'Programmamakers CDA
zijn eigenlijk gewoon
wijsneuzerige hobbyisten'
ptl
Feiten &Meningen
ïy
DINSDAG 29 MAART 1994
ISC
Actie tegen
drugkoeriers
vraagt vervolg
Dc Nederlandse, Belgische en Franse politie
hebben het afgelopen weekeinde tijdens
een massale gezamenlijke actie de zoge
noemde drugrunners stevig aangepakt. Gis
teren zijn al de eerste veroordelingen uitge
sproken. Het werd hoog tijd dat de politie
eens optrad tegen de drughandel en de
daarmee gepaard gaande wegpiraterij op de
Al6 richting Dordrecht en Rotterdam.
Wanneer Franse vrienden en kennissen
op bezoek komen, is hun relaas telkens
weer gelijk. Even voorbij de Belgisch-Ne
derlandse grens zijn ze achtervolgd en
agressief lot stoppen gedwongen. De gele
koplampen van hun auto dienen voor de
drugrunners als baken, waarop ze afvliegen
gelijk lastige insecten op het licht. Voor de
niet in drugs geïnteresseerde Fransen en
andere buitenlanders is het flink schrik
ken. 'Wat willen die kerels van me?' is de
gedachte die een van de logés zich
her:
erde.
Maar het onaangename welkom blijft
niet beperkt tot buitenlandse gasten. Een
familielid met een authentieke Citroën DS
mét gele lichten en een blauwe kente
kenplaat wist in de nachtelijke uren in
een dodemansrit, met snelheden ver boven
de limiet van 100 kilometer per uur, achter
volgende dealers net voor te blijven. Die
haakten pas af toen ze zagen dat de auto
een Nederlands kenteken hadden. „Geluk
kig waren ze toen al en hele rits afslagen ge
passeerd en moesten ze ver omrijden om
terug te keren naar grenspost Hazeldonk",
stelde hij voldaan vast.
Natuurlijk, het zijn niet alleen onschuldi
ge en nietsvermoedende toeristen die met
de drugrunners in dit geval meestal
Noordafrikanen in aanraking komen.
Het tolerante drugbeleid van Nederland
met zijn in coffeeshops vrij verhandelbare
hasj en marihuana zorgt voor een leven
dige handel met de buuriande
genuanceerder wordt gedacht i
bruik van soft drugs.
Als er tegenover het aanbod van de koe
riers en handelaren alleen geschrokken bra
ve toeristen zouden staan, en niet ook afne
mers de zogenoemde drugtoeristen
dan was de handel al lang een zachte dood
gestorven. Nu is de taak om een halt toe te
roepen aan het drugverkeer weggelegd voor
de politie. De internationale actie van de af
gelopen dagen zal zo vlak voor het altijd
door grote aantallen buitenlanders bezoch
te paasweekeinde zijn doel niet missen
ook al valt er wat af te dingen op de slordige
en gehaaste afhandeling van de rechtzaken.
Het spectaculaire optreden moet regelma
tig worden herhaald, ook buiten de zomer
maanden. Anders arriveren Franse toeristen
binnenkort weer bibberend in Nederland.
hans jacobs
r het ge-
Koerden
opnieuw
verliezers
De Koerden zijn tijdens de gemeenteraads
verkiezingen in Turkije opnieuw de grote
verliezers geworden. Die nederlaag zal er
vrijwel zeker toe leiden dat de aanvallen
van het Turkse leger in het zuidoosten van
het land nog verder zullen worden opge
voerd.
De winnaar van de verkiezingen, premier
Qiller, heeft er immers sinds haar aantreden
vorig jaar geen geheim van gemaakt dat zij
zo snel mogelijk een einde wil maken aan
de strijd van de verboden Koerdische Arbei
ders Partij PKK. In haar overwinning zal (fil
ler alleen maar een aanmoediging zien om
die woorden waar te maken en de keiharde
confrontatie te vervolgen, waarbij hele dor
pen worden verwoest.
