Raadsels rond trek grutto
Elke dertien seconden passeert 'n vrachtauto
Natuur Milieu
Dertig procent stroom komt
uit warmte-kracht-koppeling
Leaky in ambt hersteld
'In Drenthe voor aardgas
geen ondergrondse opslag'
Afval gevaar voor ruimtevaart
Vogels vluchten naar Franse reservaten
WOENSDAG 16 MAART 1994
Dertig procent van de Neder
landse stroom komt uit warm
te-kracht-koppeling (WKK), het
milieuvriendelijk gelijktijdig op
wekken van warmte voor indu
strie, tuinbouw of gehouwen en
elektriciteit. Het vermogen is in
middels 5.000 MW en gezien
hel grote aantal initiatieven zal
het geen probleem zijn de doel
stelling van de overheid, 8.000
MW in 2000, te halen.
Dat slaat in het jaarverslag
van het Projectbureau Warmte
Kracht. Dit bureau adviseert bij
de zogeheten WKK-projecten
en brengt de partijen bij elkaar.
Meerdere gebruikers nemen
warmte af van één installatie.
Toen het bureau in 1988 van
start ging, kwam elf procent van
de stroom uit WKK. In het begin
van de volgende eeuw zal het de
belangrijkste manier zijn om
elektriciteit te produceren.
Door het gelijktijdig opwek-
wordt veel zuiniger met brand
stof omgesprongen en dat
scheelt in de uitsloot van verzu
rende stoffen en het broeikasgas
C02. Bijna alle industriële sec
toren en de glastuinbouw heb
ben inmiddels afspraken ge
maakt met de overheid om uit
sloot van schadelijke stoffen te
verminderen. Daarin past
warmte-kracht-koppeling.
Dat WKK een veel grotere
vlucht heeft genomen dan was
voorzien, blijkt ondei meer uit
het feit dat Nederland in Europa
wat dit betreft koploper is.
correspondent
Natuurbeschermers hebben
verleden week een belangrijke
overwinning geboekt op politie
ke leiders in Kenya. Tegen de
zijn
be
sloot President Daniel arap Moi
de internationaal befaamde na
tuurbeheerder Richard Leakey
in zijn ambt te herstellen als
hoofd van de Kenya Wildlife
Services (KWS), de instantie die
de uitgestrekte wildreservaten
in het land beheert. Moi is met
die beslissing duidelijk door de
knieën gegaan voor druk vanuit
de internationale gemeenschap.
De Kenyaanse leider gaf Leakey
donderdag opdracht weer on
middellijk aan het werk te gaan,
en gaf daarmee te kennen diens
in januari ingediende ontslag
niet te aanvaarden. Leakey be
sloot begin dit jaar af te treden
als directeur van de KWS, om
dat hij vanwege toenemende
politieke druk niet normaal
meer kon functioneren.
Enigszins tegemoetkomend aan
de druk van zijn ministers heeft
Moi verder wel bepaald, dat de
KWS strikter gecontroleerd zal
worden, omdat volgens hem tij
dens een onlangs uitgevoerd
onderzoek allerlei onregelma
tigheden aan het licht kwamen
binnen de instantie.
Moi's besluit om Leakey niet te
ontslaan is niettemin een flinke
nederlaag voor met name de
minister van lokaal bestuur,
William ole Ntimama, die als
een van de meest fanatieke ha
viken binnen Moi's regering be
gin dit jaar een ware kruistocht
ontketende legen Leakey. Hij en
een aantal van zijn collega's be
schuldigden Leakey ervan een
racist te zijn, die alleen oog had
voor de bescherming van wilde
die rondom de wildparken le
ven en regelmatig het slachtof
fer worden van rondtrekkend
wild.
Waarnemers meenden echter
dat Leakey het veld moest rui
men omdat hij vanwege zijn
succesvolle aanpak van het
stropen en de onveiligheid in de
toeristisch zeer aantrekkelijke
reservaten, in het buitenland
grote sommen geld wist los te
krijgen, waar de politici in Ke
nya geen val op konden krijgen.
Natuurbeschermers en reisor
ganisaties in binnen- en buiten
land waarschuwden dat als Lea
key inderdaad voorgoed van het
toneel zou verdwijnen, dit zeer
nadelige gevolgen zou hebben
voor de toeristenindustrie die in
Kenya goed is voor tientallen
miljoenen dollars per jaar. Bo
vendien lieten donoren door
schemeren in het geval van Lea
key's ontslag hun miljoenen
steun aan Kenya's programma's
voor wildbeheer te zullen 'her
overwegen'.
