Denksport
B,
-i
VRIJDAG 25 MAART 1994
DAMMEN
ri de Haas BRIDGE Ton Schipperheijn
jNummer 12
Horizontaal: 1. evenals; 5. as; 8. schuld;
12. bordpapier; 14. afgevallen fruit, 15.
ioort meloen; 18. hoofddeksel; 19. amfibie;
20. landbouwwerktuig; 21. onbepaald vnw.;
22. zoutmijn; 23. bekoorlijk; 25. hoeveel
heid; 27. onderricht; 29. lapanse gordel; 30.
lenium; 31. deel van een trap; 33. blaam;
35. grafheuvel; 37. vragend vnw.; 38. af-
lruk; 40. getijde; 42. bijbelse naam; 45.
/intervoertuig; 47. oneffen; 49. bluts; 50.
ekening; 52. filmdecor; 53. driekroon; 56.
fstammeling; 58. muzieknoot; 59. gebak;
61. primitieve woning; 62. slotwoord; 64.
lichtvorm; 65. versiering; 67. in memo-
riam; 68. voorzetsel; 70. slot; 72. abonnee;
74. glooiing; 76. lid van verdienste; 78. jong
dier; 80. dierengeluid; 81. vreemde munt;
82. plaksel; 83. land van herkomst; 86.
vrucht; 88. bioscoop; 89. fortuin; 90. muur;
91. artikel.
Verticaal: 1. deel van een schip; 2. Japan
se munt; 3. in orde; 4. rustig; 5. kortschrift;
6. cocon; 7. voorzetsel; 8. meesteres; 9.
Frans lidwoord; 10. vruchtenmoes; 11. be
scheiden; 13. strafwerktuig; 14. opstootje;
16. opgeld; 17. kledingstuk; 18. stadium; 22.
koninklijke aanspreektitel; 24. kloosterover
ste; 26. geluidloos; 28. voordien; 30. kleine
wig; 32. boom; 33. muzieknoot; 34. herkau
wer; 36. navigatiemiddel; 39. godsdienstig
lied; 41. landgoed; 43. belang; 44. bedor-
'Jven; 46. gast; 48. van grote waarde; 51.
■M ploeg; 54. soort; 55. vraag- en antwoord-
Jspel; 57. echtgenoot; 60. Touring Trophy;
H 61hoofddeksel; 63. troefkaart; 64. safe; 66.
■■eertijds; 67. Turks decreet; 69. hof; 71. af-
Iflzichtelijk; 73. hertachtig dier; 75. zuid-
vrucht; 77. lichaam; 79. aantekening; 83.
deel van een vis; 84. snel; 85. zangstem; 87.
lutetium; 88. centiare.
Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk
dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redac
tiesecretariaat. Uitgeversmaatschappij Leidsch
Dagblad b.v.. Postbus 54.2300 AB Leiden.
Winnaars
De set potloden gaat naar mevrouw C.
de Boer, Molenzicht 8, 2316 RI Leiden
(kruiswoord) en naar mevrouw Alkema
de, Loeteweg 16, 2391 NL Hazerswou-
de-dorp (cryptogram).
Oplossing
cryptogram 11
-t
-kapitaal
-i-l-a-a-
interland
-d-i-e-g-
mensenleven
-r-t-t-l-x-b-
pietepeuterig-
o-r-n-g-r-u-e-
slag-gemanierd
t-a-m-n-d-n-y-
zorgachtig
en-e-e-
gered-don
e-i-r-e-s
lyndienst
S-K-l-
Cryptogram
nummer 12
Horizontaal: 4. Sprekend
hoofddeksel? (7); 6. Schaap in
de aanval? (8); 7. Op de een of
andere manier een meer dan
unieke geleerde (10). 10. Smeer
geld? (11); 13. Gespannen inge
houden (8); 15. In aanraking
brengen met fooien (6); 17.
Men gaat erover walgen (3); 18.
Vrolijke kijkers bij voorkeur aan
tapkasten (8); 19. Luidt het
I voorjaar in (11); 21. Vervoer
m middel van haar (9).
