onbetwiste koning van de
onderwereld in de Var.
Fargette werd in maart 1993,
luttele dagen voordat Piat de
strijd om een parlementszetel in
Hyères won van Sercia, in Italië
vermoord. Een moord die nooit
is opgehelderd, maar waarvoor
Piat verantwoordelijk werd ge
houden door de bende van Far
gette. Pfat zou de gevreesde on
derwereld van Marseille, de gro
te' concurrenten van die van
Toulon, hebben ingeschakeld
om de lokale koning van de on
derwereld te liquideren.
„Piat is vermoord omdat ze
teveel wist van de smerige prak
tijken en de verdachte vriend
schappen van sommige politici
hier", zo weet een van haar
voormalige naaste medewer
kers. Hij wil pas praten na een
uitdrukkelijke belofte zijn naam
buiten het verhaal te houden.
De moord op Yann Piat heeft
volgens hem voldoende aange
toond dat je in de Var uiterst
voorzichtig moet zijn.
Wie de opdracht tot de
moord heeft gegeven, durft hij
niet te zeggen. Maar hij weet
wel in welke hoek het moet
worden gezocht. „Piat wilde
volgend jaar meedoen aan de
verkiezingen voor het burge
meesterschap van Hyères. Vol
gens een opiniepeiling zou ze
een heel goede kans hebben ge
maakt. Dat idee was voor som
mige mensen onverdraaglijk."
Vanwege haar strijd tegen
corruptie en drughandel zou Pi
at de afgelopen jaren ook her
haalde malen met de dood zijn
bedreigd. Vorig jaar kreeg ze tij
dens de tumultueuze verkie
zingscampagne twee kleine
doodskistjes toegestuurd met
haar naam en die van één van
haar dochters erop. Geen uit
zonderlijke praktijken in de Var.
Diverse burgemeesters en loka
le politici zijn de afgelopen ja
ren herhaalde malen met de
dood bedreigd.
Volgens Marceau Bigeni, een
voormalig gemeenteambtenaar
uit La Seyne-sur-Mer, een buur
gemeente van Toulon, is het
politieke klimaat in de Var to
taal verziekt. Bigeni nam een
half jaar geleden ontslag en pu
bliceerde vervolgens in eigen
beheer een honderd bladzijden
tellende aanklacht tegen de
praktijken van de burgemeester
van zijn gemeente, Charles
Scaglia. Een burgemeester die
er. net als zijn partijgenoten en
vrienden Arreckx en Sercia,
nauwe banden met figuren uit
de onderwereld op na houdt.
Het boek illustreert hoe het
politieke systeem werkt in de
Var, waar meneer de burge
meester een soort onderkoning
is die een vrijwel onbeperkte
macht heeft. Die vrijwel in zijn
eentje beslissingen kan nemen
waar grote bedragen en belan
gen mee zijn gemoeid.
Philippe de Canson vindt de
Var een departement zoals veel
anderen. Hij is burgemeester
van het plaatsje La Londe-les-
Maures en is Piat opgevolgd in
het Franse parlement. Van de
veel geuite suggestie dat de
moord op Piat beraamd is in
kringen van politici, wil hij niets
horen totdat daar keiharde be
wijzen voor zijn. „De pers
schrijft maar wat. Ik weet dat ze
meerdere keren met de dood is
bedreigd, maar ik heb geen idee
uit welke hoek dat kwam", al
dus De Canson.
Dat sommige van zijn colle
ga's er wel erg warme en op
zichtige banden met de onder
wereld op na houden, is hem
bekend. Maar De Canson tilt
daar niet zo zwaar aan. „We zijn
hier nu eenmaal in het zuiden.
Mensen gaan hier makkelijker
en jovialer met elkaar om dan
in Parijs."
Een tiental kilometers weste
lijker heeft Yann Piat haar
laatste rustplaats gevonden op
de begraafplaats van Bormes-
les-Mimosas. Het graf van de
vrouw die het op wilde nemen
tegen de corruptie en de onder
wereld in de Var, lijkt een bede
vaartsoord geworden. Verse
bloemen prijken op het graf.
