IMIlHiilMiH
PRIJSPAKKERS
99
2»
Pakistan moet economie saneren
The Independent: van
droom tot nachtmerrie
Intriges drijven een wig tussen Zulu-leiders
'Whitewater' molensteen om Clintons nek
Buitenland
DINSDAG 8 MAART 1994 7
IMF schrijft regering Bhutto bitter recept voor
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft shock
therapie voorgeschreven om de kwijnende economie van
Pakistan nieuw leven in te blazen. De regering van Bena
zir Bhutto heeft het advies gekregen te bezuinigen op de
fensie, het gebruik van overheidsdiensten duurder te ma
ken, de olieprijs te verhogen en tal van strenge fiscale
maatregelen te nemen.
onafhankelijk economisch advi
seur van twee opeenvolgende
regeringen, is in het verleden de
fout gemaakt economische en
fiscale maatregelen om politie
ke redenen niet daadwerkelijk
ten uitvoer te brengen. Zelfs mi
nister Ahmed Mukhtar (handel)
gaf onlangs toe dat de economi
sche problemen voor een groot
deel te wijten zijn aan het onop
houdelijke gekibbel van politici.
„De economische groei
stagneert door de politieke in
stabiliteit", aldus de bewinds-
De machtsstrijd heeft de eco
nomie zodanig verzwakt, dat op
dit moment alleen een shock
therapie nog vruchten kan af
werpen, zo menen veel econo
men. Zo hebben opeenvolgen
de zwakke regeringen geen
stappen gedaan om het aantal
belastingbetalers uit te breiden
en belastingontduiking te be
straffen. „Om puur politieke re
denen", zegt Mian Habib, een
vooraanstaand zakenman.
Pakistan, waar 60 procent van
de bevolking op het platteland
woont, heeft zijn eigen 'Groene
Front'. Deze landbouwlobby
oefent grote invloed uit op de
politieke besluitvorming en kan
volgens waarnemers een rege-
De maatregelen vormen een
onderdeel van een driejarige
Uitgebreide Structurele Aanpas
singsregeling (Esaf), die voorziet
in een lening van 1,3 miljard
dollaromgerekend zo'n 2,5
miljard gulden ter ondersteu
ning van de economische her
vormingen. Het aanpassings
programma is gericht op libera
lisering van handel en investe
ringen, privatisering van nuts
bedrijven, verbetering van het
belastingsysteem en het be
langrijkste punt belastinghef
fing voor de tot nu toe geprivili-
geerde agrarische sector.
De Pakistaanse pers heeft het
nieuwe akkoord over het alge
meen bestempeld als de zoveel
ste poging het land onder een
soort curatele te stellen. Maar
regeringsvertegenwoordigers
spreken van een uiterst prag
matisch plan. „Gezien de ont
zettend smalle belastingbasis
van Pakistan en de geringe in
komsten zijn harde maatrege
len onvermijdelijk aldus een
hoge regeringsfunctionaris die
deel uitmaakte van het team dat
onderhandelde met het IMF.
Volgens Husain Malik, een
ring 'maken of breken'.
Alleen de interim-regering
van Moeen Qureshi, die tot de
verkiezingen afgelopen oktober
het land bestuurde, heeft dur
ven ingaan tegen de machtige
lobbygroep. Qureshi, een voor
malig vice-president van het
IMF, voerde inkomstenbelas
ting in voor boeren en schafte
allerlei privileges af. Volgens
waarnemers kon Qureshi dat al
leen doen omdat hij zelf geen
politieke ambities had.
Het was ook Qureshi die de
onderhandelingen met het IMF
opende over een aanpassingsre
geling. Na de verkiezingsover
winning van de Pakistaans
Volkspartij (PPP) ging de rege
ring van Benazir Bhutto op de
ingeslagen weg voort. Bhutto
mikt voor rest van de jaren ne
gentig op een economische
groei van 6,5 procent per jaar,
terwijl die in 1993 nauwelijks
boven de 3 procent uitkwam.
Het inflatiepeil van 10 procent
moet in 1995 zijn gedaald tot 6
procent.
