Mensenrechtenconflict
China en VS escaleert
Spanje blokkeert
-toetreding Noren
Buitenland
Serviërs voelen niets
voor overleg in Wenen
Inferno in Zürich
Zeker 88 doden bij ernstige
treinramp in Zuid-Afrika
'Stasi plande moord Reagan'
Leger Israël blunderde bij Grot van de Aartsvaders
Saudisch lijnvliegtuig
gekaapt en snel ontzet
iU ruziet over nieuwe stemverhoudingen
Ervaren jurist moet Clintons
door Whitewatergateloodsen
'WOENSDAG 9 MAART 1994
Frans ETA-lid veroordeeld tot 1.802 jaar
madrid De Fransman Henri Parot, lid van de Baskische afschei
dingsbeweging ETA, is gisteren door een rechtbank in Madrid
tot 1.802 jaar cel veroordeeld wegens betrokkenheid bij een aan
slag. Daarbij kwamen elf mensen om het leven. Parot kan vol
gens de Spaanse wet niet langer dan dertig jaar achter de tralies
zitten.
Beschietingen Kabul: 18 doden
kabul Tijdens een van de zwaarste beschietingen in de afgelo
pen maanden op de Afghaanse hoofdstad Kabul zijn gisteren ze
ker achttien mensen omgekomen. De strijdkrachten van pre
mier Hekmatyar en krijgsheer Dostum hebben zich aan de rand
van Kabul ingegraven en beschieten vandaaruit de stad. Sinds
begin dit jaar strijden zij tegen de regering van president Rabba-
Zweedse artsen leggen werk neer
Stockholm Ongeveer 4.000 Zweedse artsen in overheidsdienst
hebben gisteren het werk neergelegd uit protest tegen regerings
plannen die volgens de artsen resulteren in werkloosheid en in
komensverlies. Zo'n 20.000 andere artsen weigerden uit solidari-
)ls i teit overwerk te doen. De regering wil het lucratieve overwerk
•nbeperken en geeft patiënten het recht voortaan hun eigen arts te
ru kiezen.
Marie Curie eerste vrouw in Pantheon
parus De natuurkundige Marie Curie wordt de eerste vrouw die
de eer krijgt te worden bijgezet in het Pantheon in Parijs, waar
m Frankrijks 'groten' rusten. Dat maakte president Mitterrand gis-
v 1 teren bekend ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag.
Curie ontdekte het radium en bestudeerde samen met haar man
'°ft de gevolgen van radioactieve straling.
Pf
S 'Leger Burundi doodt 200 burgers'
isd londen Het leger van Burundi heeft zondag in een nachtelijke
vo aanval in de wijk Kamenge van de Burundese hoofdstad Bujum
bura meer dan 200 ongewapende burgers gedood. Dat heeft
g1 Amnesty International gisteren bekendgemaakt. De meeste
5 x slachtoffers zijn Hutu's.
Roken op werk taboe bij defensie VS
Washington De grootste werkgever ter wereld, het Amerikaanse
~j ministerie van defensie, verbiedt zijn 2,6 miljoen medewerkers
op het werk te roken. Het Pentagon maakte gisteren bekend dat
de 1,7 miljoen soldaten en 900.000 burgerwerknemers vanaf 8
8'1 april alléén nog in aparte ruimtes of in de buitenlucht mogen ro
ei ken.
Doden bij vliegtuigongeluk New Delhi
■6,4 new delhi Op het vliegveld van de Indiase hoofdstad New Delhi
0'| zijn gisteren acht doden gevallen toen een Indiase Boeing tij-
q! dens start- en landingsoefeningen uit de koers raakte en op een
2'i geparkeerd toestel van de Russische maatschappij Aeroflot bots-
81 te. De op drift geraakte Boeing miste op een haar na het hoofd-
9,4 gebouw van de internationale luchthaven Indira Gandhi.
Grenssoldaten schieten op collega's
m moskou Twee Russische grenssoldaten hebben gisteren op de
Koerilen-eilanden het vuur geopend op collega's. Zes soldaten
werden gedood en drie anderen raakten gewond. Over het mo-
14'| tief van de daders is nog niets bekend. De mannen zijn aange-
4;. houden en het leger stelt een onderzoek in.
