Met suikerzoete taal
verovert Berlusconi
de Italiaanse kiezers
Novib wil af van
'zielige' campagnes
Kooijmans zet deur naar Hanoi niet
alleen voor bedrijfsleven open
Feiten Meningen
Het succes
van extreem
rechts
WOENSDAG 9 MAART 1994
2
De regeringspartijen van hel kabinet Lub-
bers/Kok, het CDA en de PvdA, hebben bij
de gemeenteraadsverkiezingen flink met de
mattenklopper gekregen van de kiezer. De
één kreeg met de mattenklopper vanwege
de AOW en de ander vanwege de WAO.
Drie dezelfde letters alleen in een verschil
lende volgorde, die menig gezeten politicus
de rillingen over de rug doet lopen.
Doodsbang zijn de regeringspartijen voor
deze drie letters en de commotie die zij op
roepen. Zo bang dal ze er slappe knieën van
krijgen. De PvdA kwam met een halfslachti
ge oplossing voor de WAO en het CDA zal,
zie ik het goed, wel door de knieën gaan
met de AOW.
Dat belooft weinig goeds die bibber-
knietjes, indien wordt bedacht dat het water
ons werkelijk aan de lippen staat. De werk
loosheid heeft een naoorlogs record bereikt
en gaat nog maandelijks omhoog. De drie
miljoen inactieven van dit moment die nog
geen 65 jaar zijn krijgen straks massaal ge
zelschap. Ondertus-
isen discussieert Ne
derland over zielige
jfc bejaarden, nog zieli-
I ger WAO-ers en vut-
I) {^t> «4PC ters en och arme
t ook heel zielige uit-
i keringstrekkers die
het zó moeilijk heb-
ben dat Kok hen
weer gouden bergen
belooft. Na de ver
kiezingen uiteraard,
Pim Fortuyn want voor wa, hoor,
medewerker wa(
I let is allemaal flau
wekul. Het enige dat echt helpt is allemaal
weer aan de slag en wel tegen heel veel la
gere arbeidskosten vooral aan de onderkant
van de arbeidsmarkt. Daar willen onze poli
tici niet aan en ze willen al helemaal met
zo'n boodschap niet op pad. Stel je voor
dan moet je het opnemen tegen al die goed
georganiseerde belangengroepen, die je
vervolgens bij de eerstkomende verkiezin
gen onderuit halen.
Een van de grote winnaars van de verkie
zingen was extreem rechts. Zij haalt een
groot deel van hun stemmen weg bij de
PvdA-achterban. Toen ik dat enige tijd gele
den in deze krant aan de orde stelde, kostte
mij dat mijn vriendschap met de vice-voor-
zitter van de PvdA, dr. R. Vreeman, en de
krant een aantal abonnementen van trouwe
lezers.
De leiding van de PvdA is er nu eindelijk
achter dat ze op een gestructureerde ma
nier de oude stadswijken in moet om de
CD-stemmer weer terug te winnen voor de
PvdA. Je vraagt ja af hoe ze dat gaan doen.
Als dal het bekende zoete broodjes bakken
wordt kunnen we onze borst nog nat ma
ken. Liever-broodjes worden helaas bin
nenkort niet meer verkocht. De ramp valt
niet te overzien indien de PvdA weer allerlei
moois gaat beloven dat niet is te betalen.
Er is maar één boodschap die echt werkt,
iedereen aan de slag. Wie niet werkt zal ook
niet eten, zelfs niet van een uitkering. Alleen
diegenen die echt niet kunnen werken en
diegenen die ouder zijn dan 65 jaar kunnen
van deze normale plicht worden uitgezon
derd. Een harde boodschap, maar wel een
die werkt. Immers ledigheid is in heel veel
opzichten des duivels oor kussen.
In Rotterdam is extreem rechts de tweede
politieke stroming geworden naast de PvdA.
Deze partij heeft voor de tweede opeenvol
gende keer flink van de kiezer op haar lazer
gehad. Burgemeester Peper had er vier jaar
geleden nog zo'n mooie rede aan gewijd.
Hij heeft nog zo gewaarschuwd. Peper
denkt nog steeds dat het houden van een
mooie redevoering hetzelfde is als er iets
aan doen. Om met Jan Schaefer te spreken:
in gelul kun je niet wonen, zoals een mooie
redevoering nog geen werk oplevert.
