Tom Hanks grandioos
'Dit was heel iets anders dan gewoon een filmpje maken'
Film
Nog meer held en
j anti-held in X en LVC
Springsteen schildert
zelfkant van grote stad
DONDERDAG 17 MAART 1994 w
FILMS IN LEIDEN
BIOSCOPEN AMSTERDAM
ALFA 1
j Leidseplein tel. 6278806
In the name of the father 16 j.. dag.
13.16.18.45.21.30
ALFA 2
The joy luck club 12 j., dag. 13, 16,
18.45.21.30
- ALFA 3
A dream scape 16 j., dag. 16, 18. 20
The snapper a l., dag. 13.15. 22
- ALFA 4
Alladin a l., dag. 16.30. 18.45
Farewell to my concubine a l., dag.
13.20.45
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
In the name of the father 16 dag.
13.15.16.18.45.21.30
ALHAMBRA 2
The house of the spirits 16 j., dag.
20.30, do vr ma di ook 13.15. 16.45
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat 400 tel. 6234876
Carlito's way 16 j.. dag. 13.15,
16.30.20
Jurassic Park a.l.. dag. 16, 21.30
CINERAMA 2
Free Willy a.l., dag. 13.15, 18.45
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Philadelphia a.l dag. 13.15, 16,
18.45.21.30
CALYPSO 2
The firm 16 j dag 13.15, 16.30.
20.15
CINECENTER-CINEMA CORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
The blue kite 16 j., dag. 14.30. 19.
22.zoook 11.15
CINECENTER-PEPPE-NAPPA
Trois couleurs: Blanc 16 j dag.
14.30. 17. 19.30. 22. zo ook 11.15
CINECENTER-PIERROT
Naked 16 j dag. 14. 16.30. 19.30.
22.15 zo ook 11.15
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Fiorile 16].. dag. 14.15. 17. 19.30,
22.lö.zoook 11.15
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
Mrs. Doubtfire a.l., dag. 18 45,
j 21.30, za zo wo ook 13.15, 16
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Carlito's way 16j..dag. 20.30
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
Mrs. Doubtfire a.l.. dag. 14.30,
18.45.21.30
CITY 2
Wayne's World 2 a.l dag. 13.15.
16. 18.45.21.30
CITY 3
Addams Family 2 12 j dag. 13.15,
16. 18.45.21.30
CITY 4
Sleepless in Seattle al. dag. 18.45,
21.30, do vr ma di ook 13.15, 16
CITY 5
Kalifornia 16 j dag. 18.45. 21.30.
do vr ma di ook 13.15,16
CITY 7
Demolition man 16).. dag. 13.15.
16. 18.45.21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Trois couleurs: Blanc 16 j .dag.
19.30.21 15. zo ook 13
Elegy from Russia 16 j dag. 20.30
Trahir 16 j., zo t/m wo 22.15
Vacas do t/m za 22.15
Het is een schone dag geweest 16 j.
dag. 19
Gay Cinema za 24. zo 16.15
Late night movie dag. 23. zo ook 14
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
Passion Fish 16 j dag. 17.45
The snapper a.l., dag. 20.15, 22.15.
di alleen 20.15
Sneak preview di 22.15
KRITERION 2
Let's get lost 16 j.. ma 19.30
Raining Stones 16 j .dag 17.30
L'odeur de la papaye verte 16 j.dag
19.30
Little buddha 16 jdag 21.30, zo
ook 15
RIALTO 1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Blue 16]., dag20.15
Naked 16 j., dag. 22
Les gens normaux n'ont rien d'excep-
tionnel 16], dag beh. zo 18
Verfilmde scenario's van Hugo Claus
zo 13, 15, 17.30
Het einde van de wereld dag 17.45
The blue kite zo 19 en 22
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Trois couleurs: Blanc '16 j., dag.
17.30. 20, 22, za zo ook 15
THE MOVIES 2
The piano 12 j.. dag 17.15. 19.30.