V.S' dreigen met sancties, China noemt dat onverantwoordelijk
Het conflict tussen de Verenigde Staten en China over de
mensenrechten in dat land is gisteren verder geëscaleerd.
Minister Christopher (buitenlandse zaken), die deze
week naar Peking reist, waarschuwde de Chinese autori
teiten voor economische sancties als de toestand van de
mensenrechten niet verbetert. Van zijn kant haalde Chi
na uit naar de 'onverantwoordelijke' Amerikaanse kritiek.
week tijd. Wang, een van de lei
ders van het studentenprotest
op het Plein van de Hemelse
Vrede in 1989, kreeg te horen
dat hij ervoor zal boeten als zijn
activiteiten de communistische
staat schade berokkenen.
„Je laatste toespraken bevat-
PEKING-DEN HAAG Rtr-ANP-AFP
De Chinese politie zette onder
tussen de reeks arrestaties van
dissidenten voort. Gisteren
werd de studentenleider Wang
Dan opgepakt voor ondervra
ging, voor de tweede keer in een
ten onwaarheden en geruchten.
Als je opnieuw de wet breekt,
hoef je niet op clementie te re
kenen", zo liet de politie vol
gens Wang weten. Vorige week
was hij al 24 uur ondervraagd
en kreeg hij het dringende ad
vies Peking te verlaten geduren
de het bezoek van Christopher.
Wang weigerde dat.
De afgelopen week heeft de
politie tien keer mensenrech
tenactivisten opgepakt. De be
kendste onder hen was Wei
Jingsheng die afgelopen najaar
na 14,5 jaar cel werd vrijgelaten.
Wei werd een dag lang vastge
houden nadat hij in een gesprek
met de Amerikaanse staatsse
cretaris Shattuck kritiek had ge
uit op de Chinese regering. Drie
juristen worden nog steeds
vastgehouden.
De Nederlandse minister
Kooijmans (buitenlandse za
ken) die thans Peking bezoekt,
overhandigde zijn Chinese
ambtgenoot gisteren een lijst
met de namen van activisten
voor de mensenrechten die in
China vastzitten. Kooijmans
vindt dat regeringen aan de in
ternationale gemeenschap ver
antwoording dienen af te leggen
over de mensenrechten in hun
land.
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated
Press DPA Deutsche Presse Agentur GPD Geassocieerde Pers Diensten Ind The
Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter UPI United Press International
een C-212 die werd ingezet ter
ondersteuning van de NAVO-
operatie boven Bosnië, moest
een noodlanding maken op de
luchthaven van Rijeka. Vier van
de acht inzittenden raakten
licht gewond. Onder hen was
een Nederlandse sergeant. Zij
liep snijwonden op.
Frankrijk heeft besloten voor
lopig geen extra troepen naar
Bosnië te sturen om de VN-vre
desmacht te versterken. Het
Franse 'nee' kwam nadat Lon
den een bataljon van 900 man
extra had aangeboden bo
venop de 2500 Britten die al in
Bosnië zijn op voorwaarde
dat ook andere landen meer le
veren. Maar er is elders voorlo
pig weinig animo de sterkte van
de VN-macht Unprofor uit te
breiden.
BELGRADO-PARUS AFP-Rtr-ANP
De speciale Amerikaanse afge
zant Charles Redman heeft de
Serviërs nog niet kunnen win
nen voor deelname aan onder
handelingen in Wenen over de
oprichting van een federatie in
Bosnië. Redman probeert de
Serviërs te betrekken bij de be
sprekingen tussen moslims en
Kroaten in de hoop volledige
vrede te bereiken in Bosnië.
Maar de Servische president
Milosevic voelt daar weinig
voor. Hij noemde het akkoord
tussen Kroaten en moslims over
een federatie simpelweg 'hun
zaak'.
Boven Kroatië is gisteren een
Spaans NAVO-toestel met ver
moedelijk Servisch luchtdoelge
schut beschoten. Het vliegtuig,
uit de rails geraakt en in een af
grond gestort. Getuigen be
schreven hoe mensen uit de
wagons zijn geslingerd. De ra
vage was enorm. „Het was alsof
er een bom was ontploft", aldus
een van de reddingswerkers.
