'We moeten wakker worden'
Lamda spreekt jong publiek aan
Zangeres Dinah
Shore overleden
Cultuur Kunst
HECENAS
Acteur weg: uitstel produktie
GRIETJE en HANS
Poëzieprijs
op Leids
Literatuur
festival
'Phantom'-sterren
tekenen jaar bij
Potpourri De Haan in Wassenaarse galerie
Middeleeuwse kunst uit Nederland in Dijon
VRIJDAG 25 FEBRUAR11994
chef annemiek ruycrok, 071 -356472, piv -chef jan rijsoam, 071-356472
Jeugdkorps Concordia 20 jaar
leiden Het Jeugdkorps van de christelijke muziekvereniging
Concordia bestaat twintig jaar. Het zal van zich doen horen tij
dens het concert op 12 maart in de Stadsgehoorzaal. Daar zullen
de orkestleden onder meer nummers als 'Ob-la-di', 'Love and
Marriage' en het Pizzalied ten gehore brengen. Maar voordat het
zover is heeft het seniorenkorps van Concordia al werken van R.
Strauss, P. Lavender, E. Coats en J. Fugik-Rundel ten gehore ge
bracht. Informatie over het concert, dat om acht uur begint, bij
het clubgebouw aan de Langegracht, telefoon 071-219404.
Goekoop opent expositie Van der Nat
den haag/leiden Burgemeester C. Goekoop van Leiden heeft gis
teren in de Haagse Pulchri Studio een overzichtstentoonstelling
van de Leidse schilder Willem Hendrik van der Nat (1864-1929)
geopend. Deze 'vergeten' schilder krijgt ook aandacht in een
door de samensteller van de expositie, Willem L. Baars, geschre
ven monografie over Van der Nat: 'Een schilder van ras'. De ten
toonstelling in Pulchri duurt tot 20 maart. De studio is gevestigd
aan het Lange Voorhout 15 in Den Haag. Openingstijden: di t/m
vr 11-17 uur, za en zo 13-17 uur.
Nina Hagen trekt ten strijde tegen fannaceutische industrie
Nina Hagen is een beroepsrebel. Zestien jaar geleden
kwam ze in opstand tegen Oostduitse censuur en West-
duitse vrouwenonderdrukking. Ze predikte de punk en
doopte zich in dope. Toen kwam God in haar leven en
speelde ze met man en kind voor levende kerststal. En bij
alles wat ze deed loeide het Heilige Vuur van de Enige
Echte Waarheid.
Dinah Shore, die met haar pla
ten en shows een van de popu
lairste sterren werd in de oorlog
en op de vroege Amerikaanse
televisie, is gisteren overleden
in haar woning in Beverley
Hills. Zij werd 76 jaar.
De op 1 maart 1917 in Ten
nessee geboren Shore zong in
de jaren dertig voor de Ameri
kaanse radio en trad later op in
J$ verscheidene films zoals Thank
your lucky stars, Till the clouds
toll by, Up in arms en Belle of
the Yukon.
Op de televisie kreeg ze natio
nale bekendheid als woordvoer
ster van de autofabrikant Che
vrolet, waarna ze in de jaren
vijftig haar eigen Dinah Shore
Show kon maken. In de jaren
zeventig maakte ze Dinahs Pla-
los angeles dpa
ce, waarmee ze vijf Emmy-prij-
zen won en negen gouden pla
ten voor haar zingen.
Shore, die zich allereerst zag
als zangeres en daarna als actri
ce, zong samen met Frank Sina
tra en nam platen op met band
leider Xavier Cugat. Ze was tij
dens de Tweede Wereldoorlog
een van de populairste artiesten
en trad onder grote bijval op
voor Amerikaanse soldaten.
De afgelopen jaren was ze
vooral bekend om haar herhaal
delijke optredens in talkshows
en een langdurige relatie met
Burt Reynolds.
Dinah Shore was een ver
woed golfster, en de bekende
wedstrijd Dinah Shore Open
werd naar haar genoemd. Shore
was twee maal gehuwd en laat
twee kinderen na uit haar eerste
huwelijk.
amsterdam dirk willem rosie
Nu ligt 'Revolution Ballroom',
haar achtste cd, in de winkel en
de titel zegt het al: Hagen is
geen spat veranderd. Of toch:
de God van Rome heeft tegen
woordig afgedaan, in plaats van
met de Bijbel loopt Nina met
een beduimeld boekje over Ba-
baji in haar tas. Hagen goes In
dia. Ze maakte vorig jaar een
pelgrimstocht langs Indiase
ashrams en ontdekte de wortels
van alle religies.