Vorig jaar zag het er even naai' uit dat er
een einde zou komen aan de gevechten tus
sen het regeringsleger en de PKK, die sinds
1984 op gewelddadige wijze naar zelfbe
stuur voor de Koerden in het zuidoosten
streeft. In maart kondigde PKK-leider Öca-
lan een eenzijdig bestand aan. De Turkse
regering heeft daarop echter nooit gerea-
geerd.
Het bewijs dal de PKK 'niet echt is geïnte
resseerd in vrede' werd volgens 'Ankara' ge
leverd toen eind mei bij een overval van
Koerden op een bus in de Bingol-vallei 33
ongewapende soldaten en vijf burgers om
het leven kwamen. Hoewel nooit duidelijk
is geworden of Öcalan tevoren van die aan
slag op de hoogte was, antwoordde het le
ger met een wraakactie waarbij 68 Kurden
werden gedood. Daarmee werd elk vredesi
nitiatief de grond ingeboord. Ook door de
PKK, die vervolgens een 'totale oorlog' te
gen Turkije aankondigde.
Een nieuwe verzoeningspoging zit er
voorlopig niet in. Jarenlang voerde de Turk
se regering als hèt bewijs van democratie
aan dat zij toestond dat Koerden deel uil-
maakten van het parlement. Ook al wilden
ook zij zelfbestuur voor de Koerden en ook
al werden zij ervan verdacht contacten te
hebben met de PKK, toch werden de leden
van de Democratie Partij (DEP) getolereerd.
(giller heeft aan die situatie echter een
abrupt einde gemaakt. Met steun van de
meerderheid van het parlement slaagde zij
er in de onschendbaarheid van zeven DEP-
leden op te heffen, waarop zij konden wor
den gearresteerd op beschuldiging van 'se
paratistische propaganda'. Het is geen toe
val dat dat vlak voor de verkiezingen is ge
beurd zonder dat keiharde bewijzen op ta
fel zijn gekomen. Bovendien zijn kandida
ten van de DEP zodanig geïntimideerd dat
de partij zich gedwongen zag om zich uit de
verkiezingsstrijd terug te trekken.
Dat juist Qiller met haar conservatieve
luiste Pad Partij als winnaar uit de verkie
zingen tevoorschijn is gekomen, voorspelt
dan ook weinig goeds voor de 'democratie',
de PKK en de vele onschuldige Koerden die
ongetwijfeld het slachtoffer zullen worden
van de willekeurige bombardementen die
op het electorale succes zullen volgen.
Nu de rook rond de AO W-affaire is opgetrokken, blijkt dat woedende lijsttrekkers, teleurgestelde
gemeenteraadsleden en bejaarde leden niet alleen staan in hun onvrede over het CDA. Het onbe
hagen zit dieper, vooral aan de basis van de partij. Het aftreden van voorzitter Van Velzen is zo
bezien niet zomaar een loos symbool, maar blijkt achteraf gezien een terechte daad te zijn ge
weest. Met zijn vertrek krijgt de partij de kans zich te reinigen.
Lubbers en Brinkman: partijleiders omringd door een ondoordringbai
professoren en docotrandussen.
Gevraagd: 'een authentiek mens met christen-democratische
uitstraling'. Andere gewenste 'karaktertrekken en eigenschap
pen': warm, enthousiast, iemand met een vermogen tot luiste
ren en communiceren, met een goede 'antenne' voor ontwik
kelingen in de samenleving, beschikkend over humor en relati
veringsvermogen en geworteld in de partij.
Voorzitter Wim van Velzen was koud weg of bovenstaand pro
fiel van zijn opvolger verscheen in de CDA-krant, het ledenblad
van de partij. De gewezen voorzitter moet even hebben geslikt
toen hij de tekst onder ogen kreeg. Het profiel dat het partijbe
stuur opstelde lijkt niet alleen op de omschrijving van Onze
Lieve Heer zelve, maar is vooral het tegenbeeld van Van Velzen.
