Sprekende ogen met exotisch tintje
Leven en wonen
Südeckse dystrofie
Kerstster
Frans Molenaar zwart/wit
ZATERNDAC 12 MAART 1994
REDACTIE HENRIETTE VAN DER HOEVEN
SPREEKUUR
Regelmatig krijg ik post van lezers. Soms
gaat het om een opmerking of een aanvul
ling op een stukje dat recent verschenen is.
soms om een concrete vraag. Ik lees alles
wat u mij toezendt, maar ik kan niet op alle
brieven reageren. Een paar maal bereikte
mij het verzoek iets over de zogenaamde
Südeckse dystrofie te schrijven, en omdat
dit raadselachtige ziektebeeld vrij veel voor
komt: bij deze.
Het beeld is genoemd naar de arts Südeck,
die het nauwgezet bestudeerde en be
schreef. Andere namen zijn: posttraumati
sche dystrofie, reflex sympathische dystrofie
en schouder-hand-syndroom. De Südeckse
dystrofie komt vrij vaak voor: men schat dat
in Nederland jaarlijks ongeveer 8.000 men
sen deze ziekte krijgen. Het is de belangrijk
ste oorzaak van invaliditeit na een ongeval
of een operatie aan een arm of been. Soms
is er geen oorzaak aan te wijzen en treedt
het beeld spontaan op. Ook is het beschre
ven na een hartinfarct of een beroerte.
Na een gebroken pols treedt de dystrofie op
in 8 procent van de gevallen, en vaker bij
vrouwen dan bij mannen.
I let eerste symptoom van de dystrofie is
pijn en zwelling van een hand of voet,
meestal enkele weken tot maanden na het
ongeluk. De pijn is brandend van aard en
de hand of voet is warm, opgezwollen en
gevoelig bij aanraking, met name rond de
gewrichten. Ook ziet men toegenomen
haargroei of zweten in het aangedane ge
bied. De huid kan rood of blauwig verkleurd
zijn en bewegen is zeer pijnlijk. Pijnstillers
helpen niet en men bemerkt krachtsverlies
in de hand of voet, wat soms zo ernstig kan
zijn dat spontaan bewegen niet meer mo-
geli|k is.
Dit geheel aan verschijnselen noemt men
de 'warme fase' van de Südeckse dystrofie.
Deze fase duurt klassiek drie tot zes maan
den, maar kan ook vele jaren duren. Na de
ze fase komt een periode waarin de hand
wisselend warm of koud is en uiteindelijk
wordt de huid koud. dun en glanzend van
uiterlijk. In de laatste fase schrompelen
huid en bindweefsel, waardoor de hand in
een soort halve grijphouding wordt ge
dwongen en verder onbeweeglijk is.
Als de hand is aangedaan wordt aan dezelf
de kant vaak ook de schouder pijnlijk en
beperkt in zijn bewegingen (vandaar:
schouder-hand-syndroom). Op röntgenfo
to's is in ongeveer de helft van de gevallen
en specifiek beeld vim botonlkalking te
ien.
Waardoor wordt het veroorzaakt? Südeck
dacht indertijd dat het ging om een uit de
hand lopende ontsteking, een overdreven
en schadelijke vorm van de normale ontste
king die op elk letsel volgt. I ven voor de
duidelijkheid: als u zich flink stoot, ontstaat
er een rode plek, die warm aanvoelt, vaak
wat dik is en pijn doet. Warm. rood. dik en
pijnlijk zijn de klassieke kenmerken van
ontsteking. Is normaal. De verschijnselen
i de Südeckse dystrofie lijken inderdaad
nog het meeste op een ontsteking en recent
onderzoek wijst erop dat die goeie ouwe
Südeck het best bij het rechte eind kan heb
ben gehad.
Men denkt dat een bepaald soort agressieve
zuurstofetomen (zuuistofiradii alen) de
klachten geeft en de ontsteking gaande
houdt. Zuurstofradicalen zijn in staat vrij
wel alles te oxyderen en men noemt de vor
ming van zuurstofradicalen dan ook
'oxydatieve stress'.
De oorzaak is dus eigenlijk onbekend, en
daarmee is het ook onduidelijk wat nu de
beste behandeling is van deze dystrofie.
