Catherina zorgt voor rillingen
Vrolijk Concordia
Cultuur& Kunst
Brons boeit
Spetterend
absurd
showorkest
Mooi maar lang Made in Leiden
Middelmaat in Nacht van Poëzie
Theater Pepijn voorlopig open
Nieuwe opera Den Haag
MAANDAG 14 MAART 1994
Talensprijs voor Zwarts
De Amsterdammer Karei Zwans (85) heeft met zijn
schilderij 'Trauma' de amateurschilderprijs Het Talens Palet ge
wonnen. De prijs is hem vrijdag in Amersfoon uitgereikt. Zwarts
is aangesloten bij de Amsterdamse Zondagschilders. Er waren
vijfduizend inzenders, die een schilderij moesten maken dat ge
ïnspireerd was op een tekstfragment uit de roman De Tweeling
van Tessa de Loo. De prijsuitreiking gold tevens als de opening
van een tentoonstelling van de door de jury geselecteerde twee
honderd werken in de Elleboogkerk van hel Museum Flehite in
Amersfoort.
Topopleiding bij twee conservatoria
den haag Alleen het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en
het Sweelinck-conservatorium in Amsterdam moeten een twee-
de-fase-opleiding krijgen voor grote muzikale talenten. Over vier
jaar moet worden bezien of een of meer van de overige tien con
servatoria zo'n vervolgopleiding moeten krijgen. Dat staat in een
advies van de Raad voor de Kunst aan staatssecretaris Cohen
van onderwijs. De raad is bang dat als er ook nog tweede-fase-
opleidingen aan conservatoria in de regio worden toegekend,
dat ertoe kan leiden dat de andere muziekhogescholen het risico
lopen op den duur met sluiting te worden bedreigd.
Geen extra geld Stadsschouwburg
Amsterdam De Stadsschouwburg in Amsterdam wordt finan
cieel niet schadeloos gesteld voor het vertrek van Toneelgroep
Amsterdam (TGA). De schouwburg zal het moeten doen met
twee extra produkties die TGA bereid is in het seizoen 1995 en
1996 nog in het theater te spelen. Volgens wethouder E. Bakker
(cultuur), kunnen de financiële- en programmerings problemen
voor de Schouwburg hierdoor beperkt blijven. De wethouder
negeert hiermee het advies van de Amsterdamse Kunstraad. Die
stelde voor de opbrengsten aan kale zaalhuur te vergoeden, die
uitblijven na het vertrek van TGA. De toneelgroep verruilt ko
mend seizoen de Stadsschouwburg voor het voormalige Trans
formatorhuis van de Westergasfabriek.
T-Bone aangeklaagd wegens moord
los angeles De rapper T-Bone uit Los Angeles is donderdag
aangeklaagd wegens moord. T-Bone. bekend uit de begelei
dingsgroep van Ice Cube en lid van de formatie Da Lench Mob,
moet zich verantwoorden wegens een schietpartij medio februa
ri bij een bowlingcentrum in Los Angeles. Hij kreeg daar woor
den met twee bezoekers en zou buiten in een steeg een van hen
hebben doodgeschoten en de andere verwond. Een andere
Amerikaanse rapper. Tupac Shakur, is tot twee weken cel ver
oordeeld wegens mishandeling van een voormalige werkgever.
Nemesis quartet wint jazzconcours
Leeuwarden Het Nemesis Quartet uit Hilversum heeft zaterdag
middag in Leeuwarden het VPRO-concours op het Middelsee
Jazztreffen gewonnen. De formatie bestaat uit llja Reijngoud
(trombone). Tom Beek (tenorsax), Mark Haanstra (basgitaar) en
Chander Sardjoe (drums), allen student aan het Hilversums con
servatorium. Het kwartet kreeg een prijs van 5000 en mag op
treden op het North Sea Jazz Festival. De drummer kreeg boven
dien de solistenprijs van f 500. Het VPRO-concours is het enige
voor moderne jazz in ons land.
