Jeltsin blijft tegen
uitbreiding NAVO
Buitenland
op Zuid-Jemen zoekt
eun en hulp bij buren
China sluit
deur overleg
Hong Kong
Weeskinderen Sarajevo door alles en iedereen verlaten
Verwoestende modderstroom
Aideecl optimistisch over vrede in Somalië
Westen voelt weinig
voor top over Bosnië
PNDERDAG 24 FEBRUAR11994
Den Haag: Niet met trein naar Luxor
I^n haag i Iet Oevrlegplatform reisadviezen, waarin onder an-
jére de ANWVB, ANVR, de reisbureau en verzekeraars zijn ver-
jigenwoordigd, heeft het reisadvies voor Egypte bijgesteld. Toe-
ekten wordt afgeraden het traject tussen Cairo en I.uxor per bus,
ijLto of trein af te leggen. Zo kan de Nijldelta tussen Minya en
Jena geheel worden vermeden. Directe aanleiding voor het
rïeuwe reisadvies is een aanval, gisteren, op een trein door isla
mitische fundamentalisten. Vijf buitenlandse toeristen raakten
«{faarbij gewond.
t[
iupervangst cocaïne voor kust Canada
^iirTAWAVoor de Atlantische kust heeft de Canadese politie gis-
fren een grote drugsvangst gedaan. Aan boord van een vissers
bot werd vijf ton cocaïne uit Zuid-Amerika ontdekt met een ge-
,l|hatte marktwaarde van bijna 3 miljard gulden. De drugs wa-
op zee van een containerschip overgeladen.
ïtstel aantreden regering Rwanda
cali I let aantreden van de nieuwe regering in het Centralafri-
>anse Rwanda, waarin rebellen van het Patriottische Front
■~*PR) zullen deelnemen, is gisteren uitgesteld. De beëdiging
prd door diverse partijen geboycot in verband met de opge-
•flide strijd tussen Hutu's en Tutsi's. De nieuwe regering moet
lft land leiden tot in 1996 vrije en algemene verkiezingen wor-
fcn gehouden.
Ie
£fN vragen hulp voor Kenya
'foÈVEDe Verenigde Naties hebben gisteren een dringende
%oep gedaan voor noodhulp aan Kenya. Als gevolg van twee
%r uitzonderlijke droogte en de toestroom van Somalische
n iichtelingen kampt het land met ernstige voedseltekorten. De
korten dreigen uit te monden in een hongersnood.
m|
k
ïliljarden voor slachtoffers Marcos
zaj
e fNOLULUUit het nalatenschap van de overleden Filipijnse
lcjjesident Ferdinand Marcos moet een schadevergoeding van
iejna 2,3 miljard gulden worden uitgekeerd aan dissidenten die
ider zijn bewind hebben geleden. Dit heeft een federale jury in
bnolulu gisteren bepaald. Het proces was aangespannen op
frzoek van meer dan 10.000 slachtoffers van de Marcos-dicta-
ur. Marcos is in 1989 op Hawaii overleden.
Rechts in Italië op winst
ftiE» Italiaans rechts is in opmars. Een opinie-onderzoek door
t instituut CIRM onder 20.000 kiezers voor La Repubblica
orspelt dat de coalitie van Forza Italia (Hup Italië) en haar
mdgenoten tussen de 310 en 340 zetels zal winnen. Het parie
ent telt 630 zetels. De linkse Progressieve Alliantie zou slechts
ikomen op 200 240 zetels.
eel doden bij mijnongelukken China
jng» in China zijn het afgelopen jaar 5.036 doden gevallen bij
jnongelukken. Dat is minder dan in voorgaande jaren maar
g veel te veel naar de zin van de overheid, die ernstige kritiek
lent op nalatige mijnwerkgevers. Het gaat meestal om 'kleine'
gelukken, waarbij één of twee mijnwerkers zijn betrokken.
