'WAO'er heeft een stempel op'
WËËK
'Wetenschap is ook
een soort magie'
Een flinke deuk in het imago van de notaris
rt
Theo Bakker
Banaan met slagroom
Op St. Patrick's Day is alles groen
Het Gesprek van de Dag
Een misdruk
als geschenk
- "Na
'J 'De lange weg naar een nieuwe haan
Ze wil liever niet met haar naam
in de krant, wél met haar ver
haal. Dus noemen we haar voor
de gelegenheid maar Tineke. De
anonimiteit wil ze bewaren om
dat ze anders mogelijk haar
plannen voor de toekomst bij
voorbaat in duigen ziet vallen.
„Want werkgevers zitten van
daag de dag niet te wachten op
mensen die een tijdlang in de
WAO hebben gezeten", is haar
stellige overtuiging. „Alleen, ik
wil koste wat het koste terug in
het arbeidsproces.
Ze schetst haar probleem in een
notedop. Twee jaar geleden
raakte deze Leidse, voorheen
werkzaam in de sociale sector,
overspannen. Een enkele reden
kan ze niet aangeven, er lag een
complex van factoren aan ten
grondslag. Ze belandde in de
ziektewet en vervolgens na een
jaar in de WAO. Weg leuke
baan, weg mooie toekomst. Met
als schrikbeeld de Bijstand, van
welk idee ze als begin dertiger
gewoonweg gruwt.
Wat volgde was nog een jaar
van doffe ellende waarin ze het
ene been niet voor het andere
kon krijgen, zo moe was ze;
zelfs van het niksdoen. „Een
pijnlijke periode", noemt ze die
fase v
haar lev
omdat je aan de buitenkant
niets ziet, maar innerlijk steeds
verder verstrikt raakt in de pro
blemen. Op een gegeven mo
ment wordt zelfs de afwas doen
je nog teveel. En dan te beden
ken dat je daarvoor barstte van
de energie."
De ommekeer kwam een paar
maanden geleden. Stapje voor
stapje klom ze uit hel dal waar
in ze twee jaar had gezeten. Af
en toe is er een terugslag waar
bij ze zich nog knap beroerd
kan voelen. Maar meer en meer
overheerst bij Tineke de ge
dachte dat het ergste leed gele
den is. Tijd en ruimte derhalve
om vooruit te kijken, bijvoor
beeld naar een terugkeer in het
arbeidsproces. „Want van de
hele dag thuis zitten, ga je je
niet vrolijker voelen", weet ze
onderhand uit ervaring.
„Bovendien wil ik me nuttig
maken". En wat het allerbelang
rijkste is: ze wil hoe dan ook uit
die WAO.
De annonce in het LD was
klein, maar het effect van die
advertentie op haai gemoed bij
zonder groot. „Een geschenk uit
Op weg n
de bemer, zegt ze over de aan
kondiging van de Stichting Vrij-
baan. Die in navolging van wat
in stederr als Den Haag en
Haarlem al eerder plaatsvond
ook in Leiden een cursus wil be
ginnen voor WAO-ers die weer
aan het werk willen. Op maat
gesneden voor haar. Tijd en
plaats konden niet beter geko
zen zijn en daarbij was dit nu
net hét ruggesteuntje dat ze no
dig achtte om definitief met het
verleden te kunnen afrekenen.
Ze schreef prompt in voor 28
maart.
Groot was de teleurstelling toen
ze van de week te horen kreeg
dat de animo in Leiden en om-
foto hielco kuipers
streken voor de dertiendelige
s op het Boerhaave Colle
ge vrijwel nihil was. En dat het
doorgaan van de oriëntatiecur
sus derhalve op losse schroeven
staat. „Dat begrijp ik dus niet.
Er lopen in deze hele regio bijna
30.000 mensen in de WAO en
zijn er dan niet 15 te vinden die
op deze manier weer aan het
werk proberen te komen?"
I )e verklaring voor de geringe
inschrijving denkt ze te kunnen
j vinden in het feit dat de aan
kondiging wat verloren raakte
tussen het verkiezingsnieuws
van die dagen en dat daardoor
potentiële geïnteresseerden er
overheen hebben gelezen. „Bij
zonder jammer, want elke
WAO'er die terug wil in een be
taalde baan krijgt hier een bete
re kans dan welk GMD, GAK of
Arbeidsbureau hem of haar
maar kan bieden. Bij die instan
ties ben ik tenminste niet veel
verder gekomen. Ja, een ge
sprekje van twintig minuten.