Peper moet dan ook maar gewoon op
stappen en weer eens een boekje gaan
schrijven. Dat is wat-ie kan. Een stad bestu
ren gaat ver boven zijn mogelijkheden. De
centrum-democraten zijn alleen te bestrij
den door iedereen en vooral in de oude wij
ken weer aan de slag te helpen. Hoe dal kan
kunt u lezen in mijn boek 'De overheid als
ondernemer'.
Drie weken voordat de Italianen naar de stembus mogen om het parle
ment van de veelbezongen 'tweede' republiek te kiezen, is er een man
die alle aandacht voor zich opeist: Silvio Berlusconi. Met honingzoete re
cepten verovert de mediamagnaat in een sneltreinvaart de harten van
het electoraat. Tegelijkertijd doet er zich in zijn wat bizarre coalitie een
opmerkelijke ontwikkeling voor: de neo-fascistische MSI passeert in de
peilingen de protestpartij Lega Nordi
Silvio Berlusconi.
De tegenstanders van Berlusconi, ofwel de links-
progressieve acht-partijen-alliantie en het 'Pact'
van een drietal centrumpartijen, waren het nog
nooit zo eens geweest als deze week. 'Electorale de
magogie', 'de eerste stap naar een autoritair sys
teem', 'verkoopcampagne van rook en dromen',
riepen ex-communisten en ex-christendemocraten
in koor, nadat Berlusconi het programma van zijn
partij Forza Italia ('Hup Italië') tijdens een pom
peuze conventionhad ontvouwd.
Linkse tegenstanders van Berlusconi brachten hun
economische zwaargewichten in stelling om de be
loften van 'zijne ether-eminentie' onderuit te schof
felen. Snel was uitgerekend dat het voorstel om ie
dereen niet meer dan 30 procent loonbelasting te
laten betalen, alleen ten goede zou komen aan in
komens van boven de 75.000 gulden. Men vroeg
zich af hoe een belastingverlaging te rijmen valt
met de noodzaak een staatsschuld van 2,4 biljoen
gulden te verkleinen. Grote vraagtekens werden ge
zet bij de volledige terugtrekking van de staat uit de
economie en het privatiseren van zowel de gezond
heidszorg als het pensioenstelsel.
De gerenommeerde econoom Luigi Spaventa, mo
menteel minister van Begrotingen tegenstrever van
Berlusconi in het kiesdistrict Rome-centrum, deed
Berlusconi's belofte een miljoen arbeidsplaatsen te
creëren af als 'intellectuele en technische lomp
heid'. „Berlusconi houdt vol dat er aan elke 25 ar
beidsplaatsen 1 kan worden toegevoegd als op
nieuw geïnvesteerde winst niet Fiscaal wordt belast,
zonder dat hiervoor ook maar een bewijs te leveren
valt", aldus Spaventa. De strenge econoom, die ge
tipt wordt als mogelijk premier bij winst van de
progressieven, stelt tegenover de 'retoriek van
rechts' de slogan 'Italië, denk na'.
De eenvoudige en gestroomlijnde slogans van Ber
lusconi mogen al zijn tegenstanders verontrusten,
de Italiaanse kiezer blijkt er zeer van gecharmeerd.
Hup Italië blijft in de peilingen groeien en schom
melt nu tussen de 25 en de 30 procent. Zijn grote
tegenstrever, de ex-communistische PDS staat op
21 procent, terwijl de centrumpartijen samen niet
verder komen dan 18 procent. De hoofdredacteur
van de (progressieve) krant La Reppublica, Scalfari,
heeft zich al neergelegd bij de winst van Berlusconi.
„De Italianen", zo schreef hij onlangs, „houden van
quiz. spelen en loterijen: ze zijn gek op het geluk en
verafgoden degenen die, zoals Berlusconi, het belo
ven of personificeren. Velen willen zoals hij een
'winner' zijn. Ze geven de voorkeur aan dromen
boven kritisch nadenken".
Berlusconi stoomt overstoord verder en laat zich
ook niet van de wijs brengen door de grote onenig
heid die in zijn 'technische coalitie' met de Lega
Nord en de rond de neo-fascistische MSI gecon
strueerde Nationale Alliantie heerst. Hij is, samen
met enkele rechtse splinters, een lijstverbinding
aangegaan met de Lega in de Noorditaliaanse kies
districten, terwijl hij dat in het centrum en zuiden
heeft gedaan met de Nationale Alliantie. De Lega
en de MSI moeten echter niets van elkaar hebben
en vooral Lega-leider Bossi doet dezer dagen niets
anders dan MSI-secretaris Fini aanvallen. Overi
gens is ook Berlusconi zelf vaak het slachtoffer van
Bossi's tirade's.