In de paniek en chaos onmid
dellijk na de ramp wilden over
levenden hun gram halen bij de
machinist van de trein. Hij zou
te snel hebben gereden om ver
loren gegane tijd als gevolg van
een te laat vertrek in te halen.
Hij kon ternauwernood aan de
woedende menigte ontsnap
pen.
JOHANNESBURG P.v.NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Bij de grootste treinramp in
Zuid-Afrika sinds 1965 zijn gis
termorgen 88 mensen omgeko
men en meer dan 300 gewond
geraakt, van wie 58 ernstig. De
ramp gebeurde toen een foren
sentrein op weg van het zwarte
woonoord Cato Ridge naar de
havenstad Durban door nog on
bekende oorzaak ontspoorde.
Volgens overlevenden zou de
trein te hard hebben gereden.
Tien treinstellen zijn tijdens
de noodlottige rit in een bocht
Zurich Met man en macht trach
ten brandweerlieden de enorme
brand die gisteren ontstond op
een station in het Zwitserse Zürich
onder controle te krijgen. Het in
ferno ontstond nadat een aantal
met benzine geladen wagons op
het station explodeerden. Huizen
en auto's in de omgeving gingen
eveneens verloren in de vlam
menzee. De brand veroorzaakte
ook explosies in het rioleringsstel
sel bij het station. Doden vielen er
ondanks de enorme omvang van
het vuur niet; wel raakten drie
mensen gewond door rondvlie
gende brokstukken.
foto reuter er win wyrsch
plegen. Het is niet duidelijk
voor wie het plan was ge
maakt, wat ermee is gedaan of
wanneer de aanslag plaats had
moeten vinden.
Weinrich onderhield in op
dracht van de Oostduitse auto
riteiten contacten met de Ve
nezolaan Ilich Ramirez San
chez, alias Carlos. Volgens
westerse zegslieden gebruikte
Carlos de DDR in het begin
van de jaren '80 als basis voor
zijn terroristische acties. Vol
gens Stern woont Weinrich
momenteel in de Syrische
hoofdstad Damascus, waar
ook Carlos zou verblijven.
HAMBURG AP
De Oostduitse contactman van
de internationale terrorist Car
los heeft in het midden van de
jaren '80 plannen gemaakt om
de toenmalige Amerikaanse
president Ronald Reagan te
vermoorden. Dat meldde het
Duitse weekblad Stern giste
ren.
Volgens het blad blijkt uit
dossiers van de voormalige
Oostduitse geheime dienst Sta
si dat contactman Johannes
Weinrich een opsomming
heeft gemaakt van de wapens
die nodig zouden zijn om een
moordaanslag op Reagan te
brussel peter de vries
correspondent
8,'Spanje heeft afgelopen nacht
?^jvan zijn Europese partners de
'ylvind van voren gekregen om-
i5jdat het de onderhandelingen
9: met Noorwegen over toetre-
<4 ding tot de Europese Unie
'6-fheeft laten vastlopen op een
j3-meningsverschil over een paar
iO/duizend ton vis. Madrid wei-
!7,gerde daarnaast mee te wer-
5,«ken aan oplossing voor proble
men over de precieze stemver-
)0 houdingen wanneer het aantal
OjEU-leden wordt uitgebreid van
)8,!'twaalf naar zestien.
>3,1
?0;Spanje, Groot-Brittannië en Ita-
Jg'flië willen persé hun huidige
j3||nachtspositie behouden. In
3 Brussel wordt er ernstig reke-
Vtiing mee gehouden dat de re
geringsleiders voor een speciale
J6|topconferentie bijeen worden
2igeroepen om de nu ontstane
lOicrisis in de EU te bezweren.
[S j/ooral Duitsland, dat zich sterk
leeft ingezet voor de toetreding
'an de Scandinavische landen,
jgfinland en Oostenrijk, reageer
de woedend op het 'gedonder'
yan Spanje.
De Spanjaarden hebben voor geeft.