„Ik kwam terug uit India als
een fanatieke gelovige, maar ei
genlijk ben ik dat mijn hele le
ven geweest. Omdat alles heilig
is, omdat wij heilige lucht ade-
Nina Hagen is terug aan het
front en ze verkondigt haar
boodschap met een goed gevoel
voor gekte. Op de nieuwe cd
trekt ze als vanouds ten strijde
tegen drugs, nucleaire straling,
IRA, RAF, Helmut Kohl en het
hele paranoïde circus dat op te
levisie aan haar voorbijtrekt.
Maar de voornaamste slechterik
van dit moment is toch wel de
farmaceutische industrie. Lo
gisch dat de homeopathie de rol
speelt van 'good guy' in het the
ater van Nina Hagens leven. We
moeten ons heil vooral zoeken
in de pit van de grapefruit. Aids
schijnt er van over te gaan.
Frau Hagen organiseert haar
ballroom-revolutie vanuit een
suite in het Amsterdamse Ame
rican hotel. We bevinden ons
niet ver van het kraakpand aan
de Prinsengracht, waar Nina
Hagen 15 jaar geleden onder
dook in de hoofdstedelijke
punkscene. Het was de tijd dat
Nina optrad met Herman Brood
en kennis kreeg aan gitarist Fer-
di Karnemelk.
Nina Hagen gelooft in de
reïncarnatie van mens en God.
„God is al 84.000 keer terugge
komen. Als Boeddha, als Chris
tus, als Rama. In alle religies
treedt hij op als leraar. Babaji
was ook zo'n verschijning. Hij
zei over zichzelf: ik ben niets, ik
ben niemand, ik ben slechts je
spiegel zodat je ziet wie je bent.
Hij zei: volg het geloof van je
hart. Zelfs als je niet in God ge
looft, probeer dan toch een
goed mens te zijn, want dat is
de basis van religie."
Schietgebed
Met die boodschap dook Nina
Hagen de studio in; 'Revolution
Ballroom' is het resultaat. Er
klinken wel wat sitars en tabla's,
het Indiase schietgebed 'Om
namah shivaya' (Gods wil ge
schiede) keert in bijna elk num
mer terug en de slotsong is zelfs
regelrecht ontleend aan de In
diase kirtan, maar producer Phil
Manzanera (ex-Roxy Music) en
mede-componist Dave Stewart
(ex-Eurythmics) hebben er hun
steentje toe bijgedragen dat 'Re
volution Ballroom' 'gewoon'
een lekkere cd is geworden, vol
songs die blijven hangen. Met
niets meer dan entertainment
wil Nina Hagen niets minder
dan een revolutie ontketenen.
Ze viert de terugkeer van de
goeie ouwe protestsong. „Na
India wilde ik mijn mond open
trekken. Al die liefdesliedjes, ze
zijn wel inspirerend, maar wat
schiet je er mee op?"
In mei gaat Nina Hagen met
band op toemee, ze is onder
meer in Paradiso te zien. „De
mensen bezoeken mij dan in
mijn 'Revolution Ballroom'.
Mijn leven gaat over het beter
maken van het leven. Alleen
luisteren naar mijn muziek is
niet genoeg. Ik heb een boek
geschreven waarin alles staat.
Tijdens concerten vertel ik de
mensen over giftige en natuur
lijke antibiotica, maar ook over
het overleven in de wildernis.
Want dat zullen we snel moeten
leren."
„Daar kwam ik achter in Los
Angeles. Ik zat midden in de
aardschok maar ik had heel veel
geluk. Daar heb ik geleerd dat
het noodzakelijk is om aan wa
ter en voedsel te komen. Dat je
vuur moet kunnen maken zon
der aansteker. Dat je tussen de
wilde dieren moet kunnen le
ven. Ik geloof in de profetieën
over het einde van de wereld.
