Lijdzaam wachten op komst HSL baas Gerrit van der Valk wordt galant aan de kant gezet Randstad Archeologen vinden kasteel van de Heren van Amstel Winst VNU stijgt fors Qigen 'We houden alles in eigen hand' Natuurprijs voor Gouda STRESS STRESS Bredere Landscheidingsweg in één klap van tafel geveegd BaalhSID|P ZATERDAG 12 MAART 1994 amsterdam gpd Joost van den Vondel heeft toch gelijk gekregen toen hij in zijn uit 1637 daterende 'Gijsbrecht' het 'Slot van Aemstel' situeerde m" aan de oever van het IJ. Het wa- Ë>e~ ren de historische regels: „Wat :r T uitkomst wacht ge toch? Gij zult ee' terstont dit slot van alle kanten ran zien beladdren en bespringen. Men zal me van het Y~zoo lich- telijck niet dwingen, lek heb i noch overal veel vrienden op mijn hant. Mijn toeverlaet, naest Godt, is Yen waterkant". De Amsterdamse stadsar- cheoloog Jan Baart is verrukt over zijn meest recente ontdek king: het kasteel van de Heren van Amstel. Bij opgravingen aan de Nieuwezijds Kolk in de oude binnenstad, troffen hij en zijn medewerkers een uit rode en gele kloostermoppen opgetrok ken muur aan. Bovendien blijkt uit de vondst dat Amsterdam twee eeuwen ouder is dan werd gedacht. Met de opmerkelijke vondst lijkt een langslepend probleem opgelost over de ligging van het kasteel van de Heren van Am stel. Oude kronieken, ge schiedschrijvers en ook de mondelinge overlevering spra ken altijd al over de situering van het kasteel in Amsterdam. Ook de plaatsaanduiding werd vermeld: de aan de Nieuwezijds Kolk grenzende Dirk van Has- seltsteeg. Recentere ge schiedschrijvers verwierpen dit idee. Die vermoedden het kas teel in Muiden of onder de Joods-Portugese begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel. Het slot van Gijsbrecht van Amstel blijkt echter te hebben gelegen op een landtong in het II, is uil deze opgravingen ge bleken. Uitgerekend op de plek waar de afgelopen maanden ge kraakte historische panden met een grote ME-macht werden ontruimd. Op de plaats van de inmiddels gesloopte monumen ten wordt binnenkort begonnen met de bouw van een ultramo dern hotel- en winkelcomplex. Het kasteel dateert uit het be gin van de dertiende en moge lijk zelfs uit de twaalfde eeuw. Kastelen uit die periode en ze ker van deze omvang zijn zeer zeldzaam in Nederland. Baart vermoedt dat het een vierkant kasteel is geweest met een om vang van ongeveer 15 bij 15 me ter. De Heren van Amstel waren een invloedrijk adelijk geslacht. In oude oorkonden wordt Gijs brecht II van Amstel al vermeld tussen 1200 en 1230. Het be roemde treurspel van Vondel gaat eigenlijk over de zoon Jan van Gijsbrecht IV. In 1303 maakte Jan zich meester van Amsterdam, maar moest deze stad in 1304 afstaan aan graaf Willem II van Holland. Dat is ook het jaartal waarop alle versterkingen rond de stad afgebroken moesten worden en vermoedelijk ook Kasteel Am stel. Maar volgens Baart kan het Auto's dorpswacht niet vervangen haarlem De particuliere dorpswacht in Badhoevedorp mag sur veillance-auto's blijven gebruiken die qua uiterlijk veel op poli tiewagens lijken. Dat heeft de waarnemend president van de rechtbank in Haarlem, mr. C. van Maanen, gisteren bepaald in een kort geding dat de Nederlandse staat tegen de exploitant van de dorpswacht had aangespannen. De staat daagde de initi atiefnemer van de dorpswacht, Hoogenboom Bewakingsdienst, voor de rechter omdat het publiek in verwarring zou worden ge bracht door de wagens van de dorpswacht. Ook in Katwijk