22. za zo ook 14.45, ma 17.22.30
THE MOVIES 3
Little Buddha a.l dag. 19.15,
21.45. za zo ook 14.45
The cement garden 16 j., dag. 17.15
THE MOVIES 4
Orlando a I., dag. 17.30
Trois Couleurs: Bleu 16]., dag. 20.
zo ook 15
El mariachi 16 j.. dag. beh. zo
22.15. do vr za ook 00.15. za ook 15
TUSCHINSKI 1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Schindler's List 12 j.. dag. 14, 20.15
Faust a I zo 10.30
TUSCHINSKI 2
Free Willy a.l., dag. 13.15. 16.
18.45.21.30
TUSCHINSKI 3
The remains of the day 12 j.. dag
13.15. 16.30. 20.30
TUSCHINSKI 4
Tha age of innocence a.l., dag
20.30, dovrmadiook 13.15, 16.30
TUSCHINSKI 5
Manhattan murder mystery a l dag.
13.15. 16. 18 45.21.30
TUSCHINSKI 6
The three musketeers 12 j.. dag.
13.15.16. 18.45.21.30
TUSCHINSKI CINEAC
Cliff hanger a.l., doorlopende voorstel
ling dag. 11.45. 14.15. 16.45.
19.15.21.45
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
The house of the spirits 16 j., dag.
17.30
Life according to agfa 16j..dag.
20. 22
The wedding banquet 16 j zo 15
Het programma van de Haagse
en Leidse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Tom Hanks over eerste Hollywöodfilin over AIDS, Philadelphia:
Arnold Schwarzenegger raakt in Last action Hero van z'n stuk als een
11-jarige bioscoopkijker dankzij een magisch bioscoopkaartje in zijn
film belandt. publiciteitsfoto
Jonathan Demme bindt in Philadelphia strijd aan tegen homohaat
Soundtrack tegenwoordig vooral song-track
Soundtracks zijn niet meer wat
ze ooit waren. Vroeger was ge
luid bij film heel gewoon. Voor
al in Hollywood schreven com
ponisten op bestelling muziek
per strekkende meter film, vaak
zo gearrangeerd dat de noten öf
niet bewust opvielen, öf het vi
suele effect juist versterkten.
Tegenwoordig is filmmuziek
vaak het resultaat van een ver
standshuwelijk. De bekendheid
van de uitvoerend musicus kan
de promotie van een filmpro-
duktie aanzienlijk versterken al
leen maar als hij of zij een song
'doneert'. En het omgekeerde is
natuurlijk ook het geval: een
succesvolle film kan de aan
dacht vestigen op minder be
kende muzikanten.
Of er nog één noot van de of
ficiële filmmuziek in de uitein
delijke filmmontage overblijft is
dan nog maar de vraag. Berucht
is het geval waarbij The Eury-
thmics een volledige songcyclus
schreven voor de verfilming van
George Orwell's 1984 alleen
onder de aftiteling liep ander
halve minuut geluid mee.
Bij Philadelphia, de nieuwe
film van Jonathan Demme, ligt
dat anders het was boven
dien voorspelbaar anders. Dem
me heeft de beste muziekregi-
stratie op film op zijn naam
staan: zijn Stop Making Sense
zette The Talking Heads weer
galoos neer op celluloid. Dem-
me's bemoeienis met de mu-
ziekbranche (hij maakte ook
verscheidene videoclips) heelt
geresulteerd in een sound
trackalbum, waarvoor mensen
van naam (Bruce Springsteen.
Neil Young. Peter Gabriel. Indi
ga Girls. Spin Doctors e.a.) hun
beste beentje voorzetten.
De soundtrack van Philadel
phia staat dan ook genomi
neerd voor een Oscar Twee van
de deelnemende musici.
Springsteen en Neil Young, zul
len optreden bij de bekendma
king van de Academy Awards
of ze nou met de eer gaan strij
ken of niet. Vooral Springsteens
muzikale bijdrage aan de film.