Waarna de conclusie op tafel lag
dat ik maar iets met computers
moest gaan doen of ook wel ge
schikt was om achter een balie
te gaan zitten. Nou ja, dan vraag
je toch. Ik wil iets met mensen
doen. Daar ben ik goed in."
Gewoon solliciteren, nu ze zich
weer redelijk fit voelt, is een
moeilijke stap. „De arbeids
markt is natuurlijk heel slecht
op dit moment. Bovendien
staan werkgevers niet te sprin
gen om WAO'ers in dienst te
nemen. De bonus-malus rege
ling schrikt af, want ze zien
vooral de malus. De angst dat je
weer ziek wordt en zij voor de
kosten en de boete opdraaien.
Als WAO'er heb je een stempel
op je voorhoofd. Dat is ook de
reden waarom ik mijn naam lie
ver niet voluit in de krant zie af
gedrukt. Voor als ik straks ga
solliciteren. Gek, eigenlijk. Want
op zich heb ik niets te verber
gen. Het is toch geen schande
als je wilt werken. Of wel soms?
Op de valreep heeft ze nog goed
nieuws. Hangende dit verhaal
heeft de Stichting Vrijbaan be
sloten de inschrijvingstermijn te
verlengen tot 11 april. „En nu
maar hopen dal het lukt. De fol
der kwam in elk geval heel posi
tief op me over. Een verade
ming. Ze gaan echt kijken wat je
kan. Inplaats van te onderzoe
ken wat je vooral niet kunt,
zoals tot nu toe bij mij is ge
beurd. In de papiermolen ben je
maar een nummer. Dat werkt
demotiverend. En 60 procent
van de WAOers die de cursus
hebben gevolgd, is naderhand
weer aan werk gekomen. Daar
houd ik me maar aan vast."
De Stichting Vrijbaan is bereik
baar onder telefoonnummer
070-3264781.
Hoe het met je gaat vragen ze
hier de ganse dag. Je houdt een
deur open. 'Hey, how are you?'
Toch zeg je niet: 'Wal de fuck
gaat dat jou aan.' Daarvoor
stemt het leven in Miami te
goed. Nee. eerder heb ik een
nauwelijks te bedwingen drang
om na die beleefdheidsfrase
los te barsten in een euforische
lofzang op het leven in Ameri-
ka's bejaardenhuis, Florida.
Hier moet de sinaasappel uit
gevonden zijn. zoveel zonuren.
En altijd een lekker windje er
bij. Soms met iets te veel
kracht, want alle palmen waar
ik in wil klimmen, blijken en
kele jaren geleden na een or
kaan nieuw gepland. Maar ver
der alles kits. absoluut geen
mogelijkheid om ergens zo'n
toch ook wel lekkere sombere
bui aan te ontlenen.
Je rijdt naar werk. dak van de
auto open, soft-soul op de ra
dio. lekker veel bas, flanerende
chicks op de boulevard, zonne
brilletje tegen de azuurblauwe
schittering van de baai. dat is
toch iets anders dan op de fiets
in de plensregen achter een
NZH-bus naar je baas.
I let leven lacht in Miami. Je
poetst je tanden en ineens
springen er sterretjes vanaf.
Doe je vet in je haar ga je op
James Dean lijken. Je C&A T-
shirt blijkt zomaar een Versa
ce-label te dragen. En ga je op
een terras zitten, dan vraagt
even later Michelle Pfeiffer of
de stoel naast je vrij is. 'Ja.
maar natuurlijk, gaat u zitten.
Hoe gaat het met u.'
En toen zat ik daar en toen
ging ik maar om nog een
beetje mijn staren te camoufle
ren het Leidsch Dagblad lezen.
Het LD, in Miami? Maar na
tuurlijk, op elke straathoek, in
elke kiosk.
Had ik het maar niet gedaan.
Niet om alle ellende die in elke
krant iedere dag te vinden is.
Daar hebben we ons tegen ge
wapend, niet. Nee, om dat ene
kleine bericht op de Leidse pa
gina waar boven staat: 'Con
tactdagvoor kermisfanaten.'
Morgen is er contactdag voor
liefhebbers van botsautootjes,
zweefmolens, spookhuizen en
andere attracties. Ik krijg het
bericht niet meer uit mijn
hoofd. Dat ik er niet bij kan
zijn. En nog wel in De Brande
rij, wat de extra mogelijkheid
oplevert om als hoogtepunt
van de bijeenkomst te gaan
gooien met de ballen die daar
altijd komen.