Soms gaat hel vanzelf over. De klassieke be
handeling bestaat in het doorsnijden of an
derszins uitschakelen van de sympathicus,
de zenuw die verantwoordelijk is voor het
warm-koud verschijnsel. Deze behandeling
helpt niet altijd en niet altijd is een wel be
reikt resultaat blijvend. Als de dystrofie al
lang beslaat of geen verbetering vertoont
op de behandelingen, komt het moment
dat men genezing niet meer kan verwach
ten. Doorgaan met zoeken naar toch weer
een nieuwe behandelingen weer een nieu
we dokter leidt alleen maar tot teleurstellin-
p
I let is van belang dón de inventaris op te
maken van de overgebleven functie, en het
dagelijks leven, zowel thuis als op het werk,
daaraan aan te passen. Moeilijk, zo'n ac-
eptatie, maar daarin sta je nooit alleen. So
wieso zijn er de medepatiënten, want vier
van de vijf mensen die een ernstige Südeck
se dystrofie doormaakten, kunnen hun ou
de werk niet meer volledig opnemen. Hij
hen is aanpassing en soms omscholing no
dig
MARISKA KOSTER
arts
-pi Greet Buchner
I UIN illustratie Han van der Ven
Een miljoen of meer 'kerstster
ren' zijn er in de loop van de-
cember over de toonbank ge
gaan. Dit cijfer is een schatting
mijnerzijds en ik ben bang dat
die aan de lage kant is. Geen
huiskamer of er stonden een of
meer kerststerren oftewel Eup
horbia pulcherrina planten te
pronken: in rood, rose of wit.
inmiddels zullen veel van de
planten ter ziele zijn. Die heb
ben de overgang van kas met
juiste temperatuur, vochtigheid
en voeding niet lang overleefd.
Maar een groot deel (zoals de
mijne) staat nog te pronken met
kleurig blad.
Hoe moet het nu verder met de
ze planten die beter verdienen
dan de composthoop? En vooral
hoe krijgen we ze weer op
kleur? Eerst eens de manier
waarop we ze de zomer door
moeten zien te krijgen. Geef ze
om te beginnen nooit teveel
water. Pas gieten als de boven
grond droog aanvoelt. En nu
komt het: snoei de plant in de
loop van maart flink terug. Laat
vijf centimeter van de dikke
stengel staan en laat de plant
dan-verdrogen op een lichte
koele plaats. In de maand april
krijgt hij weer voorzichtig water
en als hij begint uit te lopen,
krijgt hij veel goede verse
potaarde. Geef de plant nu een
lichte plaats, liefst niet in de vol
le zon en verwen hem met af en
toe wat plantenmest. 's Zomers,
na eind mei, zet ik mijn Eup
horbias in de tuin. Het worden
dan fraaie bladplanten met
prachtig lichtgroen blad.
Denk vooral niet dat het nu ge
daan is met de zorg. Die fraaie
bladeren moeten nog een kleur
krijgen en dat doen ze pas als
de plant bloem vormt. Helaas
doet ze dat pas als ze een week
of acht slechts gedurende acht
uren licht krijgt. Willen we rond
de feestdagen bloeiende plan
ten hebben dan zit er niets an
ders op dan gedurende de
maanden augustus en septem
ber voortdurend op te letten: el
ke ochtend om acht uur wordt
de plant uit zijn donkere hol of
kast gehaald om elke middag
rond vier uur weer in het don
ker te verdwijnen. En donker
moet letterlijk worden geno
men, een klein gloeilampje, een
schijntje daglicht is al voldoen
de om bloei te voorkomen. Als
ik eerlijk moet zijn moet ik toe
geven dat het bij mij vaak mis
lukt omdat augustus juist de
maand is met gasten, uitstapjes
en vakantie.
Het valt in de praktijk dus niet
mee om de fraaie Euphorbia
pulcherrina weer tot bloei te
krijgen. Het is namelijk een zo
genaamde korte dagplant die
alleen bloeit na een periode van
maximaal 8 uur licht per et
maal. De Kalanchoe is ook een
korte dagplant en die ben ik
momenteel aan het dresseren in
de hoop dat het lukt. Acht we
ken opletten is heel erg veel
voor een gewoon mens. Maar
het valt te proberen.
LEZERSVRAAG
Komt er bij u al tuinierend of
wandelend in de natuur een
vraag op? Greet Buchner zal
proberen voor u het antwoord
te vinden. De vraag kunt u op
sturen naar Damiate Dagbla
den, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LE
VEN EN WONEN.