De Milieuraad Drenthe, de Ver
eniging tot Behoud van Natuur
monumenten en de Slichting
Natuur en Milieu willen een
landelijke discussie over een
mogelijke ondergrondse gasop-
slag hij het Drenthse Langclo.
Volgens de uitkomsten van een
milieu-effectrapportage is het
gasveld bij Langelo daarvoor de
meest geschikte plaats.
Opslag is, zoals wij verleden
week op deze pagina meldden,
volgens de Nederlandse Aard
olie Maatschappij NAM en de
Gasunie nodig om in de toe
komst ook bij strenge winters
over een buffervoorraad te kun
nen beschikken. Daardoor kan
een ongestoorde gasleverantie
aan de Nederlandse huishou
dens worden gegarandeerd.
Verleden week besloten Gede
puteerde Staten van Drenthe
om de benodigde procedure
voor wijziging van het streek
plan niet te starten. Zij volgden
hiermee het advies van een sta
tencommissie, die vindt dat het
landschap teveel wordt aange
tast door de te bouwen installa
tie. Ook meent de commissie
geen goed oordeel te kunnen
geven over de beweerde nood
zaak voor zo'n installatie nu er
geen inzicht is in het plan van
gasafzet. Daarin staan gegevens
over de in- en verkopen van de
Gasunie. Die worden om strate
gische redenen geheim gehou
den.
De omgeving van Langelo
maakt deel uit van een klein
schalig beekdal-landschap dat
nog in de oorspronkelijke slaat
verkeert. In het rijksbeleid be
hoort het tot één van tien 'waar-
devolleculluurlandschappen'.
Voor de installatie is een opper
vlakte van 25 hectare nodig en
zal een pijp van 100 meter hoog
moeten worden gebouwd.
Minister Andriessen heeft eer
der het Drenthse provinciebe
stuur nog met klem verzocht
wèl aan de streekplanwijziging
mee te werken. Nu dat nret het
geval is, wordt er rekening mee
gehouden dat het Rijk een aan
wijzing zal geven. De opslag
wordt beschouwd als een zaak
van nationaal belang. Minister
Alders van VROM heeft in een
reactie op het besluit van GS
van Drenthe gezegd dat over
zo'n aanwijzing eerst in de
Tweede Kamer zal worden ge
sproken.
De hoeveelheid ruimteafval
rond de aarde zal over vijftig
jaar dusdanige vormen hebben
aangenomen, dat zij een ernsti
ge bedreiging gaat vormen voor
ruimteactiviteiten. Om het ge
vaar van een botsing met de
brokstukken te verminderen,
zou men het afval op verschil
lende hoogten moeten brengen.
C. Mclnnes van de Universiteit
van Glasgow in Schotland heeft
een wiskundige berekening ge
maakt van de ontwikkeling van
al het materiaal dal de ruimte
vaart achterlaat, zoals onderde
len van raketten, afgedankte sa
tellieten en achtergelaten ge
reedschap. De ruimtevaarttech
nicus verwacht dat er over een
halve eeuw op een hoogte van
ongeveer duizend kilometer een
vaste band van afval rond de
aarde ontstaat. Door de afwe
zigheid van atmosferische trek
worden de brokstukken op deze
hoogte niet verspreid.
De Schotse onderzoeker ziet
een mogelijkheid de vorming
van een dergelijke band te ver
tragen. Maar dan zullen de
ruimtevaartlanden ervoor moe
ten zorgen dat objecten niet te
recht komen op de meest ge
voelige hoogten.
Begin maart naar Frankrijk betekent het voorjaar tege
moet. Een behaaglijk gloeiende zon maakt dat de jas
sen hier al uit kunnen blijven. De nog bladloze bomen
zijn zwaar van de maretakken. Arendsogen ontdekken
reeën aan de bosrand en kievitsbloemen in het wei
land. Het gezelschap vogelaars uit Zuid-Kennemerland
ziet de 'eerste' boerenzwaluw, de 'eerste' koekoek en
speurt de lucht nog vergeefs af naar een rode wouw.