Pakistan beschikt over weinig
bronnen van inkomsten. Om de
economie op poten te krijgen is
het noodzakelijk dat niet alleen
zakenlieden en industriëlen be
lasting gaan betalen, maar ook
de gewone man en vrouw. De
kosten voor levensonderhoud
zullen de komende jaren, on
dermeer door accijnzen, dan
ook flink stijgen. Hoewel dit
vooruitzicht veel Pakistani zor
gen baart, maken de plannen
een goede kans van slagen als er
een groeiende werkgelegenheid
en welvaart tegenover staat.
LONDEN. CEESV
De regering van premier Benazir Bhutto moet v
Monetair Fonds strenge maatregelen nemen or
Pakistan op gang te brengen.
i het Internationaal
CORRESPONDENT
Het was halverwege de jaren
'80 als een droom begonnen:
een onafhankelijke krant. Ter
rechterzijde hield Rupert Mur
doch kranten als Tlte Times,
Sunday Times en The Sun in
het thatcheristische vaarwater.
En aan de linkerkant van het
politieke spectrum zorgde Ro
bert Maxwell dat 77ie Daily
Mirror op het kompas van La
bour bleef varen. Wat het land
nodig had, was een krant die
zich niet liet koeieneren door
mannen met diepe zakken en
uitgesproken meningen.
The Independent was zo'n
krant. Anders dan de bestaande
dagbladen zou The Indepen
dent nooit het eigendom wor
den van een media-gigant, zo
bezwoeren de journalisten. En
ze kochten nog een aandeeltje
of wat in hun eigen krant. Van
daar de gevleugelde slagzin The
Independent. It is.
De formule veroverde de
markt stormenderhand, zoals
de oplagecijfers aangaven. Eind
1986: 250.000 lezers. Eind 1987:
375.000. Eind 1988: 400.000. En
op 28 januari 1990 de oplage
schommelde nu al rond de
420.000 werd ook een zon
dagse uitgave gelanceerd, The
Independent on Sunday.
Anno 1994 hangt de vlag half
stok bij The Independent. De
oplage is gekelderd naar
JOHANNESBURG JOHN CARLIN
Het koninklijk huis van de
Zulu's lijkt in zijn strijd tegen de
Zuidafrikaanse troonpretenden
ten van het Afrikaans Nationaal
Congres (ANC) als één front
naar buiten te treden. Maar de
schijn bedriegt, want achter de
schermen rommelt het tussen
koning Goodwill Zwelithini en
diens oom en eerste minister,
prins Mangosuthu Buthclezi.
Het ooit machtige Zulu-konink-
rijk van de legendarische Shaka
bestaat sinds 1834 nog maar uit
een archipel van 48 verpauper
de stukjes grondgebied in de
provincie Natal, die samen
KwaZulu heten. KwaZulu wordt
geheel door Pretoria gefinan
cierd en als een dictatuur gere
geerd door c/ï/e/Buthelezi, het
hoofd van de Inkatha Vrijheids
partij. De koning, die door But-
helezi uit de staatskas van Pre
toria wordt onderhouden,
speelde tot voor kort een zuiver
ceremoniële rol De laatste tijd
waagt hij zich echter steeds va
ker op het politieke toneel.
Vóór Goodwills kroning in 1971
had Buthelezi nog niet zoveel
macht in de koninklijke huis
houding. Maar hij was bijzon
der ambitieus en daarom beslo
ten de vrienden van koning
Goodwill Buthelezi uit de weg
ruimen. Op de vooravond van
de kroning werd Buthelezi ge
waarschuwd weg te blijven,
maar hij sloeg dit advies in de
wind en woonde de ceremonie
bij. De man die de opdracht
had gekregen hem te vermoor
den, had zich echter zoveel
moed ingedronken dat hij te
dronken was om te trekke
te halen,
iesterkt
teken slaagde Butl
zich op te werken tot premier
en hoofd van de wetgevende
raad van KwaZulu. Maar de
spanningen tussen oom en neef
bleven bestaan. De koning wil
de een politieke rol spelen,
maar volgens zijn oom zou dit
tot onenigheid onder het Zulu-
volk leiden. De koning, zo rede
neerde Buthelezi. moest boven
de partijen staan. Goodwill ging
overstag en beloofde in 1976 tij
dens een speciaal bijeengeroe
pen zitting van de nationale as-
semblée van KwaZulu dat hij
zich niet met politiek zou be-
Zulu's in vol ornaat. Hun koning Goodwill Zwelithini ligt in de clinch
met Mangosuthu Buthelezi.