_Jiun onverzoenlijke opstelling
Onvoldoende militaire bewaking bewezen
JERUZALEM AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
ten aanzien van de Noorse vis
een redelijk argument. Bij hun
aansluiting in 1986 werd Ma
drid voor de keus gesteld zijn
omvangrijke visserboot te sa- Onvoldoende militaire bewaking en ern-
neren, of tot 2004 geweerd te süge beoordelingsfouten van leger en
worden uit de EU zeeën. De veiligheidsdienst^s elden de Israëlische
kolonist Baruch Goldstein in de
Spanjaarden kozen voor het
laatste. Uit wraak eiste Madrid 29 p^"inen dood te schieten in
nu dat Brussel de Noren ook het Grot van de Aartsvaders in Hebron.
Dat is de belangrijkste conclusie na de
eerste openbare hoorzitting in Jeruzalem
van de Israëlische staatscommissie die is
vel over de neus zou halen. Er
kan geen sprake van zijn dat
Noorwegen wel zijn goedkope
vis kan afzetten op de Europese
markten zonder tegelijkertijd
kotters uit andere EU-landen
toe te laten tot zijn viswateren.
Zweden, Finland en Oosten
rijk bereikten vorige week al
overeenstemming om vanaf
1995 toe te treden tot de Eu
ropese Unie. De onderhande
lingen met Noorwegen zullen,
na de crisis van vannacht, waar
schijnlijk volgende week dins
dag worden voortgezet. Maar
uitstel van de toetreding in 1995
dreigt, omdat het Europees Par
lement altijd gezegd heeft dat
het uiterlijk deze week de ak
koorden over de toetreding wil
ontvangen. Het parlement be
slist vandaag of het de onder
handelaars nog een week respijt
belast met een onderzoek naar het
bloedbad.
De belangrijkste getuige van gisteren
was generaal Danny Yatom, die als com
mandant van Israëls centrale militaire
sector verantwoordelijk is voor de veilig
heidssituatie op de Westelijke Jordaan-
oever.
Goldstein pleegde de massamoord om
tien voor half zes in de ochtend. Op dat
tijdstip waren een officier en twee solda
ten in de Grot aanwezig. Drie andere sol
daten en twee leden van de paramilitaire
grenspolitie die eveneens op hun post
hadden moeten zijn, waren om nog al
tijd niet opgehelderde redenen afwezig.
„Als de vijf wel op hun post waren ge
weest, had het bloedbad dan kunnen
worden voorkomen?", vroeg commissie
voorzitter Shamgar. „Naar mijn beste
weten wel", moest Yatom toegeven.
Hij verduidelijkte dat de vijf afwezigen
de wacht hadden moeten houden bij de
drie deuren die de joodse gebedsruimte
scheiden van de islamitische. De moor
denaar kon profiteren van het feit dat er
geen bewaking was.
Op de hoorzitting van gisteren bleek
voor alles dat naïviteit en etnische voor
ingenomenheid bij de legerleiding Gold
stein in staat hebben gesteld zijn actie
uit te voeren. „Ik heb nooit gedacht dat
een Israëlische terreuraanslag op Pales-
tijnen mogelijk was", zo verklaarde
Yatom. „Ordeverstoringen door kolonis
ten wel, maar niet een massamoord."
NAIROBI AP
De mannelijke kaper, die ge
holpen werd door twee mede
plichtigen, raakte bij de bestor
ming gewond. De ongeveer 25-
jarige man was in bezit van een
speelgoedpistool.
De kaper en zijn twee
helpsters, allen Ethiopiërs, wil
den aanvankelijk naar Rome
doorvliegen maar eisten later
brandstof om naar Londen te
gaan. In het vliegtuig zaten ver
moedelijk voornamelijk Ethio
piërs die illegaal in Saudi-Arabië
verbleven en waren uitgewezen.
Een Saudisch lijnvliegtuig dat
met 138 passagiers en 15 be
manningsleden op weg was van
de Saudische stad Jiddah naar
de Ethiopische hoofdstad Addis
Abeba is gisteren gekaapt en ge
dwongen op de luchthaven van
de Kenyaanse hoofdstad Nairo
bi te landen. Nadat alle passa
giers het toestel hadden verla
ten, is het door veiligheidsper
soneel bestormd en zijn de ach
tergebleven gezagvoerder en
co-piloot bevrijd.