Bezoekers mogen hun kermis-
spullen meenemen. Ik zie het
voor me: vrouwen van veertig,
vijftig met beren die ze ooit ge
wonnen hebben en waar ze te
gen praten en waarvoor zij
choco bestellen. Mannen met
half vergane zuurstokken,
waarvan hun 3 oktober-gelief
de die /i) nooit meer hebben
teruggezien ooit de helft heeft
afgezogen. Dat niet meema
ken. Het wordt behelpen mor
gen. Hoe kom ik de dag door in
Miami?
Zeker, autorijden heeft hier
veel weg van de botsautootjes,
de monorail lijkt wel een
zweefbaan, de disco vannacht
een spookhuis vol donder en
bliksem. En elke bar ln de
buurt achter de boulevard kun
je als bokstent beschouwen.
Maar het blijft behelpen. Nu al
weet ik dat straks, wanneer ik
mijn 'leef-lang- diner' ver
stouw en ik mij door de zee
wiersoep, de sojabiefstuk en de
brandnetelsaladeheenworstel,
dat ik dan onbedaarlijk zal ver
langen naar bananen met slag
room en hutspot en vette pa
ling.
Ineens ben ik weer een beetje
minder James Dean. En bij
mijn Michelle ontdek ik een
vlekkie in haar nekkie. Ik ga op
zoek. Ergens in Miami moet ik
een banaan met slagroom kun
nen kopen.
Even waren we bang dat we gis
teren groen zouden plassen.
Want op Saint Patrick's Day
de nationale feestdag van de Ie
ren op 17 maart is alles
groen. Je moet bijvoorbeeld niet
raar opkijken als je. bij toeval in
een Ierse kroeg verzeild geraakt,
groen gekleurd bier krijgt voor
geschoteld. Maar gelukkig, de
Guinness had donderdagavond
in een Ierse kroeg in Rotterdam
gewoon zijn vertrouwde don
kerbruine kleur.
De feestvierders waren traditie
getrouw wél in het groen gesto
ken op Paddy's Day. Groene
bouwvakkershelmen. groene
schminck, groene truien en t-
shirts, groene shamrock-oorbel-
len en hier en daar een groene
gelaatskleur. Want op die voor
leren zo belangrijke dag wordt
er vooral veel gedronken. Het
bier en de whiskey vloeide rijke
lijk.
Saint Patrick is de beschermhei
lige van Ierland. Het verhaal
over zijn leven krijgen de leren
met de paplepel ingegoten
Paddy, in Schotland geboren, is
de man die de heidense leren in
de vijfde eeuw tot het christen
dom bekeerde. De patroon mis
sioneerde in die tijd vooral in
Noord- en West-Ierland en
boekte succes toen hij de op
perkoning Loeghaire en zijn
druïden voor zich won. Rond
zijn figuur ontstonden tal van
legenden. De sterfdag van Pad
dy - 17 maart - is de dag dat alle
leren, waar ook ter wereld, vrij
nemen om uitbundig feest te
Saint Patrick's Day was dit
jaar het begin van een Ierse
week. Want de Ieren laten de
komende dagen van zich horen.
Onder andere met een Ierland-
presentatie vandaag en morgen
in het Amsterdamse World Tra-
de Center. Voor liefhebbers van
wollen Ierse truien, cd's met
whiskey een evenement dat niet
gemist mag worden en, vanwe
ge de vele informatie die daar
over'het groene eiland te ver
krijgen is. een aanrader voor
mensen die er over denken hun
vakantie in Ierland door te
brengen. De Ierlandbeurs is van
elf tot vijf uur geopend.
ZATERDAG 19 MAART 1994
Leidse student wint prijs wet scriptie over Voodoo
Bijgeloof is alles wat een ander
gelooft, heeft een socioloog ooit
gezegd, en drs. Maarten Keule-
mans is het helemaal eens met
deze uitspraak. Hij heeft met
zijn scriptie over Voodoo een
prijs gewonnen van het Roose
velt Study Center, een informa
tie- en studiecentrum voor
Amerikaanse geschiedenis. In
september studeerde hij afin
sociale en economische ge
schiedenis aan de Rijksuniversi
teit Leiden.
Zijn scriptie heeft als titel 'De
uitvinding van de Hoodoo
(Voodoo) man. Een studie naar
de interactie en reactie van
blank en zwart magisch volks
geloof in het Zuiden van de VS
tot de burgeroorlog'. Het stuk
scoorde een negen. Een andere
hoogleraar, die bij toeval hoor
de wat hij had geschreven,
raadde Keulemans aan het arti
kel op te sturen naar het Roose
velt Study Center. Deze instan
tie looft elk jaar een prijs uit van
500 dollar voor de beste docto
raalscriptie over de Amerikaan
se geschiedenis.