is in middels een particuliere bewakingsdienst actief. Deze auto's vertonen echter weinig overeenkomsten met politiewagens. Justitie dagvaardt Paktank Rotterdam De directie van Paktank Nederland moet zich op 31 maart voor de Rotterdamse rechtbank verantwoorden voor de explosie in het Botlekgebied, die op 17 oktober 1989 het leven kostte aan drie mensen. Dat blijkt uit de dagvaarding die het openbaar ministerie in Rotterdam gisteren heeft uitgebracht. Volgens justitie is de ontploffing ontstaan door verregaande na latigheid van Paktank. Volgens justitie had de ramp kunnen worden voorkomen als volgens de voorschriften was gewerkt. Geen boeken verdachten afpersing den haag» De acht verdachten die de komende weken terecht staan wegens afpersing voor de linkse Koerdische verzetsbewe ging Dev Sol, krijgen geen inzage in de fotoboeken van de Cen trale Recherche Informatiedienst (CRI) en de politie. Dat heeft de rechter in Den Haag vrijdag bepaald. De verdachten hadden een kort geding tegen de Staat aangespannen. Ze eisten inzage in de albums, omdat ze vrijwel uitsluitend zouden zijn opgepakt doordat ze op foto's waren herkend. 'Een paar weken geleden zijn ze het land al komen opmeten De weilanden zijn helgroen in de felle zon. Ze zijn verla ten: de dieren staan op stal. De glinsterende vaarten doorkruisen het 'groene hart' in de Randstad, een sym metrisch lijnenspel in het boerenland. Rijpwetering, Ha- zerswoude-Dorp en Benthuizen: drie dorspgemeen- schappen liggen er bij zoals ze er tientallen jaren geleden bij het nakende voorjaar ook al bij lagen. Straks is dat misschien voorbij. Dan flitst de trein op de Hoge Snel heidslijn door de agrarische gemeenschap en dan is het ook gedaan met de rust. rijpwetering Roderick de Smit hadden besteld. Nou, mij niet gezien, ik ga liever gewoon dood." haarlem. gpd Het Haarlemse uitgeverscon cern VNU heeft de nettowinst vorig jaar zien groeien met ruim 13 procent tot 145 miljoen gul den. In 1992 was de winst 128 miljoen. De nettowinst per aan deel steeg van f 8,33 tot f 9,43. De geldomzet, exclusief de om zet van de grafische bedrijven die VNU bezig is af te stoten, nam met 6,4 procent toe tot 2,3 miljard. Het concern heeft dit vrijdag na het sluiten van de beurs bekendgemaakt. VNU werd in 1993 geconfron teerd met verdere achteruitgang van het advertentievolume in dagbladen en vaktijdschriften. Daar^. stond een bevredigende ontwikkeling tegenover van de 'omzet op de lezersmarkten. De algemene vergadering van aandeelhouders zal op 26 april worden voorgesteld het divi dend voor de gewone aandelen te handhaven op f3,60. Hiervan is al f 1 als interim dividend uit gekeerd. Mede met het oog op de financiering van enkele grote projecten en verdere expansie, gaat VNU over tot de uitgifte van 3 miljoen gewone aandelen. Maandag komt de uitgever met een prospectus uit. Vlak naast de provinciale weg in Rijpwetering staat de 300 jaar oude boerderij van de familie Ganzevles. „Zestig jaar geleden kwam ik hier wonen," vertelt Ganzevles senior. ,,Zes jaar was ik toen, en we woonden hier met achtentwintig mensen. We hebben jarenlang gewerkt aan het opknappen van de boerde rij. Maar ja, nu is het afgelopen, zo heb ik begrepen. Een paar weken terug zijn ze het land ko men meten: het paaltje sta^t hier in de grond." De boerderij van de familie Ganzevles staat pal op de route van de hogesnelheidstrein, waarvan het spoor volgens de laatste plannen dwars door Rijpwetering voert. Even