Door velen binnen en buiten de partij werd de wat kil overko
mende ex-partijvoorzitter als een onhandige brekebeen gezien,
die als manager ongetwijfeld goede eigenschappen bezat maar
op het politieke vlak de afgelopen zeven jaar veel steken heeft
laten vallen. Wat dat betreft moet ook de volgende omschrij
ving van zijn opvolger Van Velzen te denken geven: 'de partij
voorzitter moet een bijdrage leveren aan de vereiste herken
baarheid van de partijleiding voor de diverse delen van het
CDA en de daaraan gelieerde organisaties'.
Het is wat laat de partij staat in de peilingen op een record-
verlies van twintig kamerzetels maar het CDA-partijbestuur
blijkt door schade en schande wijs geworden. Afgezien van de
wat opgeschroefde eisen lijkt het geschetste profiel van de
nieuwe voorzitter geen overbodige luxe. Wat de door een crisis
sfeer aangetaste partij nodig heeft, is inderdaad een gedreven
voorman die simpelweg het verstoorde contact tussen partijtop
en achterban weer herstelt. Door onder meer de C en D van het
CDA inhoud te geven.
„Er heeft een vervreemding plaats gevonden tussen de traditio-
nele achterban en de partijtop", zegt de Wassenaarse CDA-
wethouder en partijraadslid Marnix van Rij. De jonge christen
democraat is één van de weinige actieve leden die vlak voor de
verkiezingen zijn mond open durft te doen over de diepere
oorzaken van de crisis in dé partij. Want dat de kritiek op het
nauwelijks te vatten AOW-voorstel het eigenlijke probleem is,
gelooft ook hij niet. „Veel trouwe CDA'ers lopen van de partij
weg, er is dus meer aan de hand." Van Rij wijst op de dichtge
slibde kanalen tussen de basis en de top. „De interne kanalen
zijn verstopt, de partij is verambtelijkl. Vanuit de top wordt
heel centralistisch bestuurd."
Als partijraadslid is van Rij zeer ontevreden. „Herstelt eigenlijk
niets voor. Maanden ben je als partij-afdeling bezig met het
formuleren van amendementen op het verkiezingsprogram. Op
de partijraad zelf vind je er heel weinig van terug. Je bent on
derdeel van een applausmachine. De partij is niet volwassen
genoeg om op democratische wijze politieke discussie te voe-
Op de partijraad van eind januari, waar onder meer de AOW
aan de orde was, kon Van Rij helaas niet aanwezig zijn. „Ik zag
echter voor de televisie een partijraadslid uit Overijssel precies
formuleren waarom het gewraakte AOW-voorstel fout was.
Maar haar opmerkingen werden gewoon glashard van tafel ge
veegd, met alle gevolgen van dien. Toen ik dat zag dacht ik: dat
gebeurt me als partijraadslid een volgende keer niet meer."
Dat zal niet meevallen, want onder de wat dit betreft zeer be
zielende leiding van Van Vglzen is de partijraad vakkundig in
de tang genomen. Toen in juni 1991 de partijraad ondanks veel
pressie en het inzetten van oud-ministers bij de discussie over
ontwikkelingssamenwerking toch niet in toom kon worden ge
houden, werd een zogeheten kamerkringvoorzitters-overleg in
gesteld. Het orgaan staat in geen enkel partijstatuut vermeld,
maar het komt trouw voor elke partijraad bijeen en soms zelfs
tijdens een raad.
Zo werd tijdens de verkiezingspartijraad eind januari een
'spontane' pauze ingelast, waarin de tegenstribbelende acht
tien kamerkringvoorzitters flink werden bewerkt. De onvrede
over het AOW-voorstel was direct na de plotsklaps ingelaste
pauze als sneeuw voor de zon verdwenen. En de eerst zo boze
partijraad stemde braaf met de partijtop mee.