Het valt op dat er zo weinig vogelleven te bespeuren
valt op grote watervlakten. De verontwaardiging is
groot wanneer Franse vogelliefhebbers vertellen dat dit
het werk van jagers is geweest. Tot 23 februari mogen
de Fransen schieten op elk dier dat voor de loop komt.
Alleen in nadrukkelijk beschermde gebieden worden
schietgrage lieden op afstand gehouden. Daar vluchten
de vogels massaal naartoe. Zoals rond het Lac du Der in
Noordoost-Frankrijk, hel eerste doel van de reis om
kraanvogels te zien. Dat kost weinig moeite. Overdag
staan de dieren luid trompetterend op de maïsvelden
en tegen de avond vliegen ze met grote groepen laag en
statig over naar de slaapplaatsen aan de waterkant. Het
meer biedt nog meer fraais. De telescoop vangt een
slechtvalk, een zeearend en een buizerd samen in een
beeld.
In de Vallées d'Anjou rond Angers staat nog zoveel
water dat er geen weidevogels zijn. Wel zwemmen er
bevers rond. De Franse vogelaars tronen hun Neder
landse collega's mee naar een eerbiedwaardig oud bos
met bewoonde dassenburchten. Hier voeren zij de truc
op met het cassettebandje om de middelste bonte
specht te lokken. Het zeldzame dier, dat zich op het ou
de landgoed Elswout ook thuis zou voelen, reageert
keer op keer en laat zich goed bekijken.
Veel zuidelijker in de Marais Poitevin, de moerassen
in de Vendée, vertonen zich niet de verwachte tiendui
zenden, maar toch flinke aantallen grutto's op onderge
lopen grasland. Er ontstaat extase, wanneer een groep
als een bal opvliegt bij nadering van een slechtvalk.
Dicht tegen elkaar en als balletdansers alle op slag
zwenkend voelen de vogels zich veiliger dan op de
grond. Toch duikt de roofvogel middenin de groep en
komt er met met een slachtoffer in zijn poten weer uit.
De laatste kans om grutto's in dit gebied te ontdek
ken is tegen zonsondergang bij de trek naar de slaap
plaatsen. De vlakke kwelders aan de oceaan met lage
horizon vormen daarvoor het ideale gebied. Helaas ver
schijnen niet de vertrouwde wolken grutto's in de lucht,
maar er valt genoeg fraais te zien. In anderhalf uur tijd
vliegen uit alle richtingen zestig blauwe en bruine kie
kendieven aan op hun gezamenlijke slaapplaats ('het is
hier net Schiphol').
In hetzelfde gebied jagen nog bij volop daglicht vlak
boven de grond kerk- en velduilen. Ze trekken zich wei
nig van de menselijke belangstelling aan en duikend
naar muizen op de grond vliegen ze af en toe recht op
de verbijsterde vogelaars af. Van zó dichtbij en zó lang
ongestoord is dat in Nederland vrijwel nooit te zien.
De grutto bindt en boeit de Nederlandse en Franse vogelbeschei
FOTO MARTIJN DE JONGE
De grutto stelt vogelexperts dit voorjaar opnieuw voor
raadsels. De 'koning van de weidevogels', waarvan ne
gentig procent van de Westeuropese populatie in Neder
land broedt, vertoont voor het derde achtereenvolgende
jaar een sterk afwijkend reispatroon tijdens de voor
jaarstrek. Tienduizenden grutto's, die de overwinterings-
gebieden in West-Afrika verlaten, vertonen zich na tus
senstops in Marokko en Portugal nauwelijks meer in de
traditionele fourageergebieden in West-Frankrijk.
angers Theo van der kaal)baar gebruik van de morele
steun van hun Nederlandse col
lega's.
De grutto bindt en boeit de
Nederlandse en de Franse vo
gelbeschermers. Traditiege
trouw maken grutto's, kievieten
en goudplevieren volop gebruik
van de ondiepe moerasgebie
den rond deze Westfranse stad
om zich vol te eten voor de
laatste etappe naar de veenwei-
degebieden van Spaarnwoude,
Waterland, Zaanstreek en Fries
land.
Voor de afwezigheid van de
grutto is deels een natuurlijke
verklaring te vinden, maar vo
gelexperts vragen zich af of er
niet meer aan de hand is. Waar
de rivieren Mayenne, Sarthe en
Loir zich in de Loire storten,
De krant vergezelde vorige week
leden van de vogelwerkgroep
Zuid-Kennemerland die de
grutto, graadmeter van alle wei
devogels, tegemoet gingen. Zo
kon ieder met eigen ogen con
stateren, dat in de moerassen
rond Angers en iets zuidelijker
in de Marais Poitevin bij La Ro-
chelle nauwelijks weidevogels te
bespeuren zijn.