Van Aken wint Deutekomconcours
enschede» De tenor Frank van Aken uit Den Haag heeft zater
dagavond in het muziekcentrum van Enschede het vierde Cristi-
na Deutekom Concours gewonnen. Van de andere twee finalis
ten werd de bas Nanco de Vries tweede en eindigde de bariton
Geert Smits als derde. De kwaliteitsverschillen tussen de drie
zangers waren volgens de jury miniem. Cristina Deutekom reik
te de prijzen uit. De drie finalisten worden financieel in staat ge
steld om hun zangstudie te vervolgen bij een internationaal
hoog aangeschreven operahuis of pedagoog. In totaal is daar
voor 35.000 gulden beschikbaar. De winnaar wordt bovendien
een rol aangeboden in de Nationale Reisopera.
recensie li dy van der spek
Concert door jong Concordia en de senio
ren van Concordia Dirigenten Guus Geu-
In de pauze van het Concordia-
-concert praat ik met Jeffry, die
op het balkon als een jonge
hond heen en weer draaft. Acht
jaar is hij en hij is een van de
jongste junioren. Jeffry speelt, of
liever gezegd slaat de bekkens
tegen elkaar en dan liefst op de
juiste tijd en in de juiste maat.
Met de witte zijden sjawltjes
keurig geknoopt onder de kin,
hun donkerblauwe uniform,
zijn alle muzikantjes (meisjes
incluis) echte gentlemen in de
dop.
De non-stop show van de 20
jaar jonge junioren is zeker niet
vlekkeloos, maar vlotvrolijk en
ontspannen. 'Swinging in the
rain', 'Caisson' en 'Big Spencer'
knallen er onder de pittige lei
ding van Jan Buis spetterend
uit. De tambours scoren hoog;
voöral bij 'de stokkenshow'
wordt de zaal enthousiast.
Hartveroverend zijn de zeven
majorettes. Zij stelen de show in
hun glimmende blauwe pakjes
en wit veren hoofddeksels.
Knappe goocheltrucjes met de
batons en flitsende ritmische
bewegingen volgen elkaar rad
op. waarop de senioren vanaf
het balkon een 'lang zal ze le
ven' aanheffen. Het hele senio
renorkest daalt af om het jonge
volkje een enorme taart met
twintig kaarsjes aan te bieden.
Na de pauze tonen de 'oud
jes' wat er van komt als je vroeg
begint met musiceren. De klank
van dit Concordia is vitaal en
vormt steeds een eenheid. Voor
zo'n groot orkest is het geen
probleem om eens goed uit te
pakken. Maar Concordia is ook
in staat om fluisterzacht een
pianissimo te produceren of dat
nu gebeurt in een ouwe trouwe
als 'Thunderbirds' of in de
splinternieuwe sound 'Jurassic
Park', swingend gedirigeerd
door Guus Geuzenbroek. Niet
voor niets sleepte Concordia af
gelopen november weer twee
eerste prijzen in de wacht in het
Noordhollandse plaatsje 't
Zand.
Overrompelend aanbod op die European Fine Art Fair in Maastricht:
Een blik op de parkeerplaatsen zaterdagmorgen bij het
Mecc in Maastricht zegt al genoeg. Vanaf de eerste mi
nuut mag The European Fine Art Fair (Tefaf) zich ver
heugen in de warme belangstelling van kunstliefhebbers
uit alle windstreken. Begrijpelijk, want op de beurs, die
tot en met 20 maart duurt, is het neusje van de zalm te
bezichtigen van de internationale kunst- en antiekmarkt.
maastricht roel wiche
Een beetje kaartlezen is trou
wens nooit weg als men van
plan is Tefaf te bezoeken. Zon
der plattegrond dwaalt men ho
peloos rond op de 17.500 vier
kante meters kunstgenot, die de
beurs te bieden heeft. Ruim 150
stands, verdeeld over zeven ca
tegorieën kunst, staan opgesteld
in de enorme hal van het Mecc.
De echte kunstliefhebber trekt
dan ook gerust een hele dag uit
voor een rondje Tefaf en dan zal
hij waarschijnlijk de helft nog
niet gezien hebben. Het aanbod
is immers zonder overdrijving
overrompelend.
Neem bijvoorbeeld juweliers
gigant Gianmaria Buccelati, die
een strategisch bijzonder gun
stige plek heeft veroverd, vlakbij
de bezoekersingang. Samen
met drie andere topjuweliers
vormt de firma uit Milaan La
Haute Joaillerie du Monde.