„Mijn haren gaan er recht van overeind staan", zegt van Rij, die
er op wijst dat ook tijdens de WAO-discussie een jaar daarvoor
dat overleg al een belangrijke rol speelde. De kamerkringvoor
zitters laten zich dan ook gemakkelijk onder druk zetten, want
veel carrières in de partij zijn van een positieve houding in dat
keurkorps afhankelijk. Zo heeft de partijtop een doorslaggeven
de stem bij het opstellen van de kandidatenlijsten van de volks
vertegenwoordigende organen, zoals ook dit jaar weer bleek.
DIENEN
De kritiek op deze gang van zaken leeft breed in de partij. „De
partijtop moet minder heersen en meer dienen", zegt Arend
Jansen, voorzitter van de basisgroep sociale zekerheid en sinds
kort partijbestuurslid. Opmerkelijk genoeg is de ex-tuinder het
eens met de inhoud van het oude AOW-voorstel, maar Jansen
vindt wel dat de discussie daarover in de partij had moeten
worden gevoerd.
Jansen begrijpt de angst in het CDA wel voor discussie en on
enigheid, maar dat is nu eenmaal eigen aan de politiek. „Er is
een angsttrauma voor wat er begin jaren tachtig gebeurde met
de zogeheten loyalisten in de partij die moeite hadden met het
kabinet Van Agt-Wiegel. Daarna is het nooit meer goed geko
men. Toch zeg ik: geef de partij iets meer ruimte, dat is voor ie
dereen beter."
Dat de onvrede van links tot rechts in de partij leeft, blijkt uit de
gepeperde kritiek van bestuurlid J. G. Van der Land van de Be
weging Christelijke Koers CDA. „De crisis zit veel dieper", zegt
hij desgevraagd. „Dat het CDA een zieltogende partij is, is mis
schien iets te sterk uitgedrukt, maar als hele afdelingsbesturen
hier op de Veluwe van plan zijn niet meer op het CDA te stem
men is er toch wel veel aan de hand."
Ook Van der Land heeft negatieve ervaringen als het gaal om
het democratisch functioneren in de partij. „Wij wilden de
laatste partijraad iets aan de orde stellen. Maar onze drie spre
kers werd op het laatste moment de mond gesnoerd, omdat er
zogenaamd geen tijd meer voor was. Zo gaat dat tegenwoordig
in het CDA."
De partijtop mag dan nauwelijks luisteren naar de basis, op
drachten van bovenaf krijgen de folders uitdelende CDA'ers
volop. Wethouder Van Rij: „We krijgen tal van rapporten waar
over we mogen discussiëren. Maaralleen bepaalde conclusies
staan ter discussie, de rest moeten we slikken." Erger nog is dat
in de partijtop veel personen actief zijn die niet 'geworteld' zijn
in de partij. Het percentage hoogleraren en burgemeesters in
commissies is bovengemiddeld. Flet elite-denken overheerst.
De voorlaatste partijraad in Ede was wat dat betreft kenmer
kend. Op het podium zaten ze: staatssecretaris Van Rooy van
economische zaken, voorzitter Blankert van de christelijke
werkgevers, partijbestuurder Soetekouw (ex-ING Bank), het
SER-lid Kolnaar en het kamerlid Bijleveld. Indringend werd het
partijkader voorgehouden welke harde maatregelen nodig zijn
om de economie te redden. De uitkeringsgerechtigde Jansen
moest vanuit de zaal in z'n eentje tegen deze elite opboksen.
„Het woordgebruik, de houding die ik hier proef, het is alle
maal zo eenzijdig", zei hij toen.