Make-up: roze- en bruintinten overheersen
Hoewel de laatste tijd steeds
duidelijker wordt dat blauw
een belangrijke rol gaat spelen
deze zomer, - blauw staat iede
re noord-Europese vrouw en is
nooit helemaal weggeweest -
overheersen in de make-up de
bruin- aarde- en natureltinten,
op de voet gevolgd door roze.
Het accent ligt bij de meeste
merken op de ogen, die flink
worden aangezet met mascara
en kohl, waardoor je een exoti
sche oogopslag krijgt. Maar
merken als Chanel, Dior en
Margaret Astor hebben wel
mooie blauwe en blauw/violet-
tinten oogschaduw in de col
lectie, die worden gecombi
neerd met roze voor nagels,
lippen en blusher.
HENRIETTE VAN DER HOEVEN
Neutraal, natuurlijk en eenvoudig.
Zo wil Clinique de zomermake-up
zien. Daarom zijn er tien nieuwe
kleuren oogschaduw, van warm
bruin tot neutraal beige-aarde 38).
Ook nieuw is de watervaste mascara
(geschikt voor draagsters van con
tactlenzen) die je met elke Clinique
oogmake-up remover kunt verwijde
ren en een wenkbrauwpotlood met
borsteltje om te modelleren - in don
kerbruin en donkergrijs.
Visagiste Na'ik Le Fur van Cacharel
geeft de keus uit een gezond roze of
een bruin-goud getinte zomermake-
up. Het accent ligt op de ogen, die
worden gekleurd met brun sanguine
(bloedend bruin) en roze 42,95).
Het bruin wordt aangebracht op het
bewegende ooglid, in de plooi van
het ooglid en als lichte schaduw on
der de ogen. Met het roze kan de
bruintint wat worden vervaagd. De
Lutens zijn make-up voor Shiseido.
In tegenstelling tot wat je bij andere
make-ups ziet ligt hier het accent
veel minder op de ogen. zou je op de
foto zeggen. Maar dat is bedriegelijk.
Dit weinig opgemaakte effect vraagt
een heel subtiel spel met kleuren als
violet-roestbruin of bruin-zwart. Ge
lukkig heeft Shiseido tegenwoordig
een brochure waarin dat allemaal
haarfijn wordt uitgelegd.
Vrolijk
Heel iets anders is de vrolijke voor-
jaarsmake-up van N07 waarin tin
ten als paars en lila worden gecom
bineerd met wazig grijs. Ook hier
een ruim gebruik van kohl en mas
cara. Bij de oogmake-up is de rest in
roze tinten gehouden, zoals de
krachtig roze lippen (China Pink
10,95) en nagels. Het voordeel van
deze produktcn is dat ze geen geur-
stoffen (overgevoeligheid) en geen
lanoline bevatten.
Margaret Astor combineert de
zon- en aardekleuren met exotische
tinten met rood. curry en roest, maar
ook met zwart indigo en werkmans-
blauw. Lippen en nagels kunnen van
vurig rood tot aardetinten worden
gekleurd, de mascara is zwart of
rookblauw, ook de ogen worden in
blauwtinten, met een parelmoer
glans opgemaakt. Ook van dit merk
is er een zijdezachte crème-make-
up, die matteert als een poeder en
dekt als een vloeibare make-up. De
silky cream powder is er in drie kleu
ren: beige, honing beige en zonnige
beige. Prijs 16,95.
Bruin, in combinatie met roze
speelt een hoofdrol in de oogmake-
up van Bourjois, de lippen zijn stra
lend goudbruin (Ella 14,50) met
een bijpassende blusher of roze
bruin waarbij ceti dieproze blusher
wordt gebruikt. De nagels zijn heel
zacht beige of roze.
Sophia Loren, die ook een rol speelt in de film Prêt a porter, bij de presentatie van Christian Lacroix.
Presentatie wintermode Parijs decor nieuwe Altman-satire
In Parijs werd de afgelopen weken de
confectie-wintermode 1994-1995 gepre
senteerd. Daaromheen begon regisseur
Robert Altman met de opnames voor
zijn film Prêt a porter (Confectie) over de
haat en nijd achter de schermen van de
modewereld. Sterren als Sophia Loren
en Anouk Aimée treden erin op.