Verticaal: 1. Ze kijken met
plezier op hun schooltijd terug
(11); 2. Voor het spaargeld van
Joker Productions
het verzet? (13); 3. Met boter ment (2); 11. Even planten is er
loopt het op rolletjes (8); 5. Die niet bij voor deze dieren! (9); 12.
vogel hoort niet in de tropen Ankerplaats voor de natie (4);
(4); 8. Schoorsteenvegers (12); 14. Het hart van iemand die
9. Dier voor een sportevene- aanslagen pleegt (6); 16. Voor
een voorstel tot bevordering (8);
20. Stranddief die op zijn kop
krijgt (3).
FILATELIE
OPNIEUW WIJDDE België ze
gels aan jubilerende dagbladen.
Dat gebeurde 24 maart ter gele
genheid van respectievelijk het
100-jarig bestaan van Le Jour-
Le-Courrier en het 75-jarig be
staan van Ixt Wallonië. Beide
Franstalige dagbladen. De ze
gels, elk in een waarde van 16
Frank en in een oplage van 6
miljoen, tonen de respectieve
voorpagina's.
Eerder werden zegels gewijd
aan: Le Soir en Het Laatste
Nieuws (12 december 1987,
twee x 9 fr.) en De Gazet van
Antwerpen en Het Volk (2 no
vember 1991, twee x 10 fr.).
Op 26 maart 1894 nam de
nog jonge Belgische Arbeiders
partij het Charter van Quareg-
non aan. In dit manifest stond
ondermeer dat de 'natuurlijke
en geproduceerde rijkdommen
moeten worden beschouwd als
het gemeenschappelijk erfgoed
van de mensheid'. Het Charter
wordt 28 maart herdacht door
de uitgifte van een 16 fr.-zegel
(oplage 6 miljoen) met daarop
een detail van het schilderij 'La
Chute du Veau d'Or' (De Val
van het Gouden Kalf) van de
schilder Fernand Allard l'Oli-
vier, dat naar het Charter van
Quaregnon verwijst. Op het
schilderij wordt het Gouden
Kalf door arbeiders van zijn sok
kel getrokken, hetgeen met ge
juich werd begroet.
FINLAND* In de eerste
maanden van dit jaar is de Fin
se post met drie emissies geko-
men. Het jaar werd 27 januari
ingezet met een postzegelboek
je waarin acht le klasse-zegels
(oplage 1,5 miljoen boekjes)
met afbeeldingen Moomin-
trollcn van de
schrijfster/illustratrice Tove
Jansson (geb. 1914), die door
haar schepping beroemd is ge
worden.
Eveneens 27 januari ver
scheen een blokje met vier 4,20
Fm-zegels (oplage 700.000
stuks) gewijd aan de Olympi
sche Winterspelen en het 100-
jarig bestaan van het IOC. Op
de zegels Finse wintersporters.
De 100ste geboortedag van de
beeldhouwer Wainö Aaltonen
(1894-1966) werd 8 maart ge-
jnemoreerd door de uitgifte van
twee 2,00 Fm.-zegels (oplage
beide 5 miljoen) met daarop de
tails van zijn beeldhouwwerk
'Vrede' in Lahti.
GROOT-BRHTANNIE* Wate
rverfschilderijen van de hand
van His Royal Highness The
Prince of Wales sieren vijf zegels
die Groot-Brittannië op 1 maart
uitgaf om te herdenken dat het
25 jaar is geleden (1 juli 1969)
dat prins Charles tot prins van
Wales werd ingehuldigd. De
volgende landschappen, ooit
door Charles vastgelegd, sieren
de zegels: 19p, Chirk Castle. Cl-
wyd, Wales; 25p, Ben Arkle,
Schotland; 30p, The Moume
Mountains, County Down,
Noord-Ierland; 35p, gezicht op
Dersingham, Norfolk en 4lp.
Dohvyddelan, Gwynedd, Wales.