Van Rij beaamt dat: „Al die rapportschrijvers en programma
makers zijn allemaal wijsneuzen die het goed bedoelen, maar
ze zijn eigenlijk gewoon hobbyisten. Zij weten niet wat er bij de
achterban leeft en hoeven hun ideeën ook niet bij de kiezers uit
te leggen."
WIJSNEUS
Zijn naam is al gevallen: professor Ad Kolnaar, hoogleraar eco
nomie en SER-lid. Hij is zo'n wijsneus die sinds enkele jaren
het economisch beleid.van het CDA uitstippelt. Amper twee
jaar lid van het CDA werd hij in 1989 door niet toevallig
Van Velzen gevraagd zitting te nemen in de commissie die het
verkiezingsprogram opstelde. Zijn ster binnen de top rees snel,
want na een rapport over de sociale zekerheid was hij dit jaar
bij de opstelling van het verkiezingsprogram de grote man ach
ter de schermen. Flij hoefde maar met een nieuwe computer
uitdraai van het CPB langs te komen of de CDA-top ging over
stag.
Leden van de programcommissie geven zijn machtspositie toe,
want zelf snapten ze vaak niets van zijn colleges. Zijn wil ge
schiedde. De professor zelf relativeert zijn rol met een formele
stellingname. „De politieke beslissingen worden door het par
tijbestuur genomen. Ik ben slechts adviseur." Van Rij: „Prima
al die deskundigheid, maar waarom moet Kolnaar alles bepa
len. Er is toch meer kwaliteit, neem de volgende keer een an
der."
Kolnaar is één van de duveltjes-uit-het-doosje die zonder noe
menswaardig CDA-verleden het beleid in de partij wel mede
bepalen. Andere personen worden vanuit de top gedropt naar
de kamerkringen om hun 'vertegenwoordiger' in het parlement
te worden. Zo wist het aanstaande kamerlid M. Visser-Van
Doorn niet eens wat een kamerkring was, toen zij al op een ver
kiesbare plaats op de CDA-lijst stond. De Haarlemse G. Metz
weigerde zich hooghartig aan kamerkringen voor te stellen,
omdat ze dat maar onzin vond. Ook van het nieuwe dagelijks
bestuurslid Russell, een Amsterdams advocaat, had nog nie
mand in het Amsterdamse CDA gehoord.
De woede over dit alles zit behoorlijk hoog. Van Rij hoopt
zeer opmerkelijk voor een christen-democraat dat het CDA
in de oppositie terecht komt, zodat de zelfreiniging versneld
van start kan gaan. „De apparatsjiks, de grijze muizen en de
snelle mediajongens kunnen er dan uit. Daarna kan het CDA
versterkt terug komen."
Van der Land gaat nog een forse stap verder en kondigt aan een
nieuwe partij te gaan oprichten, die 'zeker zes tot tien zetels
moet kunnen binnenhalen. „Daar is geen twijfel over mogelijk.
Partijen als het RPF zijn geen concurrent, want daar mogen ka
tholieken geen lid van worden. Een nieuwe christelijke partij
heeft toekomst, zeker nu het CDA bezig is met haar eigen on
dergang."
den haag wilfred scholten
KruitdampenIJ'
r ÜIL
boven
Downingstreefë
'an I
stij
Pi
nniu.
4aj*
m$ f
I de
Het leek allemaal zo mooi, dier
weken geleden: de Zwedtfsl
Finnen, Noren en Oostenrijtyrd
zouden de nieuwe loten word)
aan de Europese stam. Jol'
Major had alle reden tot glim^
chen. Als geen ander had i
Britse leider zich sterk gema^
voor een spoedige uitbreidi)
van de Europese Unie
spoedige uitbreiding we
cies wat hij had gekregen. Van
1995 zou de familie t
leden bestaan.