A'gatief reisadvies voor Jemen
i haag Nederlanders kunnen voorlopig maar beter niet naar
1 aen reizen. Dit adviseert het Overlegplatform reisadviezen op
baden van het ministerie van buitenlandse zaken. De moge-
>p pcid dat toeristen betrokken raken bij incidenten, al dan niet
ét geweld, is volgens het platform zodanig toegenomen dat
l beter is om voorlopig af te zien van reizen naar dit land.
EN» CHARLES RICHARDS
IDEPENDENT
0 I
lts enkele dagen nadat de
q its van Noord- en Zuid-Je-
0 een in de Jordaanse hoofd
ei Amman een verzoenings-
0 feenkomst, hebben de zui-
q ke leiders het initiatief ge-
q en tot een eigen buiten-
n s beleid. Dat zal nog meer
i0a leggen op de gespannen
0 ies binnen de in 1990 tot
i gekomen federatie.
tidag zijn er al schermutse-
i0 n geweest tussen noordelij-
0 1 zuidelijke troepen. Het le-
'0 an beide landsdelen is nog
geïntegreerd.
jq dens de Golfcrisis was Je-
50 een van de weinige Arabi-
)0b landen die de coalitie on-
10 leiding van Amerika en
5-Arabië tegen Irak niet
jq Iden. Dat wekte de woede
50 de Saudi's, eri met name
30 de minister van defensie,
00 i Sultan, die verantwoorde-
J voor Jemenitische zaken,
iet pro-Iraakse beleid was
(ten door Ali Abdullah Sa
le president van Jemen en
lien president van Noord-
.EN";
President reageert niet op amnestiebesluit Doema
De Russische president Jeltsin heeft vanmorgen in een
toespraak tot de gezamenlijke vergadering van de beide
kamers van het nieuwe parlement, de Federale Assem
blee, tegen uitbreiding van de NAVO gewaarschuwd.
.Vergroting van de NAVO op kosten van andere landen is
een bedreiging voor de nieuwe wereldorde", aldus Jelt-
moskou hans geleunse
correspondent
De toespraak tot het parlement
moet een jaarlijkse traditie wor
den, een soort Russische troon
rede. Jeltsin benadrukte dat
Rusland nu een eigen plaats in
de wereldpolitiek heeft verkre
gen en niet door het Westen
moet worden geïsoleerd. Hij
verwees daarbij naar het Bos-
nië-initiatief. Volgens hem is
het Ruslands recht om ferm en
desnoods hard op te treden als
nationale belangen in het ge
ding zijn. Eén ervan is de be
scherming van de belangen van
de 25 miljoen Russen die in de
republieken van de voormalige
Sovjetunie wonen. Volgens Jelt
sin is er bewijs dat Russische
minderheden worden gediscri
mineerd.
De Russische president zei.
dat na twee jaar hervormingen
nu duidelijk is dat de staat meer
regulerend moet optreden in de
economie. ,,We kunnen niet te
rug naar de vroegere comman
do-economie. maar een volle
dig onafhankelijke vrije markt is
evenmin mogelijk", aldus Jelt
sin.
Jeltsin hield het parlement
herhaaldelijk voor dat samen
werking de enige kans is om
Rusland uit het slop te halen.
Hij sprak met geen woord over
de amnestie die de Staats-
doema, het Lagerhuis, gisteren
verleende aan gerenommeerde
Jeltsin-vijanden als Chasboela-
tov en Roetskoi. Hij stelde
slechts vast dat 'een deel van de
oppositie nog steeds de con-
frontatiekoers uit het verleden'
wil volgen. Jeltsins woordvoer
der Kostikov beschuldigde het
parlement gisteren nog van 'ge
vaarlijk politiek spel'.
Medestanders van Jeltsin rea
geerden gisteren geschokt op
het besluit van de Doema. Er is
ook amnestie verleend aan de
aanstichters van de mislukte
communistische couppoging in
augustus 1991 en de leiders van
de demonstratie tegen de rege
ring, waarbij op 1 mei vorig jaar
een dode en meer dan 500 ge
wonden vielen. Het besluit werd
met 253 tegen 67 stemmen aan
genomen.
