Afrikaners haken 'definitief af Buitenland Angst voor burgeroorlog Jemen groeit Verdriet om klasgenoot Kazachstan schippert tussen democratie en etnische vrede Chinese politie pakt weer leider studentenopstand op Kabinet: Israëli's uit Hebron Waarom zou je blijven in spookstad Kabul? Druk op Clinton over 'Whitewater' neemt toe 'Geen aanval Serviërs op Maglaj' Maleisië wil journalisten GB uitwijzen -VtAAN DAG 7 MAART 1994 ^Solidariteit roept op tot staking Warschau De Poolse vakbond Solidariteit heeft voor vandaag ^werkonderbrekingen aangekondigd uit protest tegen de begro- ttingsplannen van de linkse coalitieregering. De Poolse Tweede raamer heeft zaterdag de plannen van premier Pawlak goedge keurd. Solidariteit heeft scherpe kritiek geuit op de begrotings- -uvporstellen omdat die sociaal gezien te 'hard' zouden zijn. ;Akkoord Duitse metaalindustrie hannover De Duitse metaalvakbond IG Metall en de werkge el versvereniging Gesamtmetall hebben zaterdagochtend in Han- 3'nover een overeenkomst bereikt. De voor vandaag aangekondig- ïde staking in de deelstaat Nedersaksen gaat daarom niet door. Italië verbiedt advertentie Benetton I.ROME I talië heeft zaterdag de controversiële reclamecampagne 1 van de kledingfïrma Benetton, waarbij een foto gebruikt wordt J-van kledingstukken van een gesneuvelde Bosnisch-Kroatische soldaat, verboden. Volgens een Italiaanse reclamecommissie jieeft Benetton met de campagne de ethische gedragsregels ge- Ischonden. Het verbod geldt alleen voor Italië. jPaus wellicht naar Irak gdad» Paus Johannes Paulus II heeft volgens patriarch Raphael Bidawid een uitnodiging voor een bezoek aan Irak aan- Vaard. De paus zal 'het lijden van het Irakese volk' met eigen ogen kunnen aanschouwen, zei het hoofd van de Chaldese Kerk in Irak zaterdag met een verwijzing naar het VN-embargo tegen Irak. De paus bezoekt in mei Libanon. f- Betrekkingen Vaticaan-Pretoria Vaticaanstad Het Vaticaan en Zuid-Afrika knopen op korte ter mijn diplomatieke betrekkingen aan. Het Vaticaan zendt een nuntius naar Pretoria, Zuid-Afrika benoemt een ambassadeur bij de Heilige Stoel. Dat is zaterdag door beide staten bekend ge maakt. Wegens de apartheidspolitiek van het blanke minder- ftf heidsbewind had het Vaticaan tot dusver geweigerd diplomatie- ke betrekkingen aan te knopen. Decourtray lid Académie Fran^aise parus In de lijn van een grote nationale traditie wordt de 70-ja- rige aartsbisschop van Lyon, kardinaal Albert Decourtray, don derdag lid van de Académie Frangaise. Hij is de negentiende prelaat aan wie die eer te beurt vait in deze republikeinse instel ling. De Académie Franpaise werd in 1634 in het leven geroepen door Armand-Jean du Plessis, kardinaal-hertog van Richelieu, tevens eerste minister van LodewijkXIII en LodewijkXIV, de Zonnekoning. De eerste taak van de Académie is de verdediging én de zuivering van de Franse taal. Doden busongelukken Indonesië en Italië jakarta Zeker 30 mensen zijn omgekomen en tientallen ge wond geraakt toen een Indonesische personenbus met hoge snelheid in een vervuilde riviér terechtkwam in het noorden van Jakarta. De buschauffeur verloor de macht over het stuur toen hij met een andere bus een wedstrijd deed wie het hardst kon tijden. De weg was glad als gevolg van veel regen. In Zuid-Italië hebben gisteren zeven mensen het leven verloren doordat de bus waarin zij zaten in brand vloog. Aanslagen op treinen Zuid-Egypte assiut Gewapende mannen hebben vanmorgen in het zuiden van Egypte het vuur geopend op drie treinen. Bij deze aanslagen raakten elf passagiers, allen Egyptenaren, gewond. De aanslagen ?ouden het werk zijn van islamitische fundamentalisten. Volksfront boycot verkiezingen Vrijheidsalliantie staat op springen