„Hoewel de beurs pas begon
nen is, hebben we toch al aardig
wat zilverwerk en juwelen ver
kocht", zegt een tevreden Ma-
rie-Claire van Gelder die na
mens Buccelati de honneurs
„Maar het draait
louter om de verkoop. We
willen ook onze naamsbekend
heid vergroten. Deze beurs is
daar uiteraard zeer geschikt
voor. want de hele kunst- en
antiekhandel loopt hier rond".
Of ze nog een aardig cadeautje
in de aanbieding heeft? Zonder
aarzelen wijst ze naar een kleine
vitrine in de hoek, waarin een
2,44 karaats diamanten broche
ligt te pronken. „Uniek in zijn
soort", zegt ze trots. „De enige
ter wereld in deze kleuren. Voor
615.000 dollar te koop".
Zoveel geld hebben we toe
vallig niet bij ons. Misschien
zijn de prijzen twintig meter
verderop wat vriendelijker bij
Royal-Athena Galleries, gespe
cialiseerd in Romeinse. Griekse
en Egyptische kunst. Met 6750
gulden voor een amphora-pot
uit de zesde eeuw voor Christus
kunnen we in ieder geval leven.
„We verwachten een goede ver
koop van deze beurs", zegt di
recteur Jerome Eisenberg. „Vo
rig jaar stonden we hier voor de
eerste keer en toen waren de re
sultaten prima. Waarom zou
het dit jaar dan minder zijn?"
Op de vraag hoeveel hij vorig
jaar dan in het kluisje kreeg, re
ageert hij terughoudend. „Ik
Toppers uit de Hermitage in Maastricht. Links een vilten zwaan uit de vijfde eeuw voor Christus die dankzij
het koude klimaat in Siberië intact is gebleven. Van Frans Hals is het 'Portret van een man' uit circa 1643
noem nooit bedragen. Je moet
nu eenmaal niet teveel in je
keuken laten kijken."
Priemende blik
De winst van Eisenberg stelt on
getwijfeld niets voor vergeleken
bij de financiële waarde van de
zestig kunstwerken uit de Her
mitage die het hoogtepunt van
Tefaf vormen. Alleen al de en
tree van de legendarische tsa
ren-collectie bezorgt je de rillin-
Dans/Show Orkest met programma 'Glo
rious Surrender'. Gezien 12/3, Leidse
Schouwburg.
Het Groot Niet Te Vermijden
Dans/Show Orkest. Wanneer je
als band zo'n naam draagt,
moet je wel iets in je mars heb
ben. Maar je kunt het ook om
draaien. Wanneer je als trouw
bezoeker van de schouwburg
zo'n naam aangekondigd ziet
staan, word je op z'n minst
nieuwsgierig over wat dat dan
wel kan zijn. Ook het program
maboekje laat je in het onge-
wissè over de aard van de show.
'Een onweerstaanbare feest
band' zo wordt vermeld. 'Vijf
vlotte heren uit Rotterdam'.
Daar kun je nog steeds alle
kanten mee op. Aan het eind
van de avond wordt het duide
lijk: dit is niet te beschrijven.
Deze show moet je zien, horen
en meebeleven. Het is geen
concert, maar ook geen cabaret.
De muziek is geen pop. geen
klassiek of jazz. maar net iets er
tussenin. Humor speelt een be
langrijke rol, muziek voert de
boventoon. Alles wat er op het
podium gebeurt heeft een on
dertoon van absurditeit. Maar
boven alles staat de kwaliteit: er
wordt een buitengewoon spet
terende show neergezet met
veel vaart en afwisseling.