De indianen hebben er één over
de gaten in de ozonlaag. Maar
ik geloof er alleen in als een
aansporing. We móeten wakker
worden en ons gedrag verande-
theater
recensie wunand zeilstra
The Winter's Tale' van William Shake
speare door de Shakespeare Company
,n Lamda. Gezien: 24/2, schouwburg
Leiden. Aldaar nog te zien: vanavond
Eén krachtproef doorstaat de
voorstelling van Lamda, The
London Academy of Music and
Dramatic Art, glansrijk: de zaal
vol scholieren luistert aandach
tig. Kennelijk beschikt deze En
gelstalige produktie van The
Winter's Tale over voldoende
aantrekkingskracht.
Opmerkelijk is dat zeker,
want vóór de pauze is het stuk
in deze interpretatie behoorlijk
taai. Een hele reeks verwikkelin
gen komt op gang, wanneer bij
koning Leontes volkomen on
beredeneerd het idee postvat
dat zijn vrouw een verhouding
heeft met zijn goede vriend
Polixenes. Leontes blaast hoog
van de toren, en het spelniveau
van de acteurs is navenant. De
Shakespeariaanse verzen wor
den op nogal bombastische
toon uitgedragen. Door jaloezie
gedreven woede en heilige ver
ontwaardiging worden hier
breed uitgemeten.
'Kijk ons eens mooi Shake-
)g speare voordragen' lijkt aanvan
kelijk de teneur van deze educa-
:Sl tief keurig verantwoorde voor
stelling. Een enkele keer komt
e er wat actie in de enscenering,
h wat helaas nogal eens slordig is
uitgewerkt. Is dit het soort
schooltoneel dat het toekomsti
ge schouwburgpubliek voor
theater enthousiast dient te ma-
Het tweede deel is beter. De
aanloop tot het happy end geeft
jn blijkbaar meer aanleiding tot
Kunst midden
in het
centrum.
G-A-L—E-R-l-E
Objektcn. grafiek, beelden, schilderijen
Middelstegracht 89 Tel. 12 78 09
Lamda speelt 'The Winter's Tale': een keurige, maar taaie voorstelling.
een wat lossere speelstijl. De
zwaar aangezette emoties wij
ken hier in elk geval voor luchti
ger zaken. Bovendien gebeurt er
het een en ander op het podi
um, waardoor het stuk als
schouwspel ook meer te bieden
heeft.
Binnen Lamda zijn er twee
gezelschappen die op hun beurt
weer in twee 'casts' zijn onder
verdeeld. De groep van gister
avond was waarschijnlijk nog
niet optimaal ingespeeld, want
met name in de changementen
ging er wel eens wat mis. Ook al
is het decor uiterst functioneel
opgezet, de handeling wordt
iets te vaak en te lang hiervoor
onderbroken. Niettemin oogst
ten de jonge spelers bij het
overwegend jeugdige publiek
ondanks de nodige minpunten
ruimschoots waardering. Eerst
aandachtig luisteren, dan een
flink applaus: Lamda heeft het
bij de doelgroep dus niet slecht
gedaan.
eindhoven anp
Het Zuidelijk Toneel in Eindhoven heeft de produktie 'Een druppel
dichtersbloed' van Eugene O'Neill voor onbepaalde tijd uitgesteld.
Een woordvoerder van het gezelschap heeft dit meegedeeld. De be
oogde hoofdrolspeler Victor Löw heeft kort na de aanvang van de
repetities besloten niet langer mee te werken.
Het Zuidelijk Toneel wil niets zeggen over de reden waarom hij
die beslissing heeft genomen. Het is niet gelukt om een vervanger
te vinden. Het stuk werd geregisseerd door Ivo van Hove. Het zou
medio volgende maand in première gaan en vervolgens tenminste
veertig keer worden gespeeld in Nederland en België.
Kleurrijkeen levendige
familievoorstelling
(v.a. 5 jaar)
door Opera SKON
naar het meesterwerk van
operacomponist Engelbert
Humperdinck
'Een belevenis' (De Volkskrant)
donderdag 3 maart, 19.00 uur
LEIDSE SCHOUWBURG
tel.071-131943
Nina Hagen: „Mijn leven gaat over het beter maken van het leven.'