De vogelwerkgroep Zuid-
Kennemerland en de Groupe
Angevin d'Etudes Ornithologi-
ques benutten de stedenband
tussen Haarlem en Angers om
gegevens uit te wisselen over
weidevogels. In hun door de
jacht getekende land maken de
Franse vogelbeschermers dank-
bleven de omringende graslan
den de afgelopen twee jaar
kurkdroog. Dit jaar is de water
stand echter te hoog, waardoor
de meeste graslanden volkomen
onaantrekkelijk zijn voor de
weidevogels.
Alain Gentric, voorzitter van
de Franse vogel werkgroep, op
vallend door een gifgroen
brilmontuur, is verlegen met de
situatie: ,,We hebben nog geen
grutto gezien, ook niet op on
diepe plassen rond Angers,
waar ze wel zouden kunnen
fourageren. Andere jaren tellen
we hier makkelijk 10.000 vogels.
Waar ze wel zijn weet ik niet,
want met de Marais Poitevin is
dit het enige gebied in Frankrijk
dat geschikt is voor weidevo-
gels."
Vogels èn vogelaars hebben
het zwaar in Frankrijk. Ze moe
ten opboksen tegen het over
heersende jachtinstinct van de
Fransen. Geen enkel dier wordt
gespaard. Alles wat vier poten
heeft, of vleugels, komt in aan
merking voor de kogel. De wei
devogels arriveren net op het
verkeerde moment bij de slui
ting van de jacht. Onlangs was
er in Bordeaux een beangsti
gende manifestatie van 62.000
jagers die voor hun 'rechtqn'
opkwamen.
Alain: ,,De meeste Franse po
litici zijn jagers. Daarom is de
landelijke organisatie voor vo
gelbescherming een procedure
begonnen bij het Europese Hof
van Justitie in Den Haag om de
sluiting van de jacht op 23 fe
bruari een paar weken te ver
vroegen."
Naast jagers vormen boeren
rond Angers een bedreiging
voor de weidevogels. Hun gras
land is in lente en zomer ge
schikt voor vee, maar er lopen
steeds minder koeien rond. De
boeren planten populieren en
verkopen na een paar jaar het
hout. Daardoor groeien de gras
landen dicht en worden onge
schikt voor weidevogels.
,,Op een kwart van de gras
landen staan nu al populieren,"
zegt Alain. „Om die ontwikke
ling te stoppen kopen wij stuk
ken land op. Wij hebben 100
hectare kunnen kopen met geld
dat voor 50 procent van de EEG
komt, voor 25 procent van de
gemeente Angers en voor 25
procent van sponsors."
Het leven van weidevogels als
de grutto komt steeds meer on
der druk te staan. Eenmaal in
de Noordhollandse veenweide-
gebieden wachten nieuwe be
dreigingen in de vorm van
vroeg maaiende boeren, waar
door talloze nesten verloren
gaan.
Dirk Tanger, expert in weide
vogels bij de Vogelwerkgroep
Zuid-Kennemerland, is niet op
timistisch: ,,Door de droge en
warme voorjaren is er steeds
sprake van vervroegd maaien.
De grutto gaat heus niet eerder
broeden, dus er is minder kans
op broedsucces. Nestbescher
ming is in Noord-Holland nog
niet algemeen, wel in Friesland.
Het is nog onduidelijk of er de
afgelopen jaren genoeg jongen
zijn grootgebracht. Dat zijn we
aan het onderzoeken. Een
moeilijk en tijdrovend werk."
,,Dat er nu al voor het derde
jaar nauwelijks grutto's in West-
Frankrijk te zien zijn is heel gek.
Andere jaren heb ik daar begin
maart 10 tot 15.000 grutto's ge
teld. Waarschijnlijk zijn ze op
de zuidenwind vanuit Portugal
in één ruk door naar Nederland
gegaan, na flink te zijn opgeuet."
M DAMVELD GPD
Zwitserland heeft zich eind februari in
een referendum uitgesproken voor ver
plaatsing van doorgaand vrachtvervoer
van weg naar spoorweg. Elke dertien se
conden een vrachtauto werd de omwo
nenden teveel. De Nederlandse ver
voerswereld reageerde verontrust. De
Zwitserse voorkeur voor vervoer per rail
sluit echter precies aan bij de argumen
ten achter de aanleg van de Betuwelijn.