Werkelijk alle muzikale gen
res passeren de revue. Het ope
ningsstuk, een nummer van
megaster Prince, zorgt voor veel
vuurwerk. Een belachelijke
sterfscène knipoogt naar de
opera. Een franse chanson, een
duitse Schlager, maar ook een
onvervalste klompendans zor
gen voor de nodige hilariteit hij
het publiek. Een heus 'modern
klassiek' stuk wordt direct ge
volgd door een echte carnavals
kraker. Twee Turkse liederen
missen hun grappige uitwerking
Door deze afwisseling blijft de
voorstelling boeiend van het be
gin tot het eind. Muzikale hoog
standjes blijven achterwege. l3e
muziek pur sang komt ook niet
op de eerste plaats. Het gaat om
de combinatie van tekst, bewe
ging en muziek. Die drie-een
heid is subliem aan elkaar ge
smeed en vervolgens gesitueerd
in allerlei vormen van volkomen
idioterie.
recensie susanne lammers
Concert: Made in Leiden Gehoord: -12/3
De Waag, Leiden
Made in Leiden is, ook al zeg
gen de organisatoren misschien
iets anders, een muziek-mara
thon. Een langdurige happe
ning, waarbij de contrastwer
king de kracht maar ook de
zwakte is. Twintig composities
waren gepland, uitgevoerd door
een veelvoud van performers.
Uiteindelijk werden er achttien
in stijl en kwaliteit uiteenlopen
de stukken gespeeld. Dat dat
toch allemaal in één avond op
één podium kwam, lag aan het
wachtwoord: Leids. Maar denk
niet dat er slechts Leidse mu
ziek door Leidse muzikanten te
horen was: Leids blijkt een
weids begrip. Er was een trio uit
Parijs, er was een compositie
van een in Engeland levende
Spanjaard te horen, er was een
Chileense gitarist in een Caraï-
bisch swingende band en men
zong slechts in het Engels en
Frans.
Bij zo'n overzicht van vormen
en stijlen steekt de neiging tot
turven onvermijdelijk de kop
op. Waarom kreeg de moderne
klassieke muziek zoveel meer
ruimte geboden dan de moder
ne lichte muziek? Zijn er zoveel
meer mensen in Leiden bezig
met het zwaardere werk? Nee.
dunkt me, want veel klassieks
had stiekem voor de gelegen
heid een Leidse identiteit aan
genomen. En vanwaar die voor
liefde voor saxofoons bij Made
in loeiden? Dat ligt bij het lichte
genre, dat variëerde van solide
zeventiger jaren rock, jazz-rock
en flower-power tot pop-ballads
en Afro-antilliaans, meer voor
de hand dan bij het serieuze. Bij
pop is de honderjarige saxofoon
heel nuttig voor swingende ac
centen en bij klassiek leidt dat
tot fantastische kleuren.
Erg bijzonder waren de arran
gementen van dansen van de
leidse componist Comelis
Schuyt (1559? - 1616?). Tegen
de stroom van de authentieke
uitvoeringspraktijken in vertolkt
door een saxofoon-sextet met
een schitterend resultaat: een
schattig dansje beschikt over
onvermoede krachten. Speciale
vermelding verdient ook het
werk van Volker Blumenthaler
en Burkhardt Söll. Geestig,
emotioneel of hyperrealistisch,
maar altijd boeiend.
De avond was alleen te vol.
Drie uur ingespannen luisteren,
dat brengt vrijwel geen mens
op. Afgezien van het oponthoud
bij het changeren, vraagt ook
het omschakelen van zwaar ver
sterkte bands naar ingetogen
trio's veel van de concentratie
van het publiek. En dat loopt
onafwendbaar terug naarmate
de avond vordert.
Het was een lange, mooie
avond. Bepaald door eigentijd
se, deels Leidse stukken van
klassiek signatuur, waarbij het
lichte genre als luchtig tussen
doortje fungeerde. Echt iets
voor een festival.
recensie monica schiks
Concert door Vocalei o I v Anne Postma.
i organist Aart de
Op het eerste gezicht is de rui
me Hartebrugkerk niet de
meest gepaste omgeving voor
een klein gemengd koor als Vo-
calei. Maar misschien heeft de
kerk met zijn akoestiek ditmaal
juist wel meegewerkt aan het
welslagen van dit onderhou
dende concert. Nooit klonk het
koor iel.'de zangers vulden de
gehele ruimte met hun enthou
siaste optreden. Anne Postma
die met verve en toch beheerst
het koor naar haar hand zette,
had het plezier in het zingen al
benadrukt in haar welkoms
woord.