Zo'n zeventig modehuizen toonden
tot 11 maart hun nieuwe collecties in de
ondergrondse zalen van het gerenoveer
de Grand-Louvre-museum. Met span
ning is uitgekeken naar Robert Altman,
die zich voor zijn nieuwe film al maan
den achter de schermen op de hoogte
stelt van de modewereld. In de Hallen
van het Louvre zijn de opnames met
Sophia Loren. julia Roberts, Kim Basin-
ger en Anouk Aimée begonnen.
Veel echte ontwerpers, modellen en
recensenten hebben zich de afgelopen
tijd ingespannen om een rolletje te krij
gen. Ze deden dit ondanks Altmans uit
spraak dat hij van de film een frontale
aanval wil maken op de oppervlakkige,
door uiterlijke verschijning geobsedeer
de modewereld. Maar Altman zweert
ook dat zijn nieuwe film een eerbetoon
wordt aan de modellen, de ontwerpers
en de slachtoffers van de Parijse mode
wereld, met wie hij maanden lief en leed
heeft gedeeld.
Mooie badkamer paradepaardje
Een luxueuze badkamer is hèt paradepaardje van de Nederlandse *9* r-
consument. Jaarlijks worden in ongeveer 200.000 eigen woningen
badkamers en toiletten ingericht of gerenoveerd. Vorig jaar was a -TA
met de aanschaf van het daarin verwerkte sanitair (baden, douche-
bakken, closets, kranen en tegels) bijna een miljard gulden ge-
moeid. Dit blijkt uit een onderzoek van het Economisch Instituut
voor het Midden- en Kleinbedrijf (EIM) in opdracht van het Hoofd-
bedrijfsschapDetailhandel(HDB). y.
De jaren negentig lijken hét decennium te worden voor de bad-
Niet alleen op de particuliere markt is er veel vraag naar sanitair, I
maar ook vanuit de hoek van woningbouwcorporaties en project-
ontwikkelaars (huurwoningen, kantoorpanden, en dergelijke). De 3*
omvang van deze zakelijke markt wordt geraamd op ongeveer een L_|\- V
half miljard gulden. Als een consument besluit tot het compleet in- *Hj t V
richten of volledig renoveren van de natte hoek, wordt er volgens
het MM in cImisiiiti'i'ii bedrag win 5.(10(1 int n (Kil) gulden uiigrg.
ven aan sanitair. De vraag naar badkamerartikelen wordt beïnvloed door het streven van de consument naar hygiëne en ge
zondheid, kwaliteit en wooncomfort. Branchedeskundigen gaan ervan uit dat de markt voor badkamerartikelen voorlopig nog
met vijf tot tien procent per jaar blijft groeien.
Zwart/wit. Zo ziet
Frans Molenaar de
mode voor komen
de zomer. Zwart,
wit, rood en maïs-
geel. Meer kleuren
vallen er niet te ont
dekken in z'n
nieuwste haute-
couturecollectie, die
hij in het Amster
damse Amstel Hotel
presenteerde. Een
tonig? Met zo'n be
scheiden kleurge
bruik zou het dat bij
menig ontwerper
ongetwijfeld zijn.
Maar niet bij Mole
naar. De beperking
die hij zichzelf heeft
opgelegd, accentu
eert juist zijn enor
me creativiteit.
Want je moet wel
vat\ goede huize ko
men wil je met niet
meer dan vier kleu
ren een collectie sa
menstellen die blijft
boeien. En dat deed
'ie. Van begin tot
einde.
Waarschijnlijk is
Molenaar ook de
enige Nederlandse
couturier die hiertoe
in staat is. Simpel
omdat het bij hem
niet de kleuren,
noch de dessins zijn
die tellen, maar de
vormen. De geome
trische vormen.
Rechthoeken, cir
kels, trapeziums, ze
zijn dan ook weer
allemaal terug te vinden in zijn zo- mermode.
juist deze variatie in belijning zorgt ervoor dat zijn cre
aties verre van saai zijn.
Overigens is dat laatste voor een deel ook te danken aan het
raffinement, waarmee Molenaar de kleuren zwart en wit combi
neert. Soms gebeurt dit zeer subtiel met smalle contrastbiezen,
zoals in zijn uitwaaierende (lak)jassen. Maar soms ook heel ge
durfd, zoals in een serie pakjes, waarvan de verlengde jasjes zijn
'opgebouwd' uit vlakken in zwart en wit, gedragen op korte rokken
van verticale zwarte en witte banen.