verder op woont meneer Disteldorp. Hij strooit veevoer in zijn voor tuin, waar schapen en een mek kerend lammetje lopen. Zijn re actie is een stuk nonchalanter. „Je doet er niets tegen. Als ze het echt willen komt dat ding er toch wel," zegt hij grijnzend: „Ik ben nu 76 dus misschien dient het mijn tijd wel uit. Laatst vroeg iemand of we al een pladtsje in het bejaardentehuis Uitgekocht Over twee dingen lijken de meeste bewoners van het dorp in de veen het roerend eens te zijn. Ten eerste kan je huis beter óp dan naast het spoor staan. De mensen worden liever uitge kocht dan dat ze naast het ge raas van de HSL komen te wo nen. Tweede punt is dat de ge meente Alkemade „niets doet en niets weet", zo zegt Ganze vles. De buurman van Distel dorp, L. van Haastregt, windt zich daar zichtbaar over op. Vier jaar geleden kocht hij een oud spoorhuisje. Het werd afgebro ken, de ruwbouw van een nieuw huis werd door een aan nemer neergezet, en van Haast regt verzorgde zelf de afwerking van zijrrwoning. „Nadat ik mijn huis had ge bouwd, zei iemand van de ge meente opeens dat hij niet be greep dat ik een vergunning had gekregen. Er waren toen al plannen voor de omleiding van de A4, en nu komt hier die trein. Rijkswaterstaat is nog bezig met een studie over het bestem mingsplan van dit gebied en nu komt die van een minister De een droomde altijd al van een eigen bedrijf. Voor een ander was het ondernemerschap de laatste mogelijkheid om uit de werkloosheid te komen. Een derde zag het gat in de markt dat niemand anders opviel. Allemaal hebben ze gemeen dat ze er voor kozen eigen baas te worden en een bedrijf te beginnen. Vandaag: Caroline de Bruijne en Barbara Roskam van Zanzibar, een interieur winkel aan de Oude Rijn in Leiden. „Eigenlijk wilden we de horeca in. Daar hebben we allebei jaren in gewerkt en we wilden samen een broodjeszaak opzetten. Maar op een gegeven moment merkten we dat we het alleen nog maar over de inrichting hadden. De broodjes kwamen niet meer ter sprake. Daardoor hebben we ons plan veranderd en zijn we overgestapt op inrichting. In principe verkopen we alles wat hier staat. Glas, aardewerk, maar ook de lampen en de meubels. En als iemand de toonbank zou willen hebben, kan dat ook. Dan laten we er nog een maken. Bepalend voor wat hier staat is dat we het zelf leuk moeten vinden. Het hoeft helemaal niet bij elkaar te passen. Het mag kitsch zijn, oud of nieuw, dat maakt niet uit. Op een of andere manier blijkt er uiteindelijk toch een soort lijn in te zitten. Veel mensen die hier langskomen denken dat de winkel een huiskamer is. Zelf hebben we dan het gevoel dat we in een vissekom zitten. De plek waar we zitten, in het voormalige Brill-gebouw aan de Oude Rijn, ligt op het eerste gezicht een beetje uit de route. Maar de sfeer van deze ruimte, een oude drukkerij is uniek. Typerend voor onze winkel. En de liggingts in de praktijk veel beter dan je zou denken. Tussen Haarlemmerstraat en Breestraat, vlak bij de markt en de Nieuwstraat. Er komen toch veel mensen langs. Wij passen nu eenmaal niet tussen de plastic luifels van de Haarlemmerstraat. Erg intensief hebben we ons niet voorbereid voor we de winkel begonnen. We zijn er vrij impulsief ingestapt. We hebben natuurlijk een boekhouder die ons adviseert en we zijn elders gaan kijken en praten bij winkels die in dezelfde lijn werken. Familie heeft uiteindelijk geholpen bij de financiering. Voordat we open konden gaan zijn we twee maanden