Na een introductie van de zes
tiende eeuwse Leidse organist
Cornelis Schuyt volgde een af
wisselend en boeiend program
ma met meerstemmige a capel-
la koorzang en met de zacht-
zoete en soms verrassend hel-
gen op het lijf. Vanaf twee le
vensgrote schilderijen, toege
schreven aan de Franse schilder
Jean-Marc Nattier, werpen Pe
ter de Grote en zijn tweede
vrouw Catharina I een priemen
de blik op de argeloze bezoe
kers. Die mogen zich even later
vergapen aan een aantal unieke
kunstschatten, die voor het
eerst buiten het beroemde Rus
sische museum tentoongesteld
worden. Een kristallen olielamp
uit Irak, tapijten uit het oude
Perzië, Byzantijnse ivoren
beeldjes, schilderijen van be
kende Nederlandse meesters en
nog meer van al dat moois.
Kunst om bij te likkebaarden.
De cheques mogen bij de Her
mitage-collectie keurig in de
beurs blijven. Geen enkel kunst
werk uit St.Petersburg is te
koop. Wel kunnen op de rest
van de beurs 'inkopen' worden
gedaan.
recensie li dy v
Zo komisch onsamenhangend
als Willem Brons zijn woorden
formuleert als hij het uit te voe
ren werk uitlegt, zo doordacht
en zorgvuldig wordt hij zodra
hij de handen op de toetsen
lest Brons maakt nooit liwsati
zelfs niet in de hevigste emoties.
Zijn uitbarstingen zijn altijd be
heerst, zijn piano is delicaat en
zuiver. In de lange Fantasie So
nate in G van Schubert boeit
Brons van het mysterieuze mol-
to moderato cantabile tot in het
schokkende allegretto.
Opvallend was het gedoseerde,
maar veelvuldige pedaalgebruik
in de prelude en fuga in fis van
J.S. Bach. De zangerige prelude
kreeg hierdoor een zweempje
(avant la lettre) romantiek en de
fuga werd onder Brons' handen
een sierlijk fragile, maar helder
gestructureerd bouwsel.
Brons is hoorbaar verweven
met Beethovens' Sonate opus
i ïo in As. DU werk In vlei delen
waarin de componist zeer per
soonlijke gevoelens prijsgeeft,
stelt hoge technische eisen. In
tegenstelling tot de licht bevin
delijke interpretatie van Bach's
prelude speelde Brons deze so
nate zonder enige valse roman
tiek of pathos. Ingetogen, in vol-
k'dige overgave aan de meesier
toont hij de dramatiek en de
wanhoop, de berusting en zelfs
de vreugde in deze imponeren
de sonate.
utrecht inge v
erk
het voetlicht brengen, dat det
alle dichter:
m. Hij zat in de
gedichten van
voor 35 gulden
dichters treden
Hun eigen w
kunnen lang
kan het. Hij was er wel. zaterdag op de Nacht
de Poëzie in het Utrechtse muziekcentrum
denburg, maar niet op het podii
wandelgangen gekalligrafeerde
zichzelf te verkopen. Ze gingen
per stuk van de hand. „De goeie
niet op vanavond", stelde Rawie achter de scher
men ironisch vast. Ja, daar bedoelde hij inder
daad zichzelf mee. Om vol zelfspot toe te voegen:
„Het valt niet mee. als je zo ijdel bent als ik."
'Steeds sneller vergeten I wat ook alweer' decla
meert dichter Martin Reints. Ja, wat ook alweer.
Het begint na een paar uur allemaal wel erg veel
op elkaar te lijken. De plechtige toon, de soms on
toegankelijke verzen. Maar de zaal luistert devoot.
Martin Veltman krijgt een aandachtig gehoor voor
zijn heldere, ingetogen poëzie. Na hem beklimt
de onbetwiste ster van de avond het katheder:
Gerrit Komrij. Hij hoeft maar met duistere blik de
zaal rond te schouwen, of hij oogst een enthou-
applaus. In Komrij s poëzie, geestig,
.elluidend, heeft het leven een heel wa
aangenaam aanzien dan bij Veltmai
ind des doods tussen ieder
t de kille
door.
Bij Komrij
Of hilarisch
lifigcn op elk,
e(fel
ook de liefde bitter en gedoemd,
smerigheid, zoals in 'Liefde': 'Ze
r, schurft op exceem. Je hoort de
chilfers knappen. Roos stuift op. Hun schedels
glimmen als een diadeem. Ze liefkoost teder zijn
gezwollen krop.' 'Dan gaan zijn sleetse lende
nen tekeer. Het is een machtig knarsen. Het ge-
sop Van kwijl en etter kent geen einde meer.