„Er bestaan veel misverstanden
over Voodoo", vertelt Maarten.
„Bijvoorbeeld dat liet een pri
mitiefbijgeloof is. Dat is het
niet, ik vind het een volwaardi
ge religie. Je kan Voodoo zien
als een variant op het katholieke
geloof, met zowel Afrikaanse
elementen als invloeden uit het
Engelse volksgeloof. Het komt
oorspronkelijk uit Haïti maar
Voodoo komt ook voor in de
VS."
Keulemans bestudeerde de oor
sprong van allerlei Voodoo-ritu-
elen en de invloed van Voodoo
op de relatie tussen blanken en
zwarten in de VS. Hij kwam
daarbij tot opmerkelijke conclu
sies. „Het prikken van spelden
in poppetjes is een ritueel dat
niet uit Afrika komt maar uit
Engeland. In de tijd van de hek
senvervolging werden in Europa
mensen veroordeeld voor dit
soort praktijken. Er zijn in Afrika
ook wel beeldjes gevonden die
met spelden doorboord waren,
maar dit zouden de Afrikanen
best van de Europeanen overge
nomen kunnen hebben. Van
sommige rituelen en ideëen valt
de oorsprong ook niet meer te
achterhalen, ze zijn universeel."
Tijdens zijn studie merkte
Maarten dat Voodoo in de VS
niet louter 'zwarte' magie is.
„Plantage-eigenaren die ziek
waren of problemen in de liefde
hadden, gingen vaak naar de
Voodoopriester die een zwarte
slaaf was. Tijdens de economi
sche crisis in de jaren dertig
gingen veel zwarten zich met
tovenarij bezighouden. Ze
noemden dat Voodoo, omdat
die term indruk maakte. Deze
tovenaars kregen vaak blanke
klanten."
De doctorandus behoort niet
tot de wetenschappers die alles
afwijzen dat bovennatuurlijk en
onverklaarbaar is. „Wetenschap
is ook een soort magie. Als ik
mijn computer aanzet, gebeu
ren er allerlei dingen die ik niet
kan bevatten. De dingen die wij
nu wetenschappelijk en logisch
noemen, verschillen heel erg
per cultuur en tijdperk. Wij zien
hier gewoon een poppetje met
een spijker door z'n kop op tafel
liggen, iemand uit een andere
cultuur ziet iets verschrikkelijks.
Je kan het waarnemen als een
Maarten Keulemans: „Wij zien gewoon een poppetje, iemand uit een andere cultuur ziet een geest."
verzameling moleculen, maar
ook als een geest. Ik vind niet
dat de ene manier van denken
op een hoger nivo ligt dan de
andere."
„Soms worden bepaalde ritue
len ook wetenschap", zegt de
nu werkloze Maarten die graag
de journalistiek in zou willen of
zich anders wil verdiepen in de
parapsychologie. „Afrikaanse
toverdokters kenden het princi
pe van de pokkeninenting. Dat
wordt gezien als een westerse
wetenschappelijke uitvinding,
maar zij hebben het eigenlijk
geïntroduceerd. Het is ook best
mogelijk dat dingen die wij nu
foto hielco kuipers
wetenschap noemen, over vijf
tig jaar worden afgedaan als bij-
„O, wat verschrikkelijk!", zegt
Henk Kraaima, directeur van de
CPNB, als hij hoort dat we een
misdruk van het boekenweek
geschenk in handen hebben.
„Daarvan moeten er dan zeker
een paar honderd in omloop
zijn. Dat kan niet anders bij een
oplage van 567.000 exempla-
Het door Hella Haassc geschre
ven boekenweekgeschenk Tran
sit telt 92 pagina's. Daarna vol
gen een opsomming van wat
Hella I laasse allemaal heeft ge
schreven en het colofon. Ons
geschenk, dat uit de voorraad
van de I eidse boekhandel
Kooyker komt, gaat daarna ech
ter vrolijk voort met pagina 73
en eindigt op pagina 92, waarna
wederom opsomming en colo
fon volgen. Misschien voor de
lezers die het einde niet hele
maal hebben begrepen?
De heer Kroes van drukkerij
Giethoorn NNI in Meppel
heeft het drukken van het boe
kenweekgeschenk begeleid. Hij
schrikt even als wij hem het be
richt van de misdruk voorleg
gen. Maar dan herstelt hij zich
snel. „Nee, hoor. ik kan u verze
keren dat het maar om één
exemplaar gaat. Dit is echt een
incident."