JERSEY-Voor het eerste se
dert het Kanaaleiland Jersey
met Europa-(CEPT)-zegels
komt (1981) heeft men gekozen
voor paren. Deze Europa-ze-
gels, die dit jaar als gemeen
schappelijk thema 'grote ont
dekkingen' hebben, en die 5
april uitkomen voeren ons terug
naar de grijze oudheid. Op twee
23p-zegels (een doorloper)
toont links de in 1881 ontdekte
kloof La Cotte de St Brelade en
trekken (250.000 jaar geleden)
mannen in de paleolische tijd
een beest de bergen op en op
twee 30p-zegels zien we links de
uit 4000 jaar v. Chr. daterende
graftombe I.a Houge Bie en
rechts honderd mannen die een
20 ton zware steen naar de tom
be slepen.
Jersey komt 5 april ook voor
het eerst met een uit vijf zegels
bestaande katten-serie. Op een
18p-zegel zit een Maine Coon.
Verder: 23p, een Britse korthari-
ge, 35p. een pers, 41 p, een sia
mees en 60p. twee Non-pedi
gree.
NOORWEGEN - Tromsö zal
19 april de negende Noorse stad
zijn waaraan in de afgelopen ja
ren bijzondere zegels zullen zijn
gewijd. Tromsö viert dit jaar na
melijk zijn 200-jarig bestaan.
Op een 3,50 kr.-zegel (oplage
5,7 miljoen) staat het koninklij
ke stadszegel en op een 4,50 kr.-
zegel (oplage 3,7 miljoen) de ka
thedraal van de stad.
Op 19 april komt Noorwegen
ook met drie toeristische zegels
die ons achtereenvolgens met
de kabelbaan (Flöibanen) naar
de top van één van Bergens ze
ven bergtoppen, de Flöyen,
brengt (4,00 kr., oplage 3,7 mil
joen). naar Svolvaergeita (Lofo
ten, 4,50 kr., oplage 3,7 miljoen)
en naar Noorwegens populair
ste zomervakantiegebieden,
Verdens Ende. het einde van de
wereld (5,50 kr., oplage 2,7 mil
joen).
Deze week mag u zich wat mij
betreft gaan bezighouden met
zes leerzame eindopgaven. De
standen zijn weliswaar redelijk
bejaard, maar de meeste lezers
zullen er zeker even zoet mee
zijn. Voor alle opgaven geldt:
wit speelt en wint. Ter controle
zijn tevens de eindstanden ver
meld. De oplossingen hoeft u
niet in te sturen. Niettemin
maak ik toch wel even gebruik
van deze gelegenheid om u
mijn nieuwe adres te laten we
ten: De Kroonakker 1, 1749 JT
Warmenhuizen.
Volgende week weer "een en
ander uit de clubcompetitie en
uiteraard aandacht voor het
kampioenschap van nederland
dat vanaf 27 maart tot en met 9
april wordt gehouden in 'Het
Koelhuis' te Huissen. De meeste
ronden beginnen om 12.00 uur.
CIJFERSTANDEN:
DIAGRAM 1: witte dam op 15
en schijven op 14, 37 en 48;
zwarte dam op 4 en schijven op
26 en 27.
DIAGRAM 2: witte dam op 41
en schijven op 26 en 31; zwarte
schijven op 5 en 33.
DIAGRAM 3: witte schijven op
16, 24 en 41; zwarte schijven op
14 en 25.
DIAGRAM 4: witte schijven op
9, 32 en 42; zwarte schijven op
16,21 en 36.
DIAGRAM 5: witte dam op 4 en
schijven op 18, 40 en 45; zwarte
dam op 3 en een schijf op 30.
DIAGRAM 6: witte dam op 35
en schijven op 29 en 30; zwarte
schijven op 15,16 en 27.
s
O
m
O
O
O
O
s
9
O
O.
3
SCHAKEN
Het Groningse Ter Apel is een
stukje Nederland dat bij wester
lingen nauwelijks bekend is. En
toch gebeuren daar op schaak
gebied al enige jaren grootse
dingen. De plaatselijke schaak
club telt maar een klein aantal
leden, maar die zijn zo enthou
siast en kundig dat zij, al zeven
jaar achterelkaar, een prachtig
toernooi, het zogeheten Kloos-
tertoernooi, kunnen organise
ren. Overheid, de regionale
middenstand en bedrijfsleven
reiken financieel de helpende
hand waarbij het opvalt dat een
van de sponsors een Duits be
drijf is. De (schaak)sport ver
broedert in het noord-oosten
van ons land!