Het Afrikaner Volksfront (AVF), dat een eigen staat eist voor conservatieve Afrikaners zal de eerste democrati sche verkiezingen in Zuid-Afrika april definitief boycot ten. De Volksraad, het parlement van het AVF, besloot zaterdag na een langdurige en rumoerige vergadering in Pretoria het voorbeeld van zijn bondgenoot, de Zulu-par - tij Inkatha, niet te volgen. passé tussen Inkatha en het ANC. Het besluit van de Volksraad is waarschijnlijk de politieke ge nadeslag voor de leider van het Front, generaal Viljoen. De ge neraal had het AVF wijdag on der de naam Vrijheidsfront vlak voor het sluiten van de inschrij- pretoria peter van nuusenburg correspondent Inkatha had vrijdag besloten zich 'voorlopig' te laten registre ren voor de verkiezingen in april, in afwachting van interna tionale bemiddeling die een eind moet maken aan de im- vingstermijn laten registreren. Hij had dit opzienbarende initiatief genomen zonder in stemming van de andere leider van het AVF, de 'hoofdleider' van de Konservatieve Partij (KP), Hartzenberg. De KP is de belangrijkste partij in het AVF en Hartzenberg had zich vrijdag nadrukkelijk tegen deelname uitgesproken. Viljoen werd zaterdag tijdens een besloten vergadering van de Volksraad ter verantwoording geroepen. De generaal verde digde zijn eenmans-actie als een 'strategische manoeuvre' om het ideaal van een volks- staat naderbij te brengen. Tijdens een persconferentie zei een aangeslagen Viljoen dat hij binnen het AVF zal blijven vechten voor een Volksstaat. Hij zei achter de eis van het AVF te staan om een volkstemming onder Afrikaners te houden om de steun voor een volksstaat vast te stellen. Hartzenberg zei dat het AVF de verkiezingen 'onder druk zal zetten' door on der meer in de door de KP ge domineerde steden en dorpen alternatieve bestuursorganen te stichten. Inmiddels heeft ANC-leider Nelson Mandela gisteren aan gedrongen op de verlenging van de inschrijvingstermijn. De re gerende partij van het 'onafhan kelijke' thuisland Bophuthats wana zou zich dan alsnog kun nen laten registreren. Hel thuis land vormt met Inkatha en het AVF de zogenoemmde Vrij heidsalliantie, die zich verzet te gen het houden van verkiezin gen als de negen provincies van het 'nieuwe Zuid-Afrika' niet meer autonomie krijgen. De alliantie dreigt uiteen te vallen, nadat Inkatha vrijdag had besloten zich 'voorlopig' te laten registreren voor deelname aan de verkiezingen. De vrees dat er in Jemen een burgeroorlog uitbreekt, groeit. Geschillen tussen leiders van het conservatieve Noord-Jemen en het ex-communistische Zuid-Jemen hebben al tot bloe dige botsingen geleid. Veel bui tenlanders die in Jemen werken, bereiden zich voor op een even tueel vertrek uit het land. Olie maatschappijen en andere be drijven waarbij veel buitenlan ders in dienst zijn, hebben al vluchtroutes en rampenplan nen klaarliggen en organiseren evacuatie-oefeningen. President Ali Abdullah Saleh en vice-president Ali Salem al- Beidh tekenden vorige maand een staakt-het-vuren om de weg vrij te maken voor het samen voegen van de strijdmachten. Beidh is de voormalige leider van Zuid-Jemen, Saleh die van Noord-Jemen. In mei 1990 wer den de twee landen herenigd. De eenheidsstaat wordt nu be dreigd door politieke menings verschillen. Beidh beschuldigt het dichtbevolkte noorden er van het zuiden te willen over heersen. new york De 16-jarige chassidische jood die na een aanslag in Brooklyn klinisch dood was verklaard, is zaterdag overleden. De jongen was een van de 15 talmoedstudenten die vorige week dinsdag werden beschoten toen zij in een busje over de Brooklyn Bridge reden. Hij had een kogel in het hoofd gekregen. Bij de aanslag raakten nog drie jongeren gewond. Op de foto: studiegenoten van de talmoedstudent tijdens de begrafenisplechtigheid gisteren in New Vork. FOTOAPKATHU) den haag diederik kramers -peking .Rtr-AFP-UPU De Chinese politie heeft giste ren opnieuw één van de leiders van de studentenopstand van 1989 opgepakt. Zhai Weimin, een van de meest gezochte dis sidenten na de bloedige beëin diging van de demonstraties voor democratie op het Tianan- menplein vijf jaar geleden, werd •op straat aangehouden in de universiteitswijk van Peking. Zhai (23) was in september vrij gelaten na drieëneenhalf jaar te hebben vastgezeten wegens an ti-revolutionaire propaganda en opruiing. De Chinese politie heeft de afgelopen dagen meer dan tien dissidenten opgepakt, onder wie de bekende mensenrech tenactivist Wei Jingsheng. Deze werd zaterdag, na 24 uur te hebben vastgezeten, op aan dringen van Washington echter weer vrijgelaten. Ook Wei werd in september, na bijna vijftien jaar gevangenisstraf, vrijgelaten toen China meedong naar het organiseren van de Olympische Spelen in het jaar 2000. De etnische twisten die delen van de ex-Sovjetunie teisteren, zijn aan de Centraalaziatische republiek Kazach stan nog goeddeels voorbijgegaan. En wat president Noersoeltan Nazarbajev betreft moet dat zo blijven, ook na de parlementsverkiezingen van vandaag. T)e negen miljoen kiezers van Kazach stan kunnen voor het eerst aan meerpar- tijenverkiezingen deelnemen, maar bui tenlandse waarnemers hebben zo hun bedenkingen over het democratische verloop ervan. „Nazarbajev wil een par lement dat feitelijk als een soort raad van adviseurs fungeert", zegt een westerse waarnemer. Een kwart van de 177 zetels is gereser- veèrd voor aanhangers van de president. Daarnaast is meer dan een vijfde van de 974 kandidaten, onder wie vooruitstre vende democraten, van de kieslijsten ge schrapt. „De hele verkiezingsoperatie wordt streng gecontroleerd door de overheid", meent een diplomaat. Sinds Kazachstan eind 1991 onafhanke lijk werd, is Nazarbajev feitelijk de enige politieke en stabiliserende factor van het land. Hij is er op gebrand de stabiliteit tussen Russen en Kazachen te handha ven. Ieder vormen zij zo'n 40 procent van de bevolking. Over het algemeen zijn de onderlinge betrekkingen nog goed, maar over het staatsburgerschap en de Russische taal staan de leiders van de twee gemeenschappen lijnrecht te genover elkaar. De Russen klagen dat de Kazachen sys tematisch worden voorgetrokken. Daar om willen ze dat het Russisch, die nu de status van 'interetnische communicatie- taal' heeft, in ere wordt hersteld als staatstaak naast het Kazachs. Ook eisen ze het dubbele staatsburgerschap, Rus sisch en Kazachs. Het dubbele staatsburgerschap is ook een eis van Moskou, dat sinds de over winning van Zjirinovski in december steeds luidruchtiger opkomt voor zijn landgenoten buiten Rusland. Het gevaar van afscheiding door de Rus sen is levensgroot. Zij vormen 90 procent van de bevolking in het geïndustriali seerde noorden, dat nog vóór de verove ring van Centraal-Azië door de tsaren deel uitmaakte van het Russische rijk. Met name de Russische kozakken willen dat de vroegere situatie, zo mogelijk compleet met tsaar, wordt hersteld. „Sommige mensen zeggen dat onze uni formen beledigend zijn voor de Kaza chen", zegt ataman (kozakkenleider) Vladimir Ovsiankov, „maar ik voel me beledigd door de bontmuts die de Kaza chen dragen". Nazarbajev wil niets van de Russische ei sen weten. „De premier van Kazachstan is een Ru», de parlementsvoorzitter is een Rus, een derde van de ministers is Russisch", riep hij onlangs tijdens een vraaggesprek uit. „Vertelt U mij, waar is de discriminatie?" De president wil zijn Russen niet verlie zen, omdat ze een onmisbare plaats in de