Bossi noemde Fini een 'nul' en een 'nationalisti
sche fascist', met wie de Lega nooit een regering zal
archieffoto
Hij hamert erop dat de Lega de enige partij
is die de 'fluwelen revolutie' draagt. Hij schroomt
ook niet Berlusconi af te schilderen als een voorma
lige paladijn van het oude regime, wiens partij, vol
gens Bossi, aanvankelijk moest dienen om de Lega
onschadelijk te maken. Berlusconi zwijgt, terwijl Fi
ni Bossi vergelijkt met Hitler in de bunker.
De uitspraak is cru, maar niet zonder waarheid.
Bossi is volledig in de schaduw komen te staan van
Berlusconi en ziet zijn electorale positie hard ach
teruit lopen. Volgens een laatste peiling komt de
Lega niet verder dan 8 procent, terwijl Bossi op
meer dan het dubbele had gerekend. De Nationale
Alliantie van Fini blijft echter groeien en staat nu op
10-12 procent. Het scenario van een regering Ber-
lusconi-Bossi met gedoogsteun van Nationale Alli
antie, is op losse schroeven komen te staan. Veel
waarschijnlijker lijkt nu dat Berlusconi een regering
zal vormen met de populaire Fini en de rechtse
splinterpartijen.
Of het inderdaad zo ver zal komen hangt natuurlijk
af van de steun die het progressieve blok zal krij
gen. De kans is overigens groot dat geen van beide
allianties een absolute meerderheid zal weten te
veroveren. De centrumpartijen hebben gepleit voor
een 'constituerende regering' waarin leden van
meerdere allianties zitting hebben. Berlusconi heeft
die mogelijkheid al uitgesloten. Hij zei deze week:
„Ik ga het veld in om te winnen. Als niemand een
meerderheid haalt, gaan we opnieuw naar de stem
bus".
CORRESPONDENT
'Genoeg over zielige kindertjes
in Bangladesh. Help ze liever
naar school'. De felgekleurde
posters hangen door heel Ne
derland. Zielige kindertjes.
Kansarme vrouwen. Arme boe
ren. In haar nieuwe landelijke
campagne voor Bangladesh be
strijdt de ontwikkelingsorgani
satie Novib het clichébeeld dat
in het Westen bestaat van de
Derde Wereld. „We moeten er
van af de mensen in ontwikke
lingslanden alleen maar als
slachtoffers te zien", zegt alge
meen secretaris Max
van den Berg. „Geen BHÉ1
'zieligheidscampag- BSre-
binnen te halen." De
Novib bepleit een
aanpak op maat,
waarbij de mensen
voor wie de hulp is
bestemd zelf actief
meedenken.
„Je moet onze metho
de zien als een tram
poline", zegt Max van
den Berg. „Een tram
poline waarmee je
mensen de kans geeft
omhoog te springen,
in plaats van ze te f
verstrikken in een
vangnet. Arme men
sen zijn niet per deft-
nitie slachtoffers. Dat
worden ze gemaakt
doordat er teveel over
hun hoofden heen
wordt gehandeld, ter
wijl ze zelf ook heel
goed oplossingen
kunnen aandragen
En daarin schuilt vol-
gens Van den Berg x
het bijzondere van de
zogenaamde 'Novib
Methode'.
„Wij investeren in Novib v
mensen, in plaats van en afVi
in grootschalige pro
jecten", zegt de oud
politicus. „Je kunt een
enorme stuwdam aanleggen of
een haven. Maar je kunt ook
kiezen voor minder brutale en
arrogante ontwikkelingen. Wat
moet je met een prachtige ka
thedraal als er zoveel mensen
onder de armoedegrens léven?
Je kunt mensen niet als mest en
afval behandelen voor econo
mische groei. Het klinkt mis
schien grof, maar dat is wat er
gebeurt."
Met de Bangladesh-campagne
wil de Novib laten zien hoe met
minimale middelen maximaal
resultaat kan worden behaald.
De situatie in de ontwikkelings
landen is niet zo uitzichtloos als
in het Westen wordt aangeno
men, meent Van den Berg. .Ar
moede hoeft niet. daarvan ben
ik overtuigd. En dat is niet al
leen maar een mooie morele
uitspraak."
