'Hoog gehalte cholesterol geen ziekte' Wetenschap Informatie drugsgebruik in hoofdhaar opgeslagen Amerikaan die niets mankeert is in 1998 echt uitgestorven DINSDAG 1 MAART 1994 Nut van test is dubieus LONDEN STEVE CONNOR Gemanipuleerd schorpioenvirus als biologisch bestrijdingsmiddel voorzorgsmaatregelen zijn ge troffen om te voorkomen dat het schorpioenenvirus een ge vaar oplevert voor mens of milieu. Het genetisch gemani puleerde virus bevat het gif van een Noordafrikaanse schor pioen dat onschadelijk is voor mensen en zoogdieren. Boven dien valt het baculovirus ge woonlijk alleen de alfalfa-span- rups aan. Verder onderzoek moet uitwijzen of het gemani puleerde virus zijn werkterrein ook naar andere diersoorten verlegt. De onderzoeksleider professor David Bishop is enthousiast: „Dit is de eerste keer dat een genetisch verbeterd biologisch bestrijdingsmiddel in het open veld is getest. Het is tevens de eerste stap op weg naar een biologische vervanger voor che mische pesticiden." Professor Bishop gelooft niet dat zijn werk tot een dodelijk mutatie-virus kan leiden: „Het idee dat genetische manipulatie gevaarlijke, gemuteerde ge drochten in het leven kan roe pen. berust op fictie. We gaan langzaam en voorzichtig te werk en zijn al negen jaar met dit project bezig." Milieuorganisaties geloven ech ter dat het niet altijd mogelijk is de gevolgen te overzien van het in de natuur loslaten van gene tisch veranderde organismen. THE INDEPENDENT Britse wetenschappers hebben het eerste genetisch gemanipu leerde pesticide ter wereld ge produceerd door een gen uit een schorpioen te implanteren in een virus dat rupsen aanvalt. Het gen zet het virus aan tot de produktie van schorpioenengif, dat een zeer effectieve insecten bestrijder is gebleken. De we tenschappers hopen met be hulp van deze gentechnologie een biologisch alternatief voor chemische bestrijdingsmidde len te ontwikkelen. Het genetisch gemanipuleerde virus is vorig jaar in de buurt van Oxford in het open veld ge test. maar de resultaten zijn nu pas gepubliceerd. Het onder zoek werpt de nodige vragen op over de risico's van de introduc tie van genetisch veranderde vi russen in het milieu. Onlangs staakte de Universiteit van Bir mingham op last van de Britse overheid onderzoek met een vi rus waarin een kankerveroorza- kend gen was geïmplanteerd. De veiligheidsinspectie was bang dat de laboranten die met het virus werkten besmet kon den raken. Als het virus uit het laboratorium zou ontsnappen, zou er zelfs gevaar voor de volksgezondheid kunnen ont staan. De onderzoekers in Oxford zeg gen echter dat alle mogelijke VERTALING: MARGREET HESLINGA MAASTRICHT ANP Uitputting geeft nieuwe hartproblemen derde doorbloeding van het hart. zo stelt Kop, maar is het gevolg van psychische spannin gen. Hij vindt dat er serieuzer omgegaan moet worden met uitzonderlijke vermoeidheids klachten. Een vermindering van uitputting door bijvoorbeeld ontspanningstraining zou de •kans op een nieuw infarct kun nen verkleinen. Uit het onderzoek blijkt, dat 35 procent van de zwaar vermoei de patiënten een jaar na een dotter-behandelingopnieuw hartproblemen kreeg, tegenover 17 procent van de niet-uitge- putte patiënten. De behande ling vermindert de pijn op de borst, maar de extreme ver moeidheidsklachten worden er nauwelijks minder door. Hartpatiënten die na een dot ter-behandeling last blijven houden van een ongewone ver moeidheid, krijgen twee keer zo vaak opnieuw een hartaandoe- ning dan mensen die zich fit voelen. Vitale uitputting is niet alleen een gevolg, maar ook de oorzaak van hartproblemen. Dit concludeert de medisch psy choloog W. Kop in een proef schrift, waarop hij aan de Rijks- universtiteit Limburg is gepro moveerd. Uitputting