bezig geweest met verbouwen en inrichten. Er moest hier ontzettend veel gebeuren. Bij de inrichting hebben we gekozen voor een zuidelijke, Portugees/Spaanse sfeer. In de hele winkel is maar één voorwerp uit Zanzibar te vinden: een lap stof die we bij de opening hebben gekregen. De naam hebben we vooral gekozen om de klank, ver weg, exotisch. Het leuke van een eigen zaak is de vrijheid. We hebben alles zelf in de hand- We kunnen zelf bepalen wanneer en waar we gaan inkopen. We gaan naar markten in België, maar we zijn ook al naar Londen en Boer Ganzevles: „We hebben jarenl; heb ik begrepen. met de HSL. Nee, met mij zijn ze nog niet klaar!" In Hazerswoude Dorp en Benthuizen hebben de meeste inwoners het 'van horen zeg gen': die supersnelle trein komt vlak bij ons te rijden. De dorpe lingen praten erover in de win kels en in boerenpraatclubs. „Eerlijk gezegd zit dat bos dat hier moet komen, het Bent woud, mij meer dwars", zegt boer Aad Rensink in Benthui zen. „Als dat doorgaat, dan ver- wijnt de helft van mijn land. En dan vertrek ik: dan emigreer ik naar Amerika of zo." Achter de boerderij aan de Heereweg in Benthuizen staan opslagloodsen. Zojuist pootaardappe- len afgeleverd door een enorme vrachtwagencombinatie. „Die loodsen staan hier nog niet zo lang maar ze moeten nog jaren mee. Straks moeten we mis schien weg, daar gaat je investe ring! Daarom vallen we nu een beetje in een gat: moet je inves teren of niet? En wat moet je in de grond stoppen? Als je weet dat je over twee jaar vertrekt dan stop je wat anders in de grond, dan maak je een ander teeltplan dan als je blijft." Gat Theo Cornet is geen boer maar hij wil graag iets over die 'ver rekte' HSL kwijt. De 48-jarige Leidenaar werkt al enige jaren als chauffeur bij transportbe drijf Hogeboom aan de Zuid- weg in Rijpwetering. „Een stel halve zolen in Den Haag heeft bedacht dat die trein waarmee je in tien minuten in Parijs zit, over het bedrijf van mijn baas loopt. Mijn baas heeft mij acht jaar geleden van de straat opge pikt: ik was al vijf jaar werkloos. Ik kreeg toen weer een kans en straks ben ik die baan weer kwijt! Dan val ik weer in een gat. En dan zijn de 25 mensen van Hogeboom ook zonder werk. Ik vind het schandalig." kasteel ook in 1296 zijn ver woest. als represaille voor de moord op Floris V door de Gijs- brechten. Het ktfsteel wordt bij het rijk voorgedragen als nationaal ar cheologisch monument. Als culturele attractie zou hel dan ingepast moeten worden in de parkeergarage die op de plek komt. Projectontwikkelaar ABN-Amro was gisteren bij de presentatie zeer verrast door de vondst. Projectleider E. ten Voorden kon dan ook nog niets zeggen over de realisatie van dit plan. Gemeenten houden bezwaar tegen wet voor gehandicapten De gemeenten Amstelveen, Arnhem, Katwijk en Zandvoort blijven ernstige bezwaren hou den tegen de nieuwe Wet voor zieningen gehandicapten (WVG) die 1 april dit jaar wordt ingevoerd. Dat schrijft de Zand- voortse wethoudei I rermes vrijdag in een brief aan de Eer ste en Tweede Kamer. In de nieuwe wet komt de verant woordelijkheid voor het vervoer en woningaanpassing van ge handicapten bij gemeenten te liggen. De gemeenten krijgen daarvoor van het rijk een bud get dat op het aantal inwoners is gebaseerd. De vier gemeenten hebben een groot centrum voor gehan dicapten binnen hun grenzen hebben. De verpleegkosten van deze bewoners worden welis waar uit de awbz-pot betaald, maar de gemeenten moeten zelf