PEKING-HONG KONG Rtr
Peking wil niet meer onderhan
delen met de Britse kroonkolo
nie Hong Kong. dat in 1997 in
Chinese handen komt. „De
deur voor het Hong Kong-over-
leg is volledig geslotenzo
meldt het officiële Chinese
persbureau Xinhua vandaag.
Het besluit volgt op nieuwe
wetgeving in Hong Kong die de
weg vrijmaakt voor vergaande
democratische hervormingen.
China is daar fel op tegen.
De wetgevende raad van
Hong Kong stemde gisteren in
met de wet op politieke hervor
mingen van de Britse gouver
neur Patten. Volgens bronnen
in Hong Kong kondigt Patten
binnenkort nog meer hervor
mingen aan. De wet op politie
ke hervormingen wordt op 9
maart aan de wetgevende raad
van Hong Kong voorgelegd.
China heeft zich altijd verzet
tegen Pattens hervormingsplan
nen sinds hij deze in oktober
1992 voor het eerst bekend
maakte.
sarajevo cees van der laan
„Heb je bewaking bij je auto", vraagt hulpverle
ner Erik Stiftar van het weeshuis in Sarajevo.
„Want voordat je het weet, hebben onze kinde
ren de accu gestolen." We betreden het desolate
gebouw. Een vijftal kinderen springt op me af en
razendsnelle vingers tasten vlug alle zakken van
mijn jas af. Dat zullen ze bijna twee uur lang
proberen. Zonder resultaat, want ik was gewaar
schuwd.
De 12-jarige Suad Samardzic, twee verschillende
schoenen aan en een sigaret in de mondhoek,
zit al zes jaar in het tehuis, maar de burgeroorlog
heeft zijn leven dramatisch veranderd. „Bijna
niemand zorgt voor ons, dus doen wij het zelf.
Bijna elke dag ga ik stelen om aan geld te ko
men. Als ik voedsel steel, ruil ik dat voor sigaret
ten. Soms pik ik iemands portemonnee. Het
liefst van buitenlanders, want die hebben ten
minste nog geld. Hulpverlener Stiftar kijkt hul
peloos toe. „Wij hebben geen enkele greep meer
op deze kinderen. Eigenlijk zouden ze naar een
jeugdgevangenis moeten, maar die hebben we
niet."
Het weeshuis van Sarajevo was ooit een keurig
en goed uitgerust verblijf voor wezen en kinde
ren wier ouders niet langer voor hen konden of
mochten zorgen. Ze kregen speciaal onderwijs,
medisch-psychische begeleidingen uiteraard
eten en drinken. Kinderen die het slechte pad op
gingen, werden doorverwezen naar jeugdinrich
tingen. De burgeroorlog maakte daar een einde
aan. De voormalige jeugdinrichting ligt nu aan
de Servische kant van de frontlinie.
De kinderen verblijven in het tehuis onder er
barmelijke omstandigheden. Een kamer waar
ooit een granaat ontplofte, wordt nu gebruikt als
toilet. Overal ligt ontlastingen plassen urine. Bij
na al het houtwerk is verdwenen. De kinderen
sloopten het voor brandhout.
In een kleine en donkere kamer wonen acht kin
deren. De bedden staan dicht op elkaar, de ra
men zijn afgeplakt. De 16-jarige Suleman Panja
staat in het midden van de kamer brandhout te
hakken. De parketvloer is inmiddels opgestookt.
In het midden van de kamer staat een televisie.
In alle kamers, tot de kleinste toe. vind je een TV.
„Die hebben we allemaal gestolengeven de
kinderen na enig aandringen toe. De elektriciteit
hebben ze zelf aangelegd.
Erik Stiftar neemt ons mee naar de kinderkamer.