In het condoléance-register
staan anonieme steunbetuigin
gen. „De maffia wint hier niet
dankzij de moed van een vrouw
als Yann Piat. Dank u voor het
voorbeeld van onomkoopbaar
heid", zo luidt de laatste groet
van 'een dankbare inwoner van
de Var'. Een andere anonieme
bewonderaar heeft een wens in
het register achtergelaten.
„Yann, ik hoop dat je niet voor
niets gestorven bent."
NEW DELHI RAHUL BEDI
IPS
Als filmster mocht layalalitha
Jayaram zich altijd al in een
grote populariteit verheugen,
maar sinds zij de politiek is in
gegaan lijken veel van haar
aanhangers een goddelijke
verheerlijking voor haar te
koesteren. De verjaardagsvie
ring van Jayalalitha. die pre
mier is van de zuidelijke India
se deelstaat Tamil Nadu, nam
deze maand maar liefst vijf da
gen in beslag. En in meer dan
duizend tempels verspreid
over de deelstaat werd er voor
haar gebeden.
Ter ere van Jayalalitha's ver
jaardag gaven haar partijgeno
ten van de Dravidische Volks
partij 36 koeien aan Brah-
maanse priesters, terwijl ande
ren het zogeheten 'Angapra-
dakshnam-ritueel' uitvoerden,
waarbij ze een kilometer lang
over straat rollen. Oorspronke
lijk is dit een vorm van boete
doening die door orthodoxe
hindoes nog altijd wordt ge
praktiseerd.
Voor een tempel in de hoofd
stad van Tamil Nadu. Madras,
kleeddde zo n honderd vrou
welijke partij-activisten zich
helemaal uit. hulden zich ver
volgens in bladeren en baden
voor een lang leven van hun
politieke leidsvrouwe. Het de
partement van land- en bos
bouw van Tamil Nadus liet ter
ere van haar 46ste verjaardag
op 46 verschillende plaatsen in
totaal 46.000 bomen planten.
Ook werden 999 gevangenen
vrijgelaten, van wie er 169 een
levenslange gevangenisstraf
uitzaten.
Later, tijdens een debat in Ma
dras over 'het geheim van
Jayalalitha's populariteit
haar intellect en voorkomen'
liet de ene collega-minister
zich nog lovender over haar
uit dan de andere. De vergod
delijking van Jayalalitha gaat
zo ver dat menig minister en
partijlid haar beeltenis in bo
venarmen, handpalmen of
zelfs op de buik heeft laten ta
toeëren. Het zijn lichaamsdc-
j len die in Tamil Nadu's hete
en vochtige klimaat vaak on
bedekt blijven.
Hoewel Tamil Nadu's 'wande
lende godin' de tatoeages niet
heeft bevolen is het algemeen
bekend dat ze deze praktijk
zeer op prijs stelt. Partijgeno
ten die er niet toe overgaan,
lopen het risico als 'niet loyaal'
aan de kant te worden gezet.
Tijdens haar filmcarrière is
Jayalalitha zo gewend geraakt
aan bewondering dat ze kritiek
of tegenspraak niet duldt. In
de 31 maanden van haar be
wind heeft ze een bijzonder
record geboekt door maar
liefst zo'n tweehonderd poli
tieke tegenstanders aan te kla
gen wegens laster. Dat lijkt het
lot van elke krant, journalist of
politicus die ook maar sugge
reert dat zij bezig is een cultus
om zich heen te creëren.
Die aantijgingen komen niet
uit de lucht gevallen. Zo liet
layalalitha zich aan het einde
van haar eerste jaar als pre
mier op een zilveren 101 kilo
wegende draagtroon door de
tempelstad Madurai voeren.
Miljoenen mensen waren naar
Madurai gekomen om zich
aan de premier te vergapen,
die bij die gelegenheid een
met juwelen bezette gouden
kroon droeg. Een 25 kilometer
lange stoet van bewonderaars,
voorafgegaan door olifanten
en paarden trok gedurende
twaalf uur langs Jayalalitha op
haar troon. Het heie spektakel
leek zo geplukt te zijn uit Indi
a's koninklijke verleden.
De verheerlijking van Jayalali
tha is geen nieuw verschijnsel
in de Indiase politiek, waar
politici vaak op één lijn wor
den gesteld met goden en go
dinnen. Dat geldt vooral voor
het zuiden van het land.