Goodwill ervoer dit als een grote
vernedering, maar het zou nog
erger worden. Drie jaar later
werd hij voor dezelfde assem-
blée gedaagd, omdat hij zijn ko
ninklijke gelofte zou hebben ge
broken. De koning zat ineen ge
doken op zijn troon terwijl But
helezi hem uren achtereen ver
wijten maakte. Plotseling werd
het dejeoningte veel, hij sprong
op en stormde naar buiten, de
donkere nacht in. Zijn geliefde
Swazi-prinses Mantfombi volg
de hem stilletjes naar buiten,
stapte in de koninklijke limousi
ne en pikte haar wegrennende
echtgenoot anderhalve kilome
ter verder op.
Tien jaar lang hield de koning
zich aan zijn woord, zelfs toen
er in zijn land een bloedige bur-
FOTO REUTER PATRICK DE NOIRMONT
geroorlog woedde tussen Zulu's
die het ANC steunden en Zulu's
die de Inkatha-beweging aan
hingen. Terwijl de adellijke
chiefs in het feodale Zulu-bestel
aan de kant van Inkatha voch
ten, bleef het koninklijk huis
grotendeels neutraal.
Maar de laatste tijd groeit de
onenigheid in de koninklijke fa
milie. Samen met een groep on
tevreden royalisten voerde een
lid van de koninklijke familie,
prins Petrus Zulu, onlangs een
campagne om de koning uit de
wurggreep van Buthelezi te be
vrijden. Petrus Zulu schreef
zelfs een smeekbrief aan de
Zuidafrikaanse president De
Klerk met het verzoek om het
beheer over de koninklijke fi
nanciën over te hevelen van
KwaZulu naar Pretoria. Petrus
Zulu heeft zijn actie eind janua
ri met de dood moeten beko
pen.
Nu de verkiezingen naderen en
het ANC oprukt, is er in
KwaZulu een lijst opgedoken
met de namen van 21 Inkatha-
functionarissen die er van wor
den verdacht heimelijk het ANC
te steunen. Een van hen werd
kort geleden vermoord. Ande
ren zijn KwaZulu inmiddels
ontvlucht.
In het huidige verraderlijke kli
maat zijn er maar twee mensen
die Buthelezi vertrouwt. Beide
zijn noch Zulu, noch zwart en
vormen daarom geen bedrei
ging voor Buthelezi's positie. De
ene is Walter Felgate, een be
baarde blanke antropoloog die
alle toespraken van Buthelezi
schrijft. De andere is Mario Am-
brosini, een jonge Italiaan in
een snel pak die zichzelf tot
grondwetdeskundige heeft ge
bombardeerd.
Beide adviseurs geven Buthelezi
dezelfde raad: zet al je kaarten
op het Zulu-nationalisme. Maar
hiervoor heeft Buthelezi de ko
ning nodig, die plotseling moet
opdraven om als een marionet
de politieke toespraken van
Buthelezi's adviseurs voor te
dragen. En vooralsnog gehoor
zaamt koning Goodwill. Trouw
leest hij de in de hoogdravende
Felgate-stijl geschreven donder-
toespraken over afscheidingen
onafhankelijkheid voor.
Maar ondertussen voelt Good
will dat Buthelezi's positie
steeds minder rooskleurig is.
Achter de schermen praat de
koning met het ANC en steeds
meer voormalige aanhangers
van Buthelezi lopen over naar
het koninklijk huis.
Dit lijkt verstandig. Het ANC,
dat zonder enige twijfel de ko
mende verkiezingen zal winnen
en Zuid-Afrika zal regeren, pro
beert koning Goodwill voor zich
te winnen. Het ANC wil hem
zijn troon laten behouden,
evenals zijn paleis, zijn vee en
zijn landerijen. Bovendien is
hem een staatssalaris in het
vooruitzicht gesteld waarover
hij zonder tussenkomst van an
deren kan beschikken. De toe
komst van Buthelezi ziet er
somberder uit.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
280.000, en het enige dat nog
omhoog gaat is de schuld. Vorig
jaar beliep het verlies anderhalf
miljoen gulden. Voor dit boek
jaar wordt een tekort voorzien
van ruim 30 miljoen gulden.