is volgens Kop naast hoge bloeddruk, cholesterol en roken een risicofactor. Karakte ristieke vermoeidheid (energie verlies, prikkelbaarheid) wordt niet veroorzaakt door vermin- LONDEN JASON BENNETTO door de Amerikaanse chemicus Dr Wemer Baumgartner ont wikkeld en is al gebruikt om een aantal geschiedkundige kwes ties op lossen. Bij de analyse van het haar van de 170 jaar ge leden overleden Britse dichter John Keats werden sporen ge vonden van de opium die hij als pijnstiller gebruikte. En een haarlok van Napoleon Bonapar te bewees dat hij niet aan arse nicumvergiftiging stierf, zoals ooit werd aangenomen. Toch is de techniek van haar- diagnose niet waterdicht. Het is mogelijk een klein deel van de afbraakprodukten uit het haar te spoelen door veelvuldig met shampoo te wassen. Bovendien stopt 15 procent van de haren op elk willekeurig moment met groeien, zonder direct uit te val len. Als zo'n haar voor onder zoek wordt gebruikt, zal hij geen actuele informatie ver schaffen. De techniek wordt al jaren in Amerika gebruikt en wint in Eu ropa ook steeds terrein. On langs werd in Groot-Brittannië het eerste commerciële haar- diagnose laboratorium in Euro pa geopend. In Amerika wordt de techniek ook op grote schaal door bedrijven toegepast om hun werknemers op het gebruik van verdovende middelen te controleren. I let Britse laboratorium Tricho- Tech in Cardiff biedt tests aan voor een groot aantal drugs, waaronder cocaïne, ecstasy en barbituraten. In de toekomst worden ook toepassingen bij de dopingcontrole in de sport ver wacht. THE INDEPENDENT Aan de hand van de analyse van hoofdhaar kan worden getest of iemand drugs heeft gebruikt. Wanneer drugs in het lichaam worden omgezet, produceren ze afbraakstoffen die in de haar zakjes belanden en in de groei ende haarcellen worden opge slagen. Wanneer deze cellen zich tot het uiteindelijke haar verharden, raken de afbraak produkten ingesloten in de haarschacht. Aangezien er voortdurend nieuw haar wordt gevormd, ver schaffen de gevangen chemica liën een permanente registratie van het drugsgebruik. Bij dé ge bruikelijke urinetest worden over het algemeen alleen de af braakprodukten opgespoord van stimulerende middelen die in de voorgaande 48 uur zijn ge bruikt. Hoofdhaar groeit gemid deld een centimeter per maand, zodat in een haar met een leng te van bijvoorbeeld zes centi meter het drugsgebruik van een half jaar is vastgelegd. Een ander voordeel van de haardiagnose is dat er niet kan worden gesjoemeld. Bij de afna me van urinemonsters wordt vrijwel nooit tijdens het plassen zelf gecontroleerd, zodat het re latief eenvoudig is om meege brachte urine in het potje te stoppen. Omdat de geteste per sonen de haardiagnose als on- omzeilbaar ervaren, proberen ze het systeem niet langer bij de neus te nemen en worden ze gedwongen een serieuze keuze te maken over hun afkicken. De haar-analyse techniek werd in het begin van de jaren tachtig VERTALING MARGREET HESLINGA Test opsporen kattekrabziekte PEN HAAG NPA Liefkozingen tussen kattenlief hebbers en hun huisdier zijn niet helemaal zonder risico. Als een kat uithaalt om te krabben of een beet uitdeelt, kan de ont vanger de kattekrabziekte oplo pen. Uit recent Amerikaans onder zoek blijkt dat vooral mensen met een zwak afweersysteem, zoals ouderen en aidspatiënten, vatbaar zijn voor de bacterie Rochalimaea henselae, de ver oorzaker van de kattekrabziekte. Koorts en pijnlijke zwellingen onder de oksels zijn de sympto men van de ziekte. 