economie van Kazachstan innemen. Maar hij moet voorzichtig manoeuvre ren tussen de wensen van de Russen, die voor hun toekomst en hun positie vre zen, en de inheemse bëvolking die na drie kwart eeuw Sovjet-bewind vreest zijn culturele identiteit te verliezen. I Iet geboortecijfer van de Kazachen is nog steeds laag, en velen kunnen de taal niet meer spreken. Nationalisten klagen dat Nazarbajev te veel toegeeft aan de Rus sen. Veel kiezers zijn echter meer in de greep van de energiecrisis dan van de verkie zingskoorts. Hoewel Kazachstan over fa belachtige reserves aan gas, olie en grondstoffen beschikt, is er een nijpend gebrek aan brandstof. Het land is nog steeds afhankelijk van het oude door Moskou gedirigeerde Sovjet-distributie systeem. Appartementen hebben geen verwar ming of warm water, fabrieken moesten hun poorten sluiten, en zelfs het vlieg veld van de hoofdstad Alma Ata moest deze winter zijn vluchten staken. „We zitten tot onze nek in de problemen", klaagt een journalist in de stad Koks- jetav, „veel te veel om ons met verkiezin gen bezig te houden." jeruzalem ad bloemendaal correspondent Een meerderheid in het Israëli sche kabinet wil de evacuatie van de kolonistengemeenschap in het centrum van Hebron naar de nabijgelegen nederzet ting Kiryat Arba. Premier Rabin is tegen. Dat bleek gisteren tij dens de wekelijkse vergadering van de ministerraad. Een besluit is niet genomen. Het overleg wordt waarschijnlijk aanstaan de zondag voortgezet. Ook aan een ander front bin nen de regering heerst onrust. De ministers van de links-libe rale Meretz hebben aangekon digd dat ze ontslag zullen ne men als Rabin serieuze onder handelingen begint met de rechtse partij Tsomet over toe treding tot de coalitie. De parlementsfractie en het bestuur van Arbeid komen van daag in buitengeworie zitting bijeen om de situatie in de coa litie te bespreken. Een aantal Is raëlische kranten meldde het afgelopen weekeinde dat de re ligieuze Shas-partij binnen tien dagen zal terugkeren in het ka binet. Als dat gebeurt, beschikt Rabin weer over een meerder heidsregering. Een hoge Israëlische delegatie .onder leiding van een minister zal binnen twee dagen naar Tu nis vertrekken voor besprekin gen met de PLO. Dat meldde vanmorgen de Israëlische radio. kabul dpa Lakoniek antwoordt de 14-ja- rige Naseer Laraway uit Kabul op de vraag, wanneer hij voor het laatst naar school is ge weest: „Ik zou graag willen, maar waar is er één?" Van de eens bloeiende Afghaanse hoofdstad is na 13 jaar burge roorlog eerst tussen de be zettende Sovjets en het Af ghaanse verzet, later tussen onderling verdeelde moslim facties weinig meer over dan een reusachtige puin hoop. De straten zijn bezaaid met bomkraters, het communica tienet is totaal kapot en stroom is er al lang niet meer. Alle ministeries hebben hun poorten gesloten op die voor buiten- en binnenlandse za ken na. Levensmiddelen zijn schaars, brandstof is nauwe lijks nog verkrijgbaar. Het vroegere Duitse gymnasium in de buurt van het presiden tiële paleis, de militaire aca demie en talrijke andere op leidingsinstituten liggen er verlaten en voor een deel ver woest bij. Opfiet terrein van de universiteit van Kabul heb ben de strijders van sji'itische eenheden zich een plek ge zocht met hun pantservoer tuigen. „Zelfs als de universiteit weer openging, wie weet of we er na de overwinning van de is lamitische revolutie nog zou den mogen doceren", zegt de voormalige professor in de politicologie Barkatullah. Het communisme is dan wel ver slagen, maar dat ging ten kos te van de cultuur en de eco nomie van het land, aldus de wetenschapper die er berus tend aan toevoegt: „Wat kan men ook anders verwachten van jonge mensen, die groot geworden