het vervoer en gedeeltelijk de aanschaf van nieuwe rolstoe len betalen. Zij verwachten gro te financiële problemen. gouda gpd Gouda heeft de Gemeentelijke Natuurprijs 1993 gewonnen. De Zuidhollandse plaats is erin ge slaagd natuurbehoud, -herstel en -ontwikkeling op dusdanige uit een wervende werking voor andere gemeenten voortvloeit, zo meldt de jury. De prijs, een geldbedrag van 50.000 gulden, werd gistermiddag in het Arn hemse stadhuis uitgereikt door staatssecretaris Gabor (natuur beheer). Het nieuwste bock van Nederlands bekendste anti- vcroudcrings- spccialist, de Leidsc arts- bioloog prof. dr. J.G. Defares. Jongere generatie neemt de macht over den haag gpd Parijs geweest. Verder kopen we in via de groothandel en een deel van het aardewerk - dat onder andere uit Spanje en Marokko komt - laten we importeren. Verschil van mening hebben we nooit als we spullen inkopen. Als we tien vazen zien staan, zullen we er allebei precies dezelfde uitkiezen. We vullen elkaar goed aan, hebben dezelfde smaak. Ruzie hebben we nooit, hooguit wat verschil van mening. We gaan ook al heel lang met elkaar om. De winkel loopt langzaamaan steeds beter. Het is geen vetpot, maar we kunnen er wel van leven. Op den duur zouden we wel iets mogen groeien. Misschien moeten we dan wel verhuizen, jammer genoeg. Maar dan zouden We wel wat meer armslag hebben om wat langer op reis te gaan voor de inkoop. Maar we hebben wel vertrouwen in de toekomst. We zijn in een recessie begonnen, het kan daarna alleen maar beter gaan." tekst. rudolf kleun ZONDER Nieuw onderzoek toont aan, dat stress de mens veel sneller oud maakt. Stress (werk, relatie) verhoogt de bloeddruk, verzwakt het afweerstelsel, veroorzaakt hartklachten en kwalen, verergert de ontwik keling van aderverkalking en leidt tot geestelijk en lichame lijk vitalitcitsvcrlies. In dit bock, dat als een medische thriller leest, wordt indringend ingegaan op de vraag: "Hoe leef ik met stress?" Een schat aan bio-mcdischc in formatie wordt gepresenteerd, zoals: de schadelijkheid van zgn. rustigmakers en slaappillen - "brain machines" - het loskomen van ego-gericht zijn - anti-stress muziek - bio- verjongingsmethoden en pre paraten tegen stress. U kunt dit boek (256 blz.), zonder verdere kosten, thuis ontvangen door overmaking van f 34,50 op postgiro 33.66.852 of op bankrekening 69.82.11.650 van bv Parmalux te Amsterdam (tel.:020-615.62.62). Ook verkrijgbaar in de bock handel. Binnen de familie Van der Valk wordt het door sommigen hard op gezegd: 'Als Gerrit in het ver leden de belastingdienst niet zo voortdurend had getreiterd, dan hadden we nu niet in die rot zooi gezeten. De FIOD heeft ons gewoon teruggepakt'. De jonge re generatie Van der Valken zint dan ook op een galante manier om Gerrit aan de kant te zetten. Van een coup is echter geen sprake, zegt woordvoerder Charles Huijskens. „Hij krijgt straks net als Lubbers een rol op afstand. Hij wordt een soort vraagbaak voor de familie." Wil de zon voor de Toekan in de toekomst weer gaan schij nen, dan moet er gewerkt wor den aan een andere, betere re latie met de overheid. Topman nen Arie en Gerrit laten zich in tussen door niemand verleiden tot prikkelende uitspraken die kunnen worden gepubliceerd. Alleen nicht Hanneke van der Valk uit Bilthoven (die niet tot de 'bedrijfsfamilie' behoort, ze aantal jaren geleden uit het be drijf gestapt) wordt veelvuldig in kranten en televisieprogram ma's gesignaleerd. AJs Gerrit