Streets of Philadelphia, is van
een opmerkelijk hoog niveau
Hij heeft zich letterlijk ver
plaatst in de wereld van out
casts en kanslozen die wegteren
in de zelfkant van de grote stad
Springsteens sonore stem Ie
pelt de regels met schijnbare
lusteloosheid op; zijn grote dit
tie verraadt echter zijn betrok
kenheid bij het onderwerp. Een
prachtige, dragende melodie,
met een ingehouden computei
percussie doet de rest. Bijna net
zo mooi zijn Gabriels Lovetown.
de cover die The Spin Doctors
maken van John Fogerty's Have
You ever seen the Pain?, idem
die The Indigo Girls brouwen
van Danny Whitten's dom
wanna talk about it en Neil
Youngs breekbaar gezongen
Philadelphia.
Misschien is dat het wel: een
soundtrack is tegenwoordig
vooral een song-track.
Tom Hanks (links) als Andrew Beckett met zijn advocaat, gespeeld door Denzei Washington, in de rechtszaal. publiciteitsfoto
Het moet wel heel gek lopen wil Tom Hanks volgende
week geen Oscar op zijn nachtkastje hebben staan voor
zijn rol in Philadelphia Want Hanks, die we vooral ken
nen uit romantische komedies als Sleepless in Seattle,
overtreft zichzelf in de rol van de succesvolle advocaat
Andrew Beckett die ontslagen wordt omdat hij AIDS
heeft. Een actueel en controversieel onderwerp dat voor
al in het conservatieve deel van Amerika de tongen goed
losmaakt. En dat is precies wat regisseur Jonathan Dem
me wil.
FILM RECENSIE
HENK MAURITS
Philadelphia Te zien: Lido 2. Leiden, Euro 2, Alphen; Babyion 1Den Haag.
Sinds zijn vorige succesfilm The
Silence of the Lambs kan Dem
me in Hollywood geen kwaad
meer doen. Vandaar dat hij het
aandorst om een onderwerp bij
de kop te nemen waarop tot
dusver een enorm taboe leek te
rusten, namelijk AIDS. De afge
lopen tien jaar zijn er honder
den documentaires gemaakt
over AIDS, maar in speelfilms
leek de gevreesde ziekte nog
niet te zijn doorgedrongen.
Demme's film is meer dan
een film over een jongen die
doodgaat aan AIDS. Flet is een
film die in zijn algemeenheid de
homofobie, de homohaat en de
discriminatie van homoseksue
len aan de kaak stelt. Demme
richt zich in zijn film direct tot
het intolerante deel van de sa
menleving mensen voor wie,
met de bijbel soms als leidraad,
homoseksualiteit gelijk staat
aan abnormaal gedrag. Aan
zonde, promiscuïteit, slippertjes
in de sauna en anonieme con
tacten in pornobioscopen. In de
film is Charles Wheeler, An
drews baas de verpersoonlij
king van de homohaat. De man
die vindt dat Andy gestraft moet
worden omdat hij via de voor
deur van zijn nette advocaten
kantoor stiekem een dodelijke
ziekte heeft binnengebracht,
maar vooral ook omdat hij zijn
ziekte heeft verzwegen.
Maar iemand ontslaan omdat
hij AIDS heeft, is zelfs in Ameri
ka wettelijk verboden en dus
wordt Andy op straat gezet we
gens incompetentie. In werke
lijkheid wordt hij ontslagen om
dat een van de Firmanten bij
toeval ontdekt dat hij een kar-
posi-vlek op zijn hoofd heeft,
een van de uiterlijke kenmerken
van AIDS. Andy laat het er niet
bij zitten en vecht zijn ontslag
aan met de hulp van de zwarte
advocaat Joe Miller (Denzei
Washington), die eerst wel even
een paar vooroordelen moet
wegslikken voor hij het aandurft
om Andy te verdedigen. Hij is
net vader geworden en als de
dood voor besmetting. Maar als
hij, met behulp van zijn huis
arts. zijn vrees heeft overwon
nen is hij bereid met Andy tot
de bodem te gaan en hem zelfs
te volgen tot aan zijn sterfbed.