zijn met geweren en granaten in plaats van naar school te gaan?" Meer nog dan de vernietiging van de infrastructuur werpt de uittocht van de intellectue len en van de goed opgeleide middenstand donkere scha duwen over de toekomst van Afghanistan. Al ten tijde van de 'Heilige Oorlog' tegen de bezetters uit de Sovjetunie hadden tienduizenden van hen het land verlaten. Veel van degenen die toen nog ge bleven waren, vluchtten toen de mujahedien na hun over winning op de binnenvallers een begin maakten met hun bloedige burgeroorlog. „Er is niets te eten, er valt niets te verdienen, nergens is het veilig, waarom zouden mensen in zo'n spookstad blijven wonen?" vraagt Fida zich af. Zij had vroeger een goed betaalde baan op het ministerie van onderwijs. Kort geleden heeft ze haar drie kinderen naar het buurland Pakistan gestuurd. Nu wil ze zelf ook. Somber voorspelt ze dat de schade van de afgelo pen 13 jaar niet te herstellen is. „In de afgelopen twee jaar hebben de rivaliserende mos limstrijders ons land min stens 200 jaar teruggeworpen, terug naar de Middeleeu wen." Een Afghaans jongetje met 'zevenmijlslaarzen' aan krijgt een hapje toegestopt van zijn oudere broer. De twee wonen in een kamp voor ontheemden even buiten de door geweld geteisterde hoofdstad Ka- bul. FOTO REUTER MUZAMMIL PASKA Topjurist Witte Huis moet ontslag nemen Volgens NAVO: washington hans de bruun correspondent President Clinton heeft zaterdag opnieuw een klap moeten in casseren door het ontslag van de hoofdjurist van het Witte Huis, Bernard Nussbaum. Diens positie was onhoudbaar gewor den na zijn poging het justitiële onderzoek te beïnvloeden naar mogelijk illegale financiële han delingen van Bill en Hillary Clinton, uit de tijd dat de presi dent nog gouverneur van Ar kansas was. Nussbaum werd het eerste slachtoffer van het 'Whitewa- ter'-schandaal, dat Clinton steeds meer schade berokkent. De speciale onderzoeker Robert Fiske heeft afgelopen vrijdag zes medewerkers van het Witte Huis gedagvaard om voor een speciale jury te getuigen. En de Republikeinse oppositie eist speciale hoorzittingen van de Senaat over deze zaak. Vorige week bleek dat topme- dewerkers van het Witte Huis, onder wie Nussbaum, eind vo rig jaar in het geheim ontmoe tingen hebben gehad met func tionarissen van het ministerie van financiën, die waren belast met het onderzoek naar de 'Whitewater'-zaak. Daardoor is de indruk gewekt dat zij pro beerden het onderzoek te stu ren en Clinton voor mogelijke schadelijke gevolgen te behoe den. Volgens de Amerikaanse wetgeving is dat illegaal. Nuss baum had dat niet alleen niet sarajevo-zagreb DPA-R mogen toestaan, maar blijkt zelf ook een centrale rol in die con tacten te hebben gespeeld. Hoewel Nussbaum in zijn ont slagbrief volhoudt niets illegaals te hebben gedaan, oordeelde hij het beter Clinton zijn ontslag aan te bieden. 'Whitewater' is de naam van een onroerend-goedproject in Arkansas, waarin Bill en Hillary Clinton in de jaren zeventig in vesteerden. Het geld leenden ze bij een spaarbank, die eigen dom was van vriejiden van hen. Die bank ging echter failliet. Daarna zou overheidsgeld, be stemd om de cliënten van die bank schadeloos te stellen, zijn gebruikt om de Clintons finan cieel te helpen. Dat Clinton iets verkeerds heeft gedaan is niet bewezen, maar door het optreden van de Witte-I luisstaf is sterk de indruk gewekt dat er iets te verbergen valt. Aanklager Fiske heeft nu alle Witte-I luisdocumenten op geëist die iets met het Whitewa- ter-projekt te maken kunnen hebben. Nussbaum is ervan be schuldigd dat hij het onderzoek heeft gehinderd en documenten heeft laten verdwijnen. De Republikeinse oppositie eist volledige opening van za ken. Senator Phil Gramm