„Wat mij ontzettend dwarszit, is
het gevoel in het Westen dat 'er
niks aan te doen is'. De machte
loosheid. Zo nu en dan zie je
weer een ramp op de televisie
en dan borrelt je geweten weer
over en geef je. Op deze manier
ontstaat een nieuw soort 'apart
heid'; armoede wordt in apart
heid omgezet. Je zet er een
muur omheen en negeert het.
Maar uiteindelijk klimmen de
mensen toch over die muur
heen."
Twee keer per jaar organiseert
de Novib een fondswervings
campagne waarin een land cen
traal staat. Voor de voorjaars
campagne viel de keuze op
Bangladesh, omdat daar zo dui
delijk zichtbaar is wat de Novib
Methode beoogt. Het grootste
deel van de 120 miljoen inwo
ners van het door overstromin
gen en cyclonen geteisterde
land leeft onder de armoede
grens. Meer dan 80 procent is
analfabeet. De gezondheidstoe
stand is slecht, de kindersterfte
hoog.
Het antwoord van Novib is een
structurele aanpak van de ar
moede. Meer dan tien jaar ope
reert de organisatie nu in
Bangladesh, de laatste vijfjaar
il de armoede structureel aanpakken
zieligheidscampagnes, foto reu-\
ter'jonathan clayton
op grote schaal. Met Financiële
steun van Novib en grote in
spraak van de Bengalen zelf
voeren de partnerorganisaties
BRAC en Proshika projekten uit
in de talrijke dorpsgemeen-
schappeiï.
Van den Berg: „Vroeger waren
de dorpen geheel geïsoleerd van
de buitenwacht, er was vrijwel
geen communicatie. Er was een
'middle man', een soort koppe-
laar, die alles regelde en het he
le dorp onder de knoet hield",
legt Van den Berg uit. „Maar die:
koppelaar wordt nu opzij ge
schoven door de dorpsvrou wen
die met onze hulp een eigen be
drijfje beginnen, daarvoor zelf
naar de bank moeten, die dus
schrijfcursussen moeten gaan
volgen."
Een ander belangrijk aan
dachtspunt in de Novib-cam-
pagne is het basisonderwijs.
Veel kinderen in Bangladesh
moeten hun ouders helpen op
het land. Van schoolgaan komt
het dan vaak niet, eens temeer
omdat de scholen vaak ver weg
zijn. Het uitvalspercentage be
draagt rond de 50 procent. In
overleg met de dorpsbewoners
worden nu in dorpen kleine
schooltjes opgericht met flexi
bele werktijden en een praktijk
gericht lesprogramma. De uitval
op deze scholen kosten per
6tuk: 1500 gulden bedraagt
nog geen procent.
DEN HAAG MARJOLUN DE COCQ
Zo gaat dat met wakkergekuste bruiden;
alle kabouters willen het wondertje met
eigen ogen aanschouwen. Vietnam onder
gaat momenteel eenzelfde lot. Sedert pre
sident Clinton het Amerikaanse handels
embargo tegen Vietnam heeft opgeheven,
lopen internationale delegaties de deur in
Hanoi plat om nieuwe liefst vruchtbare
betrekkingen met de veelbelovende
economie aan te knopen. Ook minister
Kooijmans van buitenlandse zaken heeft
zich in deze rij geschaard. In Nederland
wordt zijn bezoek aan Hanoi, morgen en
overmorgen, echter met gemengde gevoe
lens gevolgd. Investeerders popelen, maar
de 350 Vietnamees/Tsjechische vluchtelin
gen, die mogelijk gedwongen moeten te
rugkeren, houden hun hart vast.
Meneer Ngo uit Amersfoort slaapt er slecht
van. Het moment waarop hij en zijn lotge
noten naar Vietnam zullen moeten terugke
ren. komt steeds dichterbij. Staatssecretaris
Kosto (justitie) verscheen onlangs nog in
het NOS-journaal met de boodschap dat hij
geen pardon zal kennen als Vietnamezen
zoals Ngo in kerken asiel zoeken. Hij keek
er streng bij: desnoods zouden deze men
sen onder dwang uit de godshuizen worden
verwijderd.