1 let is echter niet nodig om nu alle katten en poezen het huis uit te zetten. De verschijnselen verdwijnen na melijk vanzelf. Om de pijn wat te verlichten, is het mogelijk vocht uit de opgezwollen lym feklieren weg te halen. Bij nog ernstiger symptomen helpt anti biotica. Hoeveel mensen met de bacte rie besmet raken, is onduidelijk. Het Rijksinstituut voor Volksge zondheid en Milieu (RIVM) doet jaarlijks duizend huidtesten, waarbij in een kwart van de ge vallen de bacterie wordt aange troffen. De test gebeurt op ver zoek van artsen die bij een pa tiënt besmetting met de kat tekrabziekte vermoeden. Op dit moment wordt er een test ont wikkelt die de kattekrabziekte sneller en gemakkelijker kan op sporen. I iet voorkomen van be smetting is volgens RIVM-on derzoeker L Schouls mogelijk door krabben en bijten van een kat te vermijden. „Als dat niet lukt. is het verstandig om de wondjes goed uit te wassen". Nieuwe beademing voor zuigelingen UTRECHT «ANP Het Wilhelmina Kinderzieken huis in Utrecht heeft vorige week bij een baby met een ern stige longontsteking met succes een nieuwe beademingsmetho de toegepast. In Nederland wor den elke winter naar schatting enkele duizenden baby's en jonge kinderen besmet met het RS(respiratorysyncytical)-virus. Volwassenen worden er neus- verkouden van, maar bij jonge en kwetsbare zuigelingen kan de infectie leiden tot zware longontsteking en zelfs adem stilstand. Ze moeten dan wor den opgenomen op een gespe cialiseerde afdeling voor kunst matige beademing. In sommige gevallen heeft de infectie longschade aangericht en raken de longen door de be ademing nog verder bescha digd. Er ontstaat dan een vicieuze cirkel die niet zelden uitloopt op overlijden van het kind. Bij de in Utrecht - voor het eerst in Nederland - toegepaste nieu we beademingsmethode kan longbeschadiging door hoge be- ademingsdrukken in belangrij ke mate worden voorkomen. Het principle ervan bestaat uit het tot een constante druk op blazen van de longen, gevolgd door een hoog frequente trilling met een soort luidspreker. De combinatie van constante druk en trilling zorgt volgens het Wilhelmina Kinderzieken huis voor een goede gaswisse- ling terwijl ze ook de- longbe schadiging beperkt die bij een gewone beademing optreedt door het vele malen krachtig opblazen en leeg laten lopen van de longen. Hiermee komt een belangrijke verbetering van de overlevingskansen van deze groep van ernstig zieke kinde ren binnen bereik, aldus het ziekenhuis. Borstvoeding en sportende vrouwen BHAARLEM NPA Vrouwen die hun pasgeborene de borst geven, kunnen zo'n zes fot acht weken na de beval ling gerust weer aan sport doen. Uit een Amerikaans on derzoek is gebleken, dat een ae robic-programma na die perio- de - vijf maal pier week. gedu rende drie kwartier en dat twaalf weken lang - geen nade lige invloed heeft op de hoe veelheid en samenstelling van de borstvoeding. Het bewegen is alleen maar gezond en zeker goed voor hart en bloedvaten. De zogende vrouwen moeten echter niet overdrijven door een maximale prestatie te wil len leveren. Uit een ander on derzoek blijkt namelijk dal in dat geval niet alleen de spieren, maar ook de melk gaat verzu ren. En daar houden baby's niet van, waardoor zij moeilijker tot borstvoeding zijn te bewegen. (Bron: The New England Jour nal of Medicine. 17/2/1994) Na de zwangerschapstest nu de cholesterol test voor eigen gebruik. De handelingen zijn iets ingewikkelder, maar de uitslag is ook voor 97 procent betrouwbaar, aldus de fabrikant. Vanaf morgen is de Cholesterol Zelftest zonder recept verkrijgbaar bij de apotheker. Een doe-het-zelf test die men sen in staat stelt om thuis in twintig minu ten een nauwkeurige meting uit te voeren. Handig? De keukentafel is de plek waar het alle maal moet gebeuren. De handleiding bij het pakket is niet echt eenvoudig. De vier stappen die moeten worden genomen ver eisen nauwkeurigheid. Handen wassen met warm water. Bloedtoevoer naar vingertop