(brussel peter de vries
^CORRESPONDENT
Het vierde Noorse verzoek lid te mogen
Iworden van de Europese Unie heeft in
ferussel opnieuw een bikkelharde machts
strijd ontketend. De hoop dat voor de Scan
dinavische landen, Finland en Oostenrijk
tonder al te veel problemen een plaatsje
con worden ingeruimd aan de Brusselse
vergadertafels, werd de afgelopen dagen
aitfloor een gelegenheidscoalitie van Spanje,
'J talië en Groot-Brittannië vakkundig de
jrond ingeboord,
j 4iet de bescherming van de economische
ja )elangen van de Noorse en Spaanse vissers,
113 naar het behoud van de politieke machts
posities van de verschillende nationale re-
leringen bleek afgelopen nacht de laatste
in onneembare horde. Het gaat daarbij om
2tde stemverhoudingen binnen de Europese
2 Jnie. Een discussie die in feite los staat van
12de onderhandelingen met de kandidaat-lid-
'85 Haten zelf. Het zijn de twaalf huidige lidsta-
en die het onderling niet eens kunnen wor-
len.
Vroeger besliste Brussel bij unanimiteit van
ie twaalf lidstaten. Maar sinds de invoering
an het beginsel dat een tweederde meer
derheid beslist, bloeien in Brussel de fragie
le en soms nauwelijks traceerbare coalities.
Een eenderde minderheid kan in principe,
met 23 van de 76 uit te brengen stemmen,
besluiten blokkeren. Zonder steun van een
van de kleine lidstaten, kunnen de 'groten'
Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland,
Spanje en Italië op die manier nooit hun zin
doordrukken.
Dit verandert enigszins wanneer vier nieu
welingen aan tafel plaats nemen die ook
letterlijk hun stem hebben. Een 'blokkeren
de minderheid' bestaat straks uit 27 stem
men (van de 90). Maar Spanje, Italië en
Groot-Brittannië staan er op dat hun
machtspositie niet wordt aangetast en hou
den vast aan het getal 23.
Een curieuze eis, want de regeringsleiders
van de Twaalf juist hadden juist afgespro
ken met deze explosieve discussie te wach
ten tot in 1996 het Verdrag van Maastricht
wordt herzien. Voor de andere lidstaten èn
het Europees parlement dat de uitbrei
ding van de EU moet goedkeuren is de
opstelling van Londen en Madrid onaan
vaardbaar. Zonder dat deze kwestie intern
is geregeld kan er geen sprake zijn van be
handeling van de toetredingsverdragen met
de nieuwe lidstaten.
De vierde poging van Olso om in Brussel
aan te schuiven, is daarmee een replica ge
worden van de voorgaande. Elke keer ont
ketent Noorwegen ongewild een harde in
terne Brusselse machtsstrijd. De eerdere
pogingen om in het kielzog van Groot-Brit
tannië lid te worden, stuitten zowel in 1961
als in 1967 op een veto van Frankrijk. Presi
dent De Gaulle zag toen geen heil in de toe
lating van de Britten en de andere op vrij
handel georiënteerde Scandinavische lan
den. Dat zou alleen maar de Franse
machtspositie in Brussel hebben onder
mijnd.
In 1972 torpedeerde een kleine meerder
heid van de Noren in een referendum zelf
de derde poging lid te worden. Het pal voor
het referendum afgekondigde Europese vis
serijbeleid sterkte de Noren toen in hun
vrees dat Brussel yan plan was een greep te
doen naar hun nationale visschatten. Ook
die geschiedenis kan zich herhalen wan
neer de Brussel en de Noren volgende week
hun meningsverschillen bijleggen. Want de
Noorse bevolking zal dan opnieuw naar de
stembus worden geroepen om over het EU-
lidmaatschap te oordelen.