In 1979, voor de opening van de tunnel
door de Gotthard, kropen dagelijks tach
tig vrachtwagens moeizaam over de
bergpas. De tunnel kwam in 1980 in be
drijf en liet een jaar later al 800 vracht
wagens per dag door. Nu dreunen dage
lijks 2.300 vrachtauto's door de tunnel en
de aan- en afvoerwegen tussen Basel en
Chiasso, zoals het Reustall en de Leven-
Bij dit aantal zal het niet blijven. Het
Zwitserse milieuministerie heeft uitgere
kend dat in het jaar 2000 per dag 6.600
vrachtwagens deze wegen passeren. Dat
betekent: gemiddeld elke dertien secon
den een vrachtauto. Bovendien zal naar
verwachting elke drie seconden ook nog
r deze weg gaan.
aar het hier over
gaat betreft doorgaand verkeer van lan
den als Nederland en Duitsland over de
Alpen naar bij voorbeeld Italië. Het ver
keer is het gevolg van de verschillende
economische verhoudingen. Zo gaan
aardappelen van Beieren naar Italië om
daar gewassen te worden. Vervolgens
gaan ze terug naar Duitsland voor de
verkoop. Toch komen de transportkos
ten eruit, wegens de lage olieprijzen en
de lagere lonen in Italië. Zwitserland
heeft van dit transport alleen maar last.
De Zwitserse groep 'Artsen voor milieu
bescherming' heeft vastgesteld dat maar
liefst zestig procent van de mensen langs
de transportwegen lijden onder het la
waai. Ze kunnen niet goed meer slapen,
zijn snel geprikkeld en deels verslaafd
aan slaaptabletten.
Van zuivere berglucht is allang geen
sprake meer. Liet aantal mensen met
ademhalingsproblemen in het kanton
Uri is de afgelopen zes jaar met 42 pro
cent gestegen.
De stad Lugano in het zuidelijke kanton
Ticino trekt toeristen aan. Maar in de
maanden juli en augustus van 1993'lag
de smog-waarde er 484 uur boven de
maximaal toegestane waarde. In het
Kanton Uri werd deze smogwaarde twee
jaar geleden 418 keer overschreden.
'Alpen-initiatief
Vanwege deze ontwikkelingen hebben
Zwitsers het zogeheten 'Alpen-initiatief
voor een referendum opgericht, dat op
20 februari is gehouden. De Zwitserse
bevolking heeft nu vastgelegd, dat de be
lasting door het doorgaand verkeer tot
een voor mens en milieu onschadelijk
minimum moet worden teruggebracht.
Dat betekent verplaatsing van het
vrachtverkeer van weg naar spoorweg, -
die over tien jaar voltooid moet zijn.
Er is dus geen sprake van, dat op korte
termijn vrachtverkeer via de Alpen ver
boden wordt. De Zwitserse bevolking
verklaarde zich bereid een voor haar on
aanvaardbare situatie toch nog tien jaar
uit te houden.
De uitslag van het referendum sluit in
feite aan bij het verdrag tussen de Eu
ropese Unie en Zwitserland van 2 mei
1992. Volgens dit verdrag erkent de EU
de Zwitserse bovengrens voor vrachtwa
gens van 28 ton. Als tegenprestatie staat
uto toe. Als
bouwt Zwitser-
tor niets. Dat wil
dit land in voor vrije doorgang van lich
tere vrachtwagens en een beperkt aantal
40-tonners. Ook verplicht Zwitserland
zich via dit verdrag tot de aanleg van
twee spoorwegtunnels voor het jaar
2004.
Financieel risico
Deze aanleg gaat twintig miljard gulden
kosten. En hier ligt een financieel risico.
De laatste jaren ne
vracht per trein af
deze trend zich
land de twee tunnels
zeggen, tegen de uitgaven van twintig
miljard staan geen inkomsten van
vrachtvervoer. Het Zwitserse spoorweg
bedrijfkan dit niet betalen en dreigt dan
failliet te gaan.