pen stimuleren door de handen in een positie te brengen die lager dan het hart ligt. En bloed prikken in een eelt- vrije vinger met een automatische lancet is toch ook geen al ledaagse handeling. Een venijnig steek van het steriele mesje levert inder daad de nodige druppels op. Die moeten precies rol len in de bodem van het bloedplaatje van de cholesterolmeter, totdat de zwarte cir kel is opgevuld. Voor meerdere druppels moet de geprikte vinger zachtjes worden gemasseerd. Oei. het gaat er naast. Wat nu? Volgens de gebruiksaanwijzing hoef je je niet bezorgd te maken. Met het bijgevoegde steriele gaasje kan het rode vocht worden afgedept. De vinger bloedt nog steeds. Ge lukkig is een tweede prik met het lancet niet nodig. De cirkel is vol. Twee minuten wach ten. Om de vinger een keurige pleister. En dan komt het zware werk. Het schuifje van de meter moet naar rechts worden getrok ken. Waarschuwing bij stap 3: „Wees niet bang om het schuifje te breken. Stevig trek ken' Met gemengde gevoelens begin we aan dit subtiele karwei. Beverige handen worden afgestraft. Pff, een klik. Een rood streepje wordt zichtbaar. De meter mag nu vijftien minuten met rust gelaten worden. Hij gaat aan het werk. Schrikken Het bloed schijnt te worden gefilterd. Na twintig minuten kan via de paarse lijn het cholesterolgehalte worden bepaald. Schrik ken geblazen. Is het toch iets te hoog. Zit het boven de 5 mmol/l. zoals het bijgelever de kaartje aangeeft? Nooit aan een ver hoogd cholesterol gedacht. Stomme test: een cholesterol van 5.45 mmol/l. De meter is onverbiddelijk. Wat zegt de handleiding erover? Ga zonodig lijnen, ga over op ge zonde voeding inet weinig vet. Neem ge noeg beweging. Vermijd stress. Stop met roken. Herhaal de test na drie tot zes maan den en raadpleeg uw arts voor nader advies. Zijn we nu patiënt? Wat een beroerd ge voel. Hier red je geen levens mee. Het werkt eerder stressverhogend. De mens lijdt nog het meest van het lijden dat men vreest. Lang niet dat leuke gevoel als na die zwan gerschapstest. Cholesterol Zelftest 29.90. Spruyt-Hil len B.V. Verkrijgbaar bij de apotheek. Zelftest Angst is geen goede raadgever, fo to pr baby-aspirientje Elk weekeinde fietst hij en hij bezit een home-trainer met apparatuur om hartslag en bloeddruk te meten. Bij het overschrijden van bepaalde waarden, die hij elk jaar op zijn ver jaardag bijstelt, gaat er een alarmbel. Hij onderhoudt zijn gebit uiterst nauwkeurig. Buiten draagt hij donkere glazen met een filter om staar te voor komen. Jaarlijks bekijkt hij ziin li chaam van top tot teen. Verdachte plekjes worden gefotografeerd Hij laat zich onderzoeken op psychologische en psychiatrische afwijkingen. Dit is maar een gedeelte van het pro fiel dat de Amerikaanse arts Clifton Meador in het gerenommeerde vak tijdschrift 'The New England loumal of Medicine" schetst van zijn Amerikaan se medeburger die ('zo n zeven uur per dag') dwangmatig op zoek is naar het weten 'gezond te zijn'. Maar die zoek tocht zal vergeefs zijn, aldus Meador, want 'je gezond voelen' kun je niet meten. Spiegel Als wij niet ophouden met ons obses sieve willen weten 'niets te hebben', waarschuwt hij, dan zal over een aan tal jaren - dankzij de veelheid aan dia gnostische tests die op de markt zijn en nog zullen komen iedere Ameri kaan wel 'iets' hebben. 