Zij kotst. Gods wonder in een notedop'.
Komrij, een waarachtig voordrachtskunstenaar,
windt de zaal om de vinger. Zo'n extra heb je als
luisteraar nodig, anders kun je beter thuis in je
luie stoel gedichten gaan zitten lezen. Maar die
extra's waren er zaterdag te weinig. Ook al deed
de Utrechtse dichteres Titi Zaadnoordijk tegen
twee uur 's nachts nog zo haar best door haar
groenlederen jurkje uit te trekken. Het mocht niet
meer baten. Middelmaat en matheid bleven troef.
Het met sluiting bedreigde
Haagse Theater Pepijn blijft
voorlopig open. De benefiet-
voorstelling van Paul van Vliet
en Youp van 't Hek voor het be
houd van het vestzaktheater
heeft gisteravond voldoende
geld opgeleverd om het in het
komende jaar draaiende te hou
den. Bij een goed vervolg van de
actie is er hoop dat het voortbe
staan van Pepijn voor de ko
mende twee a drie jaar kan wor
den gegarandeerd, aldus be
stuurslid Fred Hugas.
De uitverkochte benefietvoor-
stelling, waarvoor een toegang-,
prijs van honderd gulden moest
worden betaald, leverde voor
hel theatei rond 90.000 gulden
op. Het Pepijn-bestuur wil van
de benefiet een traditie maken,
bijvoorbeeld eens in de twee
jaar. met steeds andere arties
ten. Daarnaast wordt de actie
„Honderd maal duizend" voort
gezet. Die beoogt bedrijven er
voor te interesseren Pepijn vijf
jaar lang met duizend gulden
per ja
toe
dat
spot
Tot
enkele tientallen
Opvallend veel aandacht is
besteed aan de belichting op
het podium. Dit bepaalt een be
langrijk deel van de kwaliteit
van de show. Steeds op de juiste
momenten zijn er prachtige
kleurwisselingen, rookwolken of
vuurwerkeffecten. Met een in
getogen vertolking van het
nummer 'Lite Again' neemt het
vijftal afscheid van een overvol
le zaal. Twee avonden een to
taal uitverkochte Leidse
Schouwburg is een terechte
waardering voor dit glorieuze
showorkest.
Onderhoudend concert Vocalei
muziek dere (Nachtegaaltje van van
Eyck) houtklank van de blok
fluiten. De pauze was-er om te
bekomen van 'Rejoice in the
I.amb' voor koor en orgel van
Benjamin Britten, het hoogte
punt van dit concert. Zeker
geen gemakkelijke opgave voor
een amateurkoor. dat was hier
en daar ook wel eens te horen
in snellere passages, maar met
durf en flair traden koor en or
ganist hun gehoor tegemoet.
Aart de Kort leefde zich met veel
fantasie uit op de virtuose orgel-
partij van deze festivalcantate.
Zijn bedrevenheid met de ro
mantische registers van het
Maarschalkerweerd-orgel was
tevoren al gebleken in de wer
ken van Hendrik Andriessen.
Voordat koor en QuatreBois
eindigden met (opnieuw) zes
tiende eeuws repertoire klonken
eigenlijk de echte uitsmijters:
drie geestige vogelliederen van
twintigste eeuwse Nederlandse
componisten als Albert de Klerk
en Alphons Diepenbrock. Hier
zong het koor dat het een lieve
lust was. hier was sprake van
'louter zingensweelde'.
den haag Zo moet de nieuwe opera eruit gaan planken moeten Haagse. Nederlandse en buiten
zien in Den Haag. Architecten Onno Greiner en landse gezelschappen komen te staan. De ge-
Martien van Goor maakten deze schets van het ge- meente heeft de studie in ontvangst genomen en
bouw dat aan het Spui moet verrijzen. De opera is gaat nu op haar beurt bestuderen of het plan fi-
een initiatief van Carel Birnie, de voormalig zake- nancieel haalbaar is. iuuwratk
lijk leider van het Nederlands Danstheater. Op de