Reizende reporters mogen al
leen nog maar in de goedkoop
ste hotelletjes overnachten, en
op 1 april is het geld helemaal
op.
Voordat de schuldeisende
banken op die datum de geld
kraan dichtdraaien, zal er een
financier moeten worden aan
getrokken. En ja, Andreas Whit-
tam Smith, de zo bewierookte
geestelijke vader van The Inde
pendent, heeft er een gevonden:
een tycoon met meer bloed aan
zijn handen dan Murdoch en
wijlen Maxwell samen.
Tot grote verbazing van zijn
journalisten kwam Whittam
Smith op de proppen met Da
vid Montgomery, bijgenaamd
'Monty' of gewoon 'Rommel'.
Montgomery kwam in 1992 op
de hoogste stoel terecht bij de
Mirror Group Newspapers, de
krantencombinatie van wijlen
Robert Maxwell.
Zalvend sprak hij: „Ik heb be
slist geen plannen om journalis
ten te ontslaan. De hoofdredac
teuren van alle titels blijven op
hun plaats". Dat was op 23 ok
tober 1992. Op 8 november,
twee weken later, ontsloeg hij
Bill Hegarty. hoofdredacteur
van The People (de Schotse Dai
ly Mirror). En op 15 november
was het de beurt aan Richard
Stott, hoofdredacteur van de
Daily Mirror. Daarna volgden
ook de lagere goden op de re
dactie, van wie er enkele hon
deren in de 'stijl van El Alamein'
(de veldslag in de Tweede We
reldoorlog in Noord-Afrika)
door Montgomery werden afge
maakt
De laatste tycoon die de jour
nalisten van The Independent
in huis willen halen, is wel deze
'Monty'. Maar Monty's Mirror
Group Newspapers heeft nu
3,55 pond (9,25 gulden) gebo
den per aandeel, een aanbod
dat de directie niet kon weige
ren. Als de transactie wordt
goedgekeurd door het ministe
rie van handel krijgt Mont
gomery een 30-procentsaandeel
in The Independent. En daar
mee zou hij met Tony O'Reilly,
de Ierse eigenaar van onder
meer Heinz, de grootste aan
deelhouder worden in de krant.
Zijn 30-procentsaandeel geeft
Montgomery slechts recht op 20
procent van
aandeelhoudersvergadering.
Twee andere eigenaren, de
Spaanse krant Tl Pais en het Ita
liaanse dagblad la Repubblica,
zullen hun aandelen in The In
dependent ook uitbreiden en zo
een meerderheidsblok vormen
op aandeelhoudersvergadering.
Maai Mont) hééft dan meer
dan een voet tussen de deur.
Ten eerste zal de Mirror-ty
coon een plaats krijgen in de
Raad van Commissarissen,
maar bovendien zal hij alle niet
journalistieke afdelingen over
nemen. Distributie en adverten
tiewerving zullen worden ge
daan door 'zijn' Mirror Group
Newspapers.
Montgomery heeft de journa
listen bij de Independent be
zworen dat zij op hun plaats
blijven. Maar dezen herinneren
zich dat Monty destijds ook had
beloofd Mirror-hoofdredacteur
stott niet te ontslaan, i n ook
herinnerden zij zich de fameuze
woorden van Monty nadat hij
Stott toch had uitgezwaaid.
„Ach", zei hij over zijn eerdere
belofte, „ik moest destijds na
tuurlijk wat tapdansen om bij
de Mirror Group binnen te ko-
Rest de vraag waarom de op
lage van The Independent in
een vrije val is geraakt. Volgens
het satirische weekblad Private
T.ye, die de krant The Indescriba
bly Boring heeft gedoopt, is het
antwoord eenvoudig: The Inde
pendent is dodelijk saai. Hinge
tijd weigerde de krant bijvoor
beeld als enige in Engeland te
schrijven over het privélevcn
van de koningstelgen.