'Dan zal de laatste Amerikaan die niets mankeert, eind 1998 zijn uitgestorven'. Meador overdrijft, zeker. Maar daar mee is de spiegel die hij zijn landgeno ten, maar ook inwoners van andere westerse landen, voorhoudt, niet min der ernstig bedoeld. Regelmatig laat hij zich testen op cho lesterol, bloedsuiker, bloedbezinking, en op diverse stoffen die op kanker kunnen wijzen. Maandelijks kijkt hij zijn ontlasting na op spoortjes bloed. Indien mogelijk volgt hij alle medische televisie-programma's en wat hij niet kan zien, neemt hij op video op. Zijn maaltijden zijn bereid naar de laatste inzichten op voedingsgebied. De laatste gezondheidsadviezen uit kranten en tijdschriften plakt hij op de spiegel in zijn badkamer, zodat hij de ze 's morgens onder het scheren kan doornemen. Hij rookt niet en drinkt geen thee, koffie of alcoholische drank en. Elke dag slikt hij vitamine B, C, D en E, consumeert zeewier, neemt een kom met zemelen tot zich en slikt een Cholesterol Zelftest: een subtiel karwei HAARLEM SASKIA STOELINGA Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking heeft een cholesterolgehalte dat boven de kritische grens 5 mmol/l zit. Het risico voor hart- en vaatziekten zou dan kunnen toenemen. Internist Smelt, werkzaam bij het Academisch Ziekenhuis Leiden, ligt daar niet wakker van. Hij zal ook niemand aanraden om de Cholesterol Zelftest in huis te halen. Niet alleen omdat eenmaal testen niet voldoende is om een juist cholesterolgehalte bepalen, maar ook omdat angst geen goede raadgever is. „Om gezond te leven hoef je niet je choles terol te weten." Dr. A. Smelt is daar duide lijk over. Volgens hem valt de zelftest niet onder de preventieve gezondheidszorg. „We moeten anders omgaan met de choles- terolbehandeling in Nederland. De cam pagnes kunnen zich beter richten op ande re leef- en eetgewoontes. Een hoog choles terolgehalte is geen ziekte, maar een risicof actor voor hart- en vaatziekten." Een bevolkingsonderzoek op cholesterol door middel van de zelftest keurt Smelt resoluut af. Wat zijn de consequenties als mensen het weten?," zo vraagt hij zich af. „Moeten we dan nog meer onderzoeken? Ik heb daar geen behoefte aan. En het is ook maar de vraag of het helpt. Als iedereen die boven de 5 zit naar de huisarts loopt, is de chaos niet te overzien." Even wat cijfers: bij de mannen tussen twintig en zestig jaar heeft 31,7% een cho lesterol onder de 5. Bij de vrouwen is dat 38%. De rest zit boven de kritische grens van 5. Van déze groep zit het overgrote deel tussen de 5 en 7 mmol/l. Voor deze mensen is geen therapie nodig. Smelt: „Ik zou ze een goed voedingspatroon aanraden. Na tuurlijk zijn er risicogroepen: mensen met hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, sui kerziekte of mensen die een erfelijk hoog cholestrolgehalte in de famlilie hebben. Daar moeten we alert op zijn. Maar die zit ten al in het circuit. Die worden al nageke ken op een te hoog cholesterol. Een vetarm dieet gecombineerd met cholesterolverla gende middelen heeft meestal een gunstig effect." Onzuiver Voor alle duidelijkheid: cholesterol is een lichaamseigen stof die van belang is bij de opbouw van het celmembraan en bij de vorming van geslachts- en bijnierschors- hormonen. vitamine D en galzuren. Het cholesterolgehalte in het bloed wordt ge deeltelijk bepaald door de hoeveelheid vet en cholesterol in de voeding. Het meren deel van het cholesterol in het bloed wordt in de lever vervaardigd, het overige wordt uit het voedsel opgenomen. Een eenmalige meting geeft overigens niet echt een zuiver beeld. Smelt:Als je het echt goed wil doen moet je tweemaal me ten maatregelen NjttujtL f nemen en kijken of het helpt. Daarnaast moet de rol van andere vet- deeltjes worden onderzocht, die nauw te maken hebben bij de vorming en transport van cho lesterol. Voor de grote groep patiën ten met een enigszins verhoogd choles- terolghalte een onzinnige zaak en absoluut niet kostenbesparend. Nogmaals, als men zijn verstand gebruikt, er een gezonde le venswijze op nahoudt is er niets aan de hand. Tenminste voor het cholesterol."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 9