De link met de Op-Art uit de jaren zestig is daarmee - bedoeld of
onbedoeld - snel gelegd. Ook al omdat Molenaar consequent kiest
voor korte rokken en voor meisjesachtige korte jurkjes in de prin-
sesselijn of met een verhoogde taille. Opvallend zijn z'n unikleurige
pakjes, waarvan de jasjes aan de onderzijde zijn voorzien van split
ten. De 'panelen' die daardoor ontstaan, roepen in de verte associ
aties op met de kantelen van een oude burcht. I let fraaist komt dit
tot uitdrukking in een rode suède tailleur met in hoogte versprin
gende 'panelen'.
Minder geconstrueerd, maar zeker zo elegant ogen zijn japonnen
met een eenvoudig glad bovenlijfje, kleine plooitjes op de heupen
en een ceintuurtje met strik op de rug. Evenals de body's, die, ge
dragen onder een wijde of strakke rok of bermuda met verhoogde
taille, eruit zien als een ruime overslagblouse met een fraai gedra
peerde hals. Maar het meest couture-achtig zijn ongetwijfeld zijn
soepele overslagjurken in een opvallend noppendessin, met een
wijde, klokkende rok, waarondereen strak mini-rokje met hetzelfde
dessin schuilgaat. De zomerse melodieën, waarmee l.aurens van
Rooyen op de piano de show omlijstte, sloten vooral goed aan bij
de soepele pyjamavormige broeken met openvallende blouses,
waaronder een geknoopt topje wordt gedragen dat het middenrif
vrij laat.
Ook de cocktailjurkjes van Molenaar zijn heel zomers; kleine
zwarte minijaponnen in de prinsesselijn met tussengestikte biezen
en met een lage ronde hals en smalle schouderbandjes. Zeker niet
uitbundig, maar feestelijk dank zij de subtiele versieringen, zoals
kleine strikjes, een lange rij stoffen knoopjes en geknoopte linten.
Net als de rest van Frans Molenaars zomercollectie.
KITTY VAN CERVEN
mond is heel neutraal gekleurd in
beige-roze, bruin met een vleugje
kersenrood. De nagels hebben door
de transparante nagellak 27,50) in
zachtroze of pastelbeige weinig op
vallends.
Wat kleurrijker gaat het toe bij
Max Factor. Ook hier zijn de ogen
belangrijk. Gekleurd met de duo's
sandstone-mahogany (zandsteen-
mahonie of ebony-ivory (ebben
hout-ivoorwit) krijgen deze een extra
accent door royaal gebruik van zwar
te kohl en mascara. De lippenstift
10,95) in firewood (letterlijk
brandhout) cognac en raisin (rozijn)
past prachtig bij de amberkleurige
foto tyen De bedrieglijke eenvoud van Shiseido. foto pr
blusher. Met een 'kleurdoos' van
Dior, sable effet gres (ƒ71) ben je ei
genlijk voor de ogen klaar. Het is een
doos met twee prachtige roze tinten,
een zandkleur, een violet en antrac-
tiet grijs (dat kan worden gebruikt
als kohl). Wie van een meer uitge
sproken make-up houdt kan kiezen
uit een doos met vier kleuren blauw
en blauwpaars in combinatie met
zachtroze of bruintinten in combi
natie met heel bleek roze.
Wat tips van Dior: durf schaduwen
over elkaar heen te gebruiken of er
drie te combineren: twee kleuren
een highlighter (oplichtende kleur).
Accentueer het geraffineerde effect
van de zand- en schelpkleuren met
zwarte mascara: zet ook de wenk
brauwen aan. Breng een zachte kleur
blusher aan op je wangen, dicht bij
de neus.
Bruin-en ivoortinten beheersen
het kleurenpalet bij Helena Rubin
stein maar de blusher is ook hier
duidelijk in een warme rode kleur,
sunny red (ƒ63) aanwezig. Maar
voor wie de bruintinten niet geschikt
zijn, is er violet, dat wordt gebruikt
in combinatie met rose en paarsrose
(voor ogen, blusher en lipstick). Ook
bij Rubinstein worden de ogen extra
aangezet met kohl en mascara.
Een vleugje twijfel, zo noemt Serge
De make-up in roze van Dior.