De Amerikaanse president Bill Clinton stelt de ervaren jurist Lloyd Cutler voor die hem door de Whitewater-
affaire moet tronen. foto reuter ira schwarz
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
De Amerikaanse president Bill
Clinton heeft gisteren een erva
ren Washingtonse jurist in de
arm genomen om hem de ko
mende maanden door de Whi
tewater-affaire te loodsen. De
76-jarige Lloyd N. Cutler, een
advocaat met jaren ervaring in
de politieke en juridische slan
genkuil die de Amerikaanse
hoofdstad is, volgt Bernard
Nussbaum op, die zaterdag ont
slag moest nemen.
Met de benoeming van Cut
ler, die ook al de eerste jurist
van het Witte Huis was onder
Jimmy Carter, probeert Clinton
de schade te beperken die de
Whitewater-affaire hem en het
presidentschap berokkent. De
laatste dagen is immers geble
ken dat medewerkers van het
Witte Huis vele juridische uit-
glijers hebben begaan die de
president in problemen hebben
gebracht.
De Republikeinse oppositie
staat erop dat het Huis van Af
gevaardigden hoorzittingen
mag houden over de Whitewa-
ter-zaak. De speciale openbare
aanklager die de zaak onder
zoekt, Robert Fiske, heeft de
Bankcommissie van het Huis
gevraagd van die hoorzittingen
af te zien, omdat zij zijn onder
zoek zouden kunnen frusteren.
Maar de Republikeinen willen
deze politieke buitenkans niet
laten lopen.
Het onderzoek gaat erom of van vrouwenrechten moet on
Bill en Hillary Clinton illegaal derzoeken.
Britse politie
vindt achtste lijk
in Gloucester
GLOUCESTER AP
De politie heeft gisteravond in
het huis van Frederick West in
het Britse Gloucester een acht
ste lijk gevonden. De bewoner is
aangeklaagd wegens moord op
drie jonge vrouwen, onder wie
zijn 16-jarige dochter. De poli
tierechter heeft de hechtenis
van West met vier dagen ver
lengd.
West werd op 27 februari
aangeklaagd wegens de moord
op zijn dochter Heather, de
zwangere Shirley Robinson een
andere niet nader omschreven
jonge vrouw. Hun lijken werden
gevonden in de tuin van het
vervallen Victoriaanse rijtjes
huis. Vier andere lijken werden
aangetroffen onder de kelder
van het huis. Het achtste lijk
werd twee meter onder de vloer
van de badkamer op de bene-
denverdiepingaangetroffen.
De eerste zes aangetroffen
slachtoffers waren vrouwen.
Van het zevende en achtste lijk
is het geslacht nog niet vastge
steld. De politie heeft niet ge
zegd hoe de slachtoffers aan
hun einde zijn gekomen.
V rouwenrechten
fors geschonden
NEW VORK AP
Vrouwen zijn wereldwijd het
slachtoffer van slavernij, oorlog,
verminking en verkrachting.
Dat blijkt uit een stroom van
berichten die de Verenigde Na
ties gisteren op Internationale
Vrouwendag naar buiten
bracht. Veel regeringen wenden
echter het hoofd af en onderne
men niets tegen de achter
standspositie van vrouwen. De
VN stellen een speciale mede
werker aan die de schending
gehandeld hebben bij een be
legging in onroerend goed in
Arkansas in de jaren '70 en bij
hun contacten met een later
failliet gegane spaarbank in
Little Rock. Volgens de beschul
digingen hebben de Clintons en
hun medewerkers geprobeerd
de feiten over die zaak weg te
moffelen en het justitiële onder
zoek daarnaar hebben gehin
derd. De Clintons houden vol
dat er niets illegaals is gebeurd.
Overal op de wereld bestaan
er wetten die de lagere status
van de vrouw bevestigen. Vrou
wen zijn vaak niet automatisch
wettelijke erfgenamen, kunnen
niet overal voogdij over hun
kinderen krijgen, worden veel
vuldig geweerd van de arbeids
markt en uit het onderwijs en
mogen dikwijls niet stemmen.
In veel landen hebben vrouwen
geen recht op reizen en mogen
ze zich uitsluitend bezig hou
den met de landbouw en de op
voeding van kinderen.