Het toernooi staat bekend om
zijn prettige sfeer en geniet dan
ook de belangstelling van menig
grootmeester. Dit jaar was men
er in geslaagd een toernooi van
categorie 15 te bereiken. Voor
volgend jaar denkt men zelfs
aan categorie 16. Zullen we ooit
Karpov en/of Kasparov nog
eens in Ter Apel kunnen be
groeten?
Sportief gezien viel het toer
nooi dit jaar een beetje tegen.
Van de in totaal 15 gespeelde
partijen eindigden er liefst 13 in
remise. De ontspannen sfeer
had blijkbaar een vredelievende
uitwerking op de meeste deel
nemers. Toch viel er het nodige
te genieten, zoals uit het toer
nooibulletin blijkt.
In de eerste ronde speelde
onze nationale kampioen Paul
van der Sterren met zwart tegen
Lajos Portisch. Er kwam een ak-
tuele variant van het Orthodox
Damegambiet op het bord
waarin Paul op de 25e zet met
een nieuw idee kwam. Het
bleek echter niet genoeg om op
winst te kunnen spelen.
WIT: PORTISCH ZWART: VAN
DER STERREN
Id4 Pf6; 2. c4 e6; 3. PI3 d5; 4.
Pc3 Le7; 5. Lg5 h6; 6. Lxf6 I jcfö;
7. e3 0-0; 8. Tel c6; 9. Ld3 Pd7;
10. 0-0 dxc4; 11. Iac4 e5; 12.
h3 exd4; 13. exd4 Pb6; 14. Lb3
Lf5; 15. Tel Te8; 16. Txe8+
Dxe8; 17. Dd2 Dd7; 18. Tel a5;
19. a3 Te8; 20. Txe8+ Dxe8; 21.
Df4 Le6; 22. Lxe6 Dxe6; 23.
Db8+ Dc8; 24. Da7 Pc4; 25.
Dc5. (Zie diagram 1). Deze stel
ling is al vaker voorgekomen in
de praktijk. Gewoonlijk gaat
zwart verder met het rustige 25.
De6, waarna er niet veel aan
de hand is. Aan deze hele vari
ant heeft Wassily Ivantsjoek een
zeer uitgebreid artikel gewijd in
Jaarboek 23 van New in Chess.
Van der Sterren is als redacteur
aan deze voortreffelijke jaarboe
ken verbonden en weet dus
waar het over gaat. Zijn nu vol
gende zet is kennelijk het resul
laat van huisvlijt. 25. Pxb2.
Interessant. 26. Pe4 De6; 27.
PxP6+ gxfB (Na 27. Dxf6; 28.
Dc2 gaat Pb2 verloren). 28.
Dxa5 b5; 29. Db4 Pc4; 30. a4
bxa4; 31. Dxa4 Dd5; 32. I)b4
Pd6; 33. Dc3 Pf5; 34. g4 Pg7;
35. Ph4 f5; 36. Pxf5 Pxf5; 37.
gxf5 Remise.
De in Duitsland wonende Rus
Rustem Dautov won in de twee
W
i
i
A
i
A
k
i
f_f
ti
H
k
k
A
O
X
A
x
V
k
k
A
k
A
A
A
A
A
JÜ'
-
X
H
A
A
SS
A
de ronde van Predrag Nikolic,
winnaar van Hoogovens dit
jaar. Het was voldoende voor de
toernooiwinst. Dautov won een
remise-achtig toreneindspel dat
een opmerkelijk moment ken
de. (Zie diagram 2) Dautov
overwoog achter het bord een
afwikkeling naar een pionnen-
eindspel middels 42. Td4+ Ke8;
Bridge is een denksport maar te
lang denken irriteert vaak de te
genstanders. Hoe hoger hel
spelpeil, hoe langer als regel de
denkpauzes: spelers zien dan
meer mogelijkheden en moeten
kiezen. Vooral bij internationale
ontmoetingen is dat een ramp.