Maar slecht management lijkt
een evenzo grote factor te zijn
geweest. De lancering van een
zondagskrant, The Independent
on Sunday, was een aanslag op
de financiële middelen die de
gewone krant veel schade heeft
berokkend. De zondagskrant
was zo duur, dat geld voor de
promotie van de dagkrant ont
brak. En toen Murdoch in sep
tember 1993 een krantenoorlog
ontkentende met een verlaging
van de prijs van The Times,
moest The Independent reage
ren met een verhoging. The In
dependent kost nu 50 pence
(1,75 gulden), meer dan enige
andere Britse krant (de Financi
al Times uitgezonderd) en bijna
twee keer zo veel als The Times.
Bijna tien jaar na de vliegende
start van The Independent, is de
droom verworden tot een
nachtmerrie.
WITTE BOLLEN
verpakt per 6 stuks
MINIPUNTJES
verpakt per 10 stuks
KRENTEN/R0ZIJNENB0LLEN
verpakt per 4 stuks
VOLKOREN PUNTJES
verpakt per 6 stuks
HALFVOLLE
MELK
literpak
LA ROYALE
SCHNITTEN
slagroom of mokka,
350 gram
Schwarzwalder, 375 gram
van 399
BAVARIA MALT
ALCOHOLVRIJ
krat 24 flesjes
WASHINGTON HANS DE BRUUN
CORRESPONDENT
Sinds afgelopen vrijdag wordt er
voorlopig geen huisvuil van het
Witte Huis meer opgehaald.
Prullenmanden worden niet ge
leegd. Niet omdat de vuilnis
mannen van Washington sta
ken maar omdat Bill Clinton dat
heeft bevolen. Zijn medewer
kers moeten hun prullenman
den doorzoeken op elke snipper
papier die ook maar iets te ma
ken kan hebben met Whitewa
ter. Computerboodschappen
mogen niet worden gewist.
Zo wil Clinton laten zien dat hij
niets te verbergen heeft, dat
geen bewijsmateriaal wordt ver
donkeremaand. Het is een lach
wekkende poging nog iets van
de politieke schade te beperken,
die het geklungel van de Witte-
Huis-staf Clinton heeft bezorgd.
Want Whitewatergate, zoals het
al wordt genoemd, dreigt een
molensteen om zijn nek te wor
den.
De zaak laat het Amerikaanse
publiek nog koud, maar dat kan
snel veranderen als de Republi
keinen hun zin krijgen en de Se
naat. via de TV uit te zenden,
hoorzittingen gaat houden waar
Witte-Huismedewerkers moe
ten getuigen hoe zij het onder
zoek naar 'Whitewater' hebben
gedwarsboomd. En als in het
ergste val de zelfmoord van een
kroongetuige geen zelfmoord
blijkt te zijn geweest.
'Whitewater' leest als een detec
tive, maar wel een van het
goedkopere soort. In feite is het
ouwe koek. die niets te maken
heeft met Clintons president
schap, maar met zijn persoon
lijke financiële handel en wan
del toen hij nog gouverneur van
Arkansas was. Zonder de blun
ders van het Witte Huis zou
waarschijnlijk niemand zich
druk hebben gemaakt over deze
vijftien jaar oude zaak.
'Whitewater' is de naam van
een onroerend-goedproject in
de bergen van Arkansas waar
Bill en Hillary Clinton in 1978
70.000 dollar in staken, samen
met hun vrienden James en
Susan McDougall. Maar in 1986
ging het vakantiehuisjes-project
wegens gebrek aan belangstel
ling failliet. De Clintons verloren
hun investering.
McDougall bezat inmiddels een
spaarbank, de Madison Gua
ranty Savings and Loan Associa
tion. Die ging in 1985, zoals zo
veel spaarbanken in die tijd,
failliet. De regering trok 60 mil
joen dollar uit om de Madison-
cliënten schadeloos te stellen.
En McDougall zou dat geld heb
ben gebruikt om Clinton te hel
pen 50.000 dollar af te lossen,
die hij had geleend om zijn ver
kiezingscampagne voor gouver
neur te financiëren.
McDougalls optreden was ille
gaal. De vraag is of Clinton op
de hoogte was. Volgens geruch
ten zou Clinton bovendien zijn
invloed hebben gebruikt heb
ben om Madison overeind te
houden. Maar hoe langer de in
solvabele bank bleef bestaan,
hoe meer dat de overheid zou
gaan kosten. Misschien niet ille
gaal, maar zeker niet netjes.