Van Demme is bekend dat hij
nu en dan wat grove effecten
niet uit de weg gaat. Zo ook in
Philadelphia. Hoewel het in zijn
geheel een integere film is over
een belangwekkend onderwerp
(discriminatie), zit hij soms op
de rand van de sentimentaliteit.
De film kent een aantal emotio
nele momenten, waarin Dem
me op het randje balanceert,
maar hij weet steeds net op tijd
zijn evenwicht te hervinden.
Veel is daarbij te danken aan de
schitterende cast, met Tom
Manks in een glansrol en Denzei
Washington als zijn advocaai.
Het is schitterend zoals Hanks
de veranderingen van zijn per
sonage weet te verbeelden. Van
de zelfingenomen macho uit
het begin verandert hij gaande
weg in een gekwelde, aangesla
gen patient die langzaam licha
melijk verandert in een wrak.
Zoals altijd in de films van
Demme speelt muziek een be
langrijke onderliggende rol Nog
belangrijker dan de openings
song van Springsteen, zijn in
deze film de aria's van Maria
Callas, waaraan Andy zich bijna
wanhopig vastklampt in zijn
strijd tegen de dood. In een
emotionele scène aan het slot
van de film verklaart hij zijn liel
de voor de harmonie en de
schoonheid van de muziek van
Callas. 'Zij die mij liefhebben
breng ik leed', zingt ("alias,
waarna we Andy met zuurstol
masker op zijn sterfbed afscheid
zien nemen van zijn geliefden.
Een mooi slot van een overtui
gende, emtionele en confronte
rende film. Een film met een
boodschap, die je naar de strot
KTi)P«
Tom Hanks lijkt, gelet op zijn
reputatie als komediespeler,
niet de meest voor de hand lig
gende keuze voor de dramati
sche hoofdrol van de aan AIDS
lijdende advocaat. De acteur
daarover: ,,De meeste films
waar ik in heb gespeeld zijn in
derdaad komedies, films die je
aan het lachen brengen. Maar ik
geloof dat de meeste van die
films een sterk dramatische on
dertoon hadden. Kijk, ik ben
grappig, daar kan ik ook niets
aan doen. En een tijdlang heb ik
gedacht dat dat mijn sterkste
kant was. Maar ik ben 37, ik heb
17 films gemaakt, en ik heb
gaandeweg meer geleerd over
wat ik doe en hoe ik het doe en
waarom ik het doe. Ik wil nu al
leen films maken die iets we
zenlijks te zeggen hebben over
het menselijk bestaan.''
Uw rol in Phildelphia moet
veeleisend zijn geweest.
..Ik moest flink afvallen en dat
betekende dat ik lange tijd een
strikt dieet moest houden en
dagelijks oefeningen moest
doen. En ik moest gesprekken
voeren met dokters die me van
alles over het virus vertelden."
„Maar de echte voorbereiding
zat in het praten met homo
seksuele mannen en vrouwen
die aan AIDS lijden, vooral
mannen. Niet zozeer over hoe
zij omgaan met AIDS, maar
meer over wie ze zijn. Hoe ze
bijvoorbeeld waren op negenja
rige leeftijd en op welke manier
ze zichzelf ontdekt hebben. Die
manier verschilt overigens niet
veel van de onze; behalve dan
dat ze ontdekten homoseksueel
te zijn."
IVfl-s de voorbereiding moei
lijk?
„Als acteur begin je soms aan
iets wat bijna een antropologi
sche studie is. Een onderzoek
naar wie en wat we zijn in onze
samenleving. Dat is een van de
dingen die het zo fantastisch
maakt om acteur te zijn, om
deel uit te maken van films die
een tijdperk of een manier van
denken proberen te pakken, of
de dilemma's waar we voor
staan. Ik dacht heus niet toen ik
het script las: 'Ha, dit is de film
die mensen zal opvoeden over
AIDS en de loop der geschiede
nis zal veranderen'. Ik dacht
eerder: 'Dit is een film die laat
zien hoe moeilijk het is om in
deze tijd te leven. Vanwege
AIDS, vanwege intolerantie,
vanwege het politieke klimaat'.