Hij had dit feit kunnen pi,
senteren als een overwinn'
voor Groot-Brittannië. Maj^
droom van een groter,
minder gecentraliseerd Eurq
was aan het uitkomen. En w
ren er betere bondgenotenu
het toekomstige Europa dan q
ze pro-Britse, no-nonseii e
Scandinaviërs en Finnen? |v£
Vandaag hangen er echjke
kruitdampen boven Downii
Street. In de kleine vergadL
ruimte van de ambtswonf j
woedt een bittere oorlog tussya:
de Europa-gezinde ministersjtsF
hun tegenstanders, de 'Lil
Englanders'. En wie er ook wijVr
Major verliest. joi
John Major is een van die rge
geringleiders die gemakkelor
uit de heup schiet, maar altj>oi
op het verkeerde moment |an
zelden raak. Nadat de vier nieni'
we lidstaten (in beginsel) waiku
toegelaten, besloot Major disl
het moment rijp was voor el 1
vuurgevecht in Brussel. Maarnn
maakte twee fouten: hij gje
een gevecht aan dat hij ff
doemd was te verliezen en)
koos een onderwerp dat nl
mand begreep.
Dat onderwerp was de oi\
vang van de 'blokkerende nijl'
derheid' in Brussel, een mate) i
waar de gemiddelde Britse
zer niet mee naar bed gaat. hl
jor wilde dat 23 tegenstemni
in het nieuwe Europa voldo|—
de waren om meerderheidsb
sluiten van ministers te blokLj
ren (de grootste lidstaten hl.
ben tien stemmen, de kleintr'
drie). Tien van zijn collega-!
geringsleiders meenden ech'
dat besluiten dan te gemakl t'
lijk geblokkeerd kunnen w(
den; zij willen een blokkeren
minderheid van 27 stemmen/
Vanaf het moment dat M;
het vuur opende, was duidej
dat hij zou verliezen. Zelfs
zijn collega-premiers zoi
hebben gewild, hadden zij
geen concessie kunnen do|
Een verregaande concessie
namelijk onaanvaardbaar 1
het Europees Parlement, (n
dan de hele uitbreiding vanf
Unie zou afwijzen. t—
En zondag werd Dougi
Hurd, de Britse minister
buitenlandse zaken, dan o
met een kluitje het riet inL
stuurd. Flem werd te verstX-
gegeven dat het getal van 27 (^e
bespreekbaar was, en dat k
sluiten hooguit even uitgeste
zouden worden als er meer <k
23 (maar minder dan 27) stel
men tegen waren. -
Vandaag moet het Britse F]-
binet beslissen of dit 'gebaL
voldoende is. Douglas Hurd, L
van meet af aan zijn bedenk
gen heeft gehad over de jui.
heid van .Majors tactiek, X
willen aftreden als het kabiL
tegen stemt. De kans lijkt dal
om groot dat het 'gebaar'
worden aanvaard, en dat
lucht boven Downing Street i
opklaren.
Maar in dat geval zullen
kruitdampen slechts richt]
Lagerhuis drijven, waar zich
Euro-haters tussen de gro»4
bankjes hebben ingegraven. L
zullen van Major willen welf
waarom, zoals een hunner 1
uitdrukte, van zijn 'fiere tP
slechts gebakken lucht is ovl
gebleven.'.
Die fiere taal betrof voif
week onder meer Nederlandl
België, twee landen die
chantagetechnieken verwe
En bijna in één adem werd (j
positieleider Smith uitgemaj
voor Monsieur Oui.(een ja-kr|
ker) en 'het schoothondje
Brussel'.
Oogmerk was om, enkj
maanden voor de Europese \i
kiezingen, de Euro-haters ini
gen partij weer achter zichl
krijgen. Maar door het 'geba
te aanvaarden, haalt hij zich a
nog hun gramschap op de ht
Een van hen zei het zo: „Ma
zei dat hij zou oprukken nl
Berlijn; hij kwam uit in Du|e
kerken." De vraag is alleen: l
Major nog geëvacueerd worirt
van het strand bij Duinkerkeij;
londen cees van zweeden