Het 'Alpen-initiatief ondersteunt en on
derstreept de Zwitserse visie op de uit
voering van dit verdrag. Te meer daar de
EU in Brussel kort na de ondertekening
van het verdrag van Zwitserland toela
ting van meer 40-tonners eiste. De Zwit
serse bevolking heeft zich in het referen
dum uitgesproken voor handhaving van
wat er in het verdrag staat en tegen de
rek die de EU er in wil leggen.
IN 'T VELD
Misschien twijfelt u wel aan
mijn verstandelijke vermogens
als ik u vertel dat in de afgelo
pen maand in mijn tuin al heel
wat bloemen te vinden waren.
Ik kan u met de hand op mijn
hart verzekeren dat ik nog nooit
een psycholoog of psychiater in
het wild ben tegengekomen. En
jokken doe ik ook niet, of in ie
der geval zelden...
Wekenlang moest ik telkens
even een ommetje maken langs
de hazelaar. Want juist toen het
even winter dreigde te worden
stond die struik volop te pron
ken met zijn goudgele katjes.
Vooral wanneer de zon scheen,
want onder zulke omstandighe
den barsten de helmknoppen
bijna uit hun voegen van het
vele, fijne stuifmeel. Ieder katje
van de hazelaar telt maar liefst
2,5 miljoen stuifmeelkorreltjes
en die miljoenen en miljoenen
stofjes gingen de afgelopen we
ken de een na de ander de lucht
Insekten komen er bij hazelaars;
niet aan te pas. En dat is maar
goed ook, want in de winter- i
maanden zijn er nu eenmaal
slechts heel weinig insekten ac- j
tief. Dus laat de hazelaar de ver
spreiding van het stuifmeel over
aan de wind. En aangezien
wind stuifmeel lang niet zo keu
rig op zijn plaats bezorgt als
PTT Post, bijen of hommels,
moet de hazelaar het van massa
hebben. De katjes hangen aan
heel dunne takjes, zodat het i
minste zuchtje ze al heen en
weer laat dansen, waardoor
steeds een wolkje stuifmeel vrij
komt.
Die windbestuiving is er ook
verantwoordelijk voor dat de
hazelaar uitgerekend midden in
de winter bloeit. Een paar
maanden later zouden de groe
ne bladeren het stuifmeel im
mers behoorlijk hinderen bij de
bruidsvlucht naar vrouwelijke
bloempjes? Die vrouwelijke
bloemen zitten overigens aan
dezelfde boom als de katjes, I
maar u moet wel goed kijken
om ze te vinden. Ze zijn name
lijk verdraaid klein en zitten al
tijd aan het eind van een takje.
Als u er met uw vinger overheen
strijkt, dan voelt u hoe kleverig
zo'n bloempje is. Prima als één
van die miljoenen stuifmeelkor
reltjes daar nu net langs waait! I
Die piepkleine, purperrode i
bloempjes worden in het najaar
de bekende hazelnoten. Ten
minste... als alles goed gaat.
Fleel wat mensen raken name- j
lijk nogal teleurgesteld in hun
hazelaar, omdat die namelijk i
maar geen hazelnoten wil ge
ven. Voor die hazelaarfans heb i
ik enkele adviezen.
Koop om te beginnen nog min
stens één andere hazelaar.
Weliswaar zitten de mannelijke!
katjes en de vrouwelijke bloem-|
pjes vaak aan één tak, maar be
denk wel dat de bloempjes anti
stoffen bevatten tegen stuifmeel
van katjes van dezelfde struik.
Het benodigde goudgele poedej
móet dus van een andere struik
komen.
In de tweede plaats: een haze
laar gaat pas na ongeveer tien
jaar bloeien. U moet misschien:
dus nog even geduld hebben.
En tenslotte moet u de struik
om de paar jaar eens behoorlijk
snoeien. Zijtakjes wegnemen eii
alleen de langere, stevige takkeï
doorlaten groeien.
Wellicht dat u dan in het najaar
uw eerste hazelnoot kunt oog
sten. Maar wees er voorzichtig j
mee, want hazelnoten zijn zeer
rijk aan eiwitten. Eén kilo hazel
noten bevat net zo veel eiwitten
als vijf kilo vlees. En hazelnoten
hebben nog een venijnige ei
genschap, die hen in de middel)
eeuwen al een bepaalde faam
gaf. Een oud gezegde luidt na
melijk: hoe meer hazelnoten inj
het najaar, hoe meer huwelijket
in het voorjaar. U bent dus ge
waarschuwd.
TON IN T VELD