En daarom wilde ik er aan mee
doen."
Een historische film?
„Als we niet zo emotioneel be
trokken waren geweest bij het
onderwerp, dan was het hele
maal geen historische film ge
worden. Dan was het alleen
maar een voetnoot in de filmge
schiedenis geweest. Dan had
men later gezegd: herinner je je
die film nog die over AIDS ging,
25 miljoen dollar kostte en plei
te ging? Ik wil ook niet eens clai
men dat Philadelphia een histo
rische film is. Maar hij blijkt op
een verrassende manier bij het
publiek aan te slaan."
„Het is een heel ingehouden,
bedeesde film. Die bedeesdheid
is zowel de juiste als ook een ge
waagde keuze. We hadden er
natuurlijk allerlei vreselijk melo
dramatische scènes in kunnen
stoppen. Andrew roept bijvoor
beeld nooit vertwijfeld uit:
'Waarom ik? Waarom ik? Ik heb
dit niet verdiend!'. Andrew heeft
dat op een gegeven moment
vast wel eens gedacht, maar hij
heeft al driehonderd van zijn
vrienden begraven, hij kent het
scenario zogezegd, dus hij is dat
stadium al voorbij."
„Het heeft twaalf jaar ge
duurd voor een film als deze ge
maakt werd. Twaalf jaar... En we
vertellen niemand iets nieuws
over AIDS, noch over homo
seksualiteit, wij proberen zelfs
niet iemand van mening te la
ten veranderen. Wij proberen
alleen het publiek het gevoel te
laten krijgen wat er gebeurt
wanneer iemand van wie ze
houden aan AIDS overlijdt."
„De film gaat over hoe we als
mensen in deze samenleving
met elkaar omgaan bij grote te
genslagen. Philadelphia is een
film over menselijke waardig
heid. Het gaat over de vraag of
wij mensen veroordelen, of we
mensen straffen om wie ze zijn.
En waar dat ophoudt. Als we
een homoseksueel met AIDS
aanpakken, dan betekent dat
we datzelfde ook kunnen doen
met een homoseksueel, of met
iemand die een baard draagt.
Omdat hij wel eens een moslim
zou kunnen zijn en ik niet van
moslims houd. Uiteindelijk is
Philadelphia een film over tole
rantie, over hoe wij met elkaar
moeten omgaan. Het alternatief
is Bosnië. Dat is heus geen die
pe gedachte, dat ligt voor de
hand."
Hoe waren de reacties van de
homoseksuele helangenorgani-
saties in de USA?
„Sommige organisaties steunen
zeer wat wij proberen te doen,
omdat het de discussie aan
zwengelt. Er zijn organisaties
die hebben gezegd: 'Dit is een
heel mooie film, dank u wel'. En
er zijn er die onze film haten, er
een hekel aan hebben en roe
pen dat we hen een slechte
dienst bewezen hebben."
„Alle kritiek is zonder meer
terecht. Mensen die duizenden
van hun vrienden hebben be
graven, gaan op een Tnanier
met het onderwerp om die wij
niet kunnen navoelen. En als je
dan beseft dat ze bijna een de
cennium gestreden hebben
zonder enig begrip te ontmoe
ten..."
„Het is ook waar dat wij niet
zo radicaal en niet zo boos zijn
als zij zouden willen. En het is
waar dat ik geen homoseksuele
acteur ben. Het is waar dat er
geen openlijk homoseksuele
filmsterren zijn. Het zijn para
doxen die zo groot zijn dat wij
die niet in deze ene voorzichti
ge, timide, bijna beleefde film
hebben kunnen onderzoeken.
Dit is een film met een verhaal,
die op de commerciële markt
moet concurreren met films als
Wayne's World lien Free Willy."
Als het uw eigen film geweest
was, had u het dan anders ge
daan?