„De spanning stijgt, want het lijkt er op dat
de impasse rond onze groep doorbroken
gaat worden", zegt hij in vloeiend Neder
lands. Het woord 'impasse' is goed geko
zen, want de Nederlandse regering zit al
twee jaar met Ngo en ongeveer 350 van zijn
landgenoten omhoog. I let voormalige
Tsjecho-Slowakije walde de groep ex-gastar
beiders niet terughebben. Vietnam hield de
deur eveneens gesloten. Maar nu de econo
mie in het Aziatische land aantrekt, kon er
een remigratie-overeenkomst worden ge
sloten. Compleet met veiligheidsgaranties
enterugkeerpremies.
Ngo, die optreedt als woordvoerder van de
350, vertrouwt zijn pappenheimers echter
niet. „We moeten heel voorzichtig zijn. Het
Vietnamese regime heeft wel vaker het ene
beloofd en vervolgens iets anderS gedaan.
Misschien wil de centrale regering de af
spraken wel nakomen, maar wat doen de
lokale autoriteiten? Hoe goed is het toezicht
op onze veiligheid? Welk risico lopen we
om niet alsnog in de gevangenis of een her
opvoedingskamp te belanden?"
Het feit dat de ruim 140.000 gastarbeiders
die reeds uit andere landen zijn terugge
keerd volgens de VN-vluchtelingenorgani-
satie Unhcr geen haar is gekrenkt, stelt hem
nog niet gerust. „Daar zaten vrijwel geen
mensen bij die tegen hun wil teruggingen."
Is Ngo misschien een beetje paranoia? Hij
meent zelf uiteraard van niet, maar vindt
ook steun in rapporten van Amnesty, Asia
Watch en de VN-mensenrechtencommis-
sie. Die rapporten laten zien dat aan de on
derdrukking van andersdenkenden in Viet
nam nog geen eind is gekomen, hoewel de
mensenrechtensituatie de laatste jaren aan
merkelijk is verbeterd.
De situatie van de mensenrechten is ook
een niet onbelangrijk agendapunt in de be
sprekingen tussen Kooijmans en zijn Viet
namese collega Nguyen Man Cam. Volgens
meereizende diplomaten zal de minister er
op hameren dat het respecteren van men
senrechten van belang is voor de stabiliteit
in het land, niet in de laatste plaats ook
voor het investeringsklimaat. Extra garan
ties voor de veiligheid van de 350 Tsjechi
sche Vietnamezen zal Kooijmans echter
niet vragen. Die zijn, volgens Buitenlandse
Zaken, afdoende geregeld in de terugkeer-
contracten. die een 'veilige en waardige'
ontvangst waarborgen.
Zo mogelijk nog waardiger was de ont
vangst de afgelopen jaren van de honder
den handelsdelegaties uit (vooral) Japan,
Europa en sinds kort ook de Verenigde Sta
ten. Aangezien economen van de OESO en
hel IMF in Vietnam een nieuw Aziatisch
Wirtscliafisivundervoorspeïïen.verdnngen
de bedrijven zich om een voet tussen de
deur te krijgen. Hoewel ons land in 1988
zijn ambassade in Hanoi uit bezuinigings
oogpunt sloot, lijken Nederlandse bedrijven
daarbij niet achter te blijven. Shell en Esso
hebben exploratie-overeenkomsten gete
kend, Heineken exploiteert een brouwerij in
Saigon en Nedeco heeft al jaren geleden
een masterplan gemaakt voor het waterbe
heer in de Mekong-delta.
Sedert enkele weken kunnen Nederlandse
ondernemers ook rekenen op ondersteu
ning door de opnieuw geopende diploma
tieke post, voorlopig gehuisvest in het Dan
Chu Hotel te Hanoi. De nieuwe ambassa
deur, Ader, bood eind vorige maand in
Hanoi zijn geloofsbrieven aan. Het tempo
waarin deze formaliteit werd afgewikkeld
zegt iets over de nog steeds relatief goede
betrekkingen tussen Nederland en Hanoi,
menen Vietnam-deskundigen.
Om het zakendoen met Vietnam nog verder
te vergemakkelijken, tekenen Kooijmans en
Nguyen Man Cam eind volgende week in
Hanoi een 'investeringsbeschermings-over-
eenkomst'. Dit akkoord biedt onder meer
waarborgen tegen nationalisatie van bedrij
ven en regelt het zakelijk geldverkeer.
Op verzoek van de betrokkende is de naam
Ngo gefingeerd
AMERSFOORT-DEN HAAG PAUL KOOPMAN