zichzelf niet afbreekt, wil zij wel een handje helpen. Er zijn ge noeg nare dingen over de 'peet vader' te vertellen. Bijvoorbeeld dat negentig procent van het bedrijf bonafide is, maar dat er wel een enorm lek naar het bui tenland is. Dat er een luchtje zit aan de visserschepen in Chili en de restaurants in het oosten van Duitsland. En dat Gerrit. alias God, het contact met de werke lijkheid heeft verloren en dus gestopt moet worden. De fami lie neemt haar dit bijzonder kwalijk, maar heeft nog geen stappen ondernomen om Han neke de mond te snoeren. De verdediging van de familie richt zich voorlopig op het uit eenrafelen van de aanklacht van justitie. De verdenking van het massaal ontduiken van belas ting en premies en valsheid in geschrifte moet worden beperkt tot een paar incidentele 'uitglij- ers', waarvoor gewoon wordt betaald. Zo behoudt de familie ook de steun van het publiek, dal er 'gelukkig' nog steeds geen schnitzeltje minder om eet. Het Van der Valk Magazine komt binnenkort zelfs met een spe ciale editie waarin de mooiste steunbetuigingen zijn verza meld. Provincie moet huiswerk Haagse verbinding overdoen haal bergen 's meubel lease service De niet zorgeloos inrichten. Vraag naar de folder! KATWUK LEtDERDCW DlEMEW den haag monica wesseling Het plan om de nieuwe Land scheidingsweg in Den Haag als vierbaansweg aan te leggen, is gisteren in één klap door de provinciale adviescommissie verkeer van tafel geveegd. Het plan is onvoldoende onder bouwd en de gevolgen voor na tuur en milieu zijn niet goed in kaart gebracht. Gedeputeerde staten, het dagelijks bestuur van de provincie, moeten hun huis werk overdoen. De Landscheidingsweg, die onderdeel is van de verbinding tussen de A4 en Scheveningen, zou oorspronkelijk uit twee rij stroken gaan bestaan. Verdub beling is volgens GS nodig om dat cr minder verkeer over de Van Alkemadelaan kan rijden. De capaciteit voor auto's ver mindert doordat op deze weg tussen het I laag en Scheveningen een bus- strook wordt aangelegd. Na jaren van studie is nu ein delijk een plan voor de verbin ding tussen de A4 (Amsterdam- /Den Haag) en het Hubertus- duin (nabij Madurodam) ge reed. Verdubbeling van de landscheidingsweg leidt wel tot veel meer overlast. Daarom moeten er, vinden GS, hoge ge luidswallen worden geplaatst. De weg loopt langs belangrijke natuurgebieden als de Rogge- woning en landgoed Duinhorst. Daarom wil het provinciebe stuur een ecotunnel of -viaduct aanleggen. Wassenaar heeft veel last van sluipverkeer. De provincie denkt dit voor een belangrijk deel te kunnen oplossen door rechtsafslaand verkeer op de Wittenburgerweg (richting Ixindscheidingsweg) onmogelijk te maken. Om de overlast voor de bewoners van l.eidschendam en Voorburg enigszins in te per ken wordt de weg ter hoogte van de Zeeheldenwijk, Park I.eeuwensteijn en Damsigt door een tunnel geleid. De tegenstand tegen de plan nen is groot, zo bleek gisteren. Op de fractie van de WD na, vinden alle politieke partijen het plan rammelen. De nood zaak voor de aanleg van busba nen en de manier waarop na tuur en landschap 'gespaard' worden, is onvoldoende duide lijk. GS hebben het voorstel te ruggenomen D-- vertraging maakt op de lange historie van dë weg nauwelijks iets uit. Er wordt al bijna vijftig jaar over gepraat en zelfs als het besluit wordt genomen, dan nog zal het zeker vijf jaar duren voor de eerste meter asfalt wordt ge stort.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 15