Er komt een eenmalige
Leidse poëzieprijs van 1.000
gulden. Deze wordt uitge
reikt tijdens het dichterspo-
dium in Sociëteit De Burcht
op 20 maart. De organisatie
van het Leids Literatuurfes
tival heeft in het kader van
het thema van de Boeken
week (16-26 maart), 'Poëzie
Centraal', besloten tot in
stelling van deze prijs.
Deelname aan de poëzie
wedstrijd is mogelijk door
twee gedichten te sturen
naar de Openbare Biblio
theek Leiden, Nieuwstraat
1. 31 2 KB I riilcn. mulei
vermelding van Dichterspo-
dium. De inzendingen
moeten vóór 9 maart bin
nen ziin. Een deskundige
jury zal de gedichten beoor
delen en de genomineerden
uitnodigen voor het dich-
terspodium.
Behalve naar de Poëzie
prijs kunnen deelnemers
ook meedingen naar twee
publieksprijzen van 250 en
100 gulden.
Het dichterspodium op
20 maart wordt muzikaal
omlijst door Het Zingend
Hart. Dit koor onder leiding
van Ellen Looyenstein
brengt een literair program
ma met onder meer teksten
van Heine, Pessoa en Ja
panse haiku's en waka's.
Schubert te gast
in Mozartweek
Tijdens de achtste Mozartweek
die dit jaar van 14 mei tot en
met 22 mei in Zeist wordt ge
houden, is Franz Schubert gast-
componist. Met die keuze
wordt voor het eerst afgeweken
van de stelregel dat uitsluitend
componisten aan de orde ko
men die tijdens Mozarts leven
actief waren. Schubert werd zes
jaar na de dood van Mozart ge
boren.
Als er al een componist is die
doorgegaan lijkt te zijn met het
werk van Mozart, is dat Schu
bert, zo verantwoordt de Stich
ting Nederlandse Mozartweek
Zeist de keuze. Dat is volgens
hen te horen bij alle dertien
concerten die tijdens de week
worden gegeven. Elk program
ma bevat werk van beide com
ponisten.
scheveningen
Henk Poort. Joke de Kruijf en
Peter de Smet hebben hun
contracten voor 'The Phantom
of the Opera' verlengd. Ook
het merendeel van de overige
spelers en muzikanten blijft in
het tweede jaar aan deze thea-
terproduktie, de duurste aller
tijden in de Nederlandse ge
schiedenis, verbonden.
Alle spelers kregen vorig jaar
een jaarcontract aangeboden.
Afhankelijk van het succes zou
worden bekeken of die con- Andrew Uoyd Webber die
tracten verlengd zouden wor- overal op de wereld records
den met een half jaar of een breekt, ging in augustus 1993
jaar. Dc Nederlandse versie in première in het totaal ver-
van 'The Phantom of the Ope- nieuwde Circustheater in
ra', een musical van de Brit Scheveningen.
Tot nu toe zijn er ruim
550.000 toegangskaarten ver
kocht. Bij vrijwel alle voorstel
lingen is het Circustheater voor
honderd procent bezet. Als er
600.000 toegangskaarten zijn
verkocht wordt 'The Phantom'
voor producent Joop van den
Ende pas echt interessant.
Vanaf dat moment gaat de
voorstelling winst opleveren.
De kaartverkoop is momenteel
opengesteld tot en met augus
tus dit jaar.
beeldende kunst
FOTO JOHN HAYNES
Kindertekeningen als inspiratiebron. Een
ruwe penseelvoering en een levendig kleur
gebruik. Dat heeft het werk gemeen van
schilders, zoals Appel en Corneille, uit de
periode dat ze waren aangesloten bij de Co
bra-groep, een internationale schilders- en
schrijversbeweging die maar kort heeft be
staan, van 1948 tot het einde van 1951.
Voor Nederland betekende Cobra het be
gin van een heel nieuwe periode in de
kunst, waarvan de invloed in het werk van
veel, misschien wel teveel jongere kunste
naars te bespeuren is. Tot vervelens toe
word je in de meeste galerieën geconfron
teerd met Cobra-navolgers.
Blijkbaar houdt de gemiddelde bezoeker
ervan. Misschien is een reuzeformaat kin
dertekening boven de bank, voor het door
snee galeriepubliek wel hetzelfde als wat de
gans nog niet zolang geleden was voor de
kopers in de Blokkcrfïlialen. Men wil er
blijkbaar bij horen.