Ook rond Jayalalitha's voor
ganger M.G. Ramachandran,
eveneens een voormalige film
ster, was een hele cultus ont -
staan. Die ging zo ver dat toen
hij halverwege de jaren tachtig
overleed, tientallen mensen
zelfmoord pleegden door zich
zelf in brand te steken of uit
een trein te springen.
Om Jayalalitha's status nog
verder te verhogen heeft haar
partij onlangs een lijfwacht,
aangeduid als 'zelfmoordeen
beid', gevormd die haar moet
beschermen tegen moordaan
slagen van de Sri Lankaansc
guerrillagroep T amil Tijgers.
De Tijgers, die strijden voor
een onafhankelijke staat in het
noorden van Sri Lanka, heb
ben gezworen Jayalalitha te
zullen doden als vergelding
voor de arrestatie van ver
scheidene leiders en de inval
len in schuilplaatsen van de
guerrillagroep, die Tamil Nadu
als een uitvalsbasis gebruikt.
TOKYO TERRY MCCARTHY
THE INDEPENDENT
Toen Morihiro Hosokawa vorig
jaar augustus tot premier werd
benoemd, hadden vele Japan
ners de hoop op hem gevestigd
voor een verantwoordelijker,
burgervriendelijker en minder
corrupt politiek leiderschap.
De afgelopen 38 jaar is zonder
onderbreking de Liberale De
mocratische Partij (LDP) aan de
macht geweest. Hosokawa's co
alitie van zeven partijen beloof
de het financieringsbeleid te
hervormen, de macht van ano
nieme ambtenaren te beteu
gelen, de levensstandaard voor
gewone mensen te verhogen, en
Japan een wat assertievere rol te
laten spelen op het wereldto
neel.
Op dit moment zijn velen in die
hoop teleurgesteld, en Hoso
kawa krijgt dezelfde kritiek als
de LDP-leiders uit het verleden:
hij wordt beschouwd als beslui-
teloos, op internationaal gebied
een klungel, gehandicapt door
ruzies tussen de verschillende
facties binnen zijn regering, ge
manipuleerd door bureaucraten
en kwetsbaar voor beschuldi
gingen van corruptie en omko
perij.
Het debat over de begroting v'an
volgend jaar in de Japanse Diet
(parlement) is al twee weken
lamgelegd door beschuldigin
gen dat Hosokawa 1,8 miljoen
gulden heeft ontvangen van het
vrachtwagenbedrijf Sagawa dat
bol staat van schandalen. Som-
'rnige politici van de oppositie
voorspellen zelfs dat hij door
het Sagawa-schandaal zal val
len. F.r zijn tekenen dat Japan
een opener, meer naar buiten
gerichte samenleving wordt,
maar met die eer kan Hosokawa
niet gaan strijken.
Het was een lange maar diepe
val. Tot Kerstmis stond Hoso
kawa in de populariteitspeilin
gen standvastig boven de 70
procent. Het leek wel of de 56-
jarige afstammeling van een ou
de feodale landheer niets ver
keerd kon doen. Maar deze
week stond hij in een van de
opiniepeilingen op 45 procent
voor het eerst tijdens zijn 8
maanden aan de macht was
zijn populariteit gedaald tot be-
Overleven in Siberië
TARASOVKA TERRY McCARTHY
THE INDEPENDENT
De belangrijkste vraag over Si
berië in de winter luidt: hoe
overleef ik het? In temperaturen
die laag genoeg zijn om staal te
doen barsten, met een ondoor
dringbaar hard bevroren bodem
en winden die zo koud zijn dat
ze brandend heet aanvoelen,
lijkt menselijk overleven haast
tegennatuurlijk.
Voor wie heeft geleerd de ijzige
Siberische kou te trotseren,
luidt de tweede vraag: hoe voor
kom ik dat ik in de lange, inge
sneeuwde wintermaanden niet
van verveling sterf?
Uitgerust met bontmutsen,
laarzen, zware jassen, wodka en
verschillende soorten worst
die zich alleen door hun vetge
halte onderscheiden nemen
twee Russische vrienden me
mee naar de woeste, besneeuw
de bossen ten noorden van Vla-
diwostok.