In 1990 werd McDougall ver
oordeeld wegens fraude. In
1992 bleek dat de Clintons nooit
belastingaangifte over hun be
legging hadden gedaan, maar
Little Rock. november 1992: de familie Clinton wordt na
Het gejuich is inmiddels verstomd. De Clintons worden
Arkansas.
i de presidentsverkiezing toegejuicht door supporters,
achtervolgd door hun handej en wandel in de staat
wel rente hadden afgetrokken.
De juridische kant van 'White
water' werd beheerd door het
advocatenkantoor Rose. Voor
naamste firmante: Hillary Clin
ton. Haar partners: Webster
I lubbell en Vince Foster, welke
laatste de Whitewater-porte-
feuille beheerde.
Toen Clinton president werd,
haalde Hillary beiden naar Was
hington. Hubbell werd onder
minister van justitie. Foster
werd juridisch adviseur van het
Witte Huis. Tot hij juli vorig jaar
in een park werd gevonden met
een kogel in zijn hoofd. Zelf
moord. was de conclusie. Hij
kon de druk van Washington
niet aan. Maar al gauw rezen
vragen, mede door het gedrag
van Bernard Nussbaum.
De topjurist van het Witte Huis,
ook al een Hillary-vriend. wei
gerde de FBI toegang tot Fosters
kantoor en verdonkeremaande
documenten over Whitewater
uit Fosters archieven. Wat stond
daarin dat de FBI niet mocht
zien?
Bovendien rezen twijfels over
Fosters zelfmoord. De ligging
van het lijk en de kogelwond
konden volgens de politie ook
op moord wijzen. Maar wie had
daar belang bij? Naarmate meer
vragen gesteld werden, probeer
de de Witte-Huisstaf Ginton
steeds meer daartegen te be
schermen. Vorige week werd
bekend dat daartoe ontmoetin
gen plaatshadden met onder
zoekers van het ministerie van
financiën, die bezig waren Whi
tewater uit te pluizen.
Het hoofd van de onderzoeks
commissie, onderminister Ro
bert Altman (ook al een Clin
ton-vriend). zag er geen been
het Witte Huis te waarschuwen
dat een onderzoek op komst
was. Een ontoelaatbare ver
menging van justitiële en poli
tieke belangen. En Nussbaum,
die tegen de politieke gevaren
daarvan had moeten waarschu
wen, nam nota bene zelf aan
die gesprekken deel.
De meeste aandacht gaat niet
uit naar Clinton, maar naar zijn
vrouw, die een actieve rol ge
speeld zou hebben in het wit
wassen van Whitewater. Het ad
vocatenkantoor Rose zou begin
januari (op haar verzoek?) do
cumenten van Foster (over
Whitewater?) hebben laten ver
nietigen. Nog een pikant detail:
Hillary Clintons ex-partner
Webster 1 lubbell (nu ondermi
nister) is aangeklaagd wegens
fraude, omdat hij klanten een te
hoge rekening zou hebben in
gediend.
Volgens insiders wreekt zich nu
dat de Clintons zic h op het Wit
te Huis niet hebben omringd
met een deskundige, door de
politieke wol geverfde staf, maar
door in Washington onervaren
vriendjes. Gevreesd wordt dan
ook dat de stroom aan onthul
lingen nog niet is opgedroogd.
Zes Witte-Huismedewerkers
moeten nu voor een speciale ju
ry verschijnen. Er komen hoor
zittingen in het Congres.
Clinton, die een zware politieke
strijd over de hervorming van
de gezondheidzorg te wachten
staat, kan dit niet gebruiken.
Met het ontslag van Nussbaum
heeft hij zaterdag een gebaar
gemaakt. Maar de Republikei
nen die bloed ruiken, noch de
onafhankelijke onderzoeker Ro
bert Fiske, ook een Republikein,
zullen daarmee tevreden zijn.
En de Republikeinen kunnen,
niet de herinnering aan Richard
Nixon in het geheugen, hun
vreugde in dit verkiezingsjaar
nauwelijks bedwingen.