Om kwaliteit lijkt het minder te gaan. Wat
dat betreft sluit ik mij aan bij D. Kraaijpoel,
auteur van het nog steeds verfrissende
boekje 'De nieuwe salon' dat in '89 is ver
schenen; het lijkt of iedereen die niet zo
goed kan tekenen zich maar in de halffigu
ratie stort.
Of dat laatste ook hel geval is met Jurjen
de Haan zou ik niet durven beweren, nadat
ik zijn werk een keer heb gezien in Galerie
27. Wel dat hij de al zo vaak vertoonde pot
pourri van geabstraheerde armen, benen,
hoofden en alledaagse voorwerpen als lam
pen, voertuigen etc. op doek en papier heeft
gezet. Alles op dc welbekende directe wijze
van Cobra, of anderszins verwante abstract
expressionistische stijl en uiteraard in vro
lijke kleuren. Een kind kan de was doen en
er is al veel van verkocht in Wassenaar,
maar aan mij is het niet besteed.
Manuscripten, vroege boek
drukkunst, kazuifels en beeld
houwkunst uit de collectie van
het Rijksmuseum Catha-
rijneconvent in Utrecht zijn tot
25 april te zien in het Franse
Dijon. De tentoonstelling is eer
der te zien geweest in het Ne
derlands Instituut in Parijs, dat
zich erop toelegt in Frankrijk
bekendheid te geven aan de Ne
derlandse cultuur en literatuur.
De tentoonstelling in het Mu
seum voor Schone Kunsten in
Dijon is daarop een logisch ver
volg. Deze stad is immers de
hoofdstad van Bourgondië, en
de hertogen van Bourgondië
maakten vanaf 1433 de dienst
uit in de Lage Landen. David en
Filips van Bourgondië waren
van 1456 tot 1496 en van 1517
tot 1524 bisschop van Utrecht
in voorspoedige handelstijden.
In die periode deed zich een
enorme culturele opbloei voor.
Het was het begin van de Re
naissance in de Nederlanden.
De in de kantlijn versierde
manuscripten uit het eind van
de 15e eeuw zijn van religieuze
aard of getijdenboeken, en ge
tuigen van de invloed van Geert
Groote (1340-1384) van de
Broeders des Gemenen Levens.
Groote was een voorvader van
de Reformatie die evenwel niet
brak met Rome.
Er is ook drukwerk te zien uit
de 15e eeuw, met de hand ver
sierd in als typisch Hollands
aangemerkte stijl. Er is een Bij
bel te zien uit de Sint-Bavokerk
in Haarlem en een serie getij
denboeken uit Utrecht en Haar
lem.
Van de kledij uit die periode
zijn eigenlijk alleen de fluwelen
kazuifels met goudborduursel
overgebleven. De adel en de
vooraanstaande burgers droe
gen soortgelijke capes om hun
maatschappelijk aanzien te on
derstrepen. Van de meeste ka
zuifels valt onmogelijk vast te
stellen uit welk jaar ze dateren.
Vast staat, dat het gilde van de
Heilige Lucas het monopolie
had van de vervaardiging en dat
er strikte regels bestonden ten
aanzien van kwaliteit en voor de
concurrentie.
Het Catharijneconvent in
Utrecht bezit één van de be
langrijkste collecties in de we
reld. Een pronkstuk is een koor
mantel van David van Bourgon
dië in rood fluweel, goudgerand
en met een granaatappelmotief.
Als gevolg van de Beelden
storm in 1566 is maar weinig
bewaard gebleven van de beeld
houwkunst van de tijd ervoor.
Het merendeel was immers ge
inspireerd op bijbelse beschrij
vingen van het leven van Chris
tus en dat van de heiligen, op
wie de protestanten het gemunt
hadden. Bovendien waren de
afbeeldingen vaak gehouwen in
muren of zuilen. Alleen kleine
re, losse, veelal houten beelden
of beeldgroepen zijn bewaard
gebleven.
Het merendeel etvan was ge
verfd of verguld, maar daarvan
zijn er nog minder overgeble
ven: de verzamelaars uit latere
tijden hadden duidelijk een
voorkeur voor onbeschilderd
hout. De kleuren zijn dan ook
grotendeels verdwenen door de
tand des tijds of opzettelijk ver
wijderd.