Ons reisdoel is Tarasovka, een
dorpje met 308 inwoners waar
een van mijn vrienden een
huisje heeft. De taiga, een wil
dernis van coniferen en berke
bomen, strekt zich uit zover het
oog kan zien. „Alleen trekvogels
weten waar de taiga eindigt",
schreef Tsjechov. De boeren
aan wie we de weg vragen, heb
ben in ieder geval maar weinig
benul van het wijdse land dat ze
bewonen.
De naam Siberië komt van het
Tartaarse woord 'sibir', dat sla
pend land betekent. Siberië be
slaat vijf miljoen vierkante kilo
meter. Als de zon in westelijk Si
berië ondergaat, komt hij al
weer op boven het Kamtsjatka
schiereiland in oostelijk Siberië.
Het dorp Tarasovka oogt op het
eerste gezicht weinig bekoorlijk.
Langs een brede, modderige
weg staan enkele tientallen
houten hutjes. Honden blaffen,
kippen pikken optimistisch
naar gaten in de sneeuw en een
enkele koe staart ons vanuit
haar winterhok aan. Elk huis
wordt geflankeerd door een gro
te stapel brandhout voor de
grote metalen stoven waarmee
de huizen worden verwarmd en
was naar Siberische maatstaven
niet koud. Temperaturen van
min 50 of min 60 zijn hier niet
ongewoon.
Sergei is ooit in Moskou ge
weest, maar dat stond hem niet
aan. „De mensen hebben altijd
haast en je weet niet waar ze al
lemaal naar toe gaan. En in de
metro staan de mensen vlak
voor je de krant te lezen, zonder
je te groeten." Bovendien stonk
de lucht naar uitlaatgassen en
olie. Dan kun je beter in Taras
ovka zitten met maar een auto
en twee tractoren.
1 loe komt hij de lange winter
door? „Samagongrinnikt hij
zelfgestookte bocht met een
alcoholpercentage van gemid
deld 70 procent, vergeleken met
40 procent van de commerciële
wodka.
En de kou? „Goed eten, met
veel vet", antwoordt Sergei. „En
als je een man bent, moet je ro
ken dat versterkt de longen.
Werk hard, maar pas op dat je
buiten nooit gaat zweten. En
zorg dat je altijd genoeg hout
hebt voor de stoof."
Als het donker wordt, roepen
Galina en haar man Nikon ons
voor het avondeten. Alles op ta
fel is in de afgelopen zomer en
herfst klaargemaakt en onder de
houten vloer van het huisje op
geslagen: ingemaakte tomaten,
witte kool, paddestoelen, aard
appelen, repen varkensvet, ge-
hakken varkensvlees met uitjes
en gestoofde peren. Nikon gaat
maar twee keer per maand naar
de winkel om blikjes vis en sui
ker en zout te kopen. Galina
blijft maar eten aandragen en
we brengen de ene toast na de
nadere uit.
Bij het afscheid omarmen we
elkaar, slaan elkaar op de rug en
nemen nog een slok. Buiten is
het koud en stil. Vanuit het keu
kenraam van elk huisje schijnt
licht over de sneeuw. Onze
stoof is nog warm en we vallen
snel in slaap. Ik zal mijn eerste
Siberische nacht wel overleven.
VERTAUNC; MAR GREET HESLINGA
waarop wordt gekookt. Water
komt uit de gemeenschappelij
ke put, compleet met ketting en
emmer. Het is ongelooflijk
koud.
De beroemde Siberische gast
vrijheid openbaart zich pas na
dat we ons door enkele meters
sneeuw een weg hebben gegra
ven naar het lege huisje dat de
komende dagen ons verblijf is.
Eenmaal binnen ontdekken we
dat er geen brandhout is en dat
het in de hut nog veel kouder is
dan buiten.
De 71-jarige Galina Gravtsjoek
steekt haar hoofd om de deur
en biedt aan: „Jullie zullen wel
wat van ons hout willen lenen."
Het levendige oudje uit het na
burige huisje kijkt misprijzend
naar onze stuntelige pogingen
om de stoof aan te krijgen. Dan
besluit ze het zelf maar te doen.
In de stellige overtuiging dat de
ze drie stadsjongens zullen ver
hongeren als niemand ze een
behoorlijke maaltijd voorscho
telt, nodigt ze ons uit voor het
avondeten.