trok gisteren al parallellen met het Watergate-schandaal, dat presi dent Richard Nixon in 1974 tot aftreden dwong. „Die slaagde er ook in om een ordinaire inbraak te laten eindigen in een consti tutionele crisis", aldus Gramm. Bij Servische luchtaanvallen op de stad Maglaj in Midden-Bos nië zouden gisteren minstens drie mensen zijn omgekomen en zes mensen zwaar gewond zijn geraakt. Dat heeft Radio Sa rajevo gemeld. Servische en Kroatische troepen belegeren de moslimstad Maglaj al maan den. Volgens de radiozender voer den twee gevechtsvliegtuigen van de Bosnische Serviërs aan vallen uit op Maglaj. Bij één van de beschietingen zou de enige brug die de stad heeft en die het oude en nieuwe stadsdeel ver bindt, zijn vernield. Het zuidelijk opperbevel van de NAVO in Napels, dat is belast met de bewaking van het Bosni sche luchtruim, verklaarde ech ter tot tweemaal toe dat er geen schendingen van het luchtruim zijn geweest. De moslim-autoriteiten in Tuzla hebben gisteren inge stemd met de komst van Russi sche militaire waarnemers, op voorwaarde 'dat zij zich gedra gen als VN-soldaten. en niet als Russische soldaten'. De mos lims beschuldigen de Russen ervan openlijk aan de kant van de Serviërs te staan. De VN wil len het vliegveld van Tuzla her openen om een luchtbrug te beginnen voor de noodlijdende bevolking in het oosten en noorden van Bosnië. In de Oostbosnische moslim enclave Srebrenica heerst on rust nu Canadese eenheden het gebied willen verlaten, nadat ze zijn afgelost door Nederlandse VN-militairen. De commandant van de Nederlandse troepen, luitenant-kolonel Vermeulen, heeft zaterdagavond demon strerende bewoners van de en clave de verzekering gegeven dat zijn eenheid even veel be scherming zal bieden als de Ca nadezen in de afgelopen elf maanden. Gisteren eisten moslim-mili tairen het recht Nederlandse voertuigen die Srebrenica verla ten, te mogen doorzoeken. Ze wilden zo voorkomen dat op die manier Canadese troepen de enclave worden uitgesmokkeld. Vermeulen heeft dit geweigerd. De Canadezen hebben overi gens nog altijd geen toestem ming gekregen van de Serviërs om de enclave te verlaten. kuala lumpur ap Maleisië zal buitenlandse jour nalisten uitwijzen die verant woordelijk zijn voor berichten dal Maleisische functionarissen smeergelden hebben aangeno men. l iet persbureau Bernama heeft dit gisteren gemeld. Het ministerie van binnenlandse za ken heeft ook opdracht gegeven na te gaan welke Maleisiërs met journalisten hebben samenge werkt om de regering te belaste ren. De Sunday Times, de bron van de berichten, zei gisteren in een commentaar dal de Britse regering tegenmaatregelen dient te nemen, zoals stopzet ting van de financiering van de Pergau-dam in Maleisië. De Maleisische minister Rafidah Aziz (internationale handel en industrie), zei dat haar land niet bezorgd is over mogelijke Britse sancties. Kernkoppen uit Oekraïne komen aan in Rusland moskou Rtr/DPA De eerste kernkoppen zijn vanuit Oekraïne onder zware bewaking per trein in Rusland aangekomen, waar zij worden ontmanteld. Het zou gaan om de eerste 60 van de in totaal 1800 kernkoppen die in een plutoniumfabriek in de buurt van Jekaterinburg - hel voorma lige Sverdlovsk in de Oeral worden vernietigd. Oekraïne stemde er in januari tijdens onderhandelingen met Moskou en Washington mee in de kernkoppen van zijn grond gebied te verwijderen en voor ontmanteling over te brengen naar Rusland. In ruil daarvoor zou Kiev financiële hulp ont vangen en verrijkt uranium voor zijn kerncentrales. Het Russische ministerie van ener gie maakte vrijdag bekend dat de eerste lading brandstof voor de kerncentrale in Tsjernobyl al was vertrokken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5