Een stuk of vijf baby's en enkele peuters liggen
hier te slapen Het is de beste kamer van het te
huis. De kinderen worden verzorgd en krijgen
eten. De oudere kinderen krijgen mondjesmaat
voedsel en worden verder aan hun lot overgela
ten. Volgens Stiftar hebben tientallen kinderen
dringend psychische begeleiding nodig wegens
nare jeugdervaringen en de oorlog. Voorlopig
blijft dat echter een vrome wens.
In het gebouw verblijven twee groepen. Er zijn
45 kinderen van nul tot achttien jaar en 35 men
sen in de leeftijd van achttien tot 35 jaar die niet
onder de verantwoordelijkheid van het tehuis
vallen.
Stiftar: „Deze laatste groep veroorzaakt de mees
te problemen. We hebben onze voorraadschuur
zelfs moeten dichtmetselen, omdat zij er elke
dag inbraken. Het zijn echte criminelen die ei
genlijk hier niet thuishoren. Maar er is geen an
dere plek voor ze. Niemand bekommert zich om
hen. liet enige wat we kunnen doen, is ze naar
het leger sturen."
In 1992 slaagde het tehuis er in enkele tientallen
kinderen het land uit te krijgen, onder meer naar
Italië en Duitsland. Tijdens één van die konvooi
en werden twee kinderen gedood door een
sluipschutter. Voor de huidige kinderen is de
hoop dat ze naar het buitenland kunnen worden
geëvacueerd minimaal, zegt Stiftar „Niemand
wil deze kleine criminelen hebben. Ik vermoed
dat de kinderen die werden geëvacueerd, zijn
geselecteerd op het feit of ze al dan niet hebben
gestolen", zegt Stiftar.
is de Jemenitische vice-
president, Ali Salem Al-Baidh
(tot de hereniging president van
Zuid-Jemen) naar Saudi-Arabië
en Oman gereisd in een poging
de relaties met zijn buren te
verbeteren. Salem Saleh
Muhammad, lid van de vijf man
sterke Jemenitische presidentië
le raad en van de Socialistische
Partij van Al-Baidh, heeft dins
dag Koeweit bezocht. Vandaar-
uit is hij naar de Verenigde Ara
bische Emiraten vertrokken.
Hij zei tegen een plaatselijk
persbureau dat de onderteke
ning van het akkoord slechts
het begin was van de weg naar
een einde van de crisis die de
eenheid van Jemen bedreigt.
Ten tijde van de hereniging
dachten de meeste Jemeniti
sche politici, zowel uit het noor
den als het zuiden, dat ze beter
af zouden zijn na de eenwor
ding. Maar door het onzalige
pro-Irakbeleid is Jemen de
schenkingen van Arabische lan
den. waarvan het arme en rela
tief dichtbevolkte land afhanke
lijk was. kwijtgeraakt. Het is niet
waarschijnlijk dat de afzonder
lijke missie van de twee zuider
lingen leidt tot een hervatting
van de geldstroom.
Virginia» In het Zuidafrikaanse mijnstadje Virginia (Oranje
Vrijstaat) zijn gisteren zeker twaalf mensen omgekomen
toen de dam rond een bassin met modder uit een van de
goudmijnen bezweek. Meer dan 80 mensen worden nog
vermist. De dam bezweek als gevolg van zware regenval.
De modderstroom verwoestte over een gebied van meer
dan twee kilometer lengte alles wat het op zijn weg tegen
kwam. Meer dan honderd huizen verdwenen onder het
grijze slijk. Reddingswerkers hebben de hele nacht doorge
werkt op zoek naar mogelijke overlevenden, maar nog
steeds zijn hele gezinnen spoorloos. De mijndirectie heeft
600.000 gulden beschikbaar gesteld voor hulp aan de
slachtoffers. toto riujir ga ry b(rnarc
°nge_
ACHTERGROND
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT CORRESPONDENT AFRIKA
DEN HAAG NPA
as een heel andere generaal Mohamed Farah
d die gisteren in één van de duurste hotels in de
janse hoofdstad Nairobi optimistische geluiden liet
j Qp. dan de Aideed die eind vorig jaar in de hoofdstad
Hdishu met de vuist op tafel sloeg om de Verenigde
fisseii en Amerikanen te verketteren.
875ken in een donkerblauw pak en spierwit overhemd
H^Jhij in gebrekkig Engels de pers te woord. „De
380 veranderen", gaf Aideed als simpele reden voor
7"^opmerkelijke metamorfose. „De situatie is nu
<9.55{er dan drie maanden geleden. De Veiligheidsraad
2.73gen andere houding aangenomen ten opzichte van
;°1 besloten de Somahërs te erkennen en hen hun
c 67iverk te laten doen."
2.oo,r''jk kon de Somalische leider het ook nu niet
2.62T1 de VN en VS een veeg uit de pan te geven. De
0.60 kaan se troepen (Unosom) hebben volgens hem
^9.0 er bijgedragen tot vrede in het land, de strijdende
[5 g3n nimmer uit elkaar gehouden en eigenlijk
i'oiBal niets zinnigs gedaan in Somalië. „Wij zijn
1sm uiterst verbaasd over de hysterie in de pers over
0075rtrek van de Amerikaanse troepen, als zou dat een
wp van geweld tussen Somalische facties tot gevolg
Vrede in Somalië is dichterbij dan ooit, dankzij het
toegenomen onderlinge vertrouwen en betere gevoe
lens tussen alle Somalische partijen. Het vertrek van
de Amerikaanse troepen zal daar geen negatief effect
op hebben, zoals iedereen vreest. Integendeel het zal
vrede en een politiek akkoord alleen maar dichterbij
brengen.
hebben."
Hulpinstanties in het land melden nu al. niim een
maand voor het definitieve vertrek van de VS, een
dramatische toename van het aantal overvallen,
aanslagen en schermutselingen tussen clans. Na drie
maanden in Kenya heeft Aideed echter een heel andere
kijk op zijn land. „De veiligheidssituatie in Somalië is nu
beter dan ooit." Om te herrijzen dat het Amerikaanse
vertrek de vrede dichterbij brengt, wijst de krijgsheer op
de vrede en harmonie die heersen in het eens zo
gewelddadige plaatsje Galkayo. Vrede, waaraan geen
Amerikaanse militair te pas is gekomen, aldus Aideed.
Dat Somaliërs wel degelijk op eigen houtje over vrede
kunnen praten, heeft hij de afgelopen maanden ook
willen bewijzen door in Nairobi een stoei van leiders van
Somalische partijen en hun aanhangers te ontmoeten.
Deze periode van consultaties is zeer positief verlopen
en bijna voorbij, zei Aideed.
Hoe positief die vredesbesprekingen werkelijk zijn
geweest, zal de komende tijd moeten blijken. Het is
namelijk nog maar de vraag of de groep van twaalf
facties die zich steeds tegen Aideed heeft gekeerd, bereid
is zich nu achter hem te scharen om met hem aan een
overgangsregering te gaan werken.
Op de vraag of hij ook bereid is met zijn aartsrivaal
generaal Morgan te gaan praten, reageert hij minder
enthousiast. „Als het moet", luidt zijn antwoord. Toch is
vrede met Morgan ook van cruciaal belang voor vrede in
Somalië. Diens troepen hebben namelijk nog steeds de
zuidelijke havenstad Kismayo in handen en de stad
vormt keer op keer het middelpunt van hernieuwde
strijd tussen Morgans en Aideeds aanhangers.
Tot slot gaf Aideed de Amerikaanse troepenmacht de
verzekering dat hij hen geen strobreed in de weg zal
leggen, 'mits ze zich maar steeds aan hun taak, het
beschermen van voedselkonvooien houden. Doen ze dat
niet, dan komen ze onherroepelijk in de problemen'.
Het Westen heeft lauw gerea
geerd op het voorstel van presi
dent Jeltsin om een eendaagse
top te beleggen om te proberen
op één lijn te komen over Bos
nië. Daaraan zou moeten wor
den deelgenomen door de VS,
Groot-Brittannië, Frankrijk,
Duitsland en Rusland. Volgens
de Duitse minister Kinkel (bui
tenlandse zaken) moet zon
conferentie van regeringsleiders
eerst goed worden voorbereid.
De lidstaten van de NAVO be
twijfelen of het dreigen met
luchtacties, waarmee ze een
eind wisten te maken aan de
beschieting van Sarajevo, voor
herhaling vatbaar is om vrede in
andere delen van Bosnië tot
stand te brengen. Voor een va
ker hanteren van het „scenario-
Sarajevo" zou eun forse uitbrei
ding van het aantal militairen
op de grond nodig zijn. Tot die
conclusie kwamen de zestien
NAVO-ambassadeurs gisteren
in Brussel.
De Kroaten en Bosnische
moslims zijn gisteren in Zagreb
een bestand overeen gekomen.
Het staakt-het-vuren moet mor
gen om 12 uur 's middags in
gaan. Alle wapens die een kali
ber van 12,7 mm of meer heb
ben. moeten aan de VN worden
overhandigd of worden terugge
trokken tot op 20 kin van het
front in Midden-Bosnië
NAVO-vliegtuigen, waaronder
Nederlandse F-16's, hebben gis
teren zeer laag gevlogen boven
een brug in het Westbosnische
Nova Gradiska. De bedoeling
was met het enorme lawaai de
Servische belegeraars van de
brug op andere gedachten te
brengen.
Aborigine keert
110 jaar na dood
weer naar huis
palm island ap
Het lichaam van de aborigine
Tam bo, die in 1883 uit Austra
lië werd ontvoerd en een jaar
later in de Verenigde Staten
overleed, is gisteren aan diens
nabestaanden teruggegeven.
Zo'n tweeduizend aborigines
hadden zich verzameld bij de
pier van Palm Island om de
boot uit Townsville, in de pro
vincie Queensland, op te wach
ten die de kist met bet lichaam
van Tambo bij hen bracht.
Tambo, een lid van de Man-
bara-Bwgclman stam, werd in
1883 met acht andere aborigi
nes ontvoerd. Hij werd ge
dwongen als Tambo-Tambo,
de woeste boemerangwerper'
op te treden in een rariteiten
circus van Rarnuin and Flailcy
dat door Europa en de Vere
nigde Staten toerde. Tambo
overleed op 23 ftbniirl 1964 in
Cleveland, Ohio, waar zijn ge
mummificeerde lichaam vorig
jaar in de kelder van een mor
tuarium werd gevonden.
'Koeweit moet
mensenrechten
respecteren'
amsterdam anp
Amnesty International heeft de
regering van Koeweit vandaag
opgeroepen een einde te maken
aan de ernstige schending van
de mensenrechten. Na de af
tocht van de Iraakse militairen
drie jaar geleden, hebben de
Koeweitse strijdkrachten, de po
litie en bewapende burgers zich
op grote schaal schuldig ge
maaid aan schending van men
senrechten.
Honderden mensen die wer
den verdacht van collaboratie
met de Iraakse strijdkrachten,
zijn naar willekeur gearresteerd.
Mensen die in gevangenschap
verbleven, zijn herhaaldelijk ge
marteld, terwijl anderen zonder
proces zijn terechtgesteld of
spoorloos zijn verdwenen. Vol
gens de mensenrechtenorgani
satie zijn slechts twee over
heidsfunctionarissen hiervoor
voor de rechter gebracht.
In een vandaag gepubliceerd
rapport zegt Amnesty dat meer
dan 120 mensen, onder wie ge
wetensgevangenen, op beschul
diging van collaboratie met de
Iraakse bezetters na oneerlijke
processen zijn veroordeeld. Van
hen zijn er negentien ter dood
veroordeeld. lién daarvan is
daadwerkelijk terechtgesteld.