Bij een recente wedstrijd in
Engeland dacht Barnet Shenkin
op enig moment 16 minuten na
over een te spelen kaart. Nie
mand mopperde. Maar de wed
strijdleider vond het te gortig
worden en legde een tijdstraf
op. waarna er een rel ontstond
omdat hij buiten zijn boekje
zou zijn gegaan.
Bij het WK in 1986 was de
wedstrijd in de halve finale tus
sen de Verenigde Staten en
Pakistan pas drie uur 's nachts
afgelopen omdat de Amerika
nen het tempo lieten zakken tot
zo n vier spellen per uur. Ook
bij het WK in Chili pasten de
Amerikanen die truc toe; ze
provoceerden hun Nederlandse
tegenstanders door onnodig
lang te denken. Reglementair
krijgen beide teams bij te laat
eindigen een tijdstraf, maar in
één-tegen-één wedstrijd heeft
dat weinig zin.
De internationale federatie
wil het denken aan banden leg
gen en denkt nu aan schaak-
klokken waarbij iedere speler
standaard tien seconden be
denktijd krijgt voor een bod of
te spelen kaart. Dan gaal de
klok lopen. De overschrijding
wordt per paar geteld en even
tueel bestraft. Nog even en top-
bridge wordt geheel elektro
nisch gespeeld.
Wie geen last zal hebben van
tijdstraffen is Zia Mahmood. De
Pakistaan speelt als regel pijl
snel en weet daarbij dan ook
nog de mooiste dingen te be
denken. Vorige maand ontving
hij, samen met Alan Truscott,
de journalist die het optekende,
de schoonheidsprijs voor een
inderdaad fraai gespeeld spel in
de Epsonsimultaandrive:
(zwart moet wel daar anders de
koning verdwaalt) 43. Te4+
Txe4; 44. Kxe4 Kf7; 45. Ke5 a5;
46. Kd6 b5; maar zag van deze
mogelijkheid af wegens het ver
volg 47. Kxc6 bxa4; 48. Kb3 a3;
49. bxa3 en remise. Later liet
Dautov's echtgenote!!) zien dat
wit met 47. axb5! cxb5; 48. Kc5
b4; 49. Kb5 wel degelijk kan
winnen. In de partij gebeurde
het volgende: 42. b4 Ke8; 43.
Th4 Tf2+; 44. Ke6 Te2+; 45.
Kd6 a5; 46. bxa5 Kf7 (Betere
kansen op remise bood 46.
Tb2). 47. Th7+ KxfB; 48. Txb7
Te4; 49. Kxc6 Txa4; 50. Tb5
Zwart geeft op.
De speciale prijs voor de
meest spectaculaire partij werd
gedeeld door Predrag Nikolic
uit Oegstgeest en Alexander
Khalifman uit Sint Petersburg.
Een oude variant uit het Gewei
gerd Slavisch Jeidde tot het vol
gende vuurwerk.
WIT: NIKOLIC ZWART: KHA
LI! M
I. d l d5; 2. c4 c6; 3. Pf3 Pf6; 4.
e3 Lf5; 5. cxd5 cxd5; 6. Db3
Dc7; 7. 1x12 e6; 8. Pc3 Pc6; 9.
Tel Le7; 10. Pe5 0-0; 11. Lb5
Pxe5; 12. Pxd5. (Zie diagram 3)
12. Dxcl Ilulsvlijt! kh.ihl
man offert de dame tegen toren,
paard en veel activiteit. 13. Lxcl
Pxd5; 14. e4L (Na 14. dxe5
Tac8; 15. 0-0 Lc2; is de dame in
gesloten). 14. Lxe4; 15. dxe5
Ug2i<». Tg] Le4j 17. 1x13
Tac8; 18. 1x12 Lxd3; 19. Dxd3
Tfd8; 20. Dei i.bi Kansrtjkei
lijkt 20. b5, dat door IM Rini
Kuijf werd aangegeven. Er zou
kunnen volgen: 21. Tg3 Tc4; 22.