'Het vertrouwen in de Broederschap moet worden hersteld'
Mr. JKarstens. foto archief
De beschuldigingen zijn niet
mals: het vergokken van ander
mans erfenissen in het Scheve-
ningse casino en het geld van
andermansnalatenschappen
gebruiken om aandelen te ko
pen of vastgoed in Amerika.
Justitie onderzoekt op dit mo
ment de handel en wandel van
een Haagse notaris en een kan
didaat-notaris van hetzelfde
kantoor. Ook een notaris uit
Ede blijkt over de schreef te zijn
gegaan. Hij is uit zijn ambt ge
zet omdat hij onoirbare finan
ciële transacties verrichtte als
tussenpersoon voor particuliere
beleggers. Dat een aantal nota
rissen in een kwaad daglicht
worden gesteld, valt uiteraad
niet goed bij hun collega's.
De Leidse notaris J. Karstens
vindt het een kwalijke zaak dat
het notarisambt op deze manier
in het nieuws komt. ook al haast
hij zich te zeggen dat hij niet
précies op de hoogte is van de
kwesties. „Ik heb het alleen
maar van horen zeggen. Maar
of het nu waar is of niet, het is
heel droevig dat zoiets in de pu
bliciteit komt. De notaris is een
openbaar ambtenaar, hij be
kleedt een openbare functie. Als
zelfs alleen al de schijn ontstaat
dat de notaris iets ongeoor
loofds doet. dan is het al een
kwalijke zaak voor het imago
van de beroepsgroep. Bij het
publiek kan dan de indruk ont
staan dat de notarissen maar
wat knoeien. Maar als een nota
ris een scheve schaats rijdt, wil
dat nog niet zeggen dat iedere
notaris dat doet."
„Je mag het niet generaliseren".
Vindt ook mr. B.J. van Leeuwen,
notaris te Noordwijkerhout.
„I Iet Broederschap telt rond de
1100 leden. En er zit natuurlijk
altijd wel wat kaf tussen het ko
ren. De verleiding is ook groot
met de bedragen die tegen
woordig omgaan, en een notaris
is tenslotte ook maar een mens.
Maar het mag gewoon niet ge
beuren. Ee n die de fout ingaat
is al te veel, twee. drie dus hele
maal - hoezeer dat ook meevalt
afgezet tegen het totaal-aantal
notarissen. Het is goed dat het
zo keihard in de pers komt,
maar het is verschrikkelijk dat
zoiets gebeurt. Het is misbruik
maken van het vertrouwen dat
een notaris juist moet uitstra
len. Naar hem kun je nog toe
met zijn betrouwbaarheid en
zijn ambtsgeheim. Als dat nou
ook al niet meer kan, waar moet
je dan nog heen?"
Karstens zegt dat juist daarom
notarissen op gezette tijden ge
controleerd worden. 1 Iet is dus
zeker niet zo dat ze kunnen
doen waar ze maar zin in heb
ben. „Als mensen vinden dat ze
door een notaris niet juist zijn
behandeld, dan kunnen ze naar
de Kamer van Toezicht stappen,
het notarieel tuchtcollege. Die-
kan dan in het uiterste geval het
gerechtshof vragen de notaris in
kwestie uit zijn ambt te laten
En dan is er het zogeheten Cen
traal Bureau voor de Bijstand,
van de overheid. Karstens: „Die
heeft tot taak te onderzoeken of
de boekhouding van een notaris
in orde is. Of hij bijvoorbeeld
aan de bewaringseis voldoet
(zoals het zorgvuldig beheren
van nalatenschappen, hetegeen
door de I laagse notarissen niet
al te zorgvuldig zou zijn gedaan,
red.). Kortom, er is wel degelijk
sprake van een strenge controle.
Mocht er desondanks door het
onjuist handelen van een nota
ris schade zijn ontstaan bij
cliënten die te goeder trouw zijn
geweest, dan wordt die schade
vergoed door de beroepsgroep.
Die moet daar dan voor bloed-
Dat was bijvoorbeeld het geval
in de geruchtmakende zaak
rond de Amsterdamse notaris
Slis-Stroom. die zaken deed mei
oplichter Olivier. Notarissen en
'kandidaten' stortten toen
maandenlang geld in een on
dersteuningsfonds, waaruit de
gedupeerden schadeloos wcr
den gesteld. Van Leeuwen:
„Mocht'er in deze zaken schade
zijn geleden, dan zal het Broe
derschap die ook nu willen
goedmaken. Hel
moet worden hersteld.
HERMAN JOUSTRA
Mr. B. J. van Leeuwen, foto