Sergei Ivasjenko, een jeugdige
man van 65, zit buiten op zijn
houtstapel en roept ons. „Het is
warm", zegt hij opgewekt en
koestert zich in het zonnetje bij
10 graden onder nul. Een
maand geleden was het nog 40
graden onder nul en zelfs dat
Overleven is het codewoord in het winterse Siberië. Deze peuters uit
Surgut zijn in ieder geval goed ingepakt. archieffoto
De Japanse premier Hosokawa hier tijdens een recent bezoek aan Peking kan internationaal geen vuist
maken. Ook zijn binnenlands beleid staat bloot aan kritiek. foto afp
paar dagen was Hosokawa al af
gestapt van zijn harde stand
punt en had hij zijn kabinet op-
neden de 50 procent.
Iedere keer weer werd Hoso
kawa gedwongen een stapje te
rug te doen of compromissen te
sluiten in kwesties die hij door
het parlement zou sluizen. In de
kernkwestie van zijn kabinet
politieke hervormingen heeft
een bondgenootschap van de
LDF en de socialisten hem ge
dwongen zoveel water bij de
wijn te doen dat de hervor
mingsplannen voor de wetge
ving op het gebied van de finan
ciering van verkiezingscampag
nes niet meer te herkennen wa
ren. Door tegenstand binnen
zijn coalitie was hij tot zijn ver
legenheid ook gedwongen een
plan voor belastinghervorming
in te trekken. Deze maand
moest hij, nadat enkele coalitie
genoten hadden gedreigd met
opstappen, ook afzien van een
voornemen om wijzigingen aan
te brengen in zijn kabinet.
Op het internationale front had
Hosokawa een beeld willen to
nen van een zelfverzekerder en
assertiever Japan. Na een ont
moeting met de Amerikaanse
president Clinton in Washing
ton afgelopen maand, pochten
zijn medewerkers dat hij einde
lijk had geleerd 'nee' te zeggen
tegen de Amerikaanse handels-
voorwaarden. Maar binnen een
dracht gegeven alle mogelijk
maatregelen te nemen om een
handelsconflict met de VS te
bezweren.
Tijdens zijn wittebroodsweken
met de pers werd veel aandacht
geschonken aan het opzettelijk
open en optimistische imago
dat Hosokawa heeft in de me
dia. Anders dan de gezichtsloze,
in blauw pak gestoken 70-plus-
sers van de LDP. die achterover
geleund formuleringen op
dreunden als antwoord op de
vragen van de verslaggevers,
bleef Hosokawa staan en ant
woordde hij levendig een stijl
die zijn media-adviseurs heb
ben afgekeken van de Ameri
kaanse politiek.
Maar toen de problemen voor
zijn regering zich opstapelden
en ingewikkelder werden, be
gon duidelijk te worden dat de
premier van de meeste kwesties
slechts een zeer oppervlakkige
kennis had. Steeds vaker viel op
dat hij wat betreft beleidsstrate
gie en het nemen van beslissin
gen op Ichiro Ozawa vertrouw
de. de hardhandige maar om
streden machtsmanipulator in
de Japanse Vernieuwingspartij.
Hosokawa's problemen in de
Diet worden nog vergroot door
de hernieuwde belangstelling
voor de beschuldigingen dat hij
smeergeld heeft aangenomen
van de vrachtwagenfabriek
Sagawa, die al in verband wordt
gebracht met de georganiseerde
misdaad en uitgebreide politie
ke omkoping. Hosokawa heeft
toegegeven 1.8 miljoen te heb
ben ontvangen van Sagawa,
maar houdt vol dat dat een le
ning was die hij sindsdien volle
dig heeft terugbetaald. Het geld
zou zijn gebruikt voor renova
ties aan zijn huis.
Zijn critici wijzen erop dat de
lening juist was gekomen voor
dat Hosokawa meestreed om
het gouverneurschap van de
prefectuur Kumamoto in 1983,
en dat de zaken daar voor
Sagawa fioYeerden na zijn ver
kiezing. Bovendien moet de
premier nog met afschriften ko
men die bewijzen dat de gehele
'lening' is terugbetaald. Hoso
kawa zegt dat hij een paar van
die afschriften is kwijtgeraakt.
Ook is niet duidelijk waarom hij
naar een vrachtwagenbedrijf
ging voor een lening in plaats
van naar een bank.
VERTALING LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