Dg2 g6; 23. Td3 Tc2; met iets
betere kansen voor zwart. Na de
tekstzet eindigde de partij snel
en op een aardige wijze in een
onbeslist. 21. Txg7+ Kxg7; 22.
|jcb4 Pxb4; 23. I)g4+ Kh8; 24.
Dxb4 T d7; 25. h l h6 Remise
EINDSTAND: 1. Dautov, 3 pun
ten; 2 t/m 5. Khalifman, Anders-
son, Nikolic en Van der Sterren,
2,5 punt; 6. Portisch, 2 punten.
Naast het grootmeestertoer-
nooi waren er ook nog invitatie
4-kampen, snelschaken, simul-
taanvoorstellingcn e.d.
OPGAVE VORIGE WEEK
(Wit; Kf2, Tdl, Lel. Zwart: Kh7,
I g7, .i I, 6, f5, g<>. W h .Mn /ei
wint). Oplossing: 1. Td7!. Pent
Lg7, zodat nu zowel Ta7 als Lc3
dreigt. 1. Kh6. Als de zwarte
koning naar de achterste rij
vlucht geschiedt Td8+ en Ta8.
Nu dreigt de verdere opmars
van de a-pion. dat Ta7 faalt op
Ld4+. met torenwinst. 2. Kf3!
a2; 3. Td2ü En niet 3. Ixl2+? g5:
4. Lxg5+ Kg6! en zwart wint. Na
de tekstzet is het fraai uit. 3.
Lb2. (3. alD; 4. Th2+ Kg5; 5.
I.h4+ Kh6; 6. Lf6 mat). 4. Th2+
Kg7; 5. Txb2 al D; 6.1x3+ en na
een aftrekschaak wint wit de
zwarte dame en de partij.
NIEUWE OPGAVE
De opgave voor deze week (zie
diagram 4) stamt uit 1956 en is
afkomstig van de Poolse com
ponist Eugenie Ivanov. Het lijkt
me dat deze studie aanmerke
lijk minder gecompliceerd is
dan die van de laatste weken.
AHVB9
102
k 102 a H 98 5
H 9 4 2 J ¥075
10 762 *1* *84
k V 8 6 Z B 9 5 3
V 6 3
VB106
53
AH74
Zia als zuid belandde in 6SA na
een 1 Ru-opening bij noord, ge
volgd door lHa, zuid, noord
2Sch, zuid 2SA, noord 3SA. Zuid
bood 5SA, noord vragend met
een maximaal spel 6SA te bie
den en anders te passen. Het
werd 6SA.
West kwam uit met Ha2. Dat
leek weinig te kosten, de snit zit
immers toch goed. maar het
bood Zia de kans een leuke
speelfiguur toe te passen. Hij
liet de slag doorlopen naar
Ha 10 en stak over naar RuA. Hij
nam nog drie ruitens mee, in de
hand klaveren weg, en speelde
een kleine schoppen:
k 102
H 9 4 j ¥6
-
V 8 6 a B 9
a V 6 3
V B 6
AH
En dat stelde oost voor een ver
velend dilemma. Als hij Schil
neemt maakt zuid drie schop
penslagen en daarmee zijn con
tract. En als hij niet neemt laat
zuid de schoppenkleur verder
onaangeroerd. Hij incasseert
HaA en K1A en speelt HaV,
waarna HaB de twaalfde slag is.
Oost is slachtoffer van
Morton's vork', genoemd naar
de kanselier van Koning Hen
drik VII van Engeland die de rij
ke kooplieden heffingen opleg
de als ze royaal leefden, omdat
ze dan vast iets te missen had
den voor de koning. Maar ook
als ze sober leefden waren ze
het haasje, omdat ze dan zeker
iets voor hun koning overhiel
den. Een klein problcemspclle
tje tot besluit:
a H 1083
A 9 6 2
H 104
Zuid speelt 6Sch; west start met
HaV. Hoe maakt zuid zijn con
tract?