„Nee, het is mijn film, het is de
film die ik wilde maken. Toen
Jonathan voor het eerst tegen
me zei dat hij het over AIDS wil
de hebben in een film die geld
moest opbrengen, zei ik tegen
Tom Hanks: „Uiteindelijk is Philadelphia een film over tolerantie, over hoe wij met elkaar moeten omgaan.
Het alternatief is Bosnië. Dat is heus geen diepe gedachte, dat ligt voor de hand."
hem: 'Je hebt waarschijnlijk een
rechtbankdrama nodig om het
toegankelijk te maken voor een
publiek'. Dit is mijn film, ik sta
er geheel achter, anders zat ik
hier niet met u te praten. Je
kunt wel beredeneren dat het
helemaal anders gemoeten had.
maar dat is niet aan de orde
Deze film is de film die hij is
I FILM
OVERZICHT ANNEMIEK RUYGROK
LVC. Breestraat 66, Leiden The last action
Hero, vr 18/3, 20 45 uur. Zelig, za 19/3,
20 45 uur; Cultureel Centrum de X, Haar
lemmerstraat 52. Leiden: Hyïnes. di 22/3
en wo 23/3.20 30 uur
nst, De gezamenlijke zoektocht van
de X en LVC naar de (anti)-held
en heldin in de film duurt nog
34 een klein weekje voort. Een ech-
^5 te 'held' althans als je louter
op spierbundels afgaat in de
persoon van Arnold Schwarze-
negger met een recht-voor-z'n-
raap-mentaliteit raakt in Last
action Hero van z'n stuk als een
hi- 11 -jarige bioscoopkijker dankzij
een magisch bioscoopkaartje in
i zijn film belandt.
Op deze manier beleeft de
jongen de avonturen van zijn
16, held mee. Er rijst een conflict, er
staat een held op, de uit de klui
ten gewassen goeierik overwint
de slechteriken, het kwaad wijkt
en de held wordt weer mens.
Centraal staat het overschrijden
,r van de grens tussen realiteit en
fictie. Schwarzenegger wilde
met deze film laten zien dat hij
méér is dan een gespierde
kleerkast door een intellectuele
laag toe te voegen. Er zitten ver
wijzingen in naar onder ande-
I ren Ingmar Bergman en Shake-
speare. De Amerikaanse pers
maakte Last action Hero overi
gens genadeloos af. John Mc-
Tïerman tekende voor de regie.
Tegenpool van Schwarzeneg
ger is de mannelijke anti-held
Woody Allen. In Zelig door
hemzelf geregisseerd speelt
hij de de titelrol. Hij geeft zijn
visie op helden en beroemdhe
den, waarbij niet de bijzondere
verdiensten of talenten, maar
de weinig bewonderenswaardi
ge excentriciteit de joodse
schlemiel Zelig tot onderwerp
van massahysterie en verering
maakt.
Het is een als documentaire
opgebouwde reconstructie van
het leven van deze Leonard Ze
lig, waarbij authentieke jour
naalbeelden uit de jaren twintig
en dertig en nagespeelde
filmfragmenten elkaar ahvisse-
len. De legendarische hoofdper
soon heeft echter nooit bestaan.
De figuur Zelig stond in de jaren
twintig bekend als de Kameleon
Man, die zich zowel psychisch
als fysiek aan zijn omgeving kon
aanpassen. Als hij eind jaren
twintig in een psychiatrische
kliniek wordt opgenomen,
wordt hij een nationale be
roemdheid. Zijn stiefzus en
zwager gebruiken hem vervol
gens als kermisattractie om
zichzelf te verrijken.
Een eigenzinnige regisseur uit
Senegal, Djibril Mambety, te
kende voor Hyïnes, waarin Lin-
guïre schatrijk terugkeert naar
haar geboortedorp Colobane.
De arme dorpelingen zijn blij
met haar terugkomst, want zij
verwachten dat mèt haar de
goede tijden terugkeren. Dra
man Drameh, haar vroegere
minnaar, verwelkomt haar,
maar Linguïres plannen blijken
heel anders te zijn dan hij had
verwacht. Mambety boekte veel
succes op het Africa in the